جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این پایان نامه « انسان کامل در قرآن» می باشد. از آنجا که خداوند حکیم هیچ امری را بی هدف نیافریده است باید برای انسان به عنوان اشرف مخلوقات در زمین نیز هدف و غایتی مهم را قرار داده باشد. خداوند انسان را مسجود فرشتگان کرده و خلیفه خود در زمین قرار داد؛ و شناخت انسان را جایگاه خویش و مراتبی که می تواند بدست آورد را جزء وظایف او قرار داده تا بدینوسیله خود را به مقام قرب الهی رساند. هدف از این نوشتار، بیدار کردن ذهن مخاطب نسبت به جایگاهش در عالم و تفکّر در ویژگی هایی که خداوند در وجود او به ودیعه نهاده است تا به هدف خلقتش برسد، می باشد و تلاش شده با مباحثی از جمله « هدف دار بودن خلقت» و « شناخت ابعاد انسانی» ابتداف امکان رسیدن به هدف بیشتر تبیین شود و سپس با معرفی دقیق کمالِ حقیقی و مراتب آن، اهمیّت این موضع بیشتر آشکار گردد. این نوشتار شامل چهار فصل می باشد: فصل اول کلیات تحقیق، فصل دوم هدف دار بودن جهان آفرینش که شامل دو قسمت مجزّاست: عنوان اول راجع به هدف کلی خلقت جهان و عنوان دوم، هدف کلی خلقت انسان. فصل سوم، مباحث راجع به اهمیت شناخت در تکامل انسان است که این فصل نیز تحت دو عنوان طرح گردیده است: اول اهمیّت شناخت در قرآن و دوم خودشناسی. و فصل چهارم که راجع به کمال نهایی انسان بحث می کند. و در پایان، فصل پنجم، نتیجه گیری و تجزیه و تحلیل این موضوع انجام گرفته است. مطالب یاد شده در فصول مختلف اکثراً از کتاب های مستند و مورد قبول به روش کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری شده است. که با رجوع به کتابخانه عمومی شهرستان و کتابخانه های : حوزه علمیه خواهران و برادران. جهاد، مسجد امام صادق علیه السلام؛ و همچنین استفاده از کتاب های آستان قدس رضوی تهیّه و تنظیم شده است. در این میان توجه به سخنرانی های پخش شده از شبکه های صدا و صدا سیما نیز بی تأثیر نبوده است. حاصل آنکه: امری بدیهی است که خداوند از خلقت جهان و آفرینش انسان در پی غرض خاصی بوده که آن حرکت اختیاری انسان به سوی قرب الهی است و دیگر آنکه خدای متعال برای رسیدن انسان به این مقام او را رها نکرده و شرایط لازم را جهت نیل به این مقصود فراهم نموده است. برخی واژگان مهم و کلیدی که در این رساله، بسیار کارایی داشته را در اینجا مطرح نموده و به علت رعایت اختصار به ذکر معنای لغوی آنها بسنده می کنیم. 1- انسان؛ ( جمع اناسی و اناس) انسان، بشر 2- کامل ( جمع کمله) کامل و تمام برخلاف ناقص . 3- اخلاق ( جمع خلق) نیروسرشت باطنی انسان است که تنها با دیده بصیرت و غیر ظاهر قابل درک است. 4- قرآن: قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان که به نام های ( الفرقان، الکتاب، التنزیل، الذکر و المُصحف) نیز آمده است و دارای 114 سوره مبارکه می باشد. 5- غرض: ج اُغرض، هدف خواسته و نیاز قصد.

گزارشی اجمالی از سرگذشت و سرنوشت انسان قبل از دنیا، در دنیا و بعد از دنیا از منظر قرآن کریم است. پژوهش حاضر در پنج فصل تنظیم شده است. نویسنده ابتدا به مطالعة آیاتی که از سابقة انسان قبل از آفرینش سخن گفته است، پرداخته و ذکر کرده است که انسان در آغاز چیزی نبود، سپس به ارادة الهی وجود یافت و خدا از او بر ربوبیت خویش پیمان گرفت و انسان هم تعهد نمود به این عهد الهی وفا کند. وی سپس از چگونگی آفرینش انسان در دنیا بحث کرده و آورده است که از آیات قرآنی چنین بر می آید که انسان در دو مرحله و به دو شکل حیات مادی پیدا کرد: نخست از خاک، سپس از نطفه. نویسنده در ادامه به دوره های مختلف حیات دنیوی انسان اشاره کرده که شامل دوران طفولیت، بلوغ، رشد و کهن سالی است که با مرگ به اتمام می رسد و مرگ پایان دنیا و آغاز زندگی برتر انسان است. حیات برزخی انسان پس از مرگ فصل دیگری از این پژوهش است، که آیات دلالت کننده بر تجرّد نفس و بقای روح، بر وجود چنین حیاتی گواهی می دهد. دلایل اثبات آن، حوادث پایان جهان، اصحاب یمین و شمال از موضوعاتی است که در فصل پایانی از آن سخن گفته شده است.

تحقیق حاضر به بررسی انسان در قرآن و نهج البلاغه در پنج بخش با این عنوان ها پرداخته است: بخش اول، ماهیت و حقیقت انسان: واژه شناسی انسان، ماهیت و حقیقت انسان؛ بخش دوم، انسان و معمای آفرینش او: نظریات دانشمندان جهان، نظریه قرآن، نظریه نهج البلاغه؛ بخش سوم، طبیعت و فطرت انسان: نظریات صاحب نظران جهان، نظریه قرآن، نظریه نهج البلاغه؛ بخش چهارم، ابعاد مثبت و منفی طبیعت: نظریه قرآن، نظریات صاحب نظران، ابعاد مثبت طبیعت انسان، ابعاد منفی طبیعت انسان؛ بخش پنجم، ابعاد وجود انسان: اهمیت و ضرورت شناخت ابعاد، نفس و روح در لغت، نفس و روح در قرآن مجید، روح در نهج البلاغه، عقل در نهج البلاغه، نشانه های عقل، آفات عقل، قلب در قرآن مجید، قلب در نهج البلاغه، محدودیت قلمرو قلب.

آیه وضو، یکی از آیات مطرح در حوزه فقه القرآنی است که به دلیل گستره وسیع فقهی، ادبی، تفسیری و قِرائی آن، همواره مورد توجه فقه پژوهان قرآنی بوده و هست؛ از سوی دیگر این آیه شریفه به لحاظ قلمرو فقهی از جامع ترین آیاتی است که طهارات ثلاث را مد نظر قرار داده، از روزگاران دیرین تا به امروز میان فرق اسلامی مورد بحث و گفت وگو بوده است؛ و هر کدام سعی نموده اند بر اساس مبانی فکری، عقیدتی و تفسیری، برداشت هایی از آیه داشته باشند که در این میان دیدگاه شیعه از برجستگی خاصی برخوردار است. نویسنده در این مقاله سعی نموده این آیه را تنها در موضوع وضو مورد بررسی قرار دهد و از دیدگاه فقه القرآن شیعه به تفسیر آن پرداخته است؛ همچنان که برای امکان داوری و وقوف بر برتری دیدگاه های شیعی، به دیدگاه های اهل سنت نیز اشاره نموده است.

در این پایان نامه ویژگیهای پیامبران و خطوط کلی و روش دعوت آنان از دیدگاه قرآن بررسی شده است.مباحث آن بدین قرار است؛ کلیاتی درباره پیامبران،ویژگیهای مشترک انبیاء، اصول کلی در رسالت ودعوت انبیاء و روشهای دعوت انبیاء.

سر اینکه قرآن سیر ه انبیاء را مطرح می کند، آن است که آنان اگرچه از نظر مکان و زمان جدا هستند، ولی در حقیقت به هم متصل و پیوسته اند. بررسی سیره انبیاء این نقش را دارد که جامعه انسانی را به گذشته و آینده مستمر متصل می کند. خداوند آنچه را که در جهان هستی حق و ثابت و پابرجا می داند، همانا ذات خود و وحی و رسالت است. اینچنین نیست که در جهان تکوین گاهی حق حکومت کند وگاهی باطل، گاهی انبیاء زمام حکومت را بدست گیرند و گاهی طاغیان و ظالمان، بلکه نظام هستی همیشه بر روال حق می گردد باطلها مانند علفهای هرزی هستند که محکوم به ریشه کن شدن می باشند. حکمت الهی اقتضاء می کند که خداوند شناخت لازم را در اختیار همه انسانهای قرون و اعصار بگذارد، لذا خداوند باید انبیایی را مبعوث گرداند تا راه رشد و کمال را به انسانها نشان دهند. همه انبیاء دارای هداف مشتر ک بودند و مهمترین اهداف انبیاء، دعوت به توحید و معاد، تعلیم کتاب و حکمت، برقراری عدل و قسط، تقوا و تزکیه و نجات از جهل و نادانی، بت پرستی، خرافات و تبعیضات و استبداد بوده است. انبیاء دارای ویژگیهای صداقت در گفتار و عمل، خلوص نیت و تبلیغ رایگاه، حسن و خلق و برخورد صحیح، امانتداری، عدم ترس از غیر خدا، قاطعیت و سازش ناپذیری و پیروزی در آزمایشهای سخت و تبشیر و انذر بوده اند. انبیاء همچون دارای صفات صبوری و توکل و قضاوت و داوری و استضعاف و نیز مبدأ علوم و دانشها بوده اند. پیامی را که انبیاء از جانب مبداء وحی می آوردند، عده ای در مقابل آنها موضعگیری می گردند و به مخالفت بر می خاستند که علل و انگیزه مخالفت آنها جهل و غفلت و تحجر و تعصب و ثروت اندوزی و خود بزرگ بینی و پست بینی دیگران بوده است. اقشار مردم که در مقابل انبیاء به مخالفت و مبارزه بر می خاستند، طاغوتها و اشراف و مترفین و عالمان فاسد و متسضعفان بودند. شیوه های برخورد مخالفان با انبیاء به صورت تهدید به شکنجه و تبعید و قتل و استهزاء و تهمت های سحر و ساحری، نادانی و دروغگویی، جنون، نحوست، و فساد در زمین، ایرادها و بهانه جوییها بوده است. تجربه های حال و آینده باید متصل به تجارت گذشته باشد. ما نباید از این تاریخ زنده جدا شویم. بلکه باید از اصول و مبانی آن استفاده کنیم، یعنی باید اوضاع دشوار و شرایط سخت و انواع عذابها و فشارها و شکنجه ها و روش های جنگ روانی مسخره و استهزاء و امور دیگری که انبیاء از طاغوتهای زمان و اتباع آنها دیدند را مجسم کنیم، و از فداکاریهای انبیاء و پیروانشان و نیز از نکته ها وتجربه های بسیار آموزنده از مبارزات ایشان با ظالمان زمان خود الگو بگیریم و در زندگیمان در راه پیروزی اسلام و پیروزی حق بر باطل استفاده کنیم.

چنان که اشاره خواهد شد اصولاً از دیدگاه قرآن کریم پیامبران و انبیاء بزرگترین عاملین و مدیرانتغییر و اصلاح در طول تاریخ بشر بوده اند و هم آنان دارای جامعترین و کاملترین برنامه های هدایت و اصلاح بوده اند اما به گواهی تاریخ و نیز به استناد آیات قرآن بسیاری از آنان بدلیل عدم همراهی و همکاری و هماهنگی افراد و گروههای تحت تغییر خود با آنان از کمترین موفقت ظاهری برخوردار بوده اند و این نه بواسطه سستی و عدم آگاهی آنان از سیستم تحت تغییر بلکه اساساً ناشی از فقدان همان عنصر اصلی و اساسی نظام مدیریت تغییر است. بنابراین بدون کمترین تردید باید اذعان داشت که از دیدگاه و منظر قرآن کریم برای ایجاد و اجراء هر نوع تغییر و تحول در هر سطح و مرتبه ای اراده و خواست توأم با آگاهی و تعهد انسان اساسی ترین و بزرگترین عنصر حیاتی نظام مدیریت تغییر بخصوص در سطح فردی به شمار رفته و هر گونه تلاش برای اجراء تغییر و اصلاح در انسان بدون توجه به این عامل محکوم به شکست است زیرا اساساً خداوند این چنین مقدر فرموده است که سرنوشت هر انسانی عمدتاً به دست خودش رقم زده شود و حتی ذات اقدس اله بر خود چنین فرض نموده است که هیچ انسان فاسد و طالب تباهی را اصلاح نفرماید همچنانکه وضعیت بهینه هیچ قوم و گروهی را تا خود نخواهند دگرگون نخواهد نمود.

در این پایان نامه مولف در ابتدا در فصل اول در قسمت کلیات ضمن تعریف قصه، اهداف قصه را بیان می کند و ویرگی های قصص قرآن را بیان می کند و سپس ضمن آوردن قصه های حضرات آدم، نوح، ابراهیم، لوط، اسماعیل، اسحاق، یعقوب، یوسف، موسی و هارون، داود، سلیمان، ایوب، یونس، زکریا، یحی و عیسی از دیدگاه قرآن و تورات موارد اختلاف را ب ان و می کند و شخصیت هر کدام از پیامبران را از دیدگاه قرآن و تورات شرح می دهد. در پایان ضمن نتیجه گیری پیشنهادهای را مطرح می کند

موضوع پژوهش، آسیب شناسی اخلاق مدیران از دیدگاه آیات قرآن، یعنی شناخت مجموعه آفات، بیماریها و موانعی است که می تواند پایه های دولت و حکومت را متزلزل سازد و آثار آن، جامعه را با بحران جدی روبرو سازدو برای تدوین پایان نامه، از یک الگو و مدلی به نام مدل اسپریگنز استفاده گردیده و مسایل اخلاقی مدیران بر اساس ارتباطات در سه حیطه ارتباط با خدا، ارتباط با خود و ارتباط با دیگران مورد بررسی قرار گرفته و در واقع، مسائل اخلاقی جزء لاینفک هر فرایند ارتباطی است و ارتباط از لوازم حیاتی یک سازمان و جامعه بشری است. گذشته از فصل کلیات، فصل دوم پژوهش، به مبانی و پیش فرضهای اخلاق مدیران اشاره دارد که توجه به مبانی و اصول موضوعه، از ضروریات هر علم تحقیق است. توجه به اصول اخلاق مدیران از جمله اصل اختیار و آزادی، اصل عدم تقدم بر خدا و رسول و اصل آخرت گرایی از ضروریات پژوهش بوده است. فصل سوم پژوهش، اختصاص به آسیب شناسی اخلاق مدیران درارتباط با خالق جهان هستی دارد که بعضی از موانع و آسیب هایی مانند جهل اعتقادی و جهل انسان نسبت به خود و حتی غرق شدن در لذات زود گذر دنیا باعث شده که رشته ارتباط انسان با خدا قطع شده و خود را نیز به فراموشی بسپارد. فصل چهارم پژوهش، در خصوص آسیب شناسی اخلاق مدیران در ارتباط با خویشتن می باشد که موضوعاتی از جمله دنیا زدگی، ریاست طلبی و هوسرانی مورد بررسی قرار گرفته و اگر مدیری خود تهذیب نیافته باشد نمی تواند چراغ هدایت دیگران قرار گیرد او که گرفتار دام هوی و هوس خویش است دیگران را نمی تواند از آن دام، نجات دهد. فصل پنجم پژوهش، اختصاص به آسیب شناسی اخلاق مدیران در ارتباط با دیگران دارد که در دو قسمت و در هفت بخش مورد کاوش واقع شده، و مهمترین بخش آن، آفت ظلم و ستم در مقابل عدالت ورزی مدیران است و در کلام وحی و در اندیشه سیاسی معصومین(ع)، مهمترین عامل قرار گرفتن دولت ها در سراشیبی سقوط، ظلم و ستم حاکمان بوده است تا جایی که به تجربه ثابت شده است که با کفر می شود جامعه را از فروپاشی نگه داشت ولی با ظلم هرگز! زوال اخلاق اداری، مخصوصاً مبتلا شدن مدیران به رذائل اخلاقی، امنیت و آسایش و پویایی را از جامعه گرفته و حتی دین و ایمان مردم را نیز به مخاطره انداخته است.

نویسنده در این تحقیق کمال و انحطاط معنوی انسان را با تکیه بر آیات و روایات در دو بخش به این شرح بررسی کرده است: در بخش اول، با عنوان انسان و تکامل معنوی از دیدگاه قرآن و حدیث از انسان در لغت و اصطلاح و مرادفات آن در قرآن، معنای تکامل انسان، فضائل و کرامات انسان در قرآن و حدیث، انسان برتر است یا ملائک، انسان و خلافت الهی، عوامل اصلی تکامل و سعادت انسان در قرآن و حدیث، عوامل فرعی تکامل و سعادت انسان سخن رفته و در بخش دوم، تحت عنوان عوامل انحطاط فردی و اجتماعی از دیدگاه قرآن و حدیث از عدم شناخت نفس، عدم شناخت مداخل شیطان به سوی دل، لغزش های فکری، شهوات و صفات رذیله، ترک فضائل، زمامداران و فرمانروایان بحث شده است.