جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از ویژگی های بارز قرن نهم از نظر مذهبی، رواج مذهب تشیع و اظهار تمایل عمومی مردم نسبت به این مذهب است. سیاست آزادی مذهبی تیموریان که ادامه سیاست مغولان بود، زمینه را برای تضارب آرا مهیا ساخت و در این راستا، مکتب تشیع که از پایه های اعتقادی استواری برخوردار بود، رشد چشمگیری یافت و مقدمات تشکیل یک دولت شیعی در قرن بعد فراهم گردید. از طرف دیگر، آرامش نسبی ایجاد شده بعد از فتوحات تیمور و احترام وی به مشایخ تصوف، موجب رواج و رونق خانقاه ها شد. مشایخ صوفیه در این دوره یا خود شیعه بودند و اساس کار خود را بر پایه تعالیم تشیع استوار می کردند، یا اگر سنی هم بودند، سنی کم تعصب و متمایل به شیعه بودند. ضمن اینکه خصلت ظلم ستیزی و سازش ناپذیری تشیع که متاثر از نهضت کربلاست، زمینه ساز قیام های متعدد صوفیان علیه ظلم و فساد حاکم بر جامعه شد. لذا حکام و سلاطین که از این قدرت مکتوم مطلع بودند سعی بر سازش و مدارا با مشایخ صوفیه داشتند. مقاله حاضر، به بررسی تصوف و نقش آن در قرن نهم هجری می پردازد.

در پژوهش پیش رو، به بررسی نقش آداب و آیین های شیعی و علمای شیعه در جامعه صفوی از منظر سیاحان خارجی پرداخته شده است.به همین دلیل این تحقیق بر دو پایه آداب و آیین های تشیع و علمای شیعه از دیدگاه سفرنامه نویسان و سیاحان اروپایی استوار گشته است.در کنار انعکاس نظر های سفرنامه نویسان سعی شده است، تا با استفاده از منابع دست اول دوران صفویه و همچنین منابع جدید پژوهشی به بررسی و نقد و تحلیلدیدگاههای سفرنامه نویسان در مورد آیین ها و علما ی شیعه پرداخته شود، تا بدین وسیله بتوان به درک روشنی از حیات مذهبی جامعه ایران در دوران صفویه رسید.برهمین اساس،درقسمت اعتقادات وآیین های شیعی دوره ی صفوی،سفرنامه نویسان وسیاحان مستقردرایران به بیان دیده های خودازمراسم هاواعتقادات شیعی ایرانیان درعصرصفوی پرداخته اند.که دراین تحقیق،مهم ترین مراسم آیینی شیعی یعنی غدیرخم،عاشورا،عیدقربان وبزرگداشت شهادت امام علی(ع)ازدیدگاه سیاحان خارجی نام موردبررسی قرارگرفته است.درکنارتوجه به آیین های شیعی،نظرات سفرنامه نویسان وسیاحان خارجی درمورداعتقادات شیعیان نظیراعتقاد به مهدویت،اعتقاد به امامت ائمه دوازده گانه،تکریم سادات،توجه به زیارت اماکن مقدس شیعیان ومسأله وقف اشاره وموردبررسی وتحلیل قرارگرفته است.درقسمت حضوروعملکرد علمای شیعه دردوران صفوی، به گزارش های سیاحان وسفرنامه نویسان اروپایی ازحضورعلمای شیعه درایران عصرصفوی،درزمینه های همچون مناصب اداری ومناصب غیراداری دردستگاه حکومت صفوی، پرداخته شده است وموردتحلیل قرارگرفته است.دربخشی ازپایانامه،به گزارش برخی ازسیاحان خارجی درزمینه حضورعلمای شیعه درمیان مردم ایران دردوران صفوی اشاره گردیده وبه درستی ونادرستی این گزارش هانیزپرداخته شده است.روش کار این پژوهش از نوع شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و به شکل توصیفی وتحلیلی و با استناد به منابع و مآخذ معتبر،وبانگاه به روش پژوهش درعلم تاریخ می باشد

فهم مفهوم جهانی شدن و توسعه یافتگی در اندیشه دینی از اهمیت زیادی برخوردار است،بویژه آنکه وقتی دو مکتب ابراهیمی جهان یعنی اسلام شیعی از یک سو و یهودیت از سوی دیگر مدعی آن می باشند.مفهوم قواعد و دامنه و فرآیند آن می تواند نقش تعیین کننده ای در نظام و روابط بین المللی داشته باشد.رساله حاضر با استفاده از الگو و معیار مشخص و مقایسه ای توانسته است به اساسی ترین اصول و قواعد جهانی سازی و جهانی شدن در دو مکتب توحیدی تشیع و مکتب صهیون دست یابد.وجه تفاوت و تعارض دو مکتب را در کاربست واژه جهانی شدن و جهانی سازی در فرآیند و آینده جهان توضیح دهد.بدین ترتیب به سوال پژوهش که عبارتست از توضیح و تبیین چیستی مبانی تفکر و اهداف مکتب شیعی توحیدی و مکتب صهیونیستی نائل آمده است.پژوهشگر با استفاده از باورداشت های اعتقادی و ویژگی های نظری و پروتکل های جامع یهودیت و نیز سیره و روش و اهداف قیام و انقلاب جهانی مهدویت ، به عنوان چهارچوب تئوریک به تبیین فرضیه و یافته های پژوهش مبادرت ورزید.فرضیه تحقیق اینست که مکتب شیعه توحیدی و مکتب صهیون بر اساس آموزه ها و باورداشت های خود در صدد جهانی شدن و جهانی سازی نرم و دست یابی به مقاصد اعتقادی خویش اند.یافته های پژوهشگر حاکی از آنست که مکتب صهیونیسم به دنبال حکومت جهانی واحد مبتنی بر پروتکل جامع خود از طریق تامین اکثریت منافع جهان و تشکیل کشور بزرگ اسرائیل یعنی ارض موعود و رجحان یهود صهیون بر تمام بشریت است.حال آنکه مکتب تشیع با نگاه قانونمند به فرآیند و مسیر تاریخ (سنن الهی)و اراده بشری معتقد به هدفمند بودن تاریخ وسیر تعالی زندگی بشری و کمال آن دارد.از این رو در دیدگاه تشیع حکومت جهانی امام مهدی(عج)مدینه فاضله است یعنی جهان-شهری است.در مجموع نظام جهانی تشیع برارکان حاکمیت الله- امت واحد- قانون الهی و هدف آن اقامه قسط و عدل و کمال بشریت است.

چکیده در این رساله، به بررسی، تبیین و مقایسه دیدگاه اهل بیت علیهم السلام و فلاسفه اسلامی در خصوص نحوه صدور فعل از انسان پرداخته می شود. نظریه اهل بیت معروف به امر بین امرین نافی نظریات رقیب جبر و تفویض میباشد و نظریه ای کاملاً ابتکاری، دقیق و مطابق با واقع است که از فسادهای دو نظریه جبر و تفویض بکلی پیراسته است. ما نظریه اهل بیت را در دو تصویر جداگانه و مرتبط با هم، ارائه نموده ایم که تصویر اول، ماهیت نظریه و تصویر دوم، نسبت فعل انسان و مقولات الهی را نشان می دهد. در تصویر اول، نشان داده شده است که ماهیت نظریه اهل بیت، دارای سه مفهوم اصلی استطاعت انجام فعل، امر و نهی الهی و اذن الهی می باشد. و این سه مفهوم در یک ائتلاف کلی، نظریه امر بین الامرین اهل بیت را شکل می دهند به نحوی که در صورت نبود و یا انکار یکی از این مفاهیم سه گانه، تصویر ماهیت امر بین امرین دچار خدشه و تباهی می گردد. در تصویر دوم، نیز نسبت میان مشیت الهی، اراده الهی، قدر الهی و قضای الهی با فعل انسان بررسیشده است و نشان داده ایم که از دیدگاه اهل بیت صحت صدور فعل از انسان منافاتی با این امور الهی ندارد بلکه بر مبنای همین امور الهی است که فعل باید از روی اراده و اختیار از انسان صادر گردد. نظریه فلاسفه اسلامی نیز بر مبنای علیّت و اصل ضرورت علّی و معلولی تبیین و اثبات شده است که بنا بر نظر فلاسفه اسلامی، انسان موجودی مختار است که افعال خویش را نه بر مبنای جبر و نه تفویض بلکه با اراده ای که در طول اراده الهی است، انجام می دهد. از دیدگاه فلاسفه اسلامی، نسبت میان انسان و افعالش، نسبت امکانی است و انسان در مقایسه با علت تامه هر فعل، بخشی از علت می باشد و در صورتی که تمامی اجزای علت تامه در خارج موجود باشند، فعل به اراده انسان محقق می گردد. مقایسه نظرات فلاسفه اسلامی در چگونگی صدور فعل از انسان با نظریه امر بین امرین اهل بیت علیهم السلام، آشکار می سازد که نظر فلاسفه اسلامی، مطابق با تصاویر اول و دوم نظریه اهل بیت علیهم السلام می باشد و به لحاظ نتیجه دارای سازگاری با نظریه اهل بیت است.کلیدواژه ها: اهل بیت ، فلاسفه اسلامی، امر بین الامرین، علیّت