جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش که با استفاده از روش تحلیلی و استنتاجی و به منظور بررسی نظام معرفت‌شناسی ابن‌سینا و دلالت‌های آن در برنامه‌درسی انجام شده است، بر این فرض استوار می‌باشد که دیدگاه‌های معرفت‌شناختی فیلسوفان بر ساختار و عناصر برنامه‌درسی اثر می‌‌گذارند. بر این اساس، یافته‌های تحقیق حاکی از آنند که حس و عقل کانون نظام معرفت‌شناسی ابن‌سینا را تشکیل می‌دهند. از نظر شیخ، با این‌که بیش‌تر معرفت‌های بشری در اثر ارتباط متقابل میان حس و عقل پدید می‌آیند، ولی وی تجربه‌های حسی را مقدمه‌ای برای کسب معرفت عقلانی می‌داند. آدمی باید بکوشد تا با بهره‌مندی هرچه زیادتر از تجربه‌های حسی، بر ادراکات عقلی خود بیفزاید و قدرت حدس را تقویت نماید. او می‌تواند مراتب مختلف معرفت حسی و عقلی را یکی پس از دیگری سپری کرده، به عقل فعال برسد و به حقایق هستی آگاهی یابد. در مقایسه با حس، عقل دارای کارکردهای مهمی می‌باشد و تجربه و روش‌های ‌تجربی در صورتی اعتبار می‌یابند که از پشتوانه عقلی برخوردار شوند.چنین نگرشی، رویکرد عقل‌گرایی در برنامه‌درسی را در پی داشته است که افزون بر برخورداری از نقاط مشترک با رویکردهای شناختی برنامه‌درسی، تفاوت‌هایی نیز با آن‌ها دارد. مطابق با این رویکرد،قدرت تفکر و استدلال، هدف اساسی برنامه‌درسی را تشکیل می‌دهد.هدف غایی برنامه‌درسی، سعادت و کمال واقعی و یا دست‌یابی به قرب الهی است که در اثر اهداف واسطی رشد و شکوفایی عقل نظری و عقل عملی حاصل می‌شود. اهمیت نقش حس و عقل، اعتبار عقلی، تأمین کمال و سعادت انسان، علاقه فراگیر، قابلیت فهم و یادگیری، زمینه‌سازی برای استقلال در یادگیری، ارتباط با واقعیت مورد مطالعه و جامع‌نگری، مهم‌ترین اصول حاکم بر محتوای برنامه‌درسی می‌باشند. در سازمان‌دهی محتوا نیز باید توالی و وسعت رعایت گردند. تعدد روش‌ها، عقلانیت و تفکر، فعال‌سازی فراگیران، تناسب با قابلیت‌های آنان، نقش حواس در آموزش و یادگیری و زمینه‌سازی برای کشف حقایق، از جمله اموری‌اند که در قالب الگوهای آموزش و یادگیری فعال باید مورد توجه واقع شوند. کسب مهارت‌های تفکر و استدلال، تحقق هدف‌ها، رشد اخلاقی فراگیران، پرهیز از ارزشیابی‌های مبتنی بر حفظ مطالب، ملاحظه سطوح مختلف دانش و تنوع روش‌ها و ابزارهای ارزشیابی، مهم‌ترین اصول ارزشیابی هستند که در الگوهایی هم‌چون خردگرا و هدف‌گرا تحقق می‌بایند.

درسگفتار فلسفه هنر از بابک احمدی در ۱۱ جلسه ی ۳ ساعته برگزار شده است. این مجموعه درسگفتار که به صورت صوت در اختیار کاربران صدانت قرار داده شده است، حول مباحث کتاب “حقیقت و زیبایی” می باشد. . اندکی توضیح پیرامون کتاب حقیقت و زیبایی: کتاب «حقیقت و زیبایی؛ درس‌های فلسفه هنر» در ۱۳ فصل و ۲۶ درس با روشی جدید مهم‌ترین مسایل زیبایی شناسی و فلسفه هنر را به مخاطبان آموزش می‌دهد. فصل نخست به بیان روش‌کاری و شرح مقولات و مفاهیم مورد بحث در این کتاب اختصاص دارد. در فصل دوم با عنوان «دشواری‌های تعریف زیبایی» زیبایی و مفاهیم وابسته به آن در رساله‌های افلاطون، ارسطو و در ادامه فلوطین، ادموند برک و کانت، توضیح و شرح شده‌است. احمدی در فصل سوم با عنوان «هنر و روح دوران» به فلسفه هنر و فلسفه تاریخ هنر از دیدگاه هگل پرداخته‌است. فصل چهارم «از نگاه هنرمند» نام دارد و در آن مقام هنرمند از دیدگاه رمانتیک‌های آلمانی، شلینگ، شوپنهاور و نیچه، بررسی شده‌است. نویسنده در فصل پنجم با عنوان «زمینه اجتماعی اثر هنر» به بیان دیدگاه‌های مارکس، انگلس، گئورگ لوکاچ و آنتونیو گرامشی درباره زمینه‌های اجتماعی هنر پرداخته‌است. «هنر و مدرنیته» نیز عنوان فصل ششم کتاب است و در آن مدرنیسم از منظر تئودور آدورنو، نقد این اندیشمند از زیبایی شناسی و دیدگاه‌های زیبایی‌شناختی والتر بنیامین و برتولت برشت، بررسی و تحلیل شده‌است. احمدی در فصل هفتم کتاب با عنوان «از بیانگری تا شکل» با توضیح مفهوم «بیانگری در هنر» به بیان نظریات «بندتو کروچه» و «رابین جرج کالینگوود» در این‌باره پرداخته و در ادامه به بیان «نماد و بیانگری» از دیدگاه ارنست کاسیرر و همچنین دیدگاه‌های زیبایی‌شناختی ویتگنشتاین پرداخته است. در فصل هشتم کتاب با عنوان «ساختار اثر هنری» دیدگاه‌های فرمالیست‌های روس و ساختارگرایان درباره هنر و نقد هنری و ادبی بررسی شده و در فصل نهم نیز با نام «ناخودآگاهی و هنر» دیدگاه‌های فروید و یونگ و همچنین زیبایی‌شناسی از منظر سوررئالیست‌ها تشریح شده‌است. «تاویل و دریافت مخاطب» عنوان فصل دهم کتاب است که در آن ضمن بحث‌هایی پیرامون میزان اثرپذیری مخاطب، ریشه‌های «زیبایی شناسی دریافت» و دیدگاه‌های یاس و آیزر و همچنین تاویل از منظر گادامر و پل ریکور، برای مخاطب باز شده‌است. فصل یازدهم کتاب به بحث و بررسی پیرامون شیوه‌های برخورد با اثر هنری و دیدگاه‌های مارشال مک‌لوهان و ژان بودریار در این حوزه اختصاص دارد. «معمای معنا» نیز عنوان فصل دوازدهم کتاب است و در آن نسبت حقیقت و هنر از منظر ژاک دریدا و مفهوم «متافیزیک حضور» این اندیشمند تحلیل شده‌است. و در نهایت فصل آخر کتاب نیز با عنوان «راز اثر هنری» دیدگاه‌های مارتین هیدگر، فیلسوف شهیر آلمانی تحلیل و شرح شده‌است. بحث هیدگر از گوهر شعر و نظرش درباره شعر هولدرلین، شاعر آلمانی نیز دیگر مبحث این فصل است. گفتی است بیست و پنجمین انتشار «حقیقت و زیبایی؛ درس‌های فلسفه هنر» تالیف بابک احمدی با شمارگان یک هزار نسخه، ۶۰۸ صفحه و قیمت ۲۹ هزار و پانصد تومان از سوی نشر مرکز روانه کتابفروشی‌ها شد.

معرفت شناسی سنگ بنیاد برای همه ی علمهاست، وآن علمها در اطراف این علم می چرخند. وجهان بینی وایدئولوژی هر مکتب فکری عقدی مبتنی بر معرفت شناسی است. وگروه وهابی سلفی راه وروش خاصی در اسلام دارند، مانند تکفیر مسلمان ها وتخریب قبور وامثال آن. وراه وروش خاص آنها بر دیدگاه ها ونظریه های ابن تیمیه استوار است. وبرای فهمیدن دیدگاه هایش بر خود لازم می دانیم به فهمیدن نظریه هایش در معرفت شناسی، وامکان ندارد بر نظریه هایش نقد کنیم مگر در میان دیدگاه های معرفت شناسی آن بتوانیم نقد کنیم. پس این پایان نامه رأی ابن تیمیه را در معرفت شناسی بررسی می کند. ورویکردی که محقق در تحقیق خود بر آن اعتماد می کند آن رویکردی توصیفی وتحلیلی است.ما در دوران بحث وبررسی به این نتیجه رسیدیم که منشأ علم ودانش از منظر ابن تیمیه وحی است که بر رسول -صلی الله علیه وآله وسلم- نازل شد وابن تیمیه آن را از راویان حدیث می گیرد. ومعتقد است که چیزی که رسول -صلی الله علیه وآله وسلم-آورده اند، وصحابه وتابعین از آن فهمیده اند حجت است، وما به این علمها احتیاج نداریم. واین مطلب مخصوص ابن تیمیه است که می گوید محسوس ومتخیّل موجود است، وچیزی که قابل احساس نیست وجود ندارد. وعقل وخیال ووهم را به حس ارجاع می دهد. پس معرفت حسی نزد او محور اصلی است، وخیلی اهمیتی دارد. وملاک در اختلاف نص است نه عقل.ابن تیمیه نظریه ی نومینالیسم را در معرفت شناسی مبنا قرار داده، وباور دارد که وجود واقعی خارج از ذهن است که آن وجود واقعی از جزئیات وموجودات معیّن ومشخّص تشکیل شده است، وکلّیات در خارج هرگز وجود ندارند. ودر حقیقت ابن تیمیه فکر نومینالیسم را به بالا ترین مقام رسانده حتی در زمینه شریعت نیز آن را قرار داده است. وموجودات ملکوتی در نظرش موجودات معین ومشخص هستند که در میان آنها ذات الهی وجود دارد. واز اینجا فهمیده می شود که او قائل به موضوع جسمانیت شده است.وتاکید می کند بر این مطلب که مقدم بودن شرع بر عقل همیشه در تعارض واجب است، چون عقل تصدیق می کند خبری را که شرع می دهد، وشرع در هر خبری که عقل می دهد تصدیق نمی کند.وابن تیمیه علم حضوری را از اساس انکار می کند. بنابر این از خودِ علم نفس که علم حضوری است انکار می کند. بلکه تفاوت می گذارد بین علم نفس ووجود نفس. ویقین دارد که خودِ وجود نفس خالی از علم است.

این کتاب به اندیشه فیلسوف مسلمان شیخ شهاب الدین سهروردی می پردازد. دکتر دینانی از شهاب الدین سهروردی با عنوان " فیلسوف فرهنگ " یاد می کند و نظر بسیاری از فلاسفه را به اندیشه ها و افکار فلسفی سهروردی جلب می کند. موضوع برخی از فصل های این کتاب عبارتند از: نور در فلسفه شیخ اشراق، حق و صدق در نظر سهروردی، موضع سهروردی در برابر ابوالبرکات بغدادی، صدرالمتالهین و سهروردی و ... می باشد.

سهروردی در ضمن تحصیل چنین استنباط کرد که موجودات دنیا از نور به وجود آمده و انوار به یکدیگر می‌تابد و آن تابش متقابل را اشراق خواند و به همین جهت لقب شیخ الاشراق را یافت. نظریه فلسفی سهروردی این بود که هستی غیر از نور چیزی نیست و هرچه در جهان است و بعد از این به وجود می‌آید نور است، لذا جهان جز اشراق نمی‌باشد. منتها بعضی از نورها رقیق است و برخی غلیظ و برخی از انوار ذرات پراکنده دارد و پاره‌ای دیگر دارای ذرات متراکم است و همانگونه که نورهای قوی بر ضعیف می‌تابد نورهای ضعیف هم بسوی انوار قوی تابش دارد. انسان هم از این قاعده مستثنا نیست و به دیگران می‌تابد، همانگونه که نورهای دیگران به او می‌تابد. بمناسبت اینکه از انسان به دیگران نور تابیده می‌شود انسان فیاض است و می‌تواند به دیگران نور برساند و از نور سایرین روشن شود. سهروردی می‌گفت که حکمت بر دو نوع است: حکمت لدنی و حکمت عتیق. حکمت عتیق یعنی حکمت قدیم همواره بوده و در قدیم هندی‌ها و ایرانی‌ها و بابلی‌ها و مصری‌ها و بعد از آن یونانی‌ها برخوردار بوده‌اند. اما حکمت لدنی خاصان از آن برخوردار می‌شوند. اما در آغاز این دو حکمت از یک مبدأ سرچشمه می‌گرفته و آن ادریس بوده که نام دیگر آن هرمس است. بعد از اینکه مردم حکمت از ادریس آموختند به عقیده او به دو شاخه شد که یکی به سمت ایران ودیگری به‌طرف مصر و بعد این دو شاخه وارد اسلام گردید.