جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بنیان هر دینی بر آموزه‌های آن دین استوار است. یکی از آموزه‌های مهم در یهودیت، انسان‌شناسی است. یهودیت اهمیت کلیدی برای انسان قائل است؛ تا جایی که این امر بر آموزه‌های دیگر یهودیت تأثیرگذار می‌باشد. یکی از ابعاد بسیار مهم وجود انسان که مورد توجه همة فلاسفه، متکلمان، عرفا و اندیشمندان بوده است، بحث روح و ویژگی‌های آن است. توجه به این بُعد وجودی و ترسیم جایگاه آن در انسان می‌تواند کلید حل اختلافات بین ادیان باشد. این مقاله به صورت تحليلي ـ توصيفي و با استفاده از تحقيقات، کتب، اسناد و منابع کتابخانه‌اي مرتبط، تدوين شده است. حاصل آنکه با نگاهی به تاریخ یهودیت و کتاب مقدس و بعدها با تأثیر اندیشه‌های فلسفی یونان توسط فیلون، فیلسوف یهودی، دوساحتی بودن انسان و تأکید بر ساحت روحانی و مجرد به عنوان امری جاودانه در اعتقاد یهود، ثابت می‌شود.

تحولات شکل‌گرفته در عرصة سایبری به اعتراف جامعه‌شناسان، به‌مثابه یک پاردایم متفاوت نسبت به دوره‌های گذشته است. پارادیم سایبری تحولات شگرفی را در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و امنیتی به ‌وجود آورده است. با توجه به نقش هدایتگری دین در همة عرصه‌ها و در نتیجه لزوم نقش‌آفرینی آن، پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به تبیین جایگاه دین در پارادایم سایبری پرداخته است. دین با تعریف سبک زندگی خاصی مبتنی بر معارف اعتقادی و ارزشی خود، می‌تواند فناوری‌های مختلف، ازجمله فناوری سایبری را از جهت نوع و میزان اهتمام به آن، جهت‌دهی کند و از این جهت نقش راهبردی خواهد داشت و از سویی دیگر، از رهگذر تبیین دیدگاه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی خود، برای برون‌رفت از چالش‌های فرهنگی، اجنماعی، سیاسی و اقتصادی به ارائه راه‌کارهای اصلاحی بپردازد.

رهبران سیاسی و مذهبی غرب با هدف جلوگیری از اقبال جامعه مسیحیان به آئین حیات‌بخش اسلام، به ترفند اسلام‌هراسی و ایجاد تنفر از دین مبین اسلام در بین مردم غرب روی آورده‌اند. این پژوهش درصدد است تا به ‌روش توصیفی ـ تحلیلی، و با بازخوانی رفتار مسلمانان و مسیحیان در رویارویی‌های نظامی، روشن کند که کدام دین و پیروان آن، سزاوار هراس است. مطابق گزارش‌های تاریخی، مسلمانان در فتح اندلس با حداکثر مدارای ممکن با مسیحیان، همراه خود فرهنگ و تمدنی را به ارمغان آوردند که به اعتراف محققان غربی، اروپای غرق‌شده در ظلمات جهالت قرون ‌وسطا را نجات داد. در مقابل مسیحیان در جریان جنگ‌های صلیبی با انگیزة مذهبی، جنایت‌ها و وحشی‌گری‌هایی را رقم زدند که تفکر اسلام‌ستیزی غرب، نوعی الگوبرداری از جنگ‌های صلیبی است. البته هرچند رفتار پیروان ادیان متمایز از ادیان است، اما آموزه‌های اسلام و مسیحیت فعلی نشان می‌دهد عملکرد مسلمانان و مسیحیان در جنگ‌های مذکور، انعکاس تعالیم این دو دین است.

پولس، ازجمله چهره‌هاي مؤثر در مسیحیت است، که ابتدا شخصي یهودی مسلک بوده، و بنا بر اتفاقی که در راه تبلیغ یهودیت برای او افتاد به مسیحیت روی آورد و خود را از رسولان مسیحی معرفی کرد. وی براساس مسیحیتِ مطابق افکار خود نامه‌هایی در غالب دستوراتی برای اداره کلیسا، موعظه و گاهی توبیخ برای مسیحیان نوایمان نوشته است. در این نوشتار با بررسی سفرها، نامه‌ها، افکار و عقاید نام برده، به دنبال این هستیم که چه اندازه آن‌ نامه‌ها مطابق دستورات حضرت عیسی علیه السلام است تا بتوان آن را به‌عنوان زیربنای عقاید مسیحیت پذیرفت. در این تحقیق، به روش توصیفی ـ تحلیلی، به این نتیجه رسیدیم که عقاید وی نه‌‌تنها مخالف تعلیمات مسیح است، بلکه انحرافاتی است که برگرفته از عقاید ادیان غیرآسمانی پيش از مسیحیت است، که پولس قبل از روی آوردن به مسیحیت، با آنها آشنا بوده و در نتیجه مسیحیان را از تعلیمات حضرت عیسی علیه السلام و حواریان جداکرده است.

اين مقاله شرحي است بر كلام اميرمؤمنان علي علیه السلام در باب اوصاف شيعيان واقعي. از ديگر ويژگي‌هاي شيعيان، عدالت‌ورزي و تسليم بودن در برابر حق است. يك مؤمن در كمك به برادران ايماني خود و اختصاص امكانات و اموال شخصي به آنها مي‌تواند تبعيض قائل شود و هر قدر دوست دارد بذل و بخشش كند، اما در اختصاص بيت‌المال بايد رعايت عدالت نمايد و دوست و دشمني را نبايد در انجام وظيفه خود دخالت دهد. همچنين در اختلافات حقوقي و مالي بين افراد و هنگام مراجعه به دادگاه، بايد به حكم دادگاه تمكين نمايد. برخي به‌ظاهر مدعي پذيرش احكام اسلامي و تبعيت از دستورهاي خدا هستند،‌ اما وقتي منافع آنان به خظر مي افتد، از پذيرش احكام اسلامي سر باز مي‌زنند. بايد در اختلافات و در جايي كه قاضي مطابق موازين اسلامي حكمي را صادر كرد، آن را پذيرفت، هرچند به ضرر خود فرد باشد.

یكی از فرق شیعه كه هنوز نیز در قالب‌های مختلف حیات دارد، فرقة اسماعیلیه است. این فرقه علاوه بر تمایلات باطن‌گرایی و تأویل‌مداری در ظواهر شریعت، در بحث‌های هستی‌شناسی نیز دیدگاه‌های خاصی دارند. اسماعیلیه که در مباحث فلسفی متأثر از نوافلاطونیان و اخوان‌الصفا بوده‌اند، در فلسفه‌پردازی برای عالم، یكی از پیچیده‌ترین راه‌ها را پیموده‌اند. یكی از مسائلی كه از دیدگاه اسماعیلیه قابل تحقیق است، جهان‌شناسی اسماعیلیه است كه در آن ردپای فلسفه گنوسی، صوفیه، اخوان‌الصفا، فلسفه ابن‌سینا و فارابی قابل مشاهده است. در این مقاله به روش تحليلي ـ توصيفي به نحوة تأثیرپذیری از فلسفه افلاطونی و اخوان‌الصفا و دیگر فلاسفه پرداخته شده و تأثیر آن بر نظام دعوت اسماعیلی و چرایی لزوم تأویل از دیدگاه آنان بررسی شده است. در این مقاله تلاش شده دیدگاه اسماعیلیه در نظام تکوین و تشریع و دعوت از بین آثار بزرگان اسماعیلیه و شارحان احوال آنها جست‌وجو شود.

ارتباط دين با جنگ‌هاي رخ‌داده يا در حال وقوع در جهان، مسئله‌اي است كه امروزه به موضوع مورد گفت‌وگو ميان افراد تبديل شده و بعضي از انديشمندان حوزة دين را به اظهارنظر در اين‌باره واداشته است. مقاله‌اي از هانس‌کونگ، استاد برجستة الهیات کلیسایی، منتشر شده كه همين مسئله با محوريت سه دين توحيدي يهوديت، مسيحيت و اسلام در آن مورد بررسي قرار گرفته است. اما ازآنجاكه بخش زيادي از اين مقاله، مربوط به بحث جهاد در اسلام مي‌شود و او به عنوان فردي غيرمسلمان، در اين زمينه اظهارنظرهايي كرده است، به نظر مي‌رسد ارزيابي سخنان او ضروري باشد. نوشتة پيش‌رو، با هدف حفظ حقيقت اسلام و ارائة سيماي اصيل آموزه‌هاي آن، به بازنگري مقالة كونگ با روش تحليلي ـ انتقادي پرداخته و به اين نتيجه رسيده است كه مقاله او به‌رغم داشتن جنبه‌هايي مثبت، با نكات منفي قابل‌توجهي در معرفي اين آموزة مهم اسلامي درآميخته است.

مسيحيت از منظر هگل در سه دوره قابل بررسي مي‌باشد: برن، فرانكفورت و ينا. برن و فرانکفورت متعلق به دورة جواني هگل يا نوشته‌هاي كلامي او محسوب می‌شوند، اما ينا به دوره كمال هگل تعلق دارد و او در آنجا فلسفة خويش را بنا مي‌سازد. هگل در برن مسيحيت را در تقابل با يونان باستان قرار می‌دهد و بیان می‌کند که برخلاف يونان كه دين آزادي است، مسيحيت به واسطة ايجابيتي كه در ذات آن می‌باشد، به مجموعه‌اي از قوانين الزام‌آور تبديل شده، كه نفي آزادي را به همراه مي‌آورد. او در اين دوره، مسيح را با سقراط مقايسه مي‌كند و می‌گوید: برخلاف مسيح كه به رستگاري فرد مي‌انديشد، سقراط عموم و رستگاري جامعه را مدنظر دارد، و به اين دليل سقراط را برتر از مسيح مي‌داند، اما در فرانكفورت نگاه او تعديل مي‌شود و تلقي مثبتي از مسيحيت پيدا مي‌كند. او آنجا تأکید دارد كه مسيح عشق را جايگزين احكام تنجيزي يهوديت مي‌كند و اين رستگاري انسان را به همراه دارد و سرانجام در ينا كه متعلق به كمال و پختگي اوست، هگل می‌گوید مسيحيت حقيقت مطلق است، همچنان‌كه فلسفه حقيقت مطلق است. تفاوت اين دو، تنها در نحوة بيان است. مسيحيت حقيقت را به شكل تمثيل و كنايه بيان مي‌كند و فلسفه به شكل انديشة ناب. البته او در انتها نتيجه مي‌گيرد كه نياز به فراروي از مذهب و رفتن به سمت‌وسوی فلسفه حس می‌شود؛ چراکه مسیحیت انديشة مجسم است نه ناب، و تنها فلسفه است كه حقيقت را به شكل ناب عرضه مي‌كند. مقاله حاضر به روش تحليلي ـ توصيفي به بررسي اين سه دوره مي‌پردازد.

مقاله حاضر تلاش می‏کند، سیر نهضت‏های انقلابی ـ اصلاحی و جنبش مقاومت در تاریخ اسلام و مسیحیت را بررسی کرده و زمینه‏های افراط‏گرایی و تروریسم در دین اسلام و الهیات مسیحی را تبیین کند. نهضت‏های انقلابی و موضوع مقاومت در دو دین، دارای اهمیت هستند؛ همچنین بسترهای افراط‏گرایی و تروریسم در متون دینی اسلام و الهیات مسیحی، از مباحث مهم و درخور توجه بوده است. پژوهش ضمن بررسی نهضت انقلابی در دین اسلام و مسیحیت، کوشش مي‏کند، با خوانشی از مبانی افراط‏گرایی و تروریسم در تاریخ اسلام و الهیات مسیحی را نشان دهد. اين نوشتار با روش تحليلي ـ توصيفي درصدد پاسخ‌دهي به اين سؤال اساسي است که ماهیت نهضت‏های انقلابی در تاریخ اسلام و تاریخ مسیحیت چگونه بوده است؟ و افراط‏گرایی و تروریسم در اسلام و الهیات مسیحی چه فرایندی داشته است؟ نگارنده بر این باور است که این دو، در مبانی دینی و کارکردهای الهیات در این دو موضوع تفاوت مبنایی ندارند؛ یعنی ادیان الهی در فطرت، انقلابی و آزادی‌خواه بوده و ضدتروریسم هستند؛ زیرا در هر دو دین و دال‏های گفتمانی شکل‌گرفته در تاریخ اسلام و مسیحیت نهضت‏های مقاومت را تجربه کرده‏اند. همچنین اندیشه هر دو دین، با افراط‏گرایی مخالف بوده و تروریسم ناشي از مسائل سیاسی بوده و ریشه دینی و اندیشه‌ای ندارد.