جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
سنخیت
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
تعداد رکورد ها : 49
عنوان :
بازاندیشی در مبانی قاعده ی الواحد
نویسنده:
علیرضا شایان ، جنان ایزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
وحدت
,
سنخیت
,
کثرت
,
صادر اول
,
عقول
چکیده :
قاعدة الواحد، یکی از قدیمترین و پرحاشیهترین قواعد فلسفی است که همواره با مخالفتها و موافقتهای فراوان بهخصوص توسط متکلمان روبرو بوده است. بسته به تفاوتِ تعریفها از مبادی تصوری این قاعده، مصداق و مجرای این قاعده نیز تغییر کرده و از وحدتِ صادرِ اول تا تعدّدِ قوای نفس، کاربرد پیدا نموده است. مخالفان، اغلب این قاعده را ناقضِ فاعلیت و قدرت و ارادة مطلق خداوند شمردهاند. در این میان، در برخی از آثار سهروردی و صدرالمتألهین -که از مدافعان این قاعدهاند- نیز عباراتی وجود دارد که لازمهای جز نفی یا ترقیقِ بسیارِ این قاعده دربرنخواهد داشت. باید گفت برخی از حکما، از این قاعده، چونان «اصل ِاصیل» و «حصنِ حصین» دفاع کردهاند، اما با بازاندیشی در برخی مبادی این قاعده، میتوان ادلّة آن را موردِ نقد و بازنگری قرار داد تا معلوم گردد که برای دفاع از این نظریه، میبایست از دلایلِ دیگری بهره جست.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 129 تا 149
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اختیار و ضرورت از دیدگاه حکمت متعالیه، مکتب نائینی و محمدتقی جعفری
نویسنده:
عبدالله نصری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
سنخیت
,
اختیار
,
اراده
,
شوق
,
علیت
,
ترجیح بلا مرجح
,
احکام وجوب
,
طلب
,
نظارت من
کلیدواژههای فرعی :
معلول (درمقابل علت) ,
فعل اختیاری ,
علت تامه ,
اجزاء علت تامه ,
ضرورت ,
مکتب نائینی ,
افعال نفسانی ,
جهان درون ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
چکیده :
یکی از مسائل مهم در بحث جبر و اختیار رابطۀ اختیار با ضرورت است، چرا که طبق قاعده الشیء ما لم یجب لم یوجد، هیچ پدیده ای تا به سر حد ضرورت نرسد تحقق پیدا نخواهد کرد. این که این قاعده در مورد همۀ پدیده ها صادق است یا این که فقط بر امور غیراختیاری حاکم است از دیرباز مورد بحث متکلمان و فلاسفه و اصولیون بوده است. حکیمان صدرایی این قاعده را بر افعال اختیاری انسان نیز حاکم می دانند، اما طرفداران نائینی به مخالفت با آن برخاسته و آن را در تنافی با پذیرش اختیار انسان می دانند. در این مقاله، در ابتدا به دیدگاه حکما و اصولیون در باب مراحل فعل اختیاری پرداخته می شود و سپس این مسئله مطرح خواهد شد که آیا با جبری تلقی کردن مراحل فعل اختیاری می توان اختیار انسان را پذیرفت، یا نه؟ و آیا نقدهای مکتب نائینی بر فلاسفه وارد است، یا نه؟ در ادامۀ بحث، به نوآوری های علامه جعفری، هم در مورد مراحل فعل اختیاری و هم در مورد نحوۀ حاکمیت قانون علیت بر افعال اختیاری انسان، خواهیم پرداخت. آرای وی، بر خلاف آنچه تصور می شود، هماهنگ با نائینی نیست و در عین حال خلأهای فلاسفه را نیز برطرف می سازد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 159 تا 184
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی اصل علیت و احکام آن در روایات امام علی علیهالسلام
نویسنده:
محسن رضایی استخروئیه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
شیعه
,
سنخیت
,
روایت
,
ارتباط کلامی
,
شیعه
,
فاعل بالعنایه
,
وجوب و امکان
,
معارف اسلامی
,
فاعل بالقصد
,
فاعل بالتجلی
,
فاعل بالعنایه
,
علیت
,
فاعل بالرّضا
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
علیبن ابیطالب (ع)، امام اول
,
علیبن ابیطالب (ع)، امام اول
,
هنر و علوم انسانی
,
علیبن ابیطالب (ع)، امام اول
,
علیبن ابیطالب (ع)، امام اول
چکیده :
اصل علیت که قدیمیترین مسأله فلسفه است، از مهمّترین ارکان این علم به شمار میرود به گونهای که بسیاری از مسائل مهمّ فلسفی مانند مباحث مربوط به علم، تبیین خلقت عالم، اثبات عوالم مجرّد، اثبات علّه العلل، بحث از صفات و افعال الهی، اثبات معاد و ... یا بر این اصل مبتنیاند و یا علّیت در اثبات آنها نقش دارد. با اینکه این اصل و احکام آن مسائلی عقلی و فرا دینیاند امّا در روایات امام علی علیه السّلام نیز به طور فراوان و با نیکوترین بیانها و دقیقترین معانی مطرح شدهاند که روش دستیابی به آنها استنباطی و استظهاری است و در مرحله تجزیه و تحلیل، تحلیلی- عقلی است. بداهت اصل علّیت، تقسیم موجودات به علّت و معلول، احاطه وجودی علّت بر معلول و بطلان تسلسل در علل فاعلی و غایی برخی از موارد مطرح شده در سخنان امام علی علیهالسّلام هستند. علاوه بر آن، سنخیت بین علّت و معلول که از مهمّترین اصول موجود در فلسفه است و آثار و نتایج مهمّی دارد، در روایات حضرت نیز هم به شکل کلّی آمده، و هم به صورت مصداقی بر وجود انسان تطبیق داده شده که نشان میدهد بین طبیعت انسان و افعال او سنخیت و مناسبت برقرار است و طبیعت هر انسانی فعل خاص خود را دارد. این نتیجه مهمّ فلسفی، میتواند مبنای برخی از علوم مربوط به انسان مانند علم اخلاق، روانشناسی، علوم تربیتی، و ... قرار گیرد و آنها را متحوّل سازد. در سخنان دیگر حضرت، تعریف معلول به « موجود فی غیره »، شاهدی است بر اینکه معلول وجود رابط است و شأنی جز ربط به علّت ندارد. به تعبیر دیگر حقیقت علّیت، تجلّی است و معلول، جلوه و ظهور علّت میباشد. امّا آنچه که بیشتر از همه احکام علیت در روایات امام علی علیه السّلام مطرح شده، علّت فاعلی و غایی است که در علّت فاعلی نیز بیشترین مسأله مورد اشاره، فاعلیت واجب تعالی است. روایات حضرت در این زمینه با غایه الغایات خواندن واجب و نفی علم حصولی از او و تصریح به عدم واسطه بین واجب تعالی و معلومات او، هم دیدگاه فاعل بالقصد را درباره واجب نفی مینمایند و هم نظریه فاعل بالعنایه را. از سوی دیگر با تثبیت علم تفصیلی ذاتی برای واجب، و تأکید بر عدم افزایش علم او با آفرینش، دیدگاه فاعل بالرّضا را نیز مخدوش دانسته و در مقابل، با تعابیر گوناگون و تصریح به ظهور و تجلّی واجب بر عوالم خارج و شوون نفس، اندیشه فاعل بالتّجلی را تأیید نموده و آثار فراوانی را برای آن ذکر مینمایند. در علّت غایی نیز روایات حضرت با اشاره به اینکه « هر موجودی غایتی دارد » و تأیید سلسله طولی علل غایی و اینکه « غایت حقیقی، ذات فاعل است »، واجب تعالی را غایه الغایات دانسته و فاعل کلّ را همان غایت کلّ میدانند. همچنین با تأکید بر اینکه واجب تعالی غایت عبادت و سیر موجودات است، محرّک این حرکت و سیر را نیز واجب الوجود میدانند، بنابراین واجب تعالی هم مبدأ حرکت، هم غایت حرکت و هم فاعل حرکت است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
قاعده الواحد
نویسنده:
محمدحسن سمواتی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
سنخیت
,
علت و معلول
,
اصل
,
قاعده «الواحد»
,
أدلة
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
تقریر (فقه)
,
تقریر (فقه)
,
تقریر (فقه)
,
هنر و علوم انسانی
چکیده :
قاعده الواحد که نوعاً با عباراتی شبیه «الواحد لا یصدر عنه الا الواحد» از آن یاد میشود، از قواعد مهم فلسفی است.در فصل اوّل این نوشتار به بحثهایی مانند تعابیر قاعده، سیر تاریخی قاعده، نگاه عالمان مسلمان به قاعده و کاربردهای قاعده پرداختهشده است.فصل دوّم این نوشته به مبادی قاعده اعم از تصوری و تصدیقی میپردازد و اصل سنخیّت را به عنوان مهمترین مبدأ تصدیقی توضیح میدهد، آنگاه به تقریرات گوناگون قاعده پرداخته و ریشه اختلاف تقریرات را بررسی میکند و در پایان، تقریر ملاصدرا از قاعده را تبیین و بر اتکاء تقریر قاعده بر دلیل آن تأکید میکند.در فصل سوّم بعد از بیان عدم اثبات بداهت قاعده، ادله قاعده تقسیمبندی شده و بعد از ذکر هر دسته از ادله، آن دسته مورد بررسی واقع شده است. نتیجهای که از مجموع ادله به دست میآید این است که اگر کسی اصل سنخیّت را بپذیرد، با توجه به تقریری که از اصل سنخیّت مورد پذیرش او واقع شده قطعاً قاعده الواحد هم با همان تقریر در نزد او ثابت خواهد بود به طوری که اگر سنخیت را فقط بین علت هستیبخش و معلول آن بداند، قاعده الواحد هم به همان کیفیّت است یعنی «از علّت واحد هستیبخش، فقط معلول واحد صادر میشود» و اگر دامنه سنخیّت را از علت هستیبخش و معلول آن به سایر علل و معالیل آنها و حتی به شرط و مشروط گسترش دهد، در قاعده الواحد هم همانطور خواهد شد. فصل چهارم این نوشتار به شبهاتی که پیرامون قاعده مطرح شده میپردازد و ضمن تقسیمبندی آنها به چهار قسم، پاسخ آنها را بیان میدارد.و در پایان، نتایج به دست آمده از این نوشتار تحت عنوان خاتمه بیان گردیده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی و نقد اشکالات فخر رازی به قاعده الواحد
نویسنده:
محمود صیدی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: جامعه المصطفی العالمیه,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
توحید
,
فخر رازی
,
سنخیت
,
اصل علیت
,
قاعده «الواحد»
,
اصطلاحنامه فلسفه
کلیدواژههای فرعی :
وحدت ,
وحدت و بساطت خداوند ,
صفات ثبوتی ,
فاعلیت الهی ,
تجلی حق تعالی در عالم ,
واجب الوجود ,
کثرت ,
وحدت حقه حقیقیه ,
تعقل خداوند ,
براهین قاعده الواحد ,
بساطت علت ,
صور طولی ,
فاعلیت بی واسطه خداوند ,
احکام وجودی (منطق) ,
صدور کثرت از واحد ,
حقیقت ذات اضافه ,
قاعده «الواحد» ,
ابن سینا ,
چکیده :
یکی از مهمترین مسائلی که همواره در فلسفه و کلام اسلامی مورد بحث و بررسی قرار میگیرد، نحوه صدور موجودات و مخلوقات از خداوند است. فلاسفه با اثبات قاعده الواحد بیان میدارند که صادر اول، تنها عقل اول است و باقی مخلوقات در نظام علّی و معلولی، با واسطه او به ترتیب ایجاد و خلق میشوند. این قاعده دارای دو رکن اساسی است: واحد حقیقی و سنخیت میان علت و معلول. مهمترین منتقد این قاعده، فخر رازی است که اعتراضات و انتقادات گستردهای نسبت به آن مطرح میکند. در پژوهش حاضر، نگارنده به بررسی و نقد دیدگاههای او در این زمینه میپردازد و بیان میدارد که اعتراضات فخر رازی ناشی از خلط و مغالطه میان معانی کلمه «واحد» و سنخیت میان علت و معلول است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 21 تا 42
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اصل سنخیت از دیدگاه فخر رازی و خواجه طوسی
نویسنده:
مرتضی حسینی شاهرودی، فاطمه استثنایی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فخر رازی
,
خواجه نصیر طوسی
,
معلول (درمقابل علت)
,
سنخیت
,
قاعده «الواحد»
,
علیت
,
علت
کلیدواژههای فرعی :
ذات الهی ,
قدرت الهی ,
پیدایش کثرت از وحدت ,
امکان استعدادی ,
واجب تعالی (اسماء ذات) ,
مقام تنزیه((اثباتی)، قسیم مقام تشبیه و مقام جمع بین تشبیه و تنزیه) ,
علل اعدادی ,
علل ایجابی ,
تباین واجب و ممکن ,
اشتراک واجب و ممکن ,
مماثلت علت و معلول ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
ملا عبدالرزاق لاهیجی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
,
غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
فخر رازی سنخيت ميان خدای متعال و مخلوقات را به دليل اشتراک ميان واجب الوجود و ممکن الوجود و محدود شدن قدرت الهی انکار می کند و آن را با مقام تنزيه خدای متعال در تعارض می داند، ولی خواجه طوسی در آثار فلسفی خود، به دفاع از قاعده «الواحد» بر مبنای اصل سنخيت پرداخته و اعتقاد به اصل سنخيت، به خوبی از عبارات وی برداشت می شود. اما او در نگاه عرفانی خود، به گونه ديگری درباره قاعده «الواحد» سخن می گويد و معتقد است تبيين کثرت های جهان و ارتباط آن ها با خدای متعال و پرسش از سنخيت ميان آن ها، فرع بر صدور حقيقی کثرت ها از خداوند است، و در اين باره، هر کسی از ظن خود آن می گويد که شايسته خود اوست، نه شايسته خدای متعال.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 71 تا 94
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بازسازی دیدگاه ملاصدرا دربارۀ زیبایی و هنرآفرینی
نویسنده:
رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
زیبایی
,
علم النفس ملاصدرا
,
علم نفس
,
ابن سینا
,
هنر الهی
,
حکمت متعالیه
,
فلسفه هنر ملاصدرا
,
زیبایی شناسی ملاصدرا
کلیدواژههای فرعی :
اسفار ,
سنخیت ,
شبهه ابن کمونه ,
افعال شهویه ,
افعال غضبیه ,
حکمت الهی در خلقت انسان ,
ابلیس ,
اصالت زیبایی ,
هنر الهی ,
هنرنمای شیطانی ,
هنرنمای غضبی ,
هنرنمای شهوی ,
افعال نفس ,
علیت ,
اصالت وجود ,
وحدت وجود ,
اشتداد وجود ,
تخیل(راه های معرفت) ,
عقل(قوه عاقله) ,
ادراک وحدت و کثرت ,
مساوقت صفات کمالی و وجود ,
وحدت زیبایی ,
اشتداد زیبایی ,
ملاک زیبایی ,
هنر فرشته ای ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2008-9422
چکیده :
توجه ملاصدرا به حکم فلسفی ابن سینا درباره نحوه ادراک وحدت و کثرت و به کارگیری اصولی همچون اصالت وجود، وحدت وجود، اشتداد وجود، مساوقت صفات کمالی و وجود سبب شده است که ملاصدرا در عرصه زیبایی به اصولی همچون اصالت زیبایی، وحدت زیبایی، و اشتداد زیبایی، اگر چه بدون نام بردن صریح از آنها، پای بند گردد. سنخ شناسی ملاصدرا از انسان ها و توجه به رابطه سنخیت میان علت و معلول این اجازه را به ما می دهد که از چهار سنخ هنرآفرینی سخن بگوییم و دیدگاه نانوشته ملاصدرا را بازسازی کنیم. هنر واقعی صرفا هنر الهی است و در کنار آن هنرنماهای شهوی، غضبی، و شیطانی قرار دارد. در گرفتار آمدن انسان در هنرنماهای شهوی، غضبی، و شیطانی نقش اصلی بر عهده وساوس شیطانی به منزله عامل بیرونی، و قوه واهمه به منزله عامل درونی است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 21 تا 40
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بینونت یا سنخیت یا عینیت؟
نویسنده:
جعفر سیدان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مکتب وحی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
سنخیت
,
عینیت
,
وحدت وجود
,
مکتب تفکیک
,
قاعده معطی شیء
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 13 تا 30
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اعتبار قاعده الواحد در نظام های وحدت وجودی: در پرتوی ارتباطش با قاعده «بسیط الحقیقه»
نویسنده:
منیره پلنگی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
توحید
,
صفات الهی
,
امامت
,
قاعده بسیط الحقیقه
,
قاعده «الواحد»
,
نظام وحدت وجودی
,
رابطه وحدت و کثرت
,
شخصیت ها
,
عرفان نظری
کلیدواژههای فرعی :
توحید ,
وحدت وجود ,
سنخیت ,
ظهور ,
کثرت ,
ظهور ظلی ,
نفس رحمانی ,
بساطت ,
جعل ,
صدور ,
وحدت صرفه ,
وحدت عددی ,
حق مخلوق ,
مجعول حقیقی ,
جهت صدور ,
جعل وجود ,
جعل بسیط ماهیت ,
امامان معصوم علیهم السلام ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
در این مقاله، قاعده معروف الواحد در نظامهای وحدت وجودی ارزیابی میشود و با توجه به قاعده دیگری که عموما برای چنین نظامهایی بنیادی است، یعنی «قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیاء»، نتیجه خواهیم گرفت که نظر به بساطت محض «مصدر» که به معنای جامعیت و کل الوجود بودن است، دیگر به تبیین و تحکیم قاعده الواحد برطبق روال مرسوم نیازی نیست. در طراحی استدلالهای مرسوم، برای اثبات قاعده الواحد یک تقابل رفع نشدنی میان وحدت و کثرت فرض شده است. به نظر میرسد تلقی تقابل و اجتماع ناپذیر بودن وحدت و کثرت، ریشه در نادیده گرفتن قاعده بسیط الحقیقه دارد. به این قاعده در نظامهایی که نوعا وحدت وجودی نیستند توجه نشده است و لذا میتوان ادعا کرد که بها دادن به قاعده الواحد، با همان سبک و سیاق مرسوم، غفلت از وحدت صرفه وجود حق بوده است. وحدت صرفه، چون تقابل میان وحدت و کثرت را میزداید، اعتبار قاعده الواحد را، بدانگونه که مبتنی بر چنین تقابلی است، مخدوش میسازد، زیرا اینجا دیگر «وحدت»، چه در «مصدر» و چه در «صادر» هیچکدام مقابل «کثرت» نیست، بلکه در اولی بهنحو کثرت است در وحدت و در دومی بهنحو وحدت است در کثرت. از همینروست که در اندیشه ابنعربی و نیز ملاصدرا، نفس رحمانی یا حق مخلوق به (که همان وجود ساری در ماسواست) تنها صادر و صادر اول و آخر است. در همین چارچوب، معنای «صدور» به ناچار نیازمند تحولی اساسی بوده، مبدل به معنای «ظهور» خواهد شد. همچنین در این زمینه، تأمل و ارزیابی «مجعول حقیقی» و «سنخیت» میان علت و معلول از نو باید صورت گیرد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 57 تا 74
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
قاعده الواحد و فاعلیت الهی
نویسنده:
جعفر شانظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه قم ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
سنخیت
,
توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام)
,
قاعده «الواحد»
,
علیت
,
بساطت واجب(امور عامه)
,
بساطت واجب(الهیات بالمعنی الاخص)
,
فیض الهی
,
وجود (اسماء اول عرفان نظری)
کلیدواژههای فرعی :
سنخیت ,
امتناع صدور کثرت از وحدت ,
نظام هستی ,
عمومیت قدرت الهی ,
فاعلیت خداوند ,
الهیات بالمعنی الاخص ,
احکام کثرت ,
امکان فقری ,
اصالت وجود ,
وحدت وجود ,
وحدت(احکام ظهورات ذات عرفان نظری) ,
بداهت قاعده الواحد ,
علت صدور کثیر از واحد ,
تاریخ قاعده الواحد ,
فاعل هستی بخش ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
محمدتقی مصباح یزدی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
از جمله قواعد فلسفی در باب علیت، قاعده معروف «الواحد» است که با اصل سنخیت علت و معلول ارتباط تنگاتنگ دارد. در منظر بسیاری از حکیمان، این قاعده بدیهی تلقی شده، در عین این که از منظر برخی با اشکالها و پرسشهای جدی در خصوص قلمرو آن رو به رو شده است، از جمله اینکه: قاعده الواحد با فاعلیت و قدرت مطلقه الهی تعارض دارد، به گونه ای که برخی علیت الهی را از شمول قاعده خارج کرده اند. این مقاله ضمن تبیین اصل قاعده و قلمرو آن، به اشکال محدودیت قدرت الهی پرداخته و پاسخ حکیمان را در این خصوص نقد و تحلیل می کند و سرانجام به این نتیجه می رسد که نه تخصیص در قاعده عقلی «الواحد» صحیح است و نه محدودیت در قدرت مطلقه الهی رواست، بنابراین، هیچ تناقضی میان مفاد قاعده الواحد و براهین دال بر اطلاق فاعلیت الهی وجود ندارد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 29 تا 40
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
تعداد رکورد ها : 49
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید