جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مدیریت راهکاری است که یک مدیر برای تنظیم فعالیت‌های بشری ارائه نموده تا بتواند توازن خوبی را در محیط اطراف بوجود بیاورد در بیشتر تعاریفی که از واژه مدیریت‌ شده بیشتر مدیریت‌های انسانی را لحاظ نموده و از تأثیر عوامل محیطی و ماوراء طبیعی، تعاریف و مصداق‌هایی ارائه نشده است، لذا ما نیاز به یک مدیریت بیرونی بر رفتار خود هستیم و این مدیریت جامع توسط خالقی دانا و توانا در قرآن کریم ترسیم شده است. هدف از طرح موضوع مدیریت بحران در قرآن کریم با رویکرد بحران‌های روحی و معنوی، پرداختن به مشکلات متنوع روحی و معنوی بشر در جوامع کنونی و ارائه راهکارهای خاص قرآنی و تحلیل و درمان این بحرانها است که بتوان با یک نگرش سازنده به یک دیدگاه دین‌مدار در جهت رفع این بحرانها دست یافت. در مکتب اسلام و از دیدگاه بسیاری از اندیشمندان اسلامی و غیراسلامی، قرآن کریم نسخه کامل درمان بحرانهای روحی و معنوی بشر امروزی می‌باشد لذا قرآن کریم منبع عام مدیریت اسلامی می‌باشد و پایبندی به آن سبب‌ساز تمدنی شگرف در جوامع بشری خواهد بود که با یک کنکاش همه‌جانبه در این پژوهش عوامل ایجاد بحرانهای روحی و معنوی در جامعه امروزی به تصویر کشیده شد. مدیریت بحرانهای روحی و معنوی در قرآن کریم یعنی پیگیری راهکارهای قرآنی در جهت رفع بحرانهای بشری و همچنین توانایی مفاهیم قرآنی اسلامی در جهت رفع دردهای بشریت می‌باشد. روش پژوهش در این موضوع کتابخانه‌ای بوده لذا از منابع معتبر اسلامی از جمله قرآن کریم، تفاسیر، روایات و دیدگاههای اندیشمندان و صاحبنظران نیز استفاده شده است. از جمله عوامل ایجاد بحرانهای روحی و معنوی در جوامع کنونی می‌توان به خلاء معنویت، خدافراموشی، فقدان حاکمیت اصول اخلاقی و دینی و ارزش‌هایی یاد کرد که این عوامل، سبب‌ساز بحرانهای روحی و معنوی در جوامع کنونی شده است و لذا با استفاده از یک مدیریت بحران سازنده که منشأ مدیریتی آن علوم و معارف الهی و قرآنی می‌باشد می‌توان انسان سرگردان و حیران‌زده امروزی را به سر منزل مقصود که همان فطرت پاک الهی و کمال والای انسانی است سوق داده و با یک ارتباط الهی درست و پایبندی به ارزشهای معنوی،‌ بحرانهای روحی و معنوی پیش‌رو بشر مدیریت خواهد شد.

ما در جهانی زندگی می کنیم که در ابعاد مختلف، متکثر است. نژادها، زبان ها، فرهنگ ها و ادیان متنوع و مختلف تجلی گاه این تکثر است. در برخورد با کثرت ادیان گرایش های مختلفی به وجود آمده است: طبیعت گرائی، وحدت گرائی، حصر گرائی، شمول گرائی و کثرت گرائی.در این پژوهش سعی بر آن داریم تا در حد توان به بحث در مورد کثرت گرائی دینی (پلورالیسم دینی) پرداخته و صرفا با استناد به آیات قرآن و برخی روایات، این نظریه را به نقد بکشانیم. این پژوهش دارای چهار فصل می باشد:فصل اول: در این فصل بعد از توضیح مختصری در مورد گرایش های مختلف در برخورد با کثرت ادیان، بحث پلورالیسم دینی را آغاز کرده و به بیان تعریف، پیشینه و انگیزه طرح این تفکر در ایران و جهان پرداخته شده و در پایان قرائت های مختلف از پلورالیسم دینی آورده شده است. فصل دوم: مبانی و اصول این گرایش با توجه به مطالب کتاب «صراط های مستقیم» سروش آورده شده است و هر یک به طور جداگانه با استناد به آیات و روایات مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. فصل سوم: پلورالیسم دینی تبعات و پی آمد های منفی به همراه خواهد داشت، که در این فصل بیان شده و اثبات شده است که همه پی آمدهای مثبتی که پلورالیست ها ادعا کرده اند، در اسلام هم یافت می شود. فصل چهارم: بخش اصلی و تکمیلی پژوهش است که در آن سعی شده با استفاده از آیات و روایات ناسازگاری این تفکر با مبانی و اصول اسلامی نشان داده شود و در نهایت اثبات شده که تنها دین حق، اسلام می باشد.

ادیان آسمانی برای همزیستی انسان ها در کنار یکدیگر قوانین الزام آوری را تشریع نموده اند و به جنبه های مختلف ارتباط آنان با یکدیگر پرداخته اند . در این میان دین اسلام که جامع ادیان گذشته است به این مسئله توجهی ویژه نموده است . در واقع دین السلام ضمن کافر خواندن گروهی که این دین را نپذیرفته اند به همه مسلمانان دستور داده است که به نحو احسن با غیر مسلمانان رابطه داشته باشند . به عبارتی دیگر مسلمانان را ملزم نموده است تا به شیوه مسالمت آمیز با مخالفان تعامل نمایند و اصول اخلاقی همزیستی مسالمت آمیز را رعایت کنند . این اصول هم در قراk کریم و هم در سنت پیامبر اکرم ( ص ) و ائمه ( ع ) تعیین شده اند .دین اسلام همواره منادی صلح و همزیستی مسالمت آمیز با غیر مسلمانان بوده است . این تحقیق با توجه به استناد به منابع اصیل اسلامی پابت می کند که اصل در رابطه بین مسلمانان و غیر مسلمانان همزیستی مسالمت آمیز بر اساس رعایت اصول اخلاقی است اهم اصول اخلاقی همزیستی مسالمت آمیز با غیر مسلمانان از دیدگاه قرآن وسنت عبارت اند از : آزادی عقیده ، توهین نکردن ، وفای به عهد ، گفتگوی احسن ، تألیف قلوب ، ادب ورزی ، نیکوکاری ، عفو و بخشش ، دعوت به وحدت ، عدالت ورزی ، قبول پناهندگی ، صلح ، همراز نگرفتن غیر مسلمانان ، گرفتن جزیه ، امانت داری ، مدارا ، احسان ، تغافل ، رعایت حجاب از طرف زنان مسلمان در برابر زنان غیر مسلمان و برخی از موانع این همزیستی عبارت اند از انحصار طلبی غیر مسلمانان ، تفسیر غیر مسالمت آمیز از دین اسلام ، شایعه پراکنی ، نژاد پرستی .

چکیدهرساله‌ی حاضر با عنوان «نقش مهرورزی در انتقال مفاهیم دینی از منظر قرآن و سنت» گردآوری شده‌است. هدف از این تحقیق، دستیابی به راهکارهایی عملی جهت نهادینه‌کردن عنصر ‌«مهرورزی» در بین مسوولان انتقال مفاهیم دینی بوده و با مراجعه به تفاسیر قرآن (اعم از شیعه و سنی) و نیز کتب روایی دسته اول که شامل احادیث معتبر و مرتبط با موضوع بوده، به بحث پیرامون موضوع پرداخته‌شده‌است. البته علیرغم کمبود منابع نوشتاری، مقالات و کتب نوشته شده و نیز تکراری بودن مطالب آن‌ها در زمینه‌ی «مهرورزی»، سعی شده تاجامعیت و مانعیت کافی در مطالب حاضر ایجاد شود و در نهایت نتایج مهمی به دست آمده که از آن جمله می‌توان به این نکته اشاره نمود که «مهرورزی» نه فقط یکی از چندین راهکار انتقال مفاهیم دینی می‌باشد بلکه مسأله‌ی تبلیغ دین اسلام فقط و فقط بر پایه‌ی «محبت» و «رحمت» استوار است و در همه‌ی راهکارها باید ابتدا زمینه‌ی «مهرورزی» ایجاد شود و سپس به انتقال مفاهیم دینی پرداخت.

قرآن در فرایند شکل‌گیری و پویایی تمدن اسلامی بسیار موثر بوده، و رکود تمدن اسلامی با فاصله گرفتن از قرآن حاصل شد. تعریف اصطلاحی تمدن «نظم اجتماعی است که خلاقیت فرهنگی را امکان پذیر می کند.» برخی از مورخان «پیش بینی و احتیاط در امور اقتصادی، سازمان سیاسی، سنن اخلاقی و کوشش در راه معرفت و بسط هنر» را به عنوان ارکان تمدن معرفی می کنند. از نظر قرآن تفقه در دین و گسترش و عمل به آن تمدن است. ارکان تمدن مورد نظر دانشمندان ریشه در قرآن دارند؛ قرآن برنامه های جامع نظری و عملی در همه ی زمینه های مورد نیاز بشر دارد. پیامبر بعنوان دریافت کننده؛ مبلِّغ و مجری قرآن، با اصلاح مردم عرب و تشکیل حکومت اسلامی اساس این تمدن عظیم را بنا نهاد. مسلمانان راه او را ادامه داده و ارمغان توحید و عدالت را به سرزمین تمدن های مجاور بردند و در مقابل دست آوردهای علمی آن ها را گرفته و تکامل بخشیدند

این تحقیق به بررسی واژه ی آیه در قرآن با شیوه معناشناسی تاریخی و معناشناسی توصیفی پرداخته است.در معناشناسی تاریخی به دو عنصر «معنا و مدلول اصلی آیه » و «تطوّرات معنایی آن در دوره‌های مختلف» توجه شده است. با بررسی استعمال آیه در معنا شناسی تاریخی در می یابیم که این واژه دارای منشأ غیر عربی است و معنای بقایای منزلگه یار غالب وجه معنایی در دوره ی جاهلی تشکیل می دهد و معانی دیگری از جمله قصه و رساله، خشم و هیبت، علم و رأیت، نشانه امر غیر مادی، جماعت نیز کاربرد داشته است.در دوره ی قرآنی این واژه تطور چشم گیری داشته اما در دوره های بعد شاهد کم رنگ شدن و عدم استعمال بعضی معانی دوره ی جاهلیت از جمله بقایای منزلگه یار و خشم و هیبت و علم و رایت می باشیم.در معناشناسی توصیفی، معنای این واژه‌ها با در نظر گرفتن کلمات مترادف، مجاورها و مفاهیم نسبت داده شده به آنها بررسی شده و نسبت معنای این واژه‌ها با کلمات دیگر قرآن بیان شده است.در این روش ما وجوهی از جمله نشانه قدرت خدا، فراز هایی از قرآن، نشانه قدرت انسان در طبیعت، معجزه و عبرت مشاهده می کنیم و طبق قائده ی جانشینی به مترادف هایی از جمله ذکر، کتاب الله، حکمت، هدی، ما انزل الی الرسول، قرآن، سلطان، بینه و ... دست می یابیم.با بررسی معنا و مفهوم آیه در آیه ی نسخ به معنایی متفاوت از بقیه وجوه پی می بریم ، طبق سیاق در این آیه به نسخ قبله در شریعت یهود اشاره شده است.واژگان کلیدی: آیه، معنا شناسی، معنا شناسی تاریخی، معنا شناسی توصیفی، فراز هایی از قرآن، نشانه قدرت خدا، معجزه، نسخ

زندگی در جامعه‌ی امروز مستلزم داشتن تفکر نقاد است و آموزش آن، در نظام آموزش و پرورش ضروری به نظر می‌رسد. تفاوت بین رویکردهای مختلف تربیتی در ضروری بودن آموزش تفکر نقاد، تردید ایجاد نخواهد کرد. تربیت دینی یکی از وجوه تربیت است که در عصر حاضر با جدیت بیشتری پیگیری می‌شود. در تربیت دینی، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارند که دیدگاه عقلانی در تربیت دینی یکی از آن‌هاست. هدف کلی پژوهش این است که با بررسی و مقایسه‌ی مولفه‌های تفکر انتقادی و تفکر از منظر قرآن و همچنین بررسی رویکردهای متفاوت در تربیت دینی، دلالت‌های تربیتی ورود تفکر انتقادی به تربیت دینی را بیان کند. مولفه-های تفکر انتقادی، از دیدگاه انیس، پل، مک‌پک و لیپمن اخذ شده است. مولفه‌های تفکر قرآنی، از پیش تعیین شده نبوده و حاصل تلاش محقق است. پژوهش‌گر با مراجعه به دوازده تفسیر مختلف قدیمی و جدید، مولفه-های تفکر قرآنی را استخراج کرده است. با توجه به مطالعات صورت گرفته، نتایج نشان می‌دهد که دین و سنت تربیتی ما، مبتنی بر تفکر و اشاعه‌ی آن بوده است، با آن بیگانه نیست. در واقع تفکر قرآنی همان تفکر انتقادی است. تفکر یک ماهیت واحد دارد که وجهی از آن تفکر انتقادی است. بنابراین منطقی به نظر نمی‌آید که قرآن از طرفی، تفکر را به معنای عام آن مورد تاکید قرار دهد و از طرفی دیگر وجه انتقادی آن را قبول نداشته باشد. با وجودی که، نظام آموزش و پرورش ایران مدعی تربیت دینی، بر مبنای اسلام است، به نظر می‌رسد، مشوق و پرورش دهنده‌ی تفکر انتقادی نیست. برای اصلاح این رویه، باید تغییراتی در مبانی نظری صورت گرفته تا موانع عملی، نیز برطرف شوند. در پایان این پژوهش، پیشنهاداتی در حوزه‌‌های هدف، اصول، روش، محتوا، معلم، فراگیر و ارزشیابی، برای تغییر این رویکرد، ارائه گردیده است. روش تحقیق این پژوهش، تحلیل کیفی استکه با استفاده از رویکرد تفسیری - تجریدی و روش تحلیل‌محتوای اسقرایی انجام گرفته است.

علم و تولید علم همواره به عنوان یک دغدغه فکری برای جامعه بشری محسوب می شود؛ قرآن کریم در بسیاری از آیات اشاره عمیقی به علم و تولید آن دارد که کمتر اشاره ای به آن شده است؛ قرآن تنها کتابی است که با آموختن و یادگیری شروع شده است؛ از آنجا که دین اسلام بعنوان یک ایدئولوژی، ارائه دهنده کامل‌ترین و سلامت‌سازترین سبک زندگی بشریت است و مذهب شیعه جلوه ناب اسلام محمدی(ص) است؛با این حال یکی از مباحثی که کمبود آن در قلمرو ادبیات دینی به ویژه ادبیات شیعه احساس می‌شود، مطالعه روی جنبه‌های علمی و فلسفی متون دینی می‌باشد؛ لذا این مطالعه برآن بوده است که جایگاه تولید علم را در قرآن مجید بررسی نماید. روش در این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای می باشد؛ این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی و مطالعهکتابخانه ای می باشد که درصدد کشف اصول و قواعد نوین در یک حوزه می باشد؛ با توجه به ماهیت کیفی پژوهش از چک لیست مشاهده و فیش‌برداری برای اهداف پژوهش استفاده شده است. ابزار بکار گرفته شده فیش‌برداری می‌باشد؛از روش تجزیه و تحلیل و تحلیل محتوایی و فلسفی برای تجزیه مطالب استفاده شده است. برای تحقق اهداف پژوهش سه سوال پژوهشی تدوین شده است و با تحلیل در تفسیرهای موجود در پی جوابی برای سوالات پژوهشی بوده است؛ نتایج این مطالعه نشان داد که در بیش از هفصد بار ماده علم در قرآن بکار رفته است؛ نتایج نشان داد که در مکتب تابناک اسلام علما و دانشمندان از مقامی بس عظیم برخوردار و با اوصافی متعالی ستوده شده‎اند که بعد از پیامبران و امامان (ع) کسی را یاری بر‎ابری درشأن ومرتبه با‌ آنان نیست، که البته مراد دانشمندانی هستند که وجودشان سرشار از عشق به پروردگار‎،‌ خدمت به بشریت و هدایت مردم است و عمل به علم را سرلوحه کار خود قرارداده‎اند. قرآن عقیده دارد که هر علمی که به منظوری از منظورهای فردی یا اجتماعی اسلامکمک می‌دهد و ندانستن آن، سبب زمین‌خوردن آن منظور می‌گردد، آن علم را اسلام توصیه می‌کند و هر علمی که در منظورهای اسلامی تأثیر ندارد و اسلام درباره آن علم، نظر خاصی ندارد و هر علم که تأثیر سوء دارد با آن مخالف است.در آخر 7 راهکار برای افزایش تولید علم اسلامی پیشنهاد شد.کلید واژه: علما، تعلیم و تربیت اسلامی، تولید علم، قرآن کریم

هدف از نگارش این پایان نامه ، شناخت معنا و مفهوم دقیق ارتجاع و تجدد از دیدگاه قرآن و حدیث و مشخص شدن دامنه ی این مفاهیم در جامعه ی اسلامی است . دربحث ارتجاع از دیدگاه قرآن و حدیثبا معرفی کردن انواع ارتجاع در قرآن ، و عوامل ارتجاع مشخص گردید که هرگونه عقب گرد از روش توحیدی که تنها راه نجات بشر است بازگشت به جاهلیت محسوب می شود. جاهلیتی که مفهومی تاریخی و تمام شده نیست بلکه زمان شمول و مکان شمول است و در هر جامعه ای در صورت جدایی از توحید ، امکان وجود دارد. چنانچه با رجوع به سخنان ارزشمند امیر المونین در این مورد ، مشخص شده است که ارتجاع به فرهنگ جاهلیت و آداب فرعونیان در همان زمان حضور اهل بیت در میان مردم نیز رخ داد. در میان گرو ه های مرتجع در قرآن و نهج البلاغه ، بنی امیه و بنی اسراییل پر رنگ ترین نقش را دارند که خصوصیاتی مشترک با هم و در عین حال با جاهلیت قبل از اسلام دارند. درفصل سوم این تحقیق ، که با عنوان تجدد از دیدگاه قرآن و حدیث نام گذاری شده است به دنبال دریافت نظر اسلام نسبت به پیشرفت بشر و رشد او و دست یابی به دستور العمل هایی که این دین آسمانی در قالب آیات و روایات برای ترقی و پیشرفت بشر بیانکرده است، بودیم. با دقت در آیات نازله و احادیث وارده در این موضوع به این نتیجه رسیدیم که اسلام شاخصه های تجدد را بیاننموده و محدوده ها و ضوابط آن ها را بیان کرده است . در بحث علم از دیدگاه اسلام به این نتیجه رسیدیم که اسلام علم را تعریف و به آن تاکید می کند. از آن به عنوان یک امر مقدس در جهت رشد و تعالی بشر استفاده می کند و جهت گیری الهی را در آن شرط می داند.در بحث نگاه قرآن به دنیا گفتیم که درک صحیح دنیا این است که انسان با دنیا رابطه ای اخروی برقرار سازد و آن را اصل نداند و ابزاری تلقی کند. نه اینکه آن را رها کرده و در آبادانی آن کوشا نباشد.در بحث پیشرفتگفته شد که جامعه پیشرفته اسلامی ، جامعه ای است که با سرمایه ی ایمان و عمل صالح در ارتباط با خداوند عبادت ، در ارتباط با مردم احسان ، در ارتباط با طبیعت عمران و آبادانی را به کار برد و با حرکت در صراط مستقیم با شاخصه های : علم و عدالت، وفای به عهد ، انفاق ، ذکر ، عفت ، امر به معروف و نهی از منکر خودش را به رشد حقیقی می رساند ، اعضای این جامعه بهترین مردمانند و جامعه ای برتر دارند و در نتیجه رستگارنند.

معصوم که در تمامی ابعاد، شخصیتی است قرآنی، لذا سیره و رفتار ایشان تبیین عملی قرآن کریم است. به همین لحاظ می‌طلبد که این ارتباط بین قرآن و سیره معصوم روشن گردد. لذا هدف از این پژوهش ، بررسی و تحلیل قرآنی سیره عملی امام سجاد علیه السلام در دو بعد سیاسی و اجتماعی می‌باشد.دوران امام سجاد علیه السلام دورانی بود که مسئله تقیه فتح باب شد و ایشان به جهت جو خفقان و رعب و وحشتی که حکام جور برای اهل بیت و پیروانشان ایجاد کرده بودند تقیه را ضامن بقای شیعه تشخیص داده و بر این اساس عمل مینمودند لذا سیره ایشان باید بر حول این مسئله تحلیل گردد.با وجود چنین جوی امام علیه السلام در باب مسائل سیاسی و اجتماعی تمامی تلاش خویش را بکار گرفتند تا خلأ ناشی از عدم تدبیر درست غاصبان حکومت اسلامی در این دو حوزه به گونه‌ای جبران گردد.پژوهش حاضر شامل سه فصل می‌باشد؛ مباحث اصلی که هدف این نوشتار می‌باشد در فصل دوم و سوم منظور گردیده و فصل نخست، حکم مقدمه بحث را دارد. درفصل اول به بررسی مبانی بحث پرداخته شدهاست از جمله مبانی سیره، اجتماع و سیاست؛ فصل دوم به بررسی و تحلیل قرآنی سیره عملی امام سجاد علیه السلام در بعد سیاسی اختصاص داده شده است که شامل پنج بخش می‌باشد: بررسی وضعیت سیاسی عصر امام؛ بررسی سیره امام در کربلا، اسارت، دوران بعد از اسارت و تطبیق آن با قرآن؛ بررسی مواضع امام نسبت به قیام‌های بعد از نهضت عاشورا و تطبیق آن با قرآن ؛ بررسی اخلاق و رفتار سیاسی امام و تطبیق آن با قرآن ؛ بررسی اجمالی صحیفه سجادیه و مبانی حکومت اسلامی و تحلیل قرآنی سیره امام در این بخش. در فصل سوم به بررسی و تحلیل قرآنی سیره عملی امام در بعد اجتماعی پرداخته‌ایم که شامل دو بخش است: بررسی نظامات اجتماعی عصر امام از جمله: نظام اقتصادی، آموزشی و تربیتی، علمی، ادبی و فرهنگی و تحلیل قرآنی سیره امام در هر مورد؛ بررسی رفتارهای اجتماعی امام در برخورد با فرقه‌های مختلف و تحلیل قرآنی آن. اما حاصل و نتیجه کلی بحث این است که رفتار و سیره سیاسی اجتماعی امام سجاد علیه السلام با قرآن مطابقت دارد، به بیان دیگر سیره و رفتار ایشان تبیین عملی قرآن کریم است.کلید واژه‌ها: قرآن، اهل بیت علیهم السلام، امام سجاد علیه السلام، سیره، سیاست، اجتماع