جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

فطرت آگاه وکمال‌جوی انسان عزت و پیشرفت را می‌پسندد. هر حرکت‌اصلاحی در جامعه برای دست‌یابی به این مهم، نیاز به بستر مناسب دارد. این بستر با تغییر و تحول در نگرش جامعه حاصل می‌شود. با نگاهی واقع‌گرا می‌توان دریافت دوران رکود درکارنامه جوامع‌اسلامی باعث شده دین اسلام در اذهان عمومی عامل عقب‌ماندگی تلقی شود . این پایان‌نامه پژوهشی است باموضوع علل عقب‌ماندگی مسلمین ازمنظر قرآن ونهج‌البلاغه(با رویکردی به راه‌حل‌های مناسب برای کشورهای‌اسلامی) که باهدف دستیابی به جامعه‌ای پیشرفته همراه با حفظ اصول‌اسلامی وارائه شیوه‌های پیشگیری از انحطاط جامعه به سمت احیای تمدن عظیم‌اسلامی تدوین ونگارش شده‌است. در این تحقیق که به روش تحلیلی- اسنادی انجام گرفته، ازمنابع گوناگون درزمینه‌های تاریخی،سیاسی‌وجامعه شناسی استفاده شده ودر راس آن به استخراج راهکارهای موجود درنهج‌البلاغه پرداخته و مهمترین دستاورد آن توجه به جایگاه اعتقاد و نوع عمل در پیشرفت انسان می باشد.در نتیجه با رعایت اصول انسانی و عمل به ارزشهاو ایدئولوژی اسلام راستین و در پی آن ظلم ستیزی ،برنامه ریزی کاری برای نیروی جوان جامعه،عدم انشقاق‌اجتماعی واعتمادبه رهبرنظام ، تولیدعلم وتکنولوژی نو با کارآمدکردن روشنفکران و روحانیت، ایجاد روابط بین‌المللی باوجودقطع وابستگی به بیگانه، تصور نادرست مبنی بر"دین عامل عقب ماندگی مسلمانان" باطل واسلام به عنوان ارائه‌دهنده نقشه راه پیشرفت جوامع‌بشری، مورد پذیرش همگان قرار گیرد.

نوشتار پیش‌روی، با نام «ارائه مدلی ازطمأنینه وآرامش بر مدیریت بحران از منظر قرآن و احادیث» در چهار فصل، سامان یافته و به تحلیل و تبیین دیدگاه آیات و روایات و دانشمندان اسلامی درباره آنمی‌پردازد.طمأنینه وآرامش در سختیها و مشکلات(بحران ها)، از مهم‌ترین موضوعات یاد شده در آیات و روایات است کهاهمیّت آن بر دانشمندان اسلامی پوشیده نیست. بر این اساس، نگارنده پس از بررسی آیات قرآن و احادیث اهل بیت (علیهم السلام)، به بیان پرسش‌هایی مانند «چیستی جایگاه طمآنینه وآرامش مدیرت بحراندر قرآن و احادیث» و «راهکارهایدستیابی به امنیت روانی (آرامش وطمأنینه) و « عوامل ایجاد اضطراب وافسردگی » و «واژه های همگن بابحران درقرآن واحادیث» و «چگونگی پیشگیری و درمان اضطراب و ناآرامی » و «چیستی مصادیقبحران در قرآن واحادیث » پرداخته و در قالب تحقیقی بنیادی و با روش نقلی و وحیانی، به آن‌ها پاسخ داده است.آرامش و طمأنینه بر چگونگی زندگی هر انسانی اثر می‌گذارد، از این رو آیات و روایات بسیاری، بیانگرراههای حصول به آرامش رابیان کرده اند. دین اسلام، بر ویژگی کسب آرامش ومدیریت بحران و (کاهش فشار روانی) در انسان صحه می‌گذارد و از آن برای تربیت و سوق دادن او به سوى کمال حقیقی و سعادت و رشد سود مى‏جوید. نگاهی اجمالی به هر یک از افعال و خواسته های آدمی، بیانگر آن است که محرّک اصلی او در انجام دادن کارها، رسیدن به آرامشو گریز از رنج ومشقت (بحرانها ) (اعم از دنیایی و آخرتی یا مادّی و معنوی) است، از اینرو باید این اصل را در همه فعالیت‌ها و رفتارها و برای تحصیل آرامش وطمأنینه و کاهش فشار روانی (مدیرت بحران) پذیرفت. به باور انسان، دو عنصر(آرامش و اضطراب )، فطری بوده و ساختمان روح وی از پذیرش آرامشو دفع بحران ناگزیر است. قرآن کریم نیز این گرایش باطنی و طبیعی آدمی را انکار نمی‌کند، بلکه سلسله‌ای از تعالیم حیات‌بخش خود را بر اساس آن بنا می‌کند؛ اگر بشر پیرو این آموزه‌های وحیانی ناب باشد، به شادکامی و آرامشو سعادت می‌رسد و در صورت سرپیچی، به عذاب و اندوه(بحران) گرفتار می‌گردد و شیطان همنشین او خواهدبود، به گونه‌ای که زندگی بر او سخت گشته و در تنگنا وسرگردانی قرار می‌گیرد. آشنایی با چیستی و چندگونگی و چرایی اضطراب وفشارهای روانی (بحران زاها) و راه‌های دستیابی به آرامش وامنیت روانی و رسیدن به لذّات والای انسانی و گریز از آلام جسمی و روحی از منظر آیات و روایات، انسان را به بهره‌گیری از راهکارهای ایجاد امنیت روانی و مادّی در چارچوب قانون و شریعت تشویق کرده است.

اسلام به عنوان دین کامل و اکمل، آئین الهی زندگی انسان‌هاست که آموزه‌های آن می‌تواند به عنوان منبع ارزشمندی برای استخراج اصول و روش‌های تربیتی در قلمرو سلوک اجتماعی باشد. بر این اساس، این تحقیق با استفاده از منبع اصلی اسلامی "قرآن"و در مسیر پاسخ گوئی به سوالات زیر به شرح و تبیین اصول و روش‌های سلوک اجتماعی پرداخته است:1) بررسی اصول تربیتی حاکم بر سلوک اجتماعی در قرآن2) بررسی روش‌های صحیح سلوک اجتماعی در قرآن 3) معرفی خصوصیات الگوی مطلوب سلوک اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم. هدف کلی تحقیق "بررسی و ارائه الگوی مطلوب سلوک اجتماعی از نظر قرآن" بوده که پس از تحقیق و تتبع در منابع موجود که با روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفته است، در مجموع اصول ایجابی و سلبی و همچنین روش‌های ایجابی و سلبی برای سلوک اجتماعی احصاء و تبیین می‌شود. اصول و روش‌های احصاء شده عبارتند از: اصول ایجابی: تعاون بر نیکی و پارسایی، عدالت، احسان، گذشت، مسئولیت پذیری، صدق و راستگویی، رعایت تعهدات اجتماعی، ادب و رعایت احترام متقابل اجتماعی. اصول سلبی: عدم تعاون برگناه و ظلم، عدم تنازع، پرهیز از تکبر و خودپسندی ، پرهیز از بخل و حسد، پرهیز از غیبت، اجتناب از ظن و گمان، پرهیز از تهمت زدن و آبروی مومنان را بردن. روش های ایجابی: عفو و صفح و غفر، انفاق، تواضع، مشورت، صلح و آشتی، موعظه حسنه، پاسخ بدی با خوبی، امر به معروف و نهی از منکر. روش های سلبی: پرهیز از شایعه پراکنی و فتنه انگیزی، پرهیز از عیب جویی و تجسس، پرهیز از تمسخر.

مطالعه،بررسی و شناخت شرح حال پیامبران و آشنایی با رسالت آنان همواره ذهن و اندیشه ی پژوهندگان علوم دینی را به خود مشغول داشته است.نبوت و رسالت حضرت موسی(ع)و وقایعی را که وی با آن ها روبرو شده،در دو منبع دینی- تورات و قرآن - به صورتهای مختلف طرح شده که در عین تشابهاتشان،تفاوت های فروانی هم با یکدیگر دارند.در میان متون مقدس، قرآن آخرین و کامل ترین آن هاست و در آیات بسیاری از شخصیت و شرح حال حضرت موسی(ع)و سختی ها و ناگواریهای دوران رسالت و نبوت وی سخن به میان آورده و مقایسه با آن چه در متن کتاب تورات ذکر شده جامع تر،عمیق تر و دقیق تر است.نظر به اهمیت این موضوع،عنوان پژوهشی این پایان نامه سیمای حضرت موسی(ع)در قرآن و تورات است که به روش پژوهش تطبیقی در پنج فصل که هر کدام متمم و مکمل یکدیگرند تدوین و تنظیم شده است.برای این که تصویر نسبتاً روشن ودقیقی از قرآن و تورات ترسیم کنیم بعد از فصل اول که به کلیات اختصاص دارد در فصل دوم این رساله به بررسی ونقل نظرگاههای شبیه و مشترک این دو منبع دینی پرداخته و آیات قرآن و عبارت تورات در کنار یکدیگر آورده شده است.در فصل بعد آراء و اقوال متفاوت قرآن وتورات را در باب حضرت موسی(ع)مورد تجزیه وتحلیل مقایسه ای و تطبیقی قرار داده و مستندات خود را از قرآن و تورات ذکر کرده ایم.در فصل چهارم به شرح و بررسی اختلافات و افتراقات این دو متن پرداخته شده و موضوعات مهمی همچون مؤمن آل فرعون که در تورات از آن سخنی به میان نیامده و برعکس در قرآن بدان تصریح وتأکید شده مورد کندوکاو قرار گرفته است.در فصل پایانی به جمع بندی ونتیجه گیری از دریافت ها و برداشت های خود از قرآن و تورات پرداخته ایم که از بارزترین و برجسته ترین وجوه این نتیجه گیری توجه به مفاد و مضمون عبارت قرآنی «ربّ العالمین»است.این عبارت،شعار محوری و اصلی حضرت موسی(ع)در برابر فرعون وفرعونیان بوده است.در صورتی که تورات از ربّ ابراهیم، ربّ اسحاق و نیاکان آن ها سخن گفته که تعبیر قرآن ازلحاظ کلامی و اعتقادی جامع تر و رساتر است و با روح و پیام رسالت حضرت موسی(ع)انطباق و همخوانی عمیق معنایی دارد.

چکیده:اعتقاد به سایر پیامبران الهی به مانند اعتقاد به پیامبر اسلام(ص) از اصول دین اسلام می باشد. عُزیر(ع) یکیپیامبرانی است که در قران کریم از او نام برده شده و مفسران در باره او بحث کرده اند. نام این شخصیت در عهدین عزرا است. از دیدگاه عهدین او از کسانی است که بعد از حمله بخت النصر به بیت المقدس و نابودی تورات، این کتاب را دوباره نوشت و اعتقادات یهود را زنده کرد؛ تا جایی که برخی یهودیان او را پسر خدا نامیدند. هرچند قرآن کریم و عهدین تصریح به پیامبری او نکرده اند، اما از دیدگاه مفسران شیعه و سنی او از پیامبران الهی و از مروجان شریعت حضرت موسی(ع) بوده است. از دیدگاه قرآن و عهدین او شخصیت صالح و تأثیر گذار بوده است. تا جایی که پیامبر اسلام(ص) و بعضی از امامان شیعه روایاتی را از او نقل کرده اند. برخی کتابهای تاریخی زردشت را از شاگردان طرد شده عُزیر(ع) معرفی می کنند و او را از حمایت کننده گان اجداد پیامبر اسلام(ص) محسوب می دارند.

زیبایی‌شناسی به عنوان علمی کهبه تحلیل مولفه‌های زیبایی در آثار ادبی و کیفیت بازتاب آن در روح انسان می‌پردازد، با تمرکز بر متون اصیل و ارزشمند، ارزش واقعی آن‌ها را باز‌می‌شناسد . در این بین، قرآن کریم که معجزه‌ی جاویدان پیامبر اسلام است با ممتاز بودن جنبه‌های بلاغی خویش، همواره مورد توجه قرآن‌پژوهان و ادبای اهل فن بوده است و تکرار به عنوان یکی از جنبه‌های بلاغی و مولفه‌های زیبایی‌شناختی، اگرچه اغلب با بی مهری از سوی افراد مذکور روبرو بوده؛ لکن تفوق و ارج خویش را در این کتاب آسمانی به ما می-نمایاند. این پژوهش با ارائه دادن تعریفی صحیح از اسلوب تکرار، و شناساندن گونه‌های اصیل و واقعی آن ، به تحلیل زیبایی‌شناختی کارکرد این فن در آیات الهی می پردازد و بدیع بودن و تمایز بهره‌گیری خداوند از فن تکرار را با سایر متون ثابت می‌کند.

شیعیان همواره در طول تاریخ، تحت تنگناهای دشمنان و معارضان بوده‌اند، که این فشارها، گاه جنبه‌ی مادّی زندگی آنان را هدف گرفته بود که از آن تعبیر به تحریم اقتصادی می‌کنیم و گاه جنبه‌ی اجتماعی زندگی اعم از سیاسی و فرهنگی را مورد هدف قرار داده بود، که از آن تعبیر به تحریم اجتماعی می‌کنیم. شیعیان همواره درصدد برون‌رفت یا مدیریّت صحیح این فشار و تحریم‌ها بوده‌اند و طبق اصول شیعی رجوع به مستندات دینیرا می‌توانبهترین راه حل این مشکل دانست؛ رویکرد اصلی این دو ثقل در عرصه‌ی تحریم اقتصادی، مقابله و مقاومت در برابر سازمان تحریم به هر نحو ممکن همراه با برنامه‌ریزی‌های دقیق، محور مدیریّتی این نوع از تحریم است و وظیفه‌ی شیعیان نیز باید منطبق با این رویکرد باشد ؛ در عرصه‌ی تحریم اجتماعی نیز می توان محور مدیریّتی این دو ثقل را در تشکیل و اداره‌ی تشکیلات پنهان شیعی دانست.

چکیدهسرآغاز تحول در آموزش و پرورش رسمی، طراحی و تدوین نظام تعلیم و تربیت دینی متمایز از سایر مکاتب تربیتی بشری است. این مهم زمانی تحقق خواهد یافت که مولفه‌های آن یعنی مبانی، اصول، اهداف و روش‌ها از تحلیل روش‌مند منابع دینی بویژه منبع اصیل اسلام؛ قرآن کریم کشف و اخذ گردد.تعیین مولفه‌های تعلیم و تربیت از طریق تحلیل آموزه‌های قرآن کریم، علاوه بر امکان طراحی منسجم نظام آموزشی متناسب با فرهنگ اسلامی، و جلوگیری از التقاط، امکان ارزیابی از نظام تعلیم و تربیت موجود و سنجش مقدار کارایی و کارآمدی و هر گونه پیشنهاد و برنامه‌ریزی برای تغییر و بهسازی آن را مهیا می‌سازد.این تحلیل باید بتواند در گام اول با تعیین مشخصات مخاطب تربیت، یعنی انسان از طریق تفسیر ساختار وجودی او و روابطش با سایر عناصر هستی، مبانی و اصول تعلیم و تربیت دینی را ارائه دهد. بر این اساس، پس از تبیین کلیات و مفاهیم این پژوهش، مبانی تعلیم و تربیت دینی بر اساس ساختار وجودی انسان و جایگاه انسان در ساختار و روابط نظام هستی، تعیین گردید که عبارت بودند از: «وحدت ذاتی بشر»، «وجود تفاوت‌های فردی»، «اثرگذاری و اثرپذیری»، «خیرطلبی ذاتی»، «ذات یکپارچه خیر»، «ذوابعاد بودن»، «کرامت ذاتی و اکتسابی انسان»، «حقیقت غیرمتعین داشتن»، «شاکله‌های متفاوت اکتسابی»، «عالم بالفعل بودن»، «فقر ذاتی» و ... . بر اساس این مبانی، اصول تعلیم و تربیت نیز ارائه گردید.این تحلیل در گام دیگر باید با تحلیل افعال، مفاهیم و تمثیل‌های ناظر به تربیت و روش‌های تربیت در قرآن کریم، مولفه‌ها و روابط معنایی هر یک از آنها را معین ‌کند. تفسیر این مفاهیم، ضمن ارزیابی از ساختار و کفایت مفهوم برای کاربرد در پژوهش‌های تربیتی، تلقی قرآن کریم را از تربیت و چیستی آن ارائه می‌دهد. بر این اساس با مفهوم‌شناسی افعال ناظر به تغییر انسان و روش‌های تربیتی، برخی از مولفه‌های تعلیم و تربیت دینی نظیر «آگاهانه و ارادی بودن»، «عالمانه بودن»، «مستمر بودن»، «تعاملی بودن»، «ابتنای بر دانش و تفکر»، «محوریت مخاطب» و ... استخراج شد.در گام بعدی، با تحلیل آموزه‌های قرآنی ناظر به غایات و اهداف خلقت به صورت عام و انسان به نحو خاص و بررسی اهداف و غایات افعال تربیتی و ابزارهای هدایت بر اساس نص قرآن کریم، ضمن طبقه‌بندی این اهداف و تعیین روابط معنایی میان آنها، شبکه‌ای از اهداف و غایت را طراحی نماید و به این وسیله، تمایز تعلیم و تربیت دینی را از سایر نظام‌های تربیتی، معین سازد. در این مرحله، شبکه‌ای از اهداف با محوریت غایت «عمل احسن»، اهداف واسطه‌ای «ایمان» و «عمل صالح»، اهداف واسطه‌ای ابزاری «علم» و «تفکر» و اهداف جزئی در سه حیطه‌ی «شناخت، باور و عملکرد درونی و بیرونی» ارائه گردید.در فصل آخر، با توجه به مولفه‌های پیشین، برنامه‌ی درسی تعلیم و تربیت دینی رسمی، ارزیابی گردید که بر اساس آن، این برنامه در برخی از مبانی، با مولفه‌های قرآنی تربیت غیرهمسو و در مواردی تعارض دارد. اهداف آن از الگوی قرآن تبعیت نمی‌کند و از جامعیت لازم برخوردار نیست و در مواردی تفسیر غیرواقع از اهداف قرآنی ارائه شده است.مفهوم‌شناسی افعال و روش‌های تربیت در برنامه‌ی درسی نیز در وجوهی نظیر جامعیت، محل تأمل است. ضمن آن‌که در برخی موارد، فهمی متفاوت از واقع ارائه شده است.واژگان کلیدی: مبانی و اصول انسان‌شناسی، اهداف تربیت، روش‌های تربیت، برنامه‌ی درسی تعلیم و تربیت دینی.