جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در مجموعۀ آیات آفاقیِ قرآن‌کریم از حیوانات بسیاری نام‌ برده شده است. در این میان پرندگان چه با نام‌های خاص و چه به صورت عام، پرتکرارترین واژه‌ها را در میان سایر حیوانات به خود اختصاص داده‌‌اند. بعضی رفتارهای عام پرندگان، هم‌چون پرواز، زندگی اجتماعی و رابطه با انسان‌ها شواهدی در علم رفتارشناسی زیستی دارد. امّا برخی پرندگان، که در آیات قرآنی از آنها سخن رفته است، قابلیت‌های خاصی دارند که در مطالعات زیست‌شناسی مورد مشابهی از چنان رفتارهایی در گونه آنها تا کنون ذکر نشده است. این گونه پرندگان مطابق تفاسیر قرآنی، موجوداتی منحصربه فرد بودند که شعوری ورای شعور معمول پرندگانی هم‌سنخ خود داشتند و رفتارهای ویژه‌ای را به نمایش گذاشتند. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی به بررسی اشتراکات و افتراقات رفتاری پرندگان از منظر قرآن و زیست‌شناسی می‌پردازد و در مجموع نگاه قرآن به حیوانات و از جمله پرندگان را بیان می‌دارد. از نگاه قرآن حیوانات و از جمله پرندگان مرتبه‌ای از توحید و به تبع آن ایمان را دارا هستند و تسبیح‌گوی خالق خویش هستند، هرچند تا کنون ادله فیزیکالیستی و زیست‌شناختی بر این امر ارائه نشده است و همه انسان‌ها قادر به درک آن نیستند.

انقلاب شکوهمند اسلامی ایران که در بهمن ماه سال 1357ش به رهبری امام خمینیe در ایران به ثمر رسید، دارای آثار زیادی در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، علمی، اقتصادی و ... بود. در این میان نقش انقلاب اسلامی در پیدایش و رشد مطالعات قرآنی چشم‌گیر بوده است اما در خصوص مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و علوم انسانی قبل از انقلاب اسلامی در ایران، مباحث منسجمی وجود نداشت و به برکت انقلاب این مباحث در سه محور پایه‌گزاری شد: محور پژوهش‌های میان‌رشته‌ای (مثل تفاسیر ـ تک نگاری‌ها ـ مجلات ـ همایش‌ها) و محور آموزش‌های میان‌رشته‌ای (مثل ایجاد رشته‌های دکتری و نیز سطح سه قرآن و علوم و رشته‌های معارف اسلامی و علوم انسانی) و نیز محور نظریه‌پردازی‌های میان‌رشته‌ای (مثل نظریه تفسیر موضوعی میان رشته‌ای، اعجازشناختی قرآن و نظریه‌های مرتبط مثل بطن، نسخ تمهیدی و تدریجی و ...) سپس با تشویق مقام معظم رهبری (دامت برکاته) و با همت حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های متعدد این محورها رشد قابل توجهی پیدا کرده است.

هدف این پژوهش بررسی استهزاء و کیفر مستهزئین از منظر قرآن و حدیث است و اینکه این دو منبع اساسی چگونه به مساله استهزاء و کیفر مستهزئین پرداخته اند.روش پژوهش: روش اسنادی متکی بر دو منبع قرآن و حدیث است با تکیه بر این روش علاوه قرآن از کتبی که احادیث مربوط به موضوع را ذکر کرده اند حتی الامکان استفاده به عمل آمده است.نتیجه کلی : الف . استهزاء عادت و سنت جاریه مجرمین است که سرچشمه آن کبر و غرور است .ب . در گناه کبیره بودن این عمل از دیدگاه قرآن و حدیث شکی نیست لذا به مرتکبین آن وعده عذاب داده شده است .ج . چون استهزاء مرحله نهایی کفر است . بدین جهت مستهزئین علاوه بر عذابهای دنیوی ، در آخرت نیز جاودانه در آتش ، و هیچ عذری از ایشان پذیرفته نیست .

هر رساله و کتابی، هر شعر و مقاله ای، هر فیلم و تأتری، هر نقاشی و مجسمه ای، هر معماری و خطی، هر خنده و گریه ای، هر سکوت و نگاهی و هر موسیقی و آوازی زبانی دارد و گفتنی هایی، که با صاحب و همدم خود سخن می گوید و هستی خود را در ذات حروف و کلمات می ریزد و به او تقدیم می کند و اما این رساله هم نیز به نوبه خود و با زبان خود می خواهد بگوید: 1 از نظر لغوی چه در زبان فارسی و چه در زبان عربی و لاتین«آزادی» در مفهوم بی بند و باری و رذایل اخلاقی و هرج و مرج به کار نرفته است. 2 از نظر اصطلاحی از منظر این رساله آزادی یعنی«عدم ممانعت از جریان سیل طبیعی تکامل خواهی و زیبا دوستی فطری انسان در عرصه زندگی که در قالب اندیشه و اعتقاد و عمل فردی و اجتماعی بطور خود انگیخته نمادین می شود» 3 یگانه مبنای آزادی همانا نیروی اراده است که شکل تبدیل یافته نیروی عقل است، که از مجموع دستاوردهای علمی و عرفانی(تجربه های حسی و باطنی) انسان به وجود می آید و قرآن کریم از آن تعبیر به«فواد» نموده است و از نیروی عقل تعبیر به«قلب» می نماید و تجربه های حسی و باطنی را مجموعه دستاوردهای نیروهای«بصر» و«سمع»می داند. 4 پیامبران آمده اند تا اراده آزاد انسان را با علم و آگاهی کافی به سمت تکامل هدایت نمایند. 5 شعار تمام پیامبران و ادیان توحیدی در طول تاریخ، شعار«لا اله الا الله» است، که مفهوم آن یعنی نفی قدرت و اثبات آزادی برای انسان. 6 «لا اله الا الله» نافی«جبت» و«طاغوت» است، یعنی نافی قدرت سالاری دینی و قدرت سالاری دنیوی و همچنین قدرت سالاری دینی دنیوی است. 7 عدم تمرکز قدرت در فرد و گروه و حزب و سیستم خاص و تقسیم قدرت در بین آحاد جامعه بر حسب بروز شخصیت ها در فضای آزاد، گوهر آزادی را تشکیل می دهد و این همانا روح توحید و مفهوم«لا اله الا الله» است. 8 لذا آزادی یکی از ویژگی های لا ینفک دین مبین اسلام و ادیان توحیدی است، که نفی آن به مثابه نفی دین است و بدین گونه امر دین هر چند مقدس جلوه کند، بعد از مدتی از سر ناچاری باید دفن شود و هیچ جفایی بدتر از آن نیست که جاودانگی و حیات را از دین بگیریم و دین را به قربانگاه امیال و آرزوهای شخصی و یا مذهبی و حزبی و تفرعن مآبی های خود را ببریم. 9اسلام و منطق«لا اله الا الله» نافی هر گونه بردگی و بندگی است از این رو هیچگاه اسلام نظام برده داری را به رسمیت نشناخته است و با شجره ملعونه برده داری که ریشه در ضمیر و زمان جوامع مختلف بشری داشت، بسان یک واقع با دیده ای واقع گرایانه برخورد نمود و به مبارزه بر علیه آن پرداخت و راهکارهای متعددی را جهت برچیدن این پدیده شوم بکار گرفت و از آنجا برچیدن این نظام شیطانی نیازمند زمان بسیار طولانی بود، لذا اسلام به حقوق بردگان در حد نرمال و طبیعی آن اهتمام و عنایت ورزید و در کمال سعی و تلاش به جبران و بازیابی حقوق از دست رفته آنان پرداخت. 10 لذا نه ارتداد و نه قتال هیچکدام از سیاست غلبه و خدعه و تاکتیک فرمان نمی برند و هیچگاه اسلام مرتد را به خاطر نفس ارتداد نمی کشد مگر اینکه ارتداد او منجر به محاربه گردد و قتال در اسلام هیچگاه جنبه ابتدایی و شروعی نداشته است بلکه جنبه دفاعی و حمایتی دارد و جنبه دفاعی قتال در برابر تمامیت خواهان و انحصار طلبانی است که آزادی و حقوق سایر جامعه را به مسلخ می برند و هیچگاه نمی خواهند کسی یا گروهی دیگر در صحنه عمل باشد مگر اینکه همسو و هماهنگ با آنان حرکت کنند. 11 کمترین توجه به ماهیت ارتداد، اوصاف مرتدین، اهداف مرتدین و جزا و عقاب ارتداد در قرآن و سنت نبوی و همچنین اندک تأملی در فضای گفتاری سوره توبه در رابطه با قتال و توجه به ذات آشتی و صلح و صف در اسلام ما را به این حقیقت می رساند که اصل در اسلام صلح و صفا و آشتی و آزادی است و جنگ و کشتن و دفاع از سر ناچاری است و تا راهکار آشتی و آزادی باشد، دست زدن به جنگ و خشونت حرام است و اسلام آن را تعدی و تجاوز به حریم و حقوق انسانی انسان می شمارد و خداوند از ستمگران و تجاوزکاران بیزار و و متنفر است.

این تفسير قرآن كريم، به طريقه تصوّف و با مذاق عرفانى نگارش یافته است.

محدث که دستی نیز در کلام دارد. نجاشی او را به غلو متهم می کند و احتمالا سبب این نسبت تالیف کتابی در عدم سهو نبی از جانب اوست. او صاحب سه کتاب است "نفی السهو عن النبّی"، "رساله فی الردّ علی الغلاة" و "عدد الائمة". برخی معتقد اند که اینکه نجاشی کتابی در رد غلاة به او نسبت می دهد نشان از عدم انسجام در سخنان اوست و تسری در قاموس الرجال بر این رای انتقاد می کند.

این اثر به معرفی متون مقدس چهار دین یهودیت، مسیحیت، زرتشتی و اسلام می‌پردازد. مؤلف کوشیده است بدون هیچ اظهارنظر و قضاوتی، به معرفی این کتاب‌های مقدس بپردازد. وی اثر خود را در چهار بخش اصلی به رشتة تحریر درآورده است، که به ترتیب مطالب مربوط به معرفی متون دینی یهود، عهد جدید، اوستا و قرآن و حدیث را دربر می‌گیرد. وی در ترتیب مطالب، ترتیب تاریخی جمع‌آوری و ثبت کتاب‌های مقدس را در نظر داشته است. در بخش یهودیت، مؤلف ابتدا سه بخش مهم کتاب مقدس (عهد عتیق) یعنی توراه (اسفار خمسه)، کُتوویم (نوشت‌های مقدس) و نوئییم (کتاب‌های انبیای بنی‌اسرائیل) را معرفی کرده است؛ سپس دیدگاه دو دین مسیحیت و اسلام را دربارة تورات بیان کرده و در ادامه مهم‌ترین اصول تعالیم یهود، قوانین مختلف دینی، اعیاد و عبارات و برخی آموزه‌های دینی همچون بهشت و دوزخ را از منظر عهد عتیق آورده است.