جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر، با استفاده از آموزه‌های تربیتی و اخلاقی دین اسلام، روش‌های صحیح تربیت در خانواده را بر رسیده و روابط صحیح افراد خانواده با یکدیگر همچون: رابطه زناشویی زن و شوهر، فرزندان با یکدیگر، والدین با فرزندان و ایجاد محیطی سالم برای تربیت فرزند در محیط خانواده از منظر دین اسلام را شرح می‌دهد. نویسنده در چهار فصل به ساماندهی این نوشتار پرداخته است. وی در فصل اول ضمن تأکید بر جایگاه خانواده در اسلام، کارکردهای مهم خانواده به ویژه کارکردهای تربیتی آن را بررسی می‌کند. آن گاه به اهمیت ازدواج و ارتباط آن با خانواده پرداخته و کلیاتی از شیوه های تربیت و اهمیت روابط بین اعضای خانواده را باز می‌گوید. در فصل دوم شیوه تربیت در زندگی مشترک خانوادگی و روابط زناشویی را بررسیده و بررعایت اخلاق معاشرت، اخلاق فردی، تسامح و تساهل در محیط خانواده، صبر و گذشت افراد به یکدیگر، مراعات حقوق همدیگردر محیط خانواده، دوری جستن از اختلاف در محیط خانه تأکید کرده است. نگارنده در فصل سوم با اشاره به نقش دین در تنظیم روابط اعضای خانواده، اهمیت ازدواج در شکل‌گیری خانواده و ایجاد رابطه‌ای مقدس بین زن و مرد، پرهیز کردن زن و شوهر از طلاق، ایجاد تعامل در محیط خانواده، رعایت اعتدال و توازن در همه ابعاد زندگی مشترک با مدیریت زن و مرد را بیان می‌کند. در فصل چهارم به موضوع کودک در خانواده و نقش خانواده در تربیت فرزند پرداخته و ضرورت ارتباط والدین با فرزند و تعامل کردن با او، رعایت حقوق فرزند و برطرف کردن نیازهایش، رعایت حدود آزادی کودک، رعایت عدالت و مساوات میان فرزندان، گذشت کردن نسبت به فرزندان، رعایت سلوک اخلاقی با آنان، اهمیت دادن به بهداشت و تغذیه فرزندان و چگونگی درمان بیماری‌های روحی فرزندان را بررسی کرده است.

در فصل اول به واژه‌شناسی انفاق و سپس و به جایگاه و اهداف آن از دیدگاه آیات و روایات پرداخته شده است نخست واژه انفاق از لحاظ لغت، آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته است که دارای یک معنای محوری می باشد و آن عبارت است از هزینه کردن، خرج نمودن و صرف کردن. فصل دوم نیز به بیان انواع انفاق پرداخته و آن را از لحاظ موارد که عبارت است از انفاق مالی و انفاق غیر مالی مورد بررسی قرار داده است انفاق مالی مانند انفاق های واجب،‌ مستحب،‌ حرام،‌ و مکروه و به دنبال آن انفاق غیر مالی را که عبارت باشد از: انفاق علم،‌ مشورت دادن، کمک به مردم از طریق موقعیت و نفوذ اجتماعی، انفاق جان و زکات اعضای بدن را مطرح نموده است. در فصل سوم با استفاده از آیات و روایات به بررسی آثار و شیوه های پرداخت انفاق پرداخته شده است. فضل چهارم تبیین کننده موانع و عوامل بازدارنده انفاق است که پیامدهای منفی در جامعه دارد و موجب فقر و محرومیت و سبب ایجاد فاصله طبقاتی گردیده و اثر تخریبی آن تمام بحرانها و مشکلات و گرفتاریهای فردی واجتماعی را برای افراد بوجود می‌آورد، آن عوامل عبارتند از: وسوسه های شیطان، حرص و آزمندی، بخل ورزیدن،‌ غفلت از یاد خدا و نعمتهای او و در پایان نیز جمعبندی، نتایج و پیشنهادات ارائه شده است.

در این تحقیق شیوه‌های تبلیغی انبیاء بررسی شده است. نخست کلیات تحقیق بیان شده است. سپس تحت عنوان عناصر و ابزار ارتباط و تبلیغ، تعریف ارتباط، انواع ارتباط، ارکان ارتباط، و همچنین تبلیغ و دانش ارتباطات، ویژگی‌های پیام موثر و پیام‌دهنده (مبلغ) و موانع ارسال پیام بررسی شد. در ادامه هدف تبلیغ انبیاء و ویژگی‌های انبیاء در تبلیغ و مخاطب انبیاء و تبلیغ گفتاری و عملی انبیاء توضیح داده شد. پس از آن روشهای گفتاری تبلیغ انبیاء بیان شد، در این زمینه، روشهای عام تبلیغ مانند: بشارت و انذار، بشارت به نعمت‌های دنیوی، تزکیه و روشهای خاص برخی انبیاء مانند: با نرمی و لطافت سخن گفتن، روش عقلانی و بیان سرانجام و عاقبت امور، واداشتن به تفکر، استدلال مورد بررسی قرار گرفت. پیامبران الگوی عینی هدایت، جنبه‌های مختلف الگو مانند ادب نسبت به خداوند و ادب نسبت به مردم، از جمله موضوعاتی هستند که در پایان به عنوان روش‌های الگوی (عملی) تبلیغ انبیاء به بحث گذاشته شد.

اخلاق یکی از سرمایه‌های اصلی بشر به‌شمار می‌رود، و توجه به فضایل اخلاقی و جلوگیری از رذایل و انحطاط اخلاقی، مستلزم شناخت عوامل اثرگذار بر تکوین و شکل‌گیری شخصیت اخلاقی انسان است. این رساله تلاش نموده تا زمینه‌ها و بسترهای تعالی و انحطاط اخلاقی انسان را قبل و بعد از تولد او شناسایی و بررسی نموده، و آثار و پیامدهای آن‌ها را تبیین کند. در این راستا، عواملی از قبیل انتخاب همسر، تشکیل خانواده، پدر و مادر، و وراثت در تکوین شخصیت اخلاقی کودک پیش از تولد او، نقش فراوانی دارد. پس از تولد کودک نیز عوامل موثری را می‌توان نام برد که دارای اهمیت ویژه بوده، و زیربنای شخصیت اخلاقی انسان را رقم می‌زند؛ در این زمینه می‌توان علاوه بر خانواده، به تأثیرات محیط مانند دوستان، معاشران و هم‌کلاسی‌ها اشاره کرد. البته مسأله یادگیری، مدرسه، معلم، و وسایل ارتباط جمعی، نقش و جایگاه بیشتری در تعالی و انحطاط اخلاقی انسان دارند؛ زیرا خداوند متعال غریزه یادگیری و کسب معرفت را در نهاد انسان به‌عنوان راه برون‌رفت از جهل و نادانی به‌سوی علم و دانش قرار داده است، و انسان تنها از این رهگذر می‌تواند به آمال و آرزوهای خود دست یابد، و از این طریق فضایل و مکارم اخلاقی را از رذایل و انحطاط بازشناسد و به‌سوی کمال و تعالی حرکت کند. بر این اساس، اگر انسان از تمایلات روحانی خویش سر باز زده، و از گرایشات نفسانی خود پیروی کند به انحطاط اخلاقی گرفتار خواهد شد. در این زمینه، انبیا و اولیای الهی از جانب خداوند بزرگ‌ترین هادیان بشر بوده، و پیروی از دستورات آنان موجب سعادت و تعالی انسان می‌شود. این نقش را پس از آنان، علما و معلمان باتقوا عهده‌دار هستند، و حتی می‌توانند با نقش‌آفرینی در تربیت و کمال انسان، تأثیرات منفی قوانین و نیز تأثیرات وراثت، محیط و خانواده را خنثی نمایند.

محبت مهم‌ترین نقش را در تربیت انسان دارد. در آیات قرآن و روایات هم به محبت زیاد تأکیده شده است و موثرترین نقش را در تربیت فرد و جامعه دارد، زیرا بنای مکتب اسلام مهر و محبت می‌باشد وسیره و رفتار انبیا و ایمه علیهم السلام نمونه کامل مهر و محبت است. خداوند در قرآن محبت را مهم‌ترین و موثرترین عامل در تربیت جامعه می‌داند هدف از خلقت همان تکامل وتربیت انسان می‌باشد.تحقیق حاضر برای تبیین نقش محبت در تربیت از نظر اسلام دارای شش فصل است که فصل اول به کلیات تحقیق از قبیل: بیان مسأله، ضرورت تحقیق، سوال‌های تحقیق روش تحقیق و... پرداخته شده است.فصل دوم: اختصاص به مفهوم شناسی دارد. ابتدا مفهوم «تربیت» از دیدگاه لغت و اصطلاح سپس مفاهیمی مانند: «محبت»، «عشق» و «مودت» از نگاه لغت و اصطلاح بیان شده است بحث و بررسی صورت گرفته است. فصل سوم: جایگاه تربیت و محبت در اسلام و اقسام و مراتب محبت است که در آن تربیت از دیدگاه اسلام، ارتباط و نسبت بین مفاهیم محبت، عشق و مودت، اقسام محبت، مرات محبت و جایگاه محبت در اسلام بحث بررسی صورت گرفته است.فصل چهارم: به عوامل موثر در تربیت، اختصاص یافته که در آن از عواملی مانند: الف) وراثت؛ ب) محیط؛ ج) محبت 1- محیط خانه و خانواده؛ 2- محیط مدرسه؛ 3- محیط اجتماع. و نقش محبت در این عوامل بحث و بررسی صورت گرفته است.در فصل پنجم: به نقش محبت در تربیت فردی و اجتماعی و آثار آن مورد بررسی قرار گرفته است و آثار محبت در بعد فردی عبارت هستند از: 1- آثار محبت: الف) انس با پروردگار؛ ب) اشتیاق بسوی خداوند؛ ج) رضا به قضای الهی؛ د) سرانجام محبت پروردگار. 2- نقش و اثر محبت بر روان انسان؛ 3- آثار مثبت و منفی محبت؛ 4- آثار منفی فقدان محبت. هر کدام بطور جداگانه تحلیل و بیان می‌شود و این آثار در تربیت فردی انسان موثر و نتیجه‌ بخشند.در قسمت دوم این فصل از نقش محبت در تربیت از بعد اجتماعی بحث می‌کند، چون انسان همیشه در اجتماع زندگی می‌کند و نیاز شدید به تربیت دارد، لذا ضروری است که ابعاد اجتماعی که انسان وابسته و مربوط به آن می‌شود و بدون آنها انسان نمی‌تواند زندگی کند و جلوه محبت از قبیل: برادری و اخوت، خوش‌گمانی، خوش‌خویی و... بحث و بررسی شده است. در فصل ششم: نقش محبت بر تربیت خانواده و سیره معصومین‌(ع) در این زمینه است و از مطالبی چون: محبت در خانواده، محبت به فرزندان، آثار محبت به کودک، تأثیر محبت خانواده در تربیت کودک، شرایط محبت به کودکان، عوارض کمبود و... و در آخر هم عوامل موثر به بر ایجاد محبت در سیره معصومین (ع) اشاره شده است.

تعرفنا علی المقصود من الانسان السالم و غیر السالم بلحاظ علم النفس المادی و علم النفس الاسلامی، و النظر الی الانسان و عقله و نفسه و قلبه و ما یتعرض له من الامراض النفسیه، و کان النظر لکل علم لجهه معینه من سلوک الانسان و ما یصیب هذا السلوک من الاختلالات العصبیه و الذهنیه و الاجتماعیه و الاخلاقیه، و ان هناک عوامل کثیره تساعد علی التخلص من الامراض النفسیه ،کعامل البیئه و الظروف الاقتصادیه و الثقافه و التحکم بهذه العوامل یودی الی علاج الامراض النفسیه و هناک عوامل تساعد علی الامراض النفسیه کحب الدنیا و حب النفس لانها تودی الی اضطراب و اختلالات للانسان اذا فقد شیئادنیویا، و الشک و الغفله و سوء الظن تجلب التوتر العصبی وهی کالسرطان فی جسم الانسان0 و الوقوف امام هذه العوامل تساعد علی حصول الامن و الاستقرار عند الانسان.وفی هذا البحث نری تغافل علماء النفس عن الامراض القلبیه مع اهمیتها القصوی فی الصحه النفسیه، ولم یروها امراضاً للنفس بالمعنى السائد عندهم، لاتهم لایرون القیم الاخلاقیه ضروریه للانسان، أولا یرونها من منظار مقدس کما یراها علماء الاخلاق، لانها أساسا لا تدخل فی موضوع علم النفس الذی یبحث فیه عن النفس الانسانیه بنظره موضوعیه لمکوناتها الذاتیه والعرضیه، بینما ینظر علماء الاخلاق الى النفس الانسانیه بنظره معیاریه لما ینبغی ان یتصف به الانسان من مثل وصفات فی حرکته الاتکاملیه. أی دراسه الانسان کما ینبغی ان یکون لا بما هو کائن فعلا الذی هو موضوع علم النفس. فالانسان فی نظر علماء النفس ماهو إلاّ حیوان متطور، فلا معنى للاهتمام بما وراء الامر الظاهر منه، وهو نفسه الانانیه.

این پژوهش با عنوان «زمینه های تعالی و انحطاط اخلاقی انسان» به معرفی اخلاق متعالی و منحط، منشأ و شناسایی آن ها و زمینه ها و عوامل تأثیرگذار بر شخصیت اخلاقی انسان پرداخته است. در این جا بعد از طرح کلیات، نخست به عوامل بلوغ اخلاقی قبل از تولد از قبیل: (انتخاب همسر، وراثت، پدر و مادر) پرداخته شده و نقش آن ها در شخصیت اخلاقی کودک مورد ارزیابی قرار گرفته است، سپس به عواملی همچون محیط، خانواده، دوستان و معاشران که از جمله عوامل و زمینه های بعد از تولد به شمار می روند همچنین کم و کیف تأثیر آن ها بر ساختار شخصیت اخلاقی انسان پرداخته شده است. پس از آن بر فرایند یادگیری، مدرسه، معلم و... پرداخته، دیدگاه های برخی از اندیشمندان را در مورد نقش یادگیری، مدرسه و معلم بیان می کند.

انبیا در طول حیات تبلیغی خویش، بهترین و نافذترین روش ها و شیوه های تبلیغ را به جامعه انسانی ارائه کرده اند. فرستادگان بزرگی چون: ابراهیم، نوح، موسی، عیسی و بالاتر از همه، حضرت محمد| و پیامبرانی چون: یوسف، شعیب، داوود، سلیمان، صالح، زکریا و... در طول زندگانی افتخارآمیز خود به منظور دعوت به سوی خدا و سوق دادن انسان ها به صفات و رفتارهای نیکو، شیوه های متنوعی به کار گرفته اند که هر یک در جای خود تأثیر به سزایی بر شخصیت و رفتار انسان ها بر جای گذاشته است. در این تحقیق، نخست به کلیات تحقیق و سپس به تعریف، انواع و ارکان ارتباط، تبلیغ و دانش ارتباطات، ویژگی های پیام مؤثر و پیام دهنده (مبلّغ) و موانع ارسال پیام پرداخته شده است. در بخش دیگری از این رساله، هدف از تبلیغ انبیا(علیه السلام)، ویژگی های انبیا در تبلیغ، تبلیغ گفتاری و عملی آنان و جنبه های مختلف الگو توضیح داده شده است. کلمات کلیدی: انبیا تبلیغ ابراهیم(علیه السلام) نوح(علیه السلام) موسی(علیه السلام) عیسی(علیه السلام) محمد| یوسف(علیه السلام) شعیب(علیه السلام) داود(علیه السلام) سلیمان(علیه السلام) صالح(علیه السلام) زکریا(علیه السلام) ارتباط پیام مبلّغ تبلیغ گفتاری تبلیغ عملی الگو

این تحقیق با موضوع «احترام به آراء و افکار دیگران از دیدگاه آیات و روایات» در شش فصل تنظیم شده است: فصل اولِ این تحقیق پس از بررسی واژه های مربوط به موضوع به تعریف و اهمیت موضوع در روابط اجتماعی پرداخته، به توجه اسلام به عنوان یک مکتب کامل به آزادی های فردی و اجتماعی اشاره می کند. فصل دوم به گونه های روبه رو شدن با آرا و افکار انسان ها را در چهار نوع بررسی می کند: پذیرش و تسلیم در برابر اندیشه و رأی دیگران، مخالفت و تعصب ورزی در مواجهه با رأی دیگران، مواجهه منطقی با رأی دیگران که بین دو حد بالا است و برخوردهای نامناسب تبلیغاتی. فصل سوم به آثار احترام به آرا و افکار دیگران پرداخته، آن را در سه بخش بررسی می کند: الف آثار فردی که عبارت اند از: آمادگی روانی برای پذیرش دیدگاه های مناسب، حرکت افراد در جهت اجرای عدالت و افزایش عزت نفس در افراد. ب آثار اجتماعی که عبارت اند از: گسترش نظام مشورت و فرهنگ مشاوره، بهبود روابط اجتماعی و ارتقای فرهنگ عمومی. ج آثار علمی که عبارت اند از: برقراری مذاکره و مناظره در مسائل علمی، تولید علم، نقد یافته های علمی و پیشرفت علم. فصل چهارم به پیامدهای عدم احترام به آرا و افکار دیگران می پردازد. فصل پنجم در مورد راه های گسترش فرهنگ احترام به رأی دیگران است. فصل ششم به بررسی سیرة اولیای دین در مواجهه با آرا و افکار دیگران پرداخته است؛ برای مثال، پیامبر اسلام| از طریق تماس های فردی، برخورد ملایم، استدلال با حکمت، جدال به شیوه احسن و موعظه حسنه، در آرا و افکار مخالفان تأثیر می گذاشتند.