جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب « امامت در عقاید شیعه » مجموعه مباحث امامت در دیدگاه شیعه می باشد که سرفصل های آن عبارت است از 1- جانشین پیامبر عنوان توضیحی این فصل ، پژوهشی درباره جانشینی پیامبر خدا از دیدگاه اسلام است . در این فصل ، ابتدا در لزوم وجود جانشین برای رسول خدا بحث می شود که آیا لازم است جانشینی برای رسول خدا انتخاب شود یا نه ؟ آنگاه به مباحثی درباره شرایط جانشین پرداخته می شود . این فصل از کتاب در سه بخش تنظیم شده است : بخش اول با عنوان امامت و خلافت چیست ؟ ابتدا به بررسی لزوم وجود خليفه و جانشین برای پیامبر خدا پرداخته و با شواهدی از متون اسلامی نشان داده است که همه فرق اسلامی به لزوم جانشین برای رسول خدا معتقدند و در ادامه به بیان تعریف امامت از دیدگاه شیعه و سنی می پردازد در بخش دوم با عنوان جانشین پیامبر خدا کیست ؟ جانشینی ابوبکر را به چالش میکشد . نویسنده ابتدا ادعای اهل تسنن را در رضایت امیرالمؤمنین كه از خلافت ابوبکر و بیعت با وی مطرح کرده و دلایل آنان را برشمرده است . سپس ادعای آنها پاسخ گفته است . در بخش سوم ، ویژگی های امام و خلیفه از دیدگاه اهل سنت را نقل و خلفای سه گانه را با این ویژگی ها محک زده است تا اثبات کند که هیچ یک از این سه خلیفه حتی واجد این شرایط هم نبودند که علمای اهل سنت برای امام لازم می دانند . ۲- نگاهی به آیه ولایت نویسنده در این بخش به اثبات امامت امیرالمؤمنین از آیات ، روایات و عقل ( دليل افضلیت ) پرداخته است . وی از ادله قرآن و سنت به عنوان نمونه ، آیه ولایت و حدیث غدیر را مطرح می نماید . یکی از آیاتی که برای اثبات امامت و ولایت امیرالمؤمنین ع بدان استدلال میشود ، آیه ولایت است . نویسنده در این فصل درباره چگونگی استدلال به این آیه سخن گفته است . این فصل از کتاب در سه بخش تنظیم شده است : در بخش اول به شأن نزول آیه ولایت اشاره شده و اتفاق نظر مفسران اهل سنت را در شأن نزول آیه ولایت درباره امیرالمؤمنین از سوی چهار تن از علمای اهل سنت نقل گردیده است . بخش دوم کتاب به امامت علی که در آیه ولایت پرداخته و ضمن بیان معنای « ولایت » ، به تطابق معنای ولایت ( اولویت ، برتری و سزاوارتر بودن برای به عهده گرفتن امور مسلمانان در آیه و امامت و در بخش سوم شبهه های وارد شده درباره آیه ولایت نقل گردیده و به هریک پاسخی درخور داده شده است . ٣- نگاهی به حدیث غدیر این فصل از کتاب به واقعه غدیر می پردازد و حدیث غدیر را از دو جهت مورد توجه قرار می دهد : یکی آیاتی که در این واقعه نازل شده اند و دیگری ماجرای نصب امیرالمؤمنین به امامت در این روز . نویسنده با توجه به آیات قرآن معتقد است که گرچه آیه غدیر در سیاق آیه هایی است که خداوند اهل کتاب را مورد خطاب قرار داده ، ولی قابل تطبيق برامت رسول خدا نیز هست . وی در ادامه به بیان مطالبی درباره حدیث غدیر می پردازد . غدیر از دیدگاه قرآن ، شمار راویان حدیث غدیر از صحابه ، راویان حدیث غدیر از تابعین و اسناد حدیث غدیر از مطالبی است که نویسنده بدانها پرداخته و در ادامه به چرایی عدم نقل کامل حدیث در متون اهل است اشاره کرده است . سپس به تلاش هایی ناکارآمد برای بی اعتبار کردن حدیث غدیر پرداخته شده و برخی از شبهات معاندین مطرح و پاسخ گفته شده است . ۴- امامت امیرالمؤمنین در سنجش خرد شیعه معتقد است که امامت همچون نبوت ، منصبی و باید نصب امام نیز از سوی خداوند متعال باشد و سندی محکم از سیره و سنت رسول خدا بر این نصب گواهی دهد . نویسنده در این فصل تلاش کرده افزون بر دلایل روایی ، با دلایل عقلی هم ، امامت امیرالمؤمنین را اثبات کند . این فصل در دو بخش تنظیم شده است : بخش اول ، ویژگی های پذیرفته شده برای امام چون : علم و دانش ، شجاعت و دلیری و عدالت و دادگری را برمی شمارد و به نقد دیدگاه کتاب شرح المواقف می پردازد . بخش دوم ، ویژگی های امیرمؤمنان را بر می شمارد و برای هریک از ویژگی های حضرت ، دلايل واسنادی نقل می کند . نقد دیدگاه ابن تیمیه و سخن پراکنی وی از دیگر مطالب بخش دوم است . ۵- نقش شورا در امامت نویسنده در این فصل به بیان خاستگاه نظریه شورا پرداخته و نارسایی آن را برای تعیین امامت جامعه نشان داده است . ایشان که این فصل از کتاب را در سه بخش تنظیم کرده است : در بخش اول به اثبات الهی بودن انتصاب و تعیین امام پرداخته و با استناد به حدیث نور ، امامت امیرالمؤمنین را از زمان آفرینش دانسته است . شایان ذکر است که حدیث نور را بسیاری از بزرگان اهل سنت روایت کرده اند . نویسنده نام نه تن از آنان را برشمرده است . در ادامه ، طرح امامت در آغاز بعثت و چگونگی نصب اميرالمؤمنین از سوی پیامبر آمده شده است . در بخش دوم به بررسی چگونگی انتخاب ابوبکر و عمر برای خلافت دست یازیده و عدم تطبيق نظريه شورا را بر خلافت این دو گزارش کرده است . بخش سوم ، زمان مطرح شدن نظریه شورا بر رسیده است . نویسنده با استناد به روایتی در صحيح البخاری بیان میکند که نظریه شورا را عمردر سالهای آخر عمرش مطرح کرد . نویسنده از خلال صحبت های عمر زوایای دیگری از تاریخ صدر اسلام و چگونگی انتخاب ابوبکر را تحلیل کرده است . وی در بخش چهارم کوشیده ابعاد جزئی و مسائل پوشیده جریان شورا را آشکار سازد .

کتاب امامت در بینش اسلامی به تبیین جایگاه امامت در تفکر اسلامی و طرح مسئله وجوب امامت در فرقه های مختلف کلامی اسلامی پرداخته است . کتاب در شانزده فصل نگاشته شده و نویسنده با تکیه بر منابع اسلامی و به خصوص شیعی کوشیده است تا اصل جایگاه امامت ، وظایف ، مسئولیت ها ، شبهات مربوط به آن و هر آنچه را به نوعی به این مسئله مربوط می شود ، با بیانی جامع ، تبیین کند . واژه شناسی و تعریف امامت ، جایگاه امامت در تفکر اسلامی ، مسئله وجوب امامت در فرقه های مختلف کلامی اسلامی ، فلسفه امامت از نگاه روایات ، بایستگی های امامت ، امامت و افضلیت ، عصمت امام از دیدگاه خرد ، قرآن و عصمت امام ، مذاهب اسلامی و راه تعیین امام ، شیعه امامیه و لزوم نص در تعيين امام از جمله مباحث طرح شده در این کتاب هستند . بوستان کتاب چاپ پنجم این اثر ۴۴۴ صفحه ای را در سال ۱۳۹۳ منتشر ساخته است .

علامه شرف الدين - که سالها به دنبال راهی برای اتحاد و هماهنگی مسلمین بود - در سال ۱۳۲۹ ق ، در سفری به مصر با رئیس دانشگاه الازهر شیخ سلیم بشری دیدار می کند و نگرانی و ناراحتی خودش را درباره اختلاف و تشتت مسلمانان با او در میان می گذارد . شیخ سلیم از بلندنظری و اطلاعات وسیع سيد شرف الدين نسبت به کتب حدیث و تفسیر و تاریخ در شگفت می ماند و از او درخواست می کند مسائل مورد اختلاف را از راه نامه نگاری با هم مطرح کنند و پرده های ناآگاهی را کنار بزنند . این مناظره های قلمی ، حدود شش ماه طول می کشد و در ۱۱۲ نامه به پایان می رسد و سرانجام به اقرار شيخ الأزهر به حقانیت مکتب تشیع می انجامد . مجموعه نامه ها توسط علامه شرف الدين گردآوری شده و به عنوان کتاب المراجعات منتشر شده است . زمان مکاتبات به حدود یک قرن پیش برمی گردد . شیوه استدلالات ومنطق كتاب آن قدر قوی و روشن است که راه را برای هرکس که خواهان حق باشد ، به خوبی روشن می کند ؛ به طوری که احتمالا هیچ عذری برای نپذیرفتن راه حق نخواهد داشت . کتاب المراجعات ده ها بار منتشر شده و آقای محمد جعفر امامی آن را به فارسی برگردانده است . باب حق جو و حق شناس خلاصه ای است از کتاب المراجعات که توسط آقای علی اصغر مروج خراسانی گزینش و بازنویسی شده و شامل ۷۲ پرسش و پاسخ است . چاپ یازدهم این کتاب در ۴۳۲ صفحه توسط بنیاد معارف اسلامی با مقدمه ای ارزشمند از استاد آیت الله جعفر سبحانی در زمستان ۱۳۹۳ منتشر شده است . طبق سخنى که از استاد آیت الله سبحانى که در مقدمه کتاب آمده، مى ‏فرمایند: با توجه به این که ترجمه‏ هاى زیادى بر این کتاب نوشته شده است، ولى کتاب حاضر از مزیت و کیفیت خاصى نسبت به سائر ترجمه ها برخوردار است. در این کتاب خلاصه مباحث المراجعات به صورت گفت و شنود تنظیم شده است تا براى جوانان آسان و نزدیک باشد و در عین حال رعایت امانت در نقل مجموع مباحث، کاملا رعایت شده است.

مسأله « امامت » یکی از آموزه های بنیادین اسلامی است که از مهم ترین اصول اعتقادی نزد شیعه به شمار می رود به نحوی که در سایر عقاید و کیفیت اداره زندگی فردی و اجتماعی تاثیر فراوان دارد . در مورد مساله امامت دونوع بحث وجود دارد : یکی مسائل کلی امامت » و دیگری تعیین مصادیق امامان برحق وادله اثبات امامت آنان » . این کتاب از جمله آثاری است که به بررسی مسائل کلی امامت می پردازد و با بیانی ساده سرفصل هایی همچون ضرورت وجود امام ، شرایط و صفات امام ، کیفیت انتخاب امام و مسائلی از این دست را مورد بررسی قرار می دهد . با توجه به سابقه علمی مولف ونیز روان بودن مطالب ذکر شده در کتاب ، می توان گفت که این نوشتار برای عموم مخاطبین که خواستار مطالعه در زمینه مسائل مربوط به امامت هستند ، بسیار مفید و مناسب است . این کتاب از یک پیشگفتار و چهار بخش با عنوان های امامت ، امامت از نظر عقل ، عصمت امام و علم امام تشکیل شده است . نویسنده ابتدا با بیان مساله سرپرستی مسلمانان در زمان رسول خدا وارد بحث شده و سپس با بررسی معنای امامت و مصداق آن و نیز ذکر ادله عقلی و نقلی ، اصل ارتباط امامت با دین را تبیین کرده و در پایان اوصاف و ویژگی های شخصی امام را مطرح می کند .

غاية المرام في علم الكلام نوشته سیف‌الدین آمدی، از مجموعه كتب كلامى است كه به زبان عربى تأليف شده است كه پيرامون مسائلى چون وجود و صفات خدا و نبوت و معاد و همچنين امامت، سخن به ميان آورده است. نويسندۀ انگيزۀ خود را از تأليف اين كتاب چنين بيان كرده است كه اشرف علوم علمى است كه ملقب به علم كلام بوده باشد كه از ذات واجب‌الوجود و صفاتش و افعال و متعلقاتش بحث مى‌كند، زيرا كه شرف هر علمى تابع شرف موضوعى است كه از احوال عارض بر ذات آن موضوع بحث مى‌كند، لامحالة شرف موضوع اين علم بر: شرف هر موضوع زايد است زيرا كه خداوند مبدا كائنات و منشئ الحادثات است و بذاته بى‌نياز از حقايق و ذوات است، لذا به نوشتن اين كتاب و اجابت دعوت برادران مسلمانم بر آن تا از اسرار آن پرده بردارم و مشكلات را حل نمايم.

«تهذیب المنطق و الکلام»، رساله‌ ای در منطق و کلام تألیف سعدالدین مسعود بن عمر تفتازانی، متکلم و منطقی و فقیه و ادیب سده هشتم به زبان عربی می‌ باشد. تهذیب المنطق و الکلام تقریباً یک دوره کامل و مختصر در منطق و کلام، و درسنامه‌ ای است که نثر آن حاکی از توان ادبی و چیره دستی تفتازانی در بیان آموزشی مطالب است. تفتازانی در آراستن مباحث این اثر و ساده و خلاصه نوشتن آن کوشیده است. وی در مقدمه تهذیب المنطق می گوید که این رساله را برای آموزش و آگاهی و راهنمایی جویندگان علم، بویژه پسر خود، نگاشته و آن را از حشو و زوائد و تکرار مهذب کرده است. تهذیب المنطق و کلام، شامل دو قسمت است: یکی منطق، مشهور به تهذیب المنطق و دیگری کلام، مشهور به تهذیب الکلام که از هر یک از آن دو به طور مستقل استفاده شده است.

اين‌ كتاب‌ مجموعه‌اي‌ از گفتارها و نوشتارهايي‌ از شهيد آيت‌ الله‌ دكتر بهشتي‌ است‌ پيرامون‌ موضوع‌ ولايت، مسئله‌ رهبري‌ و نهاد روحانيت. با توجه‌ به‌ اينكه‌ دكتر بهشتي‌ خود در سلك‌ روحانيت‌ بوده‌ و در مديريت‌ فعاليت‌هاي‌ اجتماعي‌ مشاركتي‌ فعال‌ داشته‌ و در شكل‌گيري‌ نهضت‌ انقلابي‌ مردم‌ ايران‌ و نهادهاي‌ بنيادين‌ نظام‌ جمهوري‌ اسلامي‌ نقشي‌ مؤ‌ثر ايفا نموده، ديدگاهها و نقطه‌ نظراتي‌ كه‌ طي‌ اين‌ گفتارها و نوشتارها مطرح‌ مي‌شود از دو جهت‌ داراي‌ اهميتي‌ بسيار است: نخست‌ اينكه‌ مصدر اين‌ مباحث‌ عالم‌ ديني‌ روشن‌ بين‌ زمان‌شناسي‌ است‌ كه‌ از واقعيتهاي‌ اجتماعي‌ تحليلي‌ عميق‌ و دركي‌ گسترده‌ دارد و بر اين‌ اساس‌ تلاش‌ مي‌كند تا پاسخ‌ پرسشهاي‌ مطرح‌ در اين‌ زمينه‌ها را با مراجعه‌ به‌ منابع‌ و ماخذ انديشه‌ اسلامي‌ استنباط‌ و استخراج‌ كند و ديگر اينكه‌ راه‌ را براي‌ شناخت‌ بهتر بخشي‌ از ابعاد انديشة‌ يكي‌ از رهبران‌ انقلاب‌ اسلامي‌ و بنيانگذاران‌ جمهوري‌ اسلامي‌ هموار مي‌سازد. نكتة‌ شايان‌ توجه‌ در مورد گفتارها و نوشتاري‌ كه‌ در اين‌ كتاب‌ آمده‌ اين‌ است‌ كه‌ بخشي‌ از آنها در فضاي‌ پيش‌ از انقلاب‌ اسلامي‌ و غالبا در جمع‌ افرادي‌ مطرح‌ شده‌ است‌ كه‌ داراي‌ دانش‌ ديني‌ مناسبي‌ بوده‌اند و به‌ نسبت‌ گفتارهايي‌ كه‌ در سالهاي‌ پس‌ از انقلاب‌ براي‌ عموم‌ مردم‌ ايراد شده‌ از بار نظري‌ بيشتري‌ برخوردار است. نوشتاري‌ كه‌ با عنوان‌ “روحانيت‌ در اسلام‌ و در ميان‌ مسلمين” در اين‌ مجموعه‌ آمده‌ نخستين‌ بار در سال‌1341 در مجموعه‌اي‌ با نام‌ بحثي‌ دربارة‌ مرجعيت‌ روحانيت‌ توسط‌ شركت‌ سهامي‌ انتشار منتشر شده‌ كه‌ در كنار مقالاتي‌ ديگر از مرحوم‌ آيت‌ الله‌ حاج‌ سيد ابوالفضل‌ موسوي‌ مجتهد زنجاني، مرحوم‌ آيت‌ الله‌ شهيد استاد مرتضي‌ مطهري، مرحوم‌ مهندس‌ مهدي‌ بازرگان، مرحوم‌ آيت‌ الله‌ سيد محمود طالقاني‌ و آيت‌ الله‌ سيد مرتضي‌ جزائري‌ به‌ چاپ‌ رسيده‌ است.