جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرور > مرور مجلات > معرفت کلامی > 1395- دوره 7- شماره 2
  • تعداد رکورد ها : 8
نویسنده:
مهدی دیناروند
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
عارف کامل، حضرت علامه ميرزامحمد‌علي شاه‌آبادي که از نوادر دوران و نوابغ زمان است و حقيقتاً ايشان را بايد مفسر جدي فطرتِ قرآني دانست، با نظريۀ فطرت خود، مبناي وثيقي در تبيين ارتباط ميان کتاب تکوين (انسان) و کتاب تدوين (قرآن) بنا نهاد. اينکه تمام دين با همۀ اصول و فروعش و با فقه و اخلاق و اعتقادياتش ريشه در فطرت بشري داشته باشد، مي‌تواند از نظريۀ فطرت علامه شاه‌آبادي قابل اصطياد باشد. لذا در اين مقاله به تبيين نظريۀ فطرت ايشان پرداخته و كوشيده‌ايم که فطري بودن تمام ارکان و اجزاي دين (توحيد، معاد، نبوت و امامت، اخلاق و احکام) را مبتني بر نظريۀ فطرت آيت‌الله شاه‌آبادي مورد بحث و بررسي قرار دهيم و به اثبات برسانيم. همچنين به برخي از نتايج حاصل از اين نظريه در حوزه‌هاي گوناگون دين و اخلاق، از جمله استفاده‌اي که مي‌توان از آن در اثبات «خالي نبودن زمين از حجت حق» کرد، اشاره شده است.
صفحات :
از صفحه 53 تا 70
نویسنده:
احمد سعيدي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
بي‌ترديد عقل حد مشخصي دارد و (مستقل از ديگر قوا) از درک پاره‌اي امور عاجز است؛ اما محدودة عقل تا کجاست و چه کسي مي‌تواند حدود آن را مشخص کند؟ آيا عقل در قلمرو خود نيز خطا مي‌کند؟ در اين مقاله، به دنبال اثبات اين ادعا بوده‌ايم که حجيت و عصمت عقل در محدوده‌اي که خود تشخيص مي‌دهد، ذاتي است و قابل کم و زياد شدن از بيرون نيست؛ يعني اولاً تعيين حدود عقل را نمي‌توان به غير عقل سپرد؛ و هر تلاشي براي تحديد عقل از بيرون عقل، تنها مي‌تواند تنبيهي براي عقل باشد تا خود را از جهل بسيط يا مرکب به در‌آورد و به محدوديت‌هاي خود، «علم» يا «علم به علم» پيدا کند؛ ثانياً عقل در قلمرو خود خطا نمي‌کند و خطاهاي به ظاهر عقلي، به ديگر ابعاد انسان عاقل بازمي‌گردند؛ ثالثاً تشکيک در توان عقل و انکار عصمتِ عقل در محدوده‌اي که براي آن آفريده شده است، سرانجامي جز گرفتار شدن در نوعي شکاکيت فراگير و خلاف فطرت ندارد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 31
نویسنده:
محمدحسين فارياب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
روش‌شناسي و بسترشناسي يک نظريه، از مهم‌ترين مسائلي است که نقش مهمي در تحليل و شناخت چرايي صدور آن نظريه دارد. متکلمان شيعي مکتب بغداد در قرن چهارم و پنجم هجري، از بزرگ‌ترين متکلمان اماميه در طول تاريخ به‌شمار مي‌آيند. با اين حال، روايات امامان معصوم عليه السلام، که از منابع اصيل تفکر ديني به‌شمار مي‌آيند، حضور کم‌رنگي در کتاب‌هاي کلامي ايشان دارند. هدف از نگارش اين مقاله، ابتدا روش‌شناسي فکري اين متکلمان، و سپس تحليل چرايي تکيۀ فراوان ايشان بر عقل در براهين و نظريات کلامي مربوط به مسئلۀ امامت با توجه به بستر فرهنگي شهر بغداد در آن دوران است. بر اساس مهم‌ترين يافته‌هاي اين نوشتار، نگاه سخت‌گيرانۀ متکلمان بغداد به احاديث و نيز تنوع مکاتب گوناگون کلامي و نيز تعصبات مذهبي و درگيري‌هاي شديد فرقه‌اي در بغداد، از مهم‌ترين عواملي است که مانع از استفادۀ لازم متکلمان شيعي از روايات در آن دوران شده است.
صفحات :
از صفحه 125 تا 147
نویسنده:
مجيد ابوالقاسم‌ زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
اين نوشتار به دنبال اثبات عقلاني بودن قضاياي حسن و قبح و ردّ عقلايي بودن آنهاست. ابتدا ديدگاه حکمايي همچون فارابي، ابن‌سينا و محقق طوسي مطرح شده که قضاياي حسن و قبح را از مشهورات دانسته‌اند. سپس به دو تفسير از ديدگاه‌ حکما اشاره شد: حکيم لاهيجي قضاياي حسن و قبحْ را يقيني و حتي بديهي مي‌د‌اند، اما محقق اصفهاني اين بحث را از مشهورات بهشمار مي‌آورد. حق آن است که از کلمات حکما، عقلاني بودن قضاياي حسن و قبح در کنار عقلايي بودن آنها فهميده مي‌شود؛ چه آنکه يک قضيه ممکن است از يک جهت جزو يقينيات باشد که صدقش با برهان اثبات ‌گردد و از لحاظي ديگر، جزو مشهورات باشد که واقعيتي جز شهرت و تطابق آراي عقلا نداشته باشد. در ادامه، به بررسي ادلة محقق اصفهاني پرداختيم. اين دليل را که چون قضاياي حسن و قبح بديهي نيستند پس مشهوري‌اند، نپذيرفتيم؛ چون نمي‌توان از عدم بداهت، عدم عقلي بودن را نتيجه گرفت. دربارة دليل دوم که عقلا صرفاً به سبب حفظ نظام اجتماعي به حسن و قبح حکم مي‌کنند، روشن شد که عقلا در اعتبار احکام به مصالح و مفاسد واقعي توجه دارند، از‌اين‌رو حکم آنها منشأ عقلاني دارد و صرفاً برخاسته از اعتبار نيست.
صفحات :
از صفحه 33 تا 52
نویسنده:
مرجان درستی مطلق،علی افضلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
يکي از مباحث معرفتي دقيق در حوزة الهيات، هدف خداوند از خلقت جهان است متکلمان اسلامي، هدف خداوند از آفرينش عالم را رساندن جود به خلق مي‌دانند. فلاسفه معتقدند ازآنجاکه خداوند واجد همة كمالات و علت ‌تامه خلقت است و معلول از آن لامحاله تخلف نمي‌کند، فيض‌رساني و صدور وجود و خلق نظام احسن از ناحية خداوند واجب است. از منظر عارفان، آفرينش بر پاية عشق خداوند به شناخته شدن انجام پذيرفته است و مجموعه هستي، تجليات ذات پروردگار هستند که وجودي غير از وجود حق‌تعالي ندارند. خداوند عاشق کمالات بي‌نهايت خود بود؛ لذا در قالب پديده‌هاي مختلف عالم تجلي کرد تا از ديدن جمال خود در آينة فعل خويش که همان جهان خلقت است، لذت ببرد و هدفي براي آفرينش در ماوراي ذات بي‌همانندش وجود ندارد. در اين نوشتار، از ميان همه نظرات، به روش کتابخانه‌اي، به بررسي پاسخ پرسش اصلي دربارة ديدگاه عرفا در اين زمينه ‌پرداخته شد و با طرح پرسش‌ها و ايراداتي بر آن و تبعات پذيرش اين نگرش، مشخص شد كه مطلب نيازمند بازنگري و رجوع به تعاليم قرآن ‌کريم و روايات حضرات معصومين است.
صفحات :
از صفحه 149 تا 169
نویسنده:
محمد حسين‌زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در اين نوشتار، با بيان اصول يا قواعد پژوهش‌هاي تاريخي با صبغة معرفت‌شناختي و روش‌شناختي، به پژوهش دربارة منابع نهضت عاشورا و رخدادهاي آن ‌پرداختيم. اين بحث، ميان‌رشته‌اي و جايگاه اصلي آن معرفت‌شناسي دانش‌هاي نقلي است؛ اما مباني معرفتي و دستاوردهاي نهضت عاشورا در دانش کلام و تاريخ نيز كاربرد بسيار دارد. در اين مقاله، به بيان اصول معرفت‌شناختي در قلمرو دليل نقلي و درجة معرفتي ادلة نقلي، اقسام و شرايط اعتبارشان، منشأ اعتبار آنها، به‌ويژه خبر واحد مي‌پردازيم. با بررسي اصول معرفت‌شناختي حاکم بر دليل نقلي، منابع و مدارك نهضت عاشورا و رويدادهاي آن، به اين نتيجه رهنمون مي‌شويم که منابع و مدارك رويدادهاي عاشورا، به اسناد تاريخي منحصر نيست، بلكه افزون بر اين‌گونه اسناد، مي‌توان در عرصه‌هايي ديگر به منابعي متقن دست يافت. افزون بر آن، منابع بسياري براي اثبات رويدادهاي عاشورا وجود دارد که مي‌توان به عنوان منابع معرفتي معتبر نهضت عاشورا براي تثبيت باورهاي ديني در علم كلام به آنها اعتماد و استناد كرد. حاصل اينكه، ارتباط تاريخي نهضت عاشورا با گذشته منقطع نيست و پيوندي استوار دارد. از‌اين‌رو، نبايد در بسياري از حوادث عاشورا ترديد کرد. اين پيامد، نقش معرفت‌شناختي، تاريخي و کلامي ژرفي دارد
صفحات :
از صفحه 95 تا 124
نویسنده:
مهدی گنجور، مجيدصادقی حسن‌آبادی، محمد بيدهندی،فروغ‌السادات رحيم‌پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آموزة «عدل الهي»، يکي از مباحث مهم کلامي است که از ديرباز مورد توجه انديشمندان و فيلسوفان شرق و غرب بوده است. تحقيقات گسترده عدل‌پژوهان، از دغدغه و اهتمام جدي صاحبان انديشه به اين مسئله حکايت دارد؛ از افلاطون و ارسطو در يونان باستان گرفته تا فارابي و ابن‌سينا و فيلسوفان مسلمان و سپس تا عصر حاضر، هر يک به نحوي با موضوع عدالت درگير بوده و بخشي از آثار فلسفي خود را به آن اختصاص داده‌اند. در اين ميان، نگرش فلسفي صدرالمتألهين به مسئلة عدل الهي، کمتر مورد عنايت پژوهشگران واقع شده است. نظر به اين ضرورت و خلأ پژوهشي، نوشتار حاضر به سبک مسئله‌محور و با مراجعه به منابع معتبر و کاوش در آثار فلسفي و تفسيري صدرالمتألهين، ضمن تحليل ماهيت و جايگاه عدل در انديشة وي، سه ساحت از عدل الهي (عدل تکويني، تشريعي و جزايي) را (که تلويحاً و به نحو پراکنده در مواضع مختلف از آثار وي مورد اشارت قرارگرفته) استنباط و تبيين كرده است.
صفحات :
از صفحه 171 تا 193
  • تعداد رکورد ها : 8