جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بشری در طول حیاتش مسأله جاودانگی و فناناپذیری وی بوده است، جاودانگی نفس یکی از مسائل اساسی در اسلام می‌باشد، که رویکردهای مختلف فلسفی و کلامی را به دنبال داشته است؛ و با تجرد نفس و بحث معاد ارتباط تنگاتنگی دارد. در قر‌آن کریم نیز آیات زیادی دلالت براین مسأله دارد، یعنی هم به معانی مختلف نفس و تجرد آن اشاره کرده، و هم به بحث جاودانگی و معاد، چه جسمانی وچه روحانی، پرداخته، وآن را امری فطری دانسته است. هدف این مقاله تأکید بر این موضوع است که میل به جاودانگی فطری و طبیعی است، و همه ادیان به این قضیه اذعان دارند اما در شکل‌های مختلف. این مقاله موضوع را از نگاه فلسفه و کلام اسلامی و با تأکید بر آیات و روایات مورد بررسی قرار می‌دهد.

داستان آفرینش آدم (ص) از جمله قص ههاى قرآنى است که آیات بسیارى به آاختصاص دارد. در این داستان به جنب ههاى مختلف آفرینش تا هبوط آدم از بهشت الهى به زمین خاکى اشاره شده است. سجده فرشتگان در برابر آدم از جمله مواردى است که در آیاتى از قرآن آمده و مفسران درباره آن از چش ماندازهاى مختلف بحث و بررسى کرد هاند. ادب فارسى که نیز سرشار از مفاهیم قرآنى است از این داستان و بن مای ههاى آن بى بهره نیست. در این مقاله تاثیرپذیرى شاعران و نویسندگان ادب فارسى از این قصه قرآنى با محوریت سجده فرشتگان در برابر آدم مورد تامل و باز جست قرار م ىگیرد. متون ادب فارسى به زمان سجده فرشتگان بر آدم، معنا و مفهوم این سجده و دلیل و علت آن اشاره کرد هاند. در این بین به مورد اخیر بیشتر توجه شده و اتفاق نظر همگانى بر این است که کرامت و برترى آدم دلیلى قاطع براى این سجده است.

اسباب نزول بـه معنی شناخت موقعیـت زمـانی، مکـانی، فردی، اجتماعی و دیگر زمینه هایی است که نزول آیه یا بخشی ازآیات یا سوره ای را سبب شده است که شامل روایات گرد آمده درباره شأن نزول آیات نیز می شود. ‌اعتقاد به تاثیر اسباب نزول در تفسیر آیات به معنای مسدود ساختن راه اندیشه و تفکر در زمینة آن آیات و روی آوری و سطحی نگری و محدود اندیشی نسبت به پیام آن نیست؛ بلکه در کنار بهره بردن از تمامی ابزارهای علمی و عقلی موجود در زمینة تفسیر، باید به اسباب نزول به عنوان ابزاری کار آمد و مؤثر نگریست. پیام آیات الهی فراتر از بسترهای محدود و تعلقات فردی و زمانی است. سببب نزول در فهم قرائن حالیه و تطبیق عناوین بر مصادیق و شناخت فضای نزول آیات برای دلالت در توسعه و تضییق مفاهیم وگشودن افق های جدید در یافتن دلالات قرآنی تاثیر دارد. دلالت الفاظ و آیات الهی از مرتبة حوادث جزئی و خاص فراتر می رود و مفسر را گاه از طریق الغای قطعی خصوصیات زمان و مکان یا از طریق تناسب حکم و موضوع و تحلیل زبانی و... به روح آیه می رساند که پیراسته از زمان و مکان است.

دو اصطلاح عرفان وفرقان ناظر بر معنای علم ودانش می‌باشند؛ ولی دانشی که با عمق وبصیرت وقوه تشخص همراه باشدواز درک ظاهری فراتر رود. در بینش قرآنی نیل به این مرتبه از دانش ومعرفت فرآیندی است که از عوامل بسیاری متاثر است وباموانع فراوانی نیز مواجه است. مقاله حاضر پس از تبیین معنای دقیق این دو اصطلاح وتوجه‌دادن به اهمیت آنها در سرنوشت انسان، عوامل وموانع حقیقی نیل به مقام عرفان وفرقان را برمبنای آموزه‌های قرآن جستجو نموده ودر نهایت به این نتیجه می‌رسد که بعد معرفتی انسان تنها از قوای ذهنی وفکری اومتاثر نیست، بلکه مجموعه عواملی که شاکله شخصیت هر انسانی را می‌سازند، ادراکات اورا در سطوح مختلف تعیّن می‌بخشند ومی توان همه عوامل موثر را با عامل تقوی تنظیم وکنترل نمود

خداوند حکیم و علیم، انسان را آفرید و هدف از آفرینش او را رسیدن به کمال حقیقی قرار داد و کمال حقیقی را در سایه‌ی پذیرش ولایت خود امکان‌پذیر ساخت و این کمال حقیقی و راه رسیدن به آن را «صراط مستقیم» دانست و با آیات کلام کریمش؛ آن را به انسان‌ها شناساند. «صراط مستقیم» در قرآن کریم، بزرگ‌راهی وسیع، آسان گذر و پویاست که دارای مراتب و درجاتی بوده و برای هر مرتبه‌ای، هدایتی خاص است. در پائین‌ترین مرتبه از فطرت نشات می‌گیرد و مرتبه‌ی کمالیّه‌ی آن، انعام یافتن به نعمت ولایت الهی است که منسوب به خداوند متعال؛ رسول‌اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) و نعمت داده شدگانی است که به نعمت صدق و صلاح و شهادت بر اعمال و ولایت الهی متصف و به توفیق و هدایت الهی و علم لدنّی و عصمت الهی مخصوص گردیده‌اند، وصول به این مرتبه برای سایرین تنها با اطاعت محض و ولایت آنان امکان‌پذیر است.

این کتاب مشتمل بر ترجمه 10 مقاله برگزیده از سرشناس­ترین قرآن­پژوهان و شیعه­شناسان در­زمینه نوع نگاه شیعه امامیه به قرآن است که بین سال­های 1913 تا 2007 به یکی از زبان­های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی یا عبری منشر شده­است. جایگاه قرآن در­مقایسه با جایگاه امام، تحریف، قرائات و مصاحف، موضوعات مورد بررسی در مقالات این کتاب هستند. کتاب حاضر در دو بخش اصلی ( تحریفات و قرائات؛ مصاحف) شامل 9 مقاله تدوین شده­است که در رأس آن­ها یک مقاله به­عنوان در­آمد آمده­است. این در­آمد مقاله­ای از پاول زاندر درباره قرآن در مقایسه با جایگاه امام از نگاه شیعه امامیه است. بخش اول در برگیرنده 6 مقاله با موضوع تحریف و یا قرائات است. در این مقالات، به­ ترتیب موضوعاتی چون سوره­های جعلی، نقد نظریات گلتسیهر درباره اتهام عقیده به تحریف در­میان شیعیان، بررسی روایات کهن درباره تحریف، فهرست بلندی از قرائات و شبه ­قرائات شیعی بر­اساس منابع کهن، تاریخچه نظریه تحریف در میان عالمان شیعی، و قرائات و شبه­قرائات بر­اساس کتاب سیاری، مورد بحث و بررسی قرار گرفته ­اند.

اشاره‌‌های مختلف سعد‌عبدالمطلب‌العدل به یکی‌بودن حضرت ابراهیم (ع) و إخناتون ابوالأنبیاء و الخلیل إخناتون فی القرآن الکریم، در تدوین و تألیف کتاب حاضر مؤثر افتاده است. در این کتاب، نخست به نقل و نقد روایت توراتی و سپس به گزارش روایت قرآنی قصه ابراهیم (ع) می‌پردازیم. در فصل‌های دیگر کتاب، روایت‌های مختلف تاریخی عربی-‌فارسی آن قصه نقل و نقد می‌شود و پس از آن نیز اشاراتی اجمالی به فرقه صابئین و حضرت ابراهیم (ع) می‌شود و در ادامه با تکیه بر کتاب «ترس و لرز» کی‌یرکه‌گارد خوانشی اگزیستانسیالیستی از این قصه انجام می‌شود.

امام رضاعلیه السلام در طول عمر شریفشان کوشیدند تا جایگاه رفیع امامت و رهبری جامعه، توسط معصومین( را اثبات نمایند، که این موضوع در کلام و گفتار ایشان به طور گسترده‏ به چشم می‏خورد. آن حضرت با استناد به آیات نورانی وحی و استدلال‏های روشن تلاش نمودند تا این مهم را جلوه‏گر و همگان را متوجه این جایگاه الهی نمایند. در این مقاله در پی آنیم تا با بررسی سیره و سخن امام رضاعلیه السلام به مواردی از تمسک ایشان به آیات نورانی قرآن در اثبات و تبیین جایگاه امامت شیعه بپردازیم.