جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فرشته شناسی تحت عنوان «نظریه امشاسپندان» نخست در اوستای کهن یاد شده است که در طی قرون و به مرور اعصار و دهور و در اماکن مختلف به صور متعدد جلوه گر گردیده است. در سرزمین یونان و در مکتب فلسفی افلاطون در شکل «ارباب انواع» یا «المثل الالهیه افلاطونیه» درآمده؛ فلسفه مشاء به عنوان «عقول کلیه عشره» پذیرفته شده و در حکمه الاشراق، «الانوار اسفهبدیه» نام گذاری گردیده است. که هر یک در جای خود مورد بررسی قرار می گیرد. از مطالب اساسی این رساله، ادله اثبات فرشته می باشد که عبارتند از: قاعده امکان اشرف، جواز صدور بسیط از مرکب، قاعده الواحد و اثبات ارباب اصنام. نقش فرشتگان از نظر شیخ اشراق، واسطه گری آنها بین نور الانوار و انسان هاست. وی در راستای تبیین نقش دوگانه فرشتگان به عنوان موجوداتی بین عالم نور و عالم ظلمت، در داستان های رمزی خود، به واژه رمزگونه شیخ، مرشد یا پیر اشاره می کند که بسیاری، حقیقت آن را به «فرشته» تفسیر و تعبیر نموده اند. از دیگر مطالب مهم مذکور در این پایان نامه، تبیین اساسی بودن اعتقاد به همانندی عقل فعال (عقل دهم) با فرشته وحی است که در این رهگذر اثبات می شود که اگر این همانندی در کار نبود هیچگونه «حکمت نبوی» حدوث نمی یافت و مذهب نمی توانست با عرفان، عشق، فلسفه و نیز با تمثیل های عرفانی شعرا هیچگونه پیوندی داشته باشد حقیقت چهره ای دوگانه می یافت و ایمان و دانش، الهیات و فلسفه از هم جدا می شدند.

نامه: ص. ۱۸۴-‎۱۹۰؛ همچنین بصورت زیرنویس // در این تحقیق سعی شده است با نگاهی بیرونی شش موضوع کلی در باب فلسفه اسلامی از دید صاحبان اصلی مکاتب فلسفی اسلامی یعنی ابن سینا، شیخ اشراق و ملا صدرا در پنج فصل با روشی توصیفی بررسی شود. فصل اول به بحث تعریف فلسفه اسلامی و موضوع آن اختصاص دارد. نتیجه نهایی این فصل با بررسی تعاریف سه فیلسوف مذکور و جمع بندی آنها، این است که اگر نگاه تک محورانه به علم نداشته باشیم بلکه علم را مجموعه دستگاه وار و مرکب از مولفه هایی همچون موضوع، روش و غایت و... بدانیم آنگاه می توانیم به تعریف جامعی از فلسفه دست یابیم. فلسفه دوم بحث غایت و کارکردهای فلسفه بررسی می شود در یک جمع بندی کلی به نظر می رسد غایت فلسفه حصول معرفت انسان است تا این خود مقدمه ای برای نیل و وصول به معرفت شود . اما حداقل کارکردهای فلسفه اثبات مبادی تصدیقی و وجود موضوعات علوم و دفاع از عقاید دینی و فهم متون دینی است. فصل سوم روش شناسی فلسفه اسلامی مورد کنکاش قرار می گیرد. روش در دو مقام گردآوری و اصطیاد و مقام داوری بررسی می شود. در مقام اصطیاد روش هایی که فیلسوفان به کار برده اند روش برهانی، روش شهودی و روش نقلی است اما در مقام داوری و استدلال تنها از روش برهانی در فلسفه استفاده شده است. البته در این میان، از ظاهر عبارت شیخ اشراق به دست می آید مه وی معتقد بوده از روش شهودی نیز می توان در برخی موارد در مقام داوری استفاده کرد. فصل چهارم اسلامیت فلسفه بررسی می شود صاحبنظران در این زمینه آراء مختلفی ارایه نموده اند که با بررسی و جمع بندی آنها ابعاد اسلامیت فلسفه را اینگونه می توان شمرد: ‎۱- فلسفه فیلسوفان مسلمان ‎۲- فلسفه شکل گرفته در ممحیط اسلامی ‎۳- روح توحیدی مباحث فلسفی ‎۴- استفاده از عقل دوره اسلامی در فلسفه اسلامی ‎۵- تعامل فیلسوفان با متون دینی. فصل پنجم به بحث قلمرو فلسفه اسلامی می پردازد. ابتدا پاسخ داده می شود که چرا حکمت علمی کم کم در میان فیلسوفان کم رنگ شده است و با استفاده از عبارت خود فیلسوفان و نظرات صاحب نظران دلایلی ذکر می شود از جمله: ‎۱- اختلافی نبودن مباحث در حکمت عملی ‎۲ توجه به نیازهای شخصی افراد و عدم توجه به حفظ و نگهداری مصنفات‎۳- کمبود وقت و کمی عمر ‎۴- نوع تلقی از مباحث حکمت عملی و فرع دانستن آنها نسبت به حکمت نظری ‎۵- وجود شریعت و فقه غنی در اسلام جهت پاسخ گویی به مسایل سیاسی ‎۶- توجه به احیاء حکت نظری و... در ادامه حیطه هایی از علوم و فلسفه های مضاف که سه فیلسوف مذکور در کتب فلسفی خود بدان پرداخته اند بررسی می شوند. واژگان کلیدی: فلسفه اسلامی، ابن سینا، شیخ اشراق، ملاصدرا، تعریف و موضوع فلسفه اسلامی، غایت و کارکرد فلسفه اسلامی، روش برهانی، روش شهودی، روش نقلی، اسلامیت فلسفه، قلمرو فلسفه اسلامی، حکمت نظری، حکمت عملی.

این پایان نامه به بررسی موضوعاتی چند پیرامون مرگ در فلسفه ملاصدرا و آیات و روایات پرداخته است. این موضوعات در پنج فصل با این عنوان ها آمده است: فصل اول، مرگ از دیدگاه اندیشمندان اسلامی؛ فصل دوم، نفس؛ فصل سوم، مرگ و قبر؛ فصل چهارم، بعث و حشر؛ فصل پنجم، معاد.

موضوع این تحقیق فلسفه غیبت امام زمان می باشد. علت های زیادی در رابطه با غیبت حضرت ولی عصر ذکر شده است اما مهمترین این علت ها را می توان سه علت دانست. اولین علت: امتحان و آزمایش می باشد. علت دوم: بر عهده نداشتن بیعت هیچ ستمگری است و علت سوم: نجات یافتن حضرت مهدی از خطر قتل. که احادیث بسیار زیادی به این سه علت اشاره کرده اند. که ما آنها را دسته بندی کرده ایم از این رو این تحقیق شامل سه فصل می باشد. عنوان فصل اول: علل فرهنگی – عقیدتی می باشد که شامل 6 علت می باشد مانند: امتحان و آزمایش, الطاف خفیه پروردگار, گناهان و عدم آمادگی و نافرمانی مردم, خیر و برکت برای مومنین و ..... عنوان فصل دوم: علل سیاسی و حکومتی می باشد که شامل 16 علت می باشد. مانند: تمییز و جدا شدن خالص از ناخالص, برعهده نداشتن بیعت هیچ ستمگری, خوف و تقیه, نبودن ناصر, تربیت شیعیان اهل بیت, سری از اسرار الهی و .... عنوان فصل سوم: وظایف مردم در عصرغیبت با توجه به فلسفه غیبت امام زمان می باشد، که از جمله وظایف مردم در عصر غیبت اصلاح رابطه خود با خدا، احساس مسئولیت در قبال جامعه مسلمین، رجوع کردن به فقها و دین شناسان، کسب آمادگی نظامی، دعا برای آن حضرت و ... می باشد. در جمع آوری مطالب از منابع معتبر زیادی چون: کتاب کمال الدین از شیخ صدوق، علل الشرایع شیخ صدوق، مطلع الفجر سید جواد معلم، الغیبة از شیخ طوسی، صراط از آقای علی صفایی و ملکوت زمان از مهدی قاسم منفرد، انتظار، باید ها و نبایدها از ابراهیم شفیعی سروستانی و .... استفاده شده است. این تحقیق براساس نوع و هدف بنیادی ( به قصد کشف حقایق بیشتر) و موضوع این تحقیق دینی می باشد و روش این تحقیق روش کتابخانه ای می باشد. این تحقیق نتایج مهمی در بر دارد از جمله: غیبت حضرت ولی عصر بی علت نیست بلکه علت های مهم و اساسی زیادی دارد. یکی از مهمترین علت های غیبت حضرت مهدی امتحان و آزمایش بندگان می باشد. تا معلوم شود کدام مومن واقعی و کدام مدعی دروغین هستند. یکی از علت های غیبت حضرت مهدی گناهان و نافرمانی مردم و عدم آمادگی آنان برای ظهور می باشد، اگر حضرت مهدی غیبت نمی کردند با توجه به اوضاع و احوال آن زمان جان ایشان به خطر می افتاد و خطر قتل ایشان بسیار زیاد بود، حضرت مهدی غایب شده است تا بیعت هیچ ستمگری بر عهده ی او نباشد، یکی از علت های مهم غیبت حضرت مهدی نبودن یاران خاص و وفادار به ایشان است و ..... واژگان کلیدی:فلسفه، غیبت، امام زمان.

موضوع تحقیق پایانی دلایل امامت و فلسفه آن می باشد، با توجه به منابع قرآنی و حدیثی به روش کتاب خانه ای بر آن شدم تا استدلال های عقلی و نقلی و فلسفه وجود حجت خدا بر روی زمین را برشمرم. و در سیر تحقیق به نکات ذیل دست یافتم: اولین اختلاف مسلمانان پس از وفات پیامبر گرامی اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم) در مساله امامت بود و همین اختلاف به جدائی تشیع و تسنن انجامید اهل سنت امامت را منصبی الهی نمی دانستند ولی در اندیشه شیعه، امامت منصبی الهی و تداوم بخش رهبری پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در امت اسلامی است. مسایل مربوط به امامت، حتی در زمان حاضر از جهات مختلفی ضرورت دارد: الف) بحث امامت می تواند بخشی از اصول اعتقادی شخص را منقح گرداند. ب) اتخاذ موضع در مساله امامت، تعیین می کند که چه منابعی را در تفسیر کتاب خدا و سنت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) معتبر بدانیم و این امر در اعتقادات و احکام مورد قبول شخص ایفاء نقش می کند. ج) طرح عالمانه مساله امامت می تواند به اتحاد صفوف مسلمانان یاری رساند، چرا که بسیاری از دشمنی های فرقه ای از ناآشنایی دیگر مذاهب با چهره حقیقی شیعه برخاسته است. امامت در دیدگاه شیعه، منصب الهی، جانشینی پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در راهبری دینی و دنیوی امت اسلامی است و امام انسانی معصوم و برخوردار از علوم خدادادی است که از سوی خدا و پیامبرش(صلی الله علیه و آله و سلم) به این مقام برگزیده و به مردم معرفی می شود تا پس از پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) عهده دار تداوم وظایف او(به جز مسئولیت دریافت و ابلاغ وحی) گردد. اکثر عالمان اهل سنت، امامت را از فروع دین و در زمره مسایل فقهی و احکام عملی به شمار می آورند، ولی در نظر شیعه، امامت از اصول اعتقادات اسلامی است. در نظر متکلمان شیعه ضرورت امامت با استدلال های عقلی همچون قاعده لطف و آیات قرآن همچون آیه: تبلیغ، ولایت، اولواالامر، تطهیر و صادقین و سنت نبوی همچون حدیث منزلت، سفینه، یوم الدار، ثقلین و روایات جابر در معنای اولواالامر قابل اثبات است. واژگان کلیدی عبارتند از: امام، ولی، عصمت، علم، عالم امر و عالم خلق.

پایان نامه حاضر به بررسی فطرت در فلسفه و آیات و روایات پرداخته و شامل شش فصل با این عناوین است: فصل اول، آشنایی اجمالی با بحث فطرت: تعریف فطرت، فرق فطرت با غریزه و طبیعت، اقسام فطرت؛ فصل دوم، بینش ها و گرایش های فطری؛ فصل سوم، جلوه های گوناگون فطرت خداشناسی و خداگرایی؛ فصل چهارم، فطرت در قرآن و احادیث؛ فصل پنجم، فطرت خداشناسی و خداگرایی از منظر برهان؛ فصل ششم، ادراکات فطری انسان از دیدگاه فلاسفه غرب.

كتاب «الجوامع و الفوارق بين السنة و الشيعة» از تحقيقات عبدالحسين مغنيه مى ‏باشد. او با گردآورى مطالب اين كتاب از منابع و نوشته ‏هاى محمدجواد مغنيه از جمله الشيعة فى الميزان، عقليات اسلاميه، فلسفات اسلاميه، مقالات محمدجواد مغنيه، تجارب محمدجواد مغنيه، فضائل الامام على، اهل البيت و منزلتهم عند المسلمين، هذه هى الوهابية و الشيعة و الحاكمون در صدد تقريب بين مذاهب اسلامى مى‏ باشد. اين كتاب دربردارنده موضوعاتى است كه موجب اختلاف بين سنى و شيعه است من جمله خلافت و خليفه، امامت، ولايت اهل بيت، عصمت، مهدى منتظر، تقيه، جبر و اختيار، صلوة على النبى، زيارت قبور و...

اگر چه قریب 400 سال از طبع نخستین کتابهای عربی و فارسی در جهان می گذرد ، و طی این سالیان آثاری فراوان در زمینه های مختلف فرهنگ ومعارف اسلامی و ایرانی به چاپ رسیده، ولی هنوز بسیاری از نسخه های دست نویس از نفایس محفوظات کتابخانه های بزرگ مهان وایران و مجموعه های شخصی و دور از دسترس همگان می باشد از جمله این منابع ، کتاب کشف الحقایق المحمدیه اثر غیاث الدین منصور دشتکی شیرازی ( 948- 866 ) فرزند سید سند و معاصر علامه اوانی است . غیاث الدین در این کتاب طی 12 فصل به مباحث مهم الهیات بالمعنی الاخص ، به روش مشائیان ، پرداخته و در هر مبحث سعی کرده اعتراضات علامه دوانی را بر پدر خویش ، سید سند ، پاسخ دهد . فصل اول و دوم کتاب به ترتیب به اثبات واجب الوجودو توحید اختصاص یافته است . در این رساله ما به تصحیح فصل اول و دوم کتاب مذکور و تحقیق و بررس مهمترین مطالب طرح شده در این دو فصل پرداخته ایم.

این پایان نامه شامل شش فصل با عناوین ذیل است: تعاریف عقل و فکر، تعقل و تفکر در قرآن،واژه های مرادف شناخت در قرآن، جایگاه تعقل و تفکردر فسلفه اسلامی، دیدگاه فلاسفه اسلامی در باب تعقل وتفکر، مباحث مربوط به عقل در فلسفه مشاء.

ایمانوئل کانت (1804-1724) یکی از فیلسوفان مهم عصر روشنگری در تفکر فلسفی خود جایگاه قابل توجه ای را به موضوع دین اختصاص داده که در سه رسالة عمدة خود (نقد عقل محض ، نقد عقل عملی و دین در محدودة عقل تنها) این موضوع را با تفصیل بیشتری بررسی کرده است. او با دو نگاه سلبی و ایجابی به مسئله پرداخته است. در نقد عقل محض توجه اش به مولفه های دینی بویژه ایدة خدا سلبی است وبا رد مهمترین براهین الهیات عقلی نشان می دهد که قوة شناسایی ما قادر به اثبات وانکار خدا به عنوان امری فرا تجربی نیست، و این نتیجة طبیعیِ بررسی دین شناختی در حوزة معرفتی اوست. ولی کانت بنا به تربیت دینی اش این فعالیت خود را به جنبة سلبی محدود نمی کند وخود را ملزم می داند به اینکه در حوزه ای دیگر اصول و مبانی دین شناختی ایجابی خویش را شرح و بسط دهد. در نقد عقل عملی دلیل اخلاقی اثبات وجود خداوند را بر اساس غایت نهاییِ آن یعنی خیر اعلی تشریح می کند. او در استدلال خود دو مولفة خدا و جاودانگی نفس را بر پایة سعادت و فضیلت اثبات و بر این اساس دین را بر اخلاق مبتنی می سازد و معتقد است که قوانین اخلاقی با توجه به خیر اعلی به سمت دین هدایت می شوند ، یعنی به حوزه ای که در آن همة وظایف انسان در عین حال که قوانین ذاتیِ هر ارادة آزاد هستند ، به عنوان فرامین الهی نیز لحاظ می شوند. کانت در کتاب دین در محدودة عقل تنها نیز بر اساس طبیعت بشر به تشریح دین می پردازد. دوگانگی طبیعت بشر از لوازم موضع دینی اوست و اخلاق او را به سمت دین هدایت می کند. در واقع نظام دینیِ او در جهت اصلاح انسان و مکمل نظام اخلاقیِ اوست. در این رساله بعد از بررسی طبیعت بشر حاکمیت اصل خیر را مطرح می کند. بهترین نوع حکومت را جامعة مشترک المنافع اخلاقی و در ارزیابی خود از دین ، دین اخلاقی را بهترین نوع دین معرفی می کند. دینی که قانونگذار آن بر اساس قوانین اخلاقی امر می کند و انسان هم با شناخت قوانین اخلاقی و غایت نهایی آن به الوهیت می رسد. دین اخلاقی مبتنی بر خصلت اخلاقیِ انسان و درونی است. دین باید در چار چوب عقل سنجیده شود دین را واجد محتوایی اخلاقی می داند.در واقع او به دنبال احیاء دین بر مبنای ایمان اخلاقی و توجیه عقلانی دین و مسیحیت بود نه انکار و نسخ آن.