جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معرفي حضرت مهدي؟عج؟ اين آخرين ذخيره آل رسول6 به عنوان خليفه و ولي خدا و آخرين امام معصوم، هم چنين بيان مسئوليت هاي اين امام بزرگوار و بيان گستردگي قيام ايشان در جو خفقان عصر اموي امري ناممكن بود، لذا امام سجاد؟ع؟ از طريق دعا و پيوند آن با قرآن اين رسالت را به خوبي به گوش مخاطبين تاريخ بشريت رساند. انديشه مهدويت در ميراث حديثي امام سجاد7 از رهگذر پيوند تعابير با قرآن، دورنمايي از حكومت مهدوي را ترسيم مي نمايد. رويكرد بينامتني، روش مطالعاتي نويني در خوانش متون و تحليل شبكه معنايي آن به شمار مي آيد. در اين تحقيق به منظور تفسير و تبيين اين موضوع مهم از رويكرد بينامتني ساختاري و مضموني استفاده شده است. يافتن ميزان اثرگذاري قرآن كريم بر كلام امام سجاد7 با محوريت انديشه مهدويت، هدفي است كه از رهگذر اين پژوهش دنبال مي شود. با تامل در خوانش دو متن صحيفه سجاديه و قرآن كريم، بيشترين فراواني به رابطه بينامتني مضموني اختصاص مي يابد.

امام خمینی بزرگ­ترین هجرت را هجرت انفسی ذکر کرده­اند. هجرت انفسی یعنی از خود هجرت‏ کردن و به خدا پیوستن. در این مقاله آثار فردی هجرت انفسی واکاوی شده است. جامع آثار فردی هجرت انفسی در تحقق انسان طراز است. انسان طراز، انسان مهاجری است که از عیب‏های درونی و نفسانی، گناهان و اخلاق فاسد هجرت کند؛ لذا چنین انسانی خود را طراز قرآن و طراز اسلام ساخته است. از منظر امام خمینی ادب حضور که در بعد تربیت بیرونی مورد بررسی است، مهم‌ترین رویکرد انسان طراز است. ادب حضور، یعنی خود را در محضر حق تعالی دیدن، لذا از آنچه با حضور مولا منافات دارد، دوری و هجرت می­شود، که لازمۀ آن ابتدا درک حضور و پس از آن حفظ حضور است و درنهایت به ادب حضور منتج می‌شود.

مفسّران قرآن کریم، فراخور اندیشه و سواد علمی خود به تفسیرآیات پرداخته­اند. پیش‌فرض­هایی که هر مفسر برمی­گزیند، با دیگری متفاوت است.گرایش عرفانی در تفسیر قرآن به اقسامی چون اشاری، باطنی و انفسی تقسیم می­شود. تفسیر انفسی که نمونه اعلای تفسیر عرفانی است از طریق تفکّر در آیات و سعی در عمومی ساختن فهم آن می­کوشد تا با تطبیق آیات قرآن بر انسان به غایت مطلوب خویش که تعالی روح بشر و به فعلیّت رساندن قوای کمالی او و رسیدن به وحدت وجود است؛ برسد. این نوشتار با روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی مبانی مشترک و اختصاصی تفسیر انفسی پرداخته است. تأویل‌گرایی، درون­نگری به آیات، بیان تمثیلی، مبانی مشترک تفسیر عرفانی و تفسیر انفسی به‌شمار می­رود و مهم‌ترین مبانی اختصاصی تفسیر انفسی، فهم‌پذیری بطون آیات از طریق برهان و تدبّر، وحدت شخصی وجود وهمتایی میان قرآن و انسان کامل است.

هر کدام از ابعاد فطری، عقلانی، عاطفی و اخلاقی انسان، نیازهایی متناسب با ویژگی‌های خوددارند. انسان برای تأمین بخشی از آنها نیازمند وحی است. تحلیل عناوین و اوصاف قرآن، برای شناسایی این نیازها و پی‌بردن به نحوه تأمین آنها راه‌گشا است. در این مقاله، عناوین و اوصاف ذکر، حکمت و موعظه انتخاب شده‌اند تا ناظر به تأمین نیازهای مخاطب وحی، یعنی انسان، تحلیل شوند. انسان در بعد فطری، به «ذکر» نیاز دارد تا بر عوارضی از قبیل غفلت و نسیان غلبه کند. در بعد عقلانی به «حکمت» نیاز دارد تا معارفی را که به دلیل محدودیت‌های ذاتی، قادر به نیل به آنها نیست، حاصل کند. همچنین، در بعد عاطفی و اخلاقی، به موعظه نیاز دارد تا در مواجهه با کشش‌ها و هیجاناتی که بر تعقل وی اثرگذار، و در تصمیم‌گیری‌هایش دخیل‌اند، به تعادل برسد.

ازدیاد علم امام، از مفاهیمی است که در میان احادیث مربوط به علم امام، مورد اهتمام ائمۀ اطهار(ع) قرار گرفته است. هدف این نوشتار آن است که با استناد آموزۀ ازدیاد علم امام به آیات قرآن، این باور حدیثی شیعه را از قرآن استخراج و به آن استحکام بخشد. این نوشتار کوشیده است تا با رویکردی درون­مذهبی و با روش تحلیل آیات، «خانوادۀ احادیث ازدیاد علم امام»را به پنج گروه از آیات، مستند کند. حاصل این پژوهش نشان می­دهد که هرچند در قرآن کریم بر ازدیاد علم امام تصریح نشده است، اما شواهدی از قرآن، این باور حدیثی را تأیید می­کند.

در قالب پی دی اف

يکي از ويژگي‌هاي کتب مقدس، رواني و سادگي متن است که با وجود معاني عميق و دقيق به کاررفته در آنها، امکان درک اين متون را براي مخاطبِ عامه فراهم ساخته است. واژگان معمول و مأنوس با زندگي بشر، همچون اسامي مربوط به طبيعت، گياهان و حيوانات در اين متون، در عين سادگي، در جهت آموزه‌هاي اخلاقي و ديني به کار رفته‌اند. با توجه به کاربرد نام‌واژه‌هاي حوزۀ حيوانات در دو کتاب مقدس قرآن کريم و اناجيل مسيحيّت با فراواني قابل توجه، پژوهش حاضر درصدد است تا نام‌واژه‌هاي اين حوزۀ معنايي را به‌لحاظ فراواني و نوع، دلالت معنايي و نيز موضوعيت در سه کتاب، بررسي و مقايسه كند. نتايج حاصل از بررسي اين دسته از نام‌واژه‌ها بيانگر شباهت‌ها و تفاوت‌هايي در زمينه‌هاي مورد بررسي بود؛ از جملۀ شباهت‌ها مي‌توان به فراواني دلالت‌هاي داراي مشخصّه‌هاي «ارجاعي»، «عام»، «ثابت» و «صريح» و نيز کاربرد موضوعي حيوانات در آيات حاوي موضوعات «راهنماشناسي»، «راه‌شناسي» و «انسان‌شناسي» در هر سه متن اشاره نمود. از تفاوت‌ها نيز مي‌توان گستره و تنوع موضوعي بيشتر در قرآن كريم نسبت به دو پيكرة متّي و يوحنا را نام برد.

در ساليان اخير، يکي از انواع تعاملات شاخه‌هاي مختلف علوم انساني با يکديگر، مطالعات ميان‌رشته‌اي مرتبط با اسطوره است که گفتمان‌هاي مختلفي را در دانش‌هاي متعددي همانند تاريخ، اسطوره‌شناسي، هنر، ادبيات، زبان‌شناسي و غيره ايجاد کرده است. انديشمندان و محققان هر يک از اين علوم، توانسته‌اند همگام با اين گفتمان‌ها، نظريه‌ها، روش‌ها و حتي تعاريف تازه‌اي از اسطوره و راهبردهاي نويني براي مطالعة آن ارائه کنند. شناخت تمايزات اين علوم مختلف و آشنايي با صاحب‌نظران هر يک و انديشه‌هاي ايشان، نقش بسيار مؤثري در توسعة مطالعات قرآني داشته و راهبردهاي نويني را براي پژوهشگران حوزة دين در اين زمينه فراهم ساخته است. در اين راستا، پژوهش حاضر بر آن است که بدون هيچ‌گونه پيش‌داوري يا تحميل باوري، انواع مطالعات ميان‌رشته‌اي ممکن ميان اسطوره (به معناي عام آن) و قرآن کريم را به بحث بگذارد و از آنجا انواع تعاملات ممکن ميان اين دو حوزه را از دريچة علوم مرتبط بررسي نمايد. مطابق يافته‌هاي اين تحقيق، دست‌كم چهار شاخة اصلي تاريخ، زبان‌شناسي، ادبيات و علم کلام را مي‌توان به‌عنوان رايج‌ترين گفتمان‌ها در اين زمينه ـ که در دوران معاصر رشد يافته و شکل گرفته‌اند ـ نام برد. البته هر يک از اين شاخه‌ها، خود زيربخش‌هايي نيز دارند که در نهايت، تعاملي ترارشته‌اي را در اين حوزه رقم مي‌زنند.