جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم کتابی است که واژگان آن برگزیده از سوی خداوند حکیم بوده و بی مانند برای مقام خویش اند. از دیگر سو، ترجمه قرآن مبتنی بر تفسیر بوده و تفسیر نیازمند به مباحث علوم قرآنی است. از جمله مباحث مهم علوم قرآنی، بحث متشابهات لفظی است. با این نگاه، پژوهش پیش رو به بررسی دقت نظر هفت ترجمه فارسی آیتی، دهلوی، جمعی، فولادوند، مجتبوی، مشکینی و مکارم شیرازی در ترجمه آیات متشابه لفظی می پردازد. تلاش بر این است تا ترجمه های یاد شده در چند حوزه از اختلاف های موجود در آیات متشابه بررسی شوند، اختلاف در یک کلمه و تفاوت این آیه ها در زیادت و ترکیب از جمله آنها است، دقت مترجمان در یکسان نویسی در ترجمه آیات متشابه، نیز مورد بررسی قرار گرفته است، این پژوهش نشان می دهد که در بیشتر این ترجمه ها توجه کافی به ترجمه آیه های متشابه نشده است و ترجمه جمعی قرآن کریم اثر محمد علی رضایی اصفهانی و همکاران ایشان، در ترجمه آیات متشابه موفق تر از ترجمه های دیگر است.

زیبایی‌شناسی به عنوان علمی کهبه تحلیل مولفه‌های زیبایی در آثار ادبی و کیفیت بازتاب آن در روح انسان می‌پردازد، با تمرکز بر متون اصیل و ارزشمند، ارزش واقعی آن‌ها را باز‌می‌شناسد . در این بین، قرآن کریم که معجزه‌ی جاویدان پیامبر اسلام است با ممتاز بودن جنبه‌های بلاغی خویش، همواره مورد توجه قرآن‌پژوهان و ادبای اهل فن بوده است و تکرار به عنوان یکی از جنبه‌های بلاغی و مولفه‌های زیبایی‌شناختی، اگرچه اغلب با بی مهری از سوی افراد مذکور روبرو بوده؛ لکن تفوق و ارج خویش را در این کتاب آسمانی به ما می-نمایاند. این پژوهش با ارائه دادن تعریفی صحیح از اسلوب تکرار، و شناساندن گونه‌های اصیل و واقعی آن ، به تحلیل زیبایی‌شناختی کارکرد این فن در آیات الهی می پردازد و بدیع بودن و تمایز بهره‌گیری خداوند از فن تکرار را با سایر متون ثابت می‌کند.

مشابهت لفظی درباره آیاتی مطرح است که الفاظ آن ها از جهات مختلف با یکدیگر شباهتی سؤال برانگیز دارند. نوشتار حاضر تنها به بررسی آیات متشابه لفظی در مقوله ائتلاف اللفظ مع المعنی می پردازد و بر آن است به روش توصیفی تحلیلی، براساس کارکرد انواع سیاق و بهره مندی از دانش لغت، اختلاف میان آن ها را تبیین نماید. برای نیل بدین هدف، دو نمونه از آیات متشابه لفظی که الفاظ آن ضمن تناسب و هماهنگی با معانی، تنها در یک واژه قریب المعنی با یکدیگر اختلاف دارند، انتخاب و پس از کشف مجموعه واژگان تأثیر گذار در این آیات، با توجه به آن ها و نیز انواع سیاق، این تناسب ساختار و محتوا بازنگری و در نهایت بازسازی شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که توجه به انواع سیاق و مجموعه واژگان همنشین در این گونه آیات، نقش بسیار مؤثری در تبیین موارد اختلاف دارد به گونه ای که هر یک، در عین تناسب ظاهری، تناسب معنایی با یکدیگر نیز داشته و از حسن انتخاب مدبرانه ای برخوردارند تا جایی که اگر واژه دیگری، جای آن قرار گیرد، نمی تواند معنای نخست را افاده کند. توجه بدین امر، اعجاز قرآن را در ناحیه لفظ و معنا رقم زده و اندیشه تکراری بودن، تناقض و اختلاف میان آیات را از بین می برد.