جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فاقد چکیده

فاقد چکیده

چکیده رشوه یکی از قدیمی ترین جرائم بشری است که قبل از اسلام هم به عنوان جرم، در جوامع و ملل مختلف مطرح بوده و پس از ظهور اسلام نیز، در سیر? عملی و قولیِ ائمه معصومین ( علیهم السلام) مبارزه با این پدیده، مورد توجه جدی قرار گرفت. و احادیث و روایات فراوانی در ذم این عنصر پلید، از سوی معصومین عنوان شد. و به تبع فقهاء نیز در این زمینه به تحلیل و بررسی پرداختند. و با استناد به ادله اربعه حکم به حرمت پرداخت و اخذ رشوه نموده اند. و علاوه بر مورد حکم و قضاوت، رشوه را در غیر مورد حکم هم جاری دانسته و عمومیت آن را نسبت به اموال و موارد غیر مالی از قبیل افعال و اقوال پذیرفته اند. اما در تشخیص موضوع رشوه هر کدام نظریات متفاوتی ابراز داشته اند و نتوانسته اند یک تعریف جامعی از آن ارائه کنند. از این رو، نگارنده در این نوشتار نظرات فقهاء و حتی لغویین را در این زمینه ذکر کرده تا از مجموع این نظریات معنای آن مشخص شود. و از طرفی پیدایش و افزایش رشوه در جامعه، معلول عوامل متعددی است و از جمله معضلاتی است که دارای مفاسد و آسیبهای اجتماعی و فردی فراوانی می باشد، که می توان با شناخت تفصیلی این عوامل و آسیبها، راهکار هایی علمی و عملی برای رهایی از این معضل ارائه نمود. نگارنده با بررسی این عوامل، و همچنین آسیبهای فردی و اجتماعی ناشی از رشوه، راهکارهایی را ازآموزه های دینی و نظرات دانشمندان برای مهار این جرم ارائه نموده که بیشتر آنها جنبه پیشگیری دارند، زیرا پیشگیری همواره مقدم بر درمان است.

«مسئولیت اخلاقی» از مفاهیم مهمی است که از دیرباز مورد توجه فیلسوفان اخلاق قرار داشته و امروزه با پیشرفت‌های همه جانبه زندگانی بشر و توسعه صنعتی و ورود تکنولوژی‌های مدرن، ضرورت مضاعف یافته است تا ضمن تبیین معنای دقیقی از مسئولیت اخلاقی، لوازم و شرایط آن نیز به درستی بررسی گردد. با توجه به جایگاه والای اخلاقیات در قرآن کریم و کتاب مقدس(انجیل)، بررسی ابعاد «مسئولیت اخلاقی» از دیدگاه این دو کتاب دینی و مقایسه تطبیقی آن، می‌تواند افق روشن‌تری را در مباحث فلسفه اخلاق پیش روی ما بگشاید. گرچه اخلاق و مسئولیت اخلاقی در هر دو کتاب مقدس قرآن و انجیل از معنای مشترکی برخوردارند و در هدف و برخی مبانی اخلاقی، بعضی شرایط و انواع و... نیز موضع واحدی در این دو کتاب اخذ شده است، اما تفاوت هایی در این میان وجود دارد که نشان‌دهنده نگاهی جامع‌ و دقیق‌تر توسط قرآن به مقوله مسئولیت اخلاقی و ریزموضوعات مربوط به آن است. در مبانی اخلاق قرآنی، بر خلاف انجیل، ذات آدمی پاک و مبری از گناه است و اصلاح عقیده مبتنی بر توحید و الگوهای پاکیزه می‌باشد. علم و توانایی از جمله شرایط مسئولیت در اخلاق انجیلی است اما در عین حال، عدم آگاهی موجب رهایی از بازخواست نبوده و برخی دستورهای اخلاقی، موجب تحمیل تکالیف طاقت فرساست در حالی که در قرآن چنین نیست. در تبیین انواع مسئولیت نیز انجیل بر خلاف قرآن، دچار نارسایی است و ضمن عدم جامعیّت در ارائه مفاهیم مسئولیت‌زا، در برخی تکالیف اخلاقی از جمله عفو و بخشش با عدم مراعات جانب اعتدال، موجب جرات بر ظلم و ترویج نوعی بی‌اخلاقی می‌گردد.

جهان امروز با مواجه شدن با جهانی شدن شرایط خاصی را تجربه می کند در این زمان نقش ادیان برای تبدیل تهدیدی های احتمالی جهانی شدن به فرصت ها بسیار کلیدی است. یکی از عناصر نجات بخش بشریت در طول تاریخ اخلاق بوده و امروز هم اصلی ترین انتظار بشر از دین ارائه ی اخلاق است. در این پژوهش مباحثی از اخلاق که انسان ها بدون توجه به گرایش دینی همدیگر باید رعایت کنند مورد بررسی تطبیقی در قرآن و عهدین قرار گرفته و در پنج بخش ارائه شده است. در بخش اول کلیات( مفهوم شناسایی واژه های اخلاق، انسان و معرفی قرآن و عهدین) بخش دوم کرامت انسان بخش سوم مدارا،عفو و گذشت بخش چهارم پرهیز از خشونت بخش پنجم احسان این پژوهش تحت عنوان بررسی تطبیقی روابط و مناسبات اخلاقی انسانی در قرآن و عهدین به بررسی آیات قرآن وعهدین در موضوع کرامت انسان ، مدرا ،خشونت، و احسان و ارائه ی نقاط همسو و نا همسوی آن پرداخته است.

چکیده حقوق بشر و شهروندی از مباحث مطرح و مهم جهان کنونی است که مورد توجه اندیشمندان و صاحبان مکاتب حقوقی مختلف قرار گرفته است. از آنجایی که رمز پیدایش حقوق، منع تجاوز و تعدیات می باشد و از طرفی حقوق بشر و شهروندی زیر بنای سایر حقوق و به همه انسانها تعلق دارد از اینرو دین مبین اسلام خصوصا قرآن کریم و کتاب شریف نهج البلاغه به نکات ظریفی در باب حقوق شهروندی اشاره شده است که در این نگارش سعی داریم به مهمترین حقوق مانند: حق کرامت انسانی، حق رفاه و آسایش ، انواع حقوق مالکیت ، حقوق سیاسی و فرهنگی شهروندان ، جهاد وحقوق شهروندان در جنگ ، حقوق مجرمان و مهرورزی نسبت به مجرمان و نظر به او به عنوان یک مریض و شیوه برخورد با متجاوزین اشاره داشته باشیم. نکته قابل توجه اینکه در متون دینی خداوند متعال و ائمه اطهار (علیهم السلام ) درخصوص صیانت از حقوق شهروندی به حقوقی همچون حق و احترام مومن ، حقوق والدین و همسایگان اشارات زیبایی دارند که برای کل بشر سرمایه ای عظیم و پیوسته این دستورات برای همگان قابل استفاده می باشد که در فصل آخر این پایان نامه به این موضوع پرداخته ایم.

چکیده مصرف انسان، در استفاده از نعمت‌های موجود، به مبانی اعتقادی او بر می‌گردد. ادیان الهی به خصوص اسلام با نگاه توحیدی و اعتقاد به آخرت، بر این باورند که بین انسان و جهان یک ارتباط ناگسستنی وجود دارد. در راستای نقش مبانی اعتقادی در مصرف بهینه انسان از مواهب الهی، الگوی صحیح مصرف نیز مورد توجه اساسی اسلام است. ازاین‌رو می‌توان گفت در اسلام بهترین الگو، قرآن مجید و سیره عملی و علمی معصومین(علیهم‌السلام) می‌باشد. بررسی الگوی صحیح مصرف و مباحثی مانند اعتدال و نیز آسیب‌شناسی آن مانند اسراف نه تنها در بخش فردی و اصلاح رفتار افراد مثمرثمر می‌باشد، بلکه در بخش حکومت و جامعه نیز نقش اساسی دارد. در بخش حکومتی با خودسازی از طریق؛ کاستن تشریفات، کنترل مصرف در اموال عمومی، پرهیز از اشراف‌گری، ساده‌زیستی مسؤولان، استفاده بهینه از سرمایه‌های انسانی؛ گامی مؤثر در پیشرفت کشور می‌توان برداشت. یکی از مهم‌ترین اقدامات این پروسه، که توسط دولت باید مدیریت شود، کار فرهنگی، توسط کارشناسان امر و حوزه‌های فرهنگی به خصوص خواص جامعه در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها، می‌باشد. در همین راستا به بعضی از عوامل بحران‌زا در خصوص الگوی مصرف، مانند: نیروهای ناکارآمد، تناقض در گفتار و عمل حاکمیت، عدم توجه به رفاه جامعه، تحریم اقتصادی و پیدایش الگوهای نامناسب؛ می‌توان اشاره کرد. با مدیریت صحیح با استفاده از داده‌ها، اطلاعات و پردازش و تحلیل نیاز، بحران را می‌توان کنترل نمود. از منظر دیگر نقش زمان را نیز می‌توان بر بحث الگوی مصرف مورد ملاحظه قرار داد. زمان علاوه بر ارزش معنوی یک ارزش اقتصادی نیز به حساب می‌آید. علل مختلفی در هدر رفت گسترده زمان در سطوح خرد و کلان جامعه نقش اساسی دارد. توجه به الگوی مصرف زمان و اهمیت بعد معنوی آن، بیش از پیش ضروری می‌باشد. با زمان‌شناسی، آینده‌نگری و شناخت آفات این سرمایه عظیم، می‌توان به سوی بهره‌وری بیشتر از آن، قدم برداشت. کلید واژه: اصلاح الگوی مصرف، مبانی مصرف، مدیریت بحران، مدیریت زمان.

آنچه برای همگان میسور است و می‌توانند در زندگی خود از آن استفاده کنند، تجربه است. تجربه‌های شخصی و تجربه‌های اندوخته شده توسط دیگران، هر دو چراغ راه زندگی است و می‌تواند راهگشای آینده همگان باشد چه اقتضای عقل این است که انسان تجارب خویش را حفظ و آن‌ها را به دست فراموشی نسپارد، و بهترین تجربه آن است که در اعمال و رفتار انسان مؤثر واقع شود و در مقام عمل بهترین واعظ و راهنمای او گردد: وَ خَیْرُ ما جَرَّبْتَ ما وَعَظَکَ؛ بهترین تجارب آن است که تو را موعظه کنند؛ یعنی در مقام عمل در تو اثر بگذارند و تو از آن‌ها متأثر و متّعظ گردی و پند بگیری. تجربه به انواع مختلف تقسیم می¬شود :تجربه حسی، تجربه اخلاقی، تجربه زیباشناختی و تجربه دینی. تجربه در علوم مختلف (چه علوم طبیعی و چه علوم انسانی) اهمیت و ارزش فراوان دارد و یکی از روش های مهم کسب دانش و علم درباره انسان و جهان آفرینش است. تجربه و اقسام آن درآموزه های دینی هم ، به عنوان یک اصلِ پذیرفته شده است و در آیات و روایات فراوان از جنبه های مختلف آن بحث شده است . قرآن کریم، تجربه را از جنبه معرفت شناختی دارای حجیت می¬شناسد و در بسیاری مواقع، به جای بکار گیری براهین عقلی ـ فلسفی ، از تجربه محسوس انسانها کمک می‌گیرد. در مورد حقیقت و هویت تجربه دینی نظریه¬های مختلفی وجود دارد. نظریه برگزیده درباره تجربه دینی این است که تجربه دینی نوعی مواجهه با خداوند یا امور ماوراء طبیعی یا مقدس است و مواجهه به معنی شناخت مستقیم حضوری و بی واسطه است. این نوع از تجربه خود به چند نوع تقسیم می‌شود : 1 – تجارب تفسیری 2 – تجارب شبه حسی 3 - تجارب وحیانی 4 - تجارب احیاگر 5 – تجارب مینویی 6 – تجارب عرفانی

یکی از مفاهیم بکار رفته در قرآن کریم که دارای اهمیت فوق العاده و دارای معنایی بس ژرف و قابل تأمل است، واژه امت است. مفسرین بزرگ شیعه و اهل سنت در تفسیر و تبیین امت به معانی گوناگونی اشاره کرده‌اند که می‌توان از جمله جامعه، گروه، پیشوا و امام، زمان ، صنف خاص و پیروان را نام برد. اگرچه امت در قرآن و احادیث در معانی متعدد بکار رفته است، اما استعمال غالب آن در معنای جامعه‌¬یی است که عقیده و آرمان واحد آحاد آن جامعه را به هم پیوند می‌دهد. امت به این معنا دارای احکام، سُنن و قوانین حاکم است که می‌توان برخی از آنها را قوانین حاکم بر جامعه تلقی کرده و با ساختارمند کردن آنها نوعی جامعه شناسی اسلامی را تدوین نمود. از منظر قرآن کریم امت دارای ویژگی‌ها و احکامی همچون ایمان به خدا، حق گرایی و دعوت به حق، تعادل و میانه‌روی، ممتازبودن، برادری و اخوّت، مودت و همدلی، احسان و نیکی، امنیت و آرامش، استقلال و خوداتکایی؛ حیات و مرگ، عزت، تغییرات و تحولات است. یک سلسله علل و عوامل باعث اعتلای امت می‌شوند از جمله: ایمان امت به مبدأ و معاد، توحید، تقوا، عدالت اجتماعی، شکر و سپاس نعمت‌ها، عبودیت و عبادت، اخلاق نیک انسانی. امور و عواملی هم باعث انحطاط امت‌ها و اضمحلال آنها می‌شود مانند: جهل و تکذیب نسبت به مبدأ و معاد، کفر و عناد و لجاجت نسبت به رسولان الهی، ظلم و جور؛ تفرقه و تشتّت، اختلاف طبقاتی، طغیان مترفین، از بین رفتن روحیه قناعت و اعتدال در مصرف و شایع شدن گناهان کبیره.

پژوهشی در نقد و ارزیابی دیدگاه مبتنی بر بشری بودن قرآن و تجربه نبوی است. در این نوشتار ابتدا تحلیلی از وحی و مفهوم نبوت ارایه شده و دیدگاه قرآن در مورد معنای وحی و نبوت ارایه گردیده است. سپس انواع وحی و ویژگی‌های آن بیان شده و عصمت وحی از خطا و اشتباه چه در مرحله صدور، چه در مرحله دریافت و تلقی و چه در مرحله ابلاغ آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و جنبه الهی بودن وحی و غیربشری بودن آن اثبات گردیده است. نویسنده با توجه به شخصیت و مقام علمی پیامبر اسلام(ص) و عصمت ایشان در گرفتن و ابلاغ وحی سعی دارد ادعاهایی صورت گرفته در مورد تجزیه نبوی و غیرالهی بودن وحی و دیدگاه‌های عبدالکریم سروش در مورد این‌که پیامبر اکرم فردی نابغه بوده که وحی از زبان خود جاری شده است را نیز مورد نقد قرار داده و ادعاهای خطای پیامبر اسلام در تلقی و ابلاغ وحی را نیز رد کرده است و این قبیل از ادعاها را تلاشی برای زدودن قدسی بودن وحی و ساحت پیامبر اکرم دانسته است.