جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معناشناسی به­عنوان یکی از شاخه­ های زبان­شناسی، سالیانی است که در مسیر فهم صحیح­ قرآن کریم به ­کار گرفته شده است. قوم زبان­شناسی مهم­ترین مکتب معناشناسی است و ایزوتسو به­ عنوان چهره برجسته آن، در دو اثر خود: خدا و انسان در قرآن و مفاهیم اخلاقی دینی قرآن شاخصی موفق از کاربرد معناشناسی در حوزه قرآن کریم است. این کتاب، تلاش کرده است ضمن مطالعه، نقد و بررسی آثار معناشناسی شرق­شناسان در عرصه قرآن­پژوهی، پرتوی بر این آثار بیفکند و ضمن اجتناب از آسیب­ های این مطالعات، بتواند از نقاط مثبت آن­ها در مسیر فهم روشمند قران کریم به­منظور نیل به آمال بلند جامعه اسلامی بهره ­مند شود.

یکی از نسبت‏های ناروای برخی از علمای سنی افراطی به خصوص وهابیت علیه شیعیان تهمت قول به تحریف قرآن می‏باشد. در حالی که بنا به نظر علمای شیعه؛ اولا هیچ گونه تحریفی در قرآن واقع نشده است و عقیده به تحریف، مخالف اتفاق علمای شیعه و محققین آنها است و نسبت تحریف به شیعه، حرف بی‏اساس و اتهام مردودی است، ثانیا اهل سنت قائلین واقعی به تحریف قرآن می‏باشند، زیرا اعتقاد به نسخ در تلاوت که در میان علمای اهل سنت مشهور است، مستلزم پذیرفتن مسأله تحریف است.

همــه مســلمانان اعــم از شــیعه و ســنی معتقدنــد کــه قــرآن موجــود، همــان قرآنــی اســت کــه بــر پیامبــر اعظــم (ص)، بــه عنــوان کامــل تریــن و آخریــن کتــاب آســمانی نــازل شــد و توســط آن حضــرت در اختیــار بشــر قــرار گرفــت تــا راه ســعادت دنیــا و آخــرت را بپیمایــد. بــا توجــه بــه اهمیــت و جایــگاه قــرآن بــه عنــوان قانــون اساســی اســلام و ارتبــاط وثیــق اعجــاز قــرآن و اعتبــار روایــات بــه مصونیــت ایــن کتــاب آســمانی از تحریــف، توجــه و تبییــن دلایــل نزاهــت قــرآن از هــر گونــه تغییــر و تحریــف یــك ضــرورت اســت. ســوال تحقیــق ایــن اســت چگونــه مــی تــوان بــا اســتناد بــه دلایــل عقلــی و نقلــی مصونیت قــرآن از تحریــف را بــه اثبات رســاند؟ در نوشــتار حاضــر بــا روش توصیفــی- تحلیلــی ، بــه تبییــن دلایــل عقلــی و نقلــی پرداختــه شــده اســت. در دلایــل عقلــی بــر دو برهــان ضــرورت اتمــام حجــت و منــوط بــودن ضــرورت اعجــاز قــرآن بــه مصونیــت آن از تحریــف اســتفاده شــده، و در دلایــل نقلــی بــر ادلــه ای همچــون: آیــات قــرآن، ســنت و شــواهد تاریخــی اســتناد شــده اســت و مصونیــت ایــن کتــاب آســمانی و هدایــت گــر بشــر بــه اســتوارترین راه، از هــر گونــه تغییــر مخــل بــه معنــا، بــه اثبــات رســیده اســت

تأثیر «جنسیت» در فهم متون یکی از مباحثی است که در دهه‌های اخیر در حوزه فهم متون دینی مطرح شده و با ورود اندیشه‌های فمینیستی حتی تا خوانش زنانه‌ متون دینی و اسلامی پیش­ رفته­است. برخی از فعالان و محققان حوزه «فمینیسم اسلامی» با محور قرار دادن قرآن به­عنوان مرجع اصلی این جریان، به خوانش فمینیستی از قرآن پرداخته و با تمرکز بر برابری جنسیتی و عدالت اجتماعی در پی احقاق حقوق زنان مسلمان برآمدند. آنان مدعی این باورند که آن­چه تا­کنون در سنت اسلامی نسبت به زنان عمل می‌شده یکسره به دست مردان نوشته شده و مطابق با دغدغه‌ها و خواست آن­ها سامان یافته و زنان مجال کمتری برای ورود به این عرصه داشته‌اند، درنتیجه اقدام به بازخوانی قرآن از منظر زنان کردند که دستاورد آن تفسیری نو از برخی مفاهیم و احکام اسلامی برای زنان بوده­است

بندگی و عبادت خداوند آیا موجب نفی آزادی سیاسی انسان نمی گردد، آیا بندگی خداوند با روح آزادی منافات ندارد؟. این تحقیق در جستجوی این امر بنیادین است که چه رابطه ای میان آزادی و بندگی سیاسی وجود دارد. در فرضیه بر این امر تاکید شده است که با توجه به مبنای توحید و جایگاه خلیفه اللهی انسان و آفرینش آزاد و برابر انسانها، بر اساس منطق و آیات قرآن کریم، بندگی خداوند آغازین گام در جهت آزادی و رهایی سیاسی تلقی شده لذا هیچ کس حق ندارد تا در عرصۀ سیاسی، دیگران را پیرو محض خود خواهد و به بندگی درآورد. لذا بندگی خداوند انسان را دارای روح آزادگی ساخته و مسیر او را به سوی آزادی سیاسی بازمی کند، مسیری که در آن اطاعت طاغوت، رد و انکار می شود

تفسیر قرآن کریم، پس از ادبیات عرب، بر مباحث اعتقادی و مبانی کلامی استوار است؛ چنان­که هیچ آیه­ای را بدون بهره­بردن از مبانی کلامی نمی­توان تفسیر نمود. مبانی کلامی تا بدان­جا در تفسیر آیات وحی تاثیرگذار است که هر فرقه­ و اندیشه کلامی، تفسیری گونه­گون و منحصر به­فرد از قرآن کریم ارائه می­دهد. آن­چه در این اثر می­بینید، بیان مبانی کلامی شیخ طوسی؛ به­عنوان نمونه برترین تفسیر شیعی، و بررسی حدود تاثیرگذاری این مبانی کلامی در تفسیر آیات قرآن کریم است. این پژوهش اثری میان­رشته­ای است که رابطه دوسویه کلام و تفسیر قرآن را آشکار می­سازد و نیز این پژوهش مقام علمی شیخ طوسی را به­خوبی؛ به­ویژه در دو حوزه تفسیر و کلام روشن می­کند و جایگاه والای تفسیر التبیان را مشخص می­سازد.

کتاب ظاهرگرایی در فهم قرآن با طرح موضوع ظاهرگرایی در فهم قرآن و مروری اجمالی بر نمودهای آن در جریان ­های مختلف، به بررسی مبانی و روش ­های آنها در فهم قرآن می ­پردازد. «ظاهرگرایی» و «تأویل­گرایی» دو گرایش عمده در فهم متون مقدس، به ­ویژه قرآن و روایات هستند. این دو گرایش به دور از افراط و تفریط، همواره برای فهم متون دینی درکنار هم جریان داشته­ اند.