جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم شامل مفاهیم عظیمی می باشد و فهم بشر از آنها دارای مراتب است؛ اما خود مفاهیم، نسبی نیستند. با این همه، گاه مفاهیم عظیم قرآنی به عمد یا غیر عمد تا حد ابتدایی خود، خفیف شمرده شده و سطحی ترجمه می شوند؛ درحالی که بی توجهی به درجات معنای واژه در قرآن کریم، برخی مباحث اعتقادی مستخرج از آیات قرآن را دست خوش خطر جدی می سازد. از این رو، نیاز است تا برخی معانی در هم تنیده واژه های اعتقادی قرآن، بازنگری و در طبقات مختلف معنایی چیده شوند. این نوشتار برآنست نمونه ای از این آسیب ها را با تکیه بر واژه «وحی»، مورد بررسی قرار دهد و با طرح روش «درجات معنا»، پیامدهای مثبت آن را ارزیابی کند. «درجات معنا» نشان می دهد که وجوه معنای وحی ـ وحی و الهام ـ در حقیقت درجات آن به شمار می روند. این جستجوی جایگاه حقیقی و رتبه بندی معنای واژه از درون قرآن و روایات، می تواند از منظری نو به معنای واژه های قرآنی بنگرد.

ارتباطات انسانی در قرآن بر مبنای دو بافت تاثیرگذار شخصی و موقعیتی شکل می گیرند. بافت موقعیتی با در نظر گرفتن جنسیت، نقش و پایگاه، فرهنگ، محیط و زمان- و بافت شخصی- با لحاظ شخصیت، انگیزه ها، ویژگی ها و نگرش های شخصی مخاطب- در کیفیت رابطه افراد، دارای تاثیر هستند. میزان تاثیر این دو بافت بسته به عناصر و اجزای ارتباط است. ازاین رو، در برخی از ارتباط ها، بافت شخصی و در برخی دیگر، بافت موقعیتی اهمیت بیشتری می یابند.بهره گیری از بافت های موقعیتی و شخصی در راستای شکل گیری ارتباط موفقی است که در آن، انتقال پیام از سوی فرستنده، به شکلی صحیح و کامل انجام می پذیرد و بیشترین اثر را در مخاطب برجای می گذارد.این مقاله با بهره گیری از آراء روان شناسان اجتماعی در زمینه ارتباط، به تبیین خصوصیات انسانی و عوامل موقعیتی - وضعیتی موثر در ارتباطات میان فردی از دیدگاه آموزه های قرآنی می پردازد.

تمام گزاره های قرآن کریم دارای مفهومی هدف دار هستند. این گزاره ها در موضوع های مختلف، دارای نظم هستند و با یک دیگر ارتباط دارند؛ به گونه ای که می توانند علاوه بر رسیدن به اهداف خود، طرحی جامع را برای گرایش روحی به اهل بیت (ع) با هم پوشانی، پی ریزی کنند. آشکار و بدیهی بودن آینده برای خداوند ارائه طرحی جامع در قرآن کریم با هدف گرایش به اهل بیت (ع) را تقویت می کند. الگوی راهبردی طراحی شده برخی آیات، منظومه وار اما به صورت تلویحی و غیر صریح، به چینش اعداد و ارقام اسم ها و چینش مفهومی و لفظی گزارش ها و مقایسه کردن آنها می پردازد. در قسمتی از این الگوی راهبردی هماهنگ و ضمنی آیات، هرمی را در چهار طبقه از صفات پیامبران و اسماء حسنای الهی می بینیم. پیامبر اکرم (ص) و به تبع آن اهل بیت (ع) با اختصاص برخی صفات و اسمای حسنای الهی از جمله «رحمت» و «رحیمیت»، نسبت به سایر پیامبران الهی در جایگاهی ویژه در راس این هرم قرار می گیرند. با توجه به این نکات، این پژوهش در مقام پاسخ به این سوال است که: قرآن کریم به وسیله الگوی منظم ساختاری خود، چگونه راهبردی را برای ایجاد گرایش به پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) به کار می گیرد؟

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

قرآن کریم به عنوان نخستین و مهم ترین منبع احکام شرعی، پاسخگوی تمام نیازهای بشر در تمام زمینه هاست؛ از این رو، اکثر احکام فقهی این معجزه الهی بدون تفصیل است و همواره در قالب امر و نهی نیست؛ بلکه گاهی در لابه لای دیگر معارف قرآن، مانند مباحث اعتقادی، اخلاقی و امثال و قصص قرار می گیرند. قصص، یکی از موارد و مضامین سراسری، تکرارشونده و تاثیرگذار قرآن کریم محسوب می شوند و افزون بر اینکه دربردارنده نکته ها و عبرت های فراوانی هستند؛ در بسیاری از موارد در نقل و لابه لای آنها احکامی بیان شده است و شاید میدان استنباط و تفقه باشند.به کارگیری قصص قرآن در راستای استنباط احکام، دستاوردهای فراوانی در مسائل مختلف از جمله در زمینه معاملات و امور اجرایی و قضایی دارد؛ چنانکه این امر در آثار علمای مذاهب مشهود است و آنان احکام زیادی از آیات قصص استخراج کرده اند؛ از جمله: مشروعیت قرعه و جعاله و ضمانت و وکالت و اجاره، اطلاق اسم فرزند بر دخترزاده و حرمت غنا و موسیقی.

قرآن مهم ترین و برترین و آخرین کتاب آسمانی است که خداوند برای هدایت و چگونه زیستن بشر انزال فرموده است و از احکام و فرامین مختلف نسبت به ابعاد گوناگون زندگی انسان برخوردار است و به تعبیر خود قرآن لارطب و لایابس الافی کتاب مبین و حقیقتا پس از تضریق کتاب از سنت و ولایت دسترسی به حقایق و عمق مطالبات قرآن مشکل اگر گفته نشود ناممکن شده است اما ما لایدرک کله لایترک کله در طول چهارده قرن محققین و مفسرین با تلاش و کوشش علمی خود هر کدام برداشت هایی از آن نموده و به عنوان تفسیر وارد بازار دانش نموده اند اما به صورت تفکیکی که آیات مربوط به هر قسمت جداگانه استخراج و بحث شده باشد اندک بوده است. فی المثل آیات الحکایات و القصص یا آیات علم النفس و امثال آنها که فراوان است. اینجانب با توجه به این دید درباره دو قسمت از آیات نورانی قرآن اقدام به ارایه طرح نموده یکی آیات الاحکام سیاسی قرآن مجید و دوم آیات الاحکام جزایی قرآن مجید که بخش پژوهشی دانشگاه تهران ضمن استقبال تصویب نمود و ابلاغ کرد. اولی برگزیده از آن به صورت مقاله در مجله وزین دانشکده حقوق دانشگاه تهران چاپ شد و دومی باز برگزیده از آن به صورت مقاله فعلی تقدیم می گردد و مقاله دوم که مکمل برگزیده مقاله اول است متعاقبا تقدیم خواهد شد و اصل خود طرح ها با بررسی مفصل و گسترده احکام سیاسی و جزایی به صورت کتاب به چاپ خواهد رسید. در این طرح بحث جزا و کیفر و لوازم آن و حدود کمی و کیفی جزا از نظر آیات مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته و به مواردی که قرآن ظاهرا متعرض آنها نشده و بیان آنها را به پیامبر احاله کرده است که اصطلاحا به سنت شهرت یافته است اشاره گردیده است و آرا و نظرات مفسرین و فقها شیعه و سنی از منابع معتبر در آن رابطه بیان شده است.

مطالعات موردی بر روی زنان و مردانی که در زندگی مشترک دچار تنش شده اند، نشان داده است که نگرش های غیرواقع بینانه به زندگی زناشویی، ضعف اخلاق، نبودن مهارت های ارتباطی و کمبود آگاهی از مسایل جنسی در بروز و افزایش تنش در زندگی آنان موثر بوده است. همچنین تحقیقات نشان می دهد که آموزش های صحیح و همه جانبه درباره هدف زندگی، نگرش ها و باورها، مهارت های اخلاقی و ارتباطی و آشنایی با مسایل جنسی، ‌تاثیرات تربیتی روانی خوبی بر همسران داشته و در کاهش تنش و بهبود روابط آنها موثر بوده است.هدف این مقاله بررسی نتایج آموزش های حدیثی در زمینه های یاد شده بر بیست همسر (ده زوج) مراجعه کننده به مرکز مشاوره موسسه مطالعاتی مشاوره اسلامی در قم است که آموزش های فوق را دیده اند. روش در این تحقیق آن بوده است که پس از مصاحبه تشخیصی و پیش آزمون هر یک از همسران در شش جلسه به صورت گروهی و یا انفرادی (در صورت عدم حضور یکی از همسران) آموزش می دیدند و پس از پایان آموزش، از آن ها پس آزمون گرفته می شد. اولین پس آزمون دو هفته پس از پایان آموزش و پس آزمون دوم پنج ماه پس از آن. سپس یافته های پس آزمون نخست و پیش آزمون مقایسه می گردید. پس آزمون دوم نیز با پس آزمون اول مقایسه می شد. مقایسه یافته ها نشان داد که آموزش های روانشناختی در بهبود روابط همسران و کاهش تنش بین آن ها موثر افتاده است. همچنین این بررسی نشان داد که آموزش به یکی از دو همسر، نیز،‌ در کاهش تنش در زندگی آنان تاثیر داشته است. همچنین به دست آمد که آموزش ها تاثیرات طولانی مدتی در کاهش تنش بین همسران داشته است.

یکی از روش های آموزشی که قرآن کریم بر آن تاکید دارد و ویژه تعلیم و تربیت اسلامی است، روش حکمت آموزی است. این که آموزش حکمت به چه معناست و در تعلیم و تربیت اسلامی چه جایگاهی دارد، چه تفاوتی با موعظه و جدل دارد، انواع آن کدامند، چه شیوه های برای ارائه آن مطرح است، شرایط تاثیرگذاری آن کدامند، عوامل و اسباب تحصیل و یا اعطای آن کدامند، چه آثاری ممکن است بر آموزش حکمت مترتب شود، موانع تاثیر آن چیست و با چه آسیب هایی ممکن است مواجه شود، سوالاتی است که در این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل اسنادی و تفسیر در قرآن کریم بررسی می شود.نتایج حاصل از این تحقیق این است که حکمت به معنای یقین قلبی به علم یا عمل راست و درست مبتنی بر مبانی عقلانی است که دارای سه نوع نظری، عملی و حقیقی است و دارای آثاری چون هدایت، فرقان، عصمت و شکر است و با تحصیل، تزکیه نفس، ایمان، اخلاص، سکوت و تفکر انفاق بهترین ها برای انسان حاصل می شود.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.