جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تربیت عبادی، بخش از تربیت دینی است که کودکان را با وظایف و تکالیف عبادی آشنا کرده و آنان را متعهد به انجام آن می نماید. بر اساس روایات در بین تکالیف عبادی، نماز و روزه بیش از دیگر اعمال، ضرورت آموزش به کودکان دارد. آنچه در این بررسی اهمیت دارد، این است که بدانیم این مسوولیت بر عهده کیست، از چه زمانی شروع می شود و حکم فقهی آن چیست؟ به همین منظور مجموعه ای از آیات و روایات به صورت عام و خاص بیان شده و سپس به پرسش های مربوطه پاسخ داده است. حاصل بررسی ادله، شروع آموزش نماز از شش یا هفت سالگی است. این وظیفه به صورت وجوب یا استحباب موکد بر عهده والدین است، حتی می توانند در صورت سهل انگاری، آنان را مورد مواخذه قرار دهند. عقل نیز موید این مطلب است.

«ادب» و «تادیب» از مفاهیمی هستند که در قرآن کریم به کار نرفته اند، ولی در روایات استعمال زیادی داشته و در امور تربیتی کاربرد فراوانی دارند. این دو واژه معانی متعددی دارند که در این پژوهش، پس از ریشه یابی و اشاره به سیر تطور معنایی آن ها، معنای غالب و اصلی که مطلق امر نیکوست، تعیین گردیده است. با توجه به ارتباط این دو واژه با برخی واژه های مربوط به تربیت؛ شباهت ها و تفاوت های آن با تربیت و واژه های مشابه یا مرتبط دیگر مورد بررسی قرار گرفته و در این راستا به نسبت سنجی ادب با واژه های: تربیت، سیره، سنت، اخلاق، عمل، تهذیب، تزکیه و علم مبادرت شده است.

هدف این مقاله بررسی ارزشیابی به ویژه ارزشیابی آموزشی در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) است. یافته های این بررسی نشان می دهد که در سیره معصومان (ع) انواع ارزشیابی از قبیل ارزشیابی معلم و فراگیر، ارزشیابی تشخیصی، تکوینی و پایانی، ارزشیابی شفاهی، ارزشیابی انفرادی، ارزشیابی هدف گرا و ارزشیابی مشارکتی مورد توجه بوده است.

یکی از محورهای موفقیت و سعادت در زندگی که مورد توجه ویژه اسلام قرار گرفته، خردورزی است. خردورزی پایه انسانیت و جداکننده انسان از دیگر موجودات است. به همین دلیل، جامعه آرمانی اسلام، جامعه ای است که از خرد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و عبادی برخوردار باشد. با نگاهی به زندگی حضرت زینب علیها السلام که یکی از راهبران بصیر نهضت عاشورایی است، درمی یابیم که عنصر خرد در عملکرد آن حضرت، جایگاه ویژه ای داشته است. این جایگاه که در نهضت عاشورا نیز جلوه نموده است، سبب شد تا اهداف نهضت امام حسین علیه السلام تبیین شده، راه برای تغییر اساسی در جامعه اسلامی فراهم گردد. بی گمان شناخت این شخصیت و نیز بررسی نقش و کارکرد عقلانی حضرت در حوزه رفتار سیاسی و اجتماعی می تواند برای هر قشری از مردان و زنان و متناسب با شرایط مختلف زمانی و مکانی الگویی مناسب ارایه نماید.نوشتار حاضر، با هدف تبیین جایگاه خردورزی در سیره حضرت زینب علیها السلام با شیوه تحلیلی و توصیفی صورت گرفته است. به این منظور، در ابتدا معنای عقل و خرد از نگاه منابع اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و سپس به جلوه های خردورزی در زندگی حضرت زینب علیها السلام به ویژه در واقعه عاشورا پرداخته شده است. نتیجه اینکه عملکرد حضرت زینب علیها السلام در حیات مبارکش همواره بر پایه خردمندی و خردورزی بوده و ایشان در واقعه عاشورا نیز با عملکردی این گونه و نیز با مدیریت زمان و مکان که از جمله نمودهای مهم عقلانیت است، توانست در امتداد قیام عاشورا و در راستای بسط فرهنگ ظلم ستیزی، اهداف قیام امام حسین را در تداوم قیام بر محوریت اندیشه محقق نماید.

یکی از کارهای مهم عالمان تصوف و عرفان اسلامی، تدوین و نوشتن کتاب هایی برای آموزش یا پاسخ به سوالات مریدان و رهروان و در مجموع برای راهنمایی اهل طریقت و جویندگان این راه بوده است. در این کتاب ها بنا به اعتقاد نویسنده و سلیقه او، مباحث مهم اصولی و عملی عرفان و نیز سرگذشت ها و سخنان بزرگان و پیشوایان طریقت گردآوری می شده است.کشف المحجوب هجویری غزنوی، نخستین متن تالیفی به زبان فارسی در زمینه های گوناگون عرفان است. این کتاب در واقع دائره المعارفی از مباحث، اصول، اندیشه ها و اصطلاحات عرفانی است که مولف در کتاب خود گرد آورده است. هجویری خود از عالمان و دانایان عامل بوده است. یکی از موضوعات و مبناهای مهم در کتاب، سیره و سخنان حضرت علی (ع) و ائمه اهل بیت (ع) است که همراه با توصیف سیمای نورانی آن بزرگان در متن آمده است. سیره علوی و زندگی و گفتار امیرالمومنین و فرزندان پاکش، منبع الهام بخش و اسوه کردار کسانی است که می خواهند دل از دنیا بکنند و تهذیب نفس و خدمت برای رضای حق را در پیش بگیرند. در واقع علمای عرفان و تصوف به پیروی از سنت حضرت رسول (ص) و صحابه، به ویژه اهل بیت (ع)، زندگی، سیره و سخنان آن بزرگان را سرمشق خود قرار می داده اند.در این مقاله، سیما، سیره و سخنان ائمه اهل بیت از امام علی (ع) تا امام صادق (ع) و نحوه پرداختن به آن و نیز بهره های معنوی آن و موضوعات مهمی چون نماز، ایثار، نحوه پوشش، ... بررسی شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

چکیده ندارد.

چکیده موضوعات مهمی چون ارتباط‌های صحیح همسران در زندگی مشترک و در ابعاد گوناگون، از جمله بُعد رفتاری، از ضرورت‌های فرهنگی هر جامعه برای پاسداشت خانواده است که هر دو حوزۀ علم و دین به آن توجه کرده‌اند. همچنین، مبانی و شاخصه‌های معیّنی در هر دو حوزه برای این موضوع وجود دارد. هدف پژوهش تبیینی حاضر، بررسی مبانی اخلاقی رفتار همسران مسلمان از منظر قرآن است. در این نوشتار به روش تحلیلی‌استنتاجی حُسن معاشرت یا به تعبیر قرآن، معاشرتِ به‌معروف، به‌عنوان مبنای اخلاقی و محوری در حوزۀ رفتار همسران با یکدیگر مطرح شد. این مبنا تمامی رفتارهای اخلاقی همسران در قبال یکدیگر را دربرمی‌گیرد. همچنین، در این مقاله تمامی رفتارهای همسران، زیرمجموعۀ تکریم و تغافل و تقابل قرار گرفتند که هریک به‌نوبۀ خود، اصلی اخلاقی در حوزۀ رفتار قلمداد می‌‌شوند.

اهل کتاب به‌عنوان یکی از ادیان آسمانی یا خارج از جامعه اسلامی و یا بر اساس ضوابطی در حکومت اسلامی زندگی می‌کنند و با توجه به روابط گریزناپذیر این گروه با مسلمانان و با توجه به تعامل ائمه علیهم‌السلام با آن‌ها می‌توان مبنای چگونگی این روابط را بر اساس سیره معصومین قرارداد. متأسفانه سیره شناسی موضوعی است که به‌ندرت به آن پرداخته‌شده است. به همین خاطر سیره‌ی امام علی(ع) با اهل کتاب را می‌توان به‌عنوان یک امر تأثیرگذار در روابط داخلی و خارجی مسلمانان به کاربرد. اهل کتابی که در حکومت امام علی (ع) زندگی می‌کرد یک شهروند محسوب می‌شد و تمام حقوقی که یک مسلمان در حکومت اسلامی داشت، او نیز از آن برخوردار می‌گردید. امام در نامه و خطبه‌های خود پیوسته رعایت حقوق اهل ذمه را سفارش می‌کرد. هیچ‌گونه تبعیضی بین مسلمان و غیرمسلمان دردادن حقوقشان قائل نبود. نگارنده معتقد است که این برخورد عدالت ورزانه امام علی (ع) به نگاه ایشان به انسان برمی‌گردد. در نگاه امام همه‌ی انسان‌ها از کرامت ذاتی برخوردار هستند. امام(ع) در روابط اجتماعی به مسأله معاشرت بر اساس اصول اسلام، رفق و مدارا و صلح‌طلبی معتقد بود و در اجرای این موارد هیچ‌گاه تسامح و تساهل بیش ‌از حد نداشت. در روابط سیاسی نیز به امنیت و آزادی آن‌ها در حوزه‌های مختلف توجه می‌نمود. با آنان دادوستد داشت و از نقش آنان در توسعه کشاورزی و صنعت غافل نبود، در روابط قضایی به اجرای عدالت بر اساس قوانین اسلام و به استقلال قضایی آن‌ها بر اساس قرارداد پای بند بود. حتی اهل کتابی که به حکومت اسلامی جزیه پرداخت می‌کرد در حکمقضائی با یک مسلمان مساوی می‌دانست.