جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تفسیر روح المعانی تألیف سید محمود شهاب الدین آلوسی کتاب است که در علوم مختلف از جمله: صرف، نحو، بلاغه، فقه، قرائت قرآن و... بحث می کند. نگارنده در این پایان نامه، شواهد صرفی، نحوی و بلاغی سه جزء آخر قرآن کریم [ 30، 29، 28 ] را در تفسیر روح المعانی مورد بررسی قرار داده است. که این کار با مراجعه به کتابهای معتبر صرفی، نحوی، بلاغی و تفسیر صورت گرفته است که مهمترین آن کتابها عبارتند از شرح این عقیل، مبادی العربیه ج 4، شذور الذهب، شرح مختصر المعانی، جواهر البلاغه، بلاغه الواضحه، مجمع البیان، التبیان فی اعراب القرآن، تفسیر کشاف و... شواهدی که در روح المعانی بیان شده با کتابهای فوق الذکر تطبیق و مطالب ریشه یابی شده اند تا مستند باشند. نگارنده در بیشتر جاها در حد توان به توضیح و تفصیل مطالب پرداخته است و مطالب را واضح و گویا بیان کرده تا برای خواننده آسان باشد. همچنین شواهدی که در روح المعانی ذکر نشده اند، با استفاده از کتابهای یاد شده در این پایان نامه بیان شده اند. نگارنده علاوه بر ذکر منابع و مأخذ، توضیحات اضافی و مطالب استنباط شده خود را در داخل [ کروشه ] که با ستاره مشخص شده قرار داده است.

این پژوهش برآن است تا با مراجعه به آیات قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) به بررسی آثار تعدادی از گناهانی که تأثیر بیشتری در زندگی دنیوی انسان ها دارند، بپردازد. پژوهش حاضر برای رسیدن به هدف کلی خود، اهداف ویژه ای شامل : بررسی معنا و مفهوم گناه و بررسی آثار مادی و معنوی گناه را به عنوان اهداف جزئی طرح و انتخاب نموده است. با توجه به ماهیت، اهداف و امکانات تحقیق، روش تحقیق توصیفی – تحلیلی، برای موضوع انتخاب و پس از تجزیه و تحلیل مطالب در فصل چهارم، نتایج ذیل حاصل شد : گناه یعنی نافرمانی وسرپیچی از قانون، چه قانون طبیعی و اجتماعی باشد و چه قانون الهی و دینی و تخلف از آن موجب عقوبت است. آثار و نتایج حاصل ازگناهان هم در زندگی دنیوی و هم در زندگی اخروی نمود و تجلی پیدا می کند و با توجه به ماهیت متفاوت زندگی دنیوی و اخروی، آثار و نتایج گناه نیز در دنیا و آخرت متفاوت خواهد بود و نوع آثار دنیوی بسیار خفیف تر و سبک تر است. اثر گناه در دنیا به صورت گرفتاری های مادی و معنوی نمایان می شود؛ که اثر مادی آن، گاه به شکل نزول بلا آشکار می شود که این نزول بلا، در پاره ای از مواقع به دنبال سنت های املاء واستدراج ظاهر می شود و گاهی نیزدر سایه ی گناهان جمعی و فردی بروز کرده و جمعیت گناهکار را به مجازات می رساند. کردار ناشایست فرد در زندگی همیشه بر خود او تنهایی مؤثر نیست، بلکه گاهی گریبان دیگران را نیز خواهد گرفت. آثار زیانبار گناه، چشم و گوش و دل و قلب را یکسره از تحرک و نشاط می اندازد و درنتیجه ی آن، قدرت شناخت سلب می شود ؛ دل از حقایق نا توان می گردد ؛ زبان از بیان واقعیت ها باز می ماند ؛ گوش از شنیدن درستی ها عاجز می شود و انسان دچار حالت خطرناکی می گردد و سر انجام با توجه به این که هر عملی عکس العملی دارد ، هر گناهی هم دارای اثری متناسب با آن گناه است. محقق در این پروژه با محدودیت هایی چون، تکراری بودن مطالب مطرح شده در این باره در کتب مختلف و نداشتن زمان کافی برای بررسی بیشتر مطالب و عدم وجود کتاب هایی که به بحث و بررسی عمیق در مورد آثار معنوی گناهان پرداخته باشد ، روبرو بوده است. درانتها پیشنهاد می گردد پژوهشگران، آثار معنوی گناه را به صورت جداگانه و تحلیلی مورد مطالعه قرار دهند.

پایان نامه ی حاضر شامل ده فصل با این عنوان هاست: فصل اول، بدعت در لغت و اصطلاح شرعی؛ فصل دوم، سنّت: معنای لغوی و اصطلاحی، اهمّیت سنّت از نظر رسول اکرم(ص)، قرآن و سنّت مکمّل یکدیگرند، سنّت در مقابل بدعت؛ فصل سوم، اقسام بدعت و دلائل رد آن: نظر عزّالدّین عبدالسلام و دلیل بر ردّ آن، نظر نووی و دلیلی بر ردّ آن، نظری لطیف از شهید اوّل در مورد مُحْدَثات؛ فصل چهارم، تشیع و منشأ آن: تهمت زدن به تشیع با بدعت گذاری، محبّ اهل بیت به نص قرآن، تحلیل و نقدی به حدیث بر حدیث فرقه ی ناجیه، آیا تشیع بعد از وفات رسول خدا(ص) حادث شده است؟؛ فصل پنجم، دواعی بدعت: نادانی و تسامح در کارهای دینی، نگاه های غیرمحققانه در دین، سؤال هایی از دانشمندان در زمینه ی با معضلات مختلف، پیروی از هواهای نفسانی؛ فصل ششم، بدعت های پیش از اسلام بر اساس قرآن: بدعت های جاهلانه و مالی مشرکان، بدعت های جاهلی به عنوان دین، زنده به گور کردن دختران، رهبانیت، بدعتی از نصاری به منظور جلب رضای خدا، فرق زهد و رهبانیت، بدعت گذاری بنی اسرائیل؛ فصل هفتم، نمونه هایی از بدعت های بعد از اسلام: نماز تراویح، مواجهه ی علی(ع) با آن، نهی عمر از متعه ی زنان، بدعتی از بنی امیه، دشمنی معاویه با علی(ع)، آیا دشمنی با علی(ع) و ذمّ او خلاف نصّ قرآن و سنّت نیست؟؛ فصل هشتم، دلائل بر ردّ سلفیه در مورد: توسّل، شفاعت، زیارت قبور؛ فصل نهم، واژه ی بدعت در نهج البلاغه به شرح ابن ابی الحدید؛ فصل دهم، آثار سوء بدعت و تحریم آن: آثار سوء بدعت و تحریم آن، بدعت در دین، ظلم بزرگ و موجب کیفری شدید، فحشا، بدی، بدعت، زهد بی جا و حرام خوری راه شیطان.

تحقیقی که در مقابل شماست، با عنوان بدعت در قرآن و سنت می باشد که به بررسی مباحثی پیرامون بد عت پرداخته است. در فصل اول به بررسی مفهوم لغوی و اصطلاحی بدعت اقدام شده است و در نهایت، بدعت به معنای داخل نمودن چیزی که در دین نیست، در دین معرفی شده است. در فصل دوم با عنوان مصادیق بدعت، به ذکر مواردی که در کتاب و سنت و کلام علمای دین، به عنوان بدعت معرفی شده است پرداخته شده تا با شناخت برخی از مصادیق بدعت، تعریفی که از بدعت در فصل پیش به دست داده شده، وضوح بیشتری به خود بگیرد. فصل سوم با نام توهمات بدعت، مواردی را یاد آور شده است که به اشتباه نام بدعت بر آنها نهاده شده است. وکوشش شده است تا با ذکر دلیل، این توهمات رفع شود. در فصل چهارم با عنوان تقسیم بندی های بدعت، انواع قسمت بندی هایی که برای بدعت ذکر شده است را مطرح نموده وصحت و سقم آن را مورد بررسی قرار داده ایم. در فصل پنجم به احکام فقهی بدعت و ادله حرمت و مسایل فقهی پیرامون آن، از جمله بر خورد با بدعتگذار و توبه بدعتگذار پرداخته شده است. و بالاخره در فصل ششم با نام علل و انگیزه های بدعتگذاری، به مواردی چند از اهم انگیزه های بدعتگذاری اشاره شده است تا با شناخت آنها، از گرفتار شدن در دام بدعتها بر کنار بمانیم. لازم به تذکر است که این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده است.

مباحث ارایه شده در این رساله عبارتند از: - تفسیر قرآن - اهمیت ترجمه قرآن کریم - علمای تفسیر واژه های قرآنی از قرن دوم تا عصر ابن قتیبه - گزارشی از نحوه ترجمه و تحقیق - شرح حال ابن قتیبه - اشتقاق نامها و صفات خداوند و بیان معانی آنها - شرح کلماتی که زیاد در قرآن آمده است - تفسیر سوه حمد - تفسیر سوره بقره

در پایان نامه حاضر بخشی از کتاب تاریخ فکرةاعجاز القرآن نوشته نعیم حمصی ترجمه و تحقیق شده است. موضوعات این بخش عبارتند از: معنای اعجاز،نقل و رد قول به صرفه، وجوه اعجاز، اعجاز بلاغی وتجلی عظمت پروردگار در آیات قرآن. ناگفته نماند که کتاب مورد تحقیق درباره تاریخ مباحث مربوط به اعجاز قرآن در آثار علمای مسلمان است.

این پایان نامه بخش سوم از کتاب اسئلة القرآن واجوبتها از محمد بن ابی بکر رازی متوفای سال 666هجری است که حاوی آیات مشکل و سؤال برانگیزسوره قصص تا پایان سوره ناس است. در خصوص این گونه آیات سؤالهایی مطرح شده وبه آنها پاسخ داده شده است که تعداد آن 424 مورد است. از آنجا که مؤلف حنفی مذهب بوده مسائلی را طرح کرده که با اصول مکتب تشیع ناسازگار است، آنها در این تحقیق نقد شده است، و 40 بیت از اشعار عربی به عنوان شاهد آورده شده که ضمن ترجمه، شاعر و اغلب منابع آنهانیزمشخص شده است.

مباحث مطرح شده در این پژوهش عبارتند از : شرح حال مولف تالیفات در زمینه مبهمات قرآن تعریف علم مبهمات راه شناخت مبهم تحقیقات انجام شده پیرامون متن و تذکر نکات نمونه ای از سوره هایی که در زمینه علم مبهمات مواردی را اشاره کرده اند.

پژوهش حاضر برای فراهم آمدن زمینه مناسب جهت بررسی دیدگاه های مستشرقان در باب قرآن و علوم آن به ترجمه مقاله های قرآن ، تفسیر، تحریف و اعجاز از دائره المعارف اسلام ‎(Encyclopedia of Islam)‬ پرداخته شده است و سپس با بررسی و نقدگذاری آنها و زدودن ابهام و شبهات ، تصویر روشنی از مباحث مربوط به فهم قرآن فرادید روشنفکران مسلمان در جهت شناخت حقیقت اسلام و قرآن ارائه داده شده است و دلیل انتخاب برخی مقاله ها به منظور گزارش معروفترین نگاشته های در زمینه مطالعات قرآنی و تبلیغ افکار آنان است .

=نویسنده پایان نامه حدود یکصد و پنج صفحه متن کتاب تلخیص البیان فی شرح مجازات القرآن را که حاوی پانزده جزء قرآن کریم است ترجمه و تحقیق کرده و احیانا مطلبی را که مؤلف نیاورده تدارک کرده است.