جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سلفی گری، جریان نوظهور اصلاح طلبی است، برخاسته از دل اصحاب حدیث که در سراسر جهان در حال رشد و نمو است. آنان با استناد به حدیث «لایصلح آخرهذه الامه الا بما صلح اوّلها»، بر این باورند که در طول قرون، پیام اصیل و کامل الهی، خلوص خود را از دست داده و بدعت ها فزونی گرفته، از این رو باید به راه و روش گذشتگان پاک کردار بازگشت. علاوه بر آن، فهم متون دینی هم باید به همان روشی - نقلی - برگردد که در سلف (قرون ثلاثه) مرسوم بود.رجوع به سلف، کفایت نقل و ظاهرگرایی و انکار تأویل، بر نگرش و اصول فکری جریان سلفی گری حاکم است. عقل، تنها شاهد است و هیچ سلطه و اختیاری ندارد.این تحقیق، ضمن اشاره به مفهوم شناسی سلفی گری، مبانی فکری و روش برخورد سلفی ها با مسائل دینی، تبیین،و به علتِ آگاهی با میزان اثر پذیری سلفیان معاصر از متقدمین، اختصاراً به تبیین افکار ابن حنبل و ابن تیمیه... پرداخته شد. ابن حنبل (164-241)، آخرین فرد از نسل سلف، که سلفی ها به او تأسی می جویند. تقدم متن وحیانی برعقل و مخالفت با هر گونه تأویل، مهمترین محورهای اندیشه ای او بود. عقیده او به شکل افراطی توسط ابن تیمیه (728ق) بنیانگذار نهضت سلفیه، احیاء شد. ظاهرگرایی و سلف گرایی از مهم ترین مبانی فکری او بود و با عقیده به تشبیه و تجسیم و حرمت دانستن توسل، شدّ رحال برای زیارت، عقاید همه مسلمانان را به چالش کشید. در قرن دوازدهم «جنبش وهابیه» به رهبری عبدالوهاب ظهور کرد. اندیشه های او برگرفته از ابن تیمیه و آثار او حول دو محور توحید و شرک و کفر بود. او انحراف مشرکین و مسلمانان غیر وهابی را، تنها در توحید عبادی می دانست. رساله مدعی است سلفیان قدیم و معاصر در بسیاری از مواضع نظری مشترکند و وجه تمایز آنان؛ روش مبارزه، جزمیت و اعتقاد راسخ به اندیشه تکفیری است و در اشاعه تفکرات خود قائل به تحمیل و جنگ افروزی است.نتایج زیان بار نقل گرایی منطوق محور از سوی سلفیان؛ تصویر نادرستی از توحید وشرک به ویژه در صفات خبری، ایمان و کفر، بدعت، تکفیر، حیات برزخی، توسل و زیارت است. آنان با تغییر وتصرف درمفهوم توحید بسیاری از آموزه ها را نادرست می شمارند و با حمل صفات خبری بر معنای ظاهری، گرفتار تشبیه و تجسیم شدند و با توحید عبادی نیز همه مسلمانان غیر از خود را مشرک قلمداد می کنند. توحید عبادی نقش برجسته ای در اندیشه سلفیان دارد. تلقی سلفیان از عبادت به معنی خضوع و تذلل، موجب شده تا تعظیم پیامبران و اولیای الهی، توسل، زیارت...را عبادت خلق بی انگارند. با استناد به آیات و روایات دایره کفررا به قدری توسعه دادند که بسیاری از مسلمانان را در خود جای می دهد و هر دیدگاهی که با عقاید آن‏ها نسازد محکوم به کفر و ارتداد است. رساله می کوشد علاوه بر بررسی تأثیر نقل گرایی بر سلفی گری معاصر، به اختصار نقد آن را نیز، در دستور کار خود دارد.

چکیدهعالم برزخ و مثال یکی از مسائل مهم فلسفی، عرفانی وکلامی است که از دور زمان تا بحال مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.به علت روحانی بودن وتجرد از ماده ، شبیه عالم مجردات محض وبه خاطر دارا بودن بعضی از آثار ماده (مانند شکل و مقدار) شبیه عالم مادّیات محض است.این عالم دارای دو نوع نزولی و صعودی است،برزخ نزولی برزخی است که در سیر نزول وجود، بین عالم مجردات وعالم مادیات قرار گرفته است وبرزخ صعودی برزخی است که در سیر صعودی وجود، بین عالم ماده وعالم مجردات قرار می گیرد. و روایات متعددی بر وجود هر دو نوع برزخ(صعودی و نزولی) دلالت دارند. در لسان روایات از برزخ صعودی به عالم قبر تعبیر شده که همهانسانها بعد ازمرگ به آنجا منتقل می شوند، البته نه قبر فیزیکی ومادّی، بلکه عالم قبری که در آن،سوال و ثواب وعقاب واقع می شود، و برای هر شخصی در اثر اعتقادات واعمالش به باغی از باغهای بهشت ویا گودالی از گودالهای جهنّم تبدیل می شود.عالم برزخ صعودی دارای ویژگیهایی است،از جمله اینکه، ملکوتِ عالم مادّی محسوب شده وبه آن احاطه دارد، و از زمان مرگ آغازشده وتاروزقیامت و برانگیخته شدن ،ادامه خواهد داشت.وارواح انسانها در آن با بدن مثالی و برزخی به سر می برند، بدن مثالیی که از بدن مادّی ودنیوی لطیف تر ولی شبیه به آن است. در این عالم، به ارواح انسانها به تناسب اعمالی که در دنیا انجام داده اند, اجازه داده می شود, با دیگر برزخیان ارتباط برقرارکرده و به خویشاوندان خود، در عالم برزخ ودرعالم دنیا سر زده واز احوالات آنها با خبر شوند.از دیگر ویژگی های این عالم این است که ،ارواح انسان های کامل توان تأثیرو تصرف در عالم طبیعت را دارند. واین قدرت و قوّت ارواح دراثر قوّت اعتقادات و اعمال شخص است.وارواح انسانها در این عالم همچنان به سیر تکاملی خود ادامه می دهند، البته تکامل عملی ،به این معنی که، انسان با انجام کاری ,به کمال برتر عملی برسد،در آنجا امکان ندارد، ولی تکامل علمی، از حیث معرفت‌زایی به این معنی که علم و معرفت انسان نسبت به خداوند وبسیاری ازمعارف دینی افزایش یابد، درآن امکان پذیر است

یکی از اصول دین همه‌ی ما مسمانان، و بلکه همه‌ی ادیان الهی، اعتقاد به معاد و جهان واپسین است. اهمیّت این اعتقاد در کنار اعتقاد به توحید و مبدأ آفرینش است. چرا که همه‌ی انبیاء الهی، انسانها را بعد از ایمان به خدا، دعوت به ایمان به روز جزا و قیامت می‌کرده‌اند. این اعتقاد به زندگی انسانها، مفهوم و معنا می‌بخشد و آثار و نتایج عظیمی برای آنها مانند هدفمند ساختن زندگی، ایجاد امنیت و آرامش، افزایش استقامت و بردباری، و مهّم‌تر از همه، تقویت و گسترش حجاب و عفاف در افراد و مخصوصاً در بانوان، به همراه دارد. چراکه، حجاب و عفاف، امری فطری در وجود تمامی انسانها بوده و رعایت آن از احکام عقل و شرع می‌باشد. از مهّمترین اهداف دنبال شده در این پژوهش، بالا بردن آگاهی افراد و شناساندن آثار و فواید حجاب و عفاف به آن‌ها، مانند ارزش‌آفرینی برای زنان، کاهش زمینه‌های انحراف، استواری اجتماع، استحکام پیوند خانوادگی، و همچنین، پی‌بردن به علل و ریشه‌های بی‌حجابی و بدحجابی، و برّرسی راهکارهای مناسب در جهت افزایش و توسعه‌ی فرهنگ حجاب و عفاف در افراد و نیز، شناسایی آثار و نتایج سودمند اعتقاد به خداپرستی و معاد می‌باشد. از جمله راه‌کار‌های حفظ و توسعه‌ی حجاب و عفاف، می‌توان به تقویت ایمان و اعتقاد دینی، افزایش آگاهی و شناخت افراد، زنده نگه-داشتن یاد مرگ و غیره اشاره کرد. پس، هرچه اعتقاد به خدای یکتا و بازگشت به سوی او، در افراد، قویتر باشد، تقیّد آنها به پوشش و حفظ حجاب و عفاف، بیشتر می‌شود

«زمان» یکی از بحث انگیزترین مسایل در حوزه ی هستی شناسی است که غموض ابعاد آن موجبات ارائه‌ی اقوال گوناگون و در برخی موارد متعارض را سبب شده است.از جمله موضوعاتی که قرآن کریم متعرض آن شده، موضوع «زمان» است. افزون بر عنایت قرآن به این مسأله و نیزسوگند های مکرر قرآن به آن که حاکی از عظمت و اهمیت این موضوع میباشد، لازم است دیدگاه قرآن در خصوص این مهم، به تحقیق گذاشته شود. تفسیر موضوعی که از بهترین شیوه های تفسیر قرآن در جهت دستیابی به درک بهتر و جامع‌تر نسبت ب ه نگرش قرآن در خصوص موضوعی خاص می باشد، می‌تواند ما را در جهت نیل به این مقصود یاری نماید.آن چه به نظر می آید آن است که تاکنون در خصوص بررسی دیدگاه قرآن درباره‌ی زمان و ابعاد آن تحقیقات جامع، مستقل و دقیق علمی انجام نگرفته است لذا پژوهش حاضر درصدد است تا با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع اسنادی، کتابخانه ای و منابع الکترونیکی، آیات زمان را استخراج، و با تقسیم بندی این دسته از آیات بر اساس عوالم سه گانه ی هستی (دنیا، برزخ و آخرت) مواضع قرآن را در خصوص زمان در هر یک از مراتب عالم، بیان نماید و سپس، به واکاوی آن بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که زمان، در لسان قرآن، در دو معنا به کاررفته است. همچنین، زمان به معنای متعارف، تنها در عالم دنیا موضوعیت دارد نه عوالم فوق ماده.

یکی از ضروریات دین اسلام و پیام همه انبیاء، حیات پس از مرگ است. پیامبران پس از دعوت به خداشناسی، مهمترین اصلی که مردم را به آن متذکر می‌ساختند؛ یادآوری اوضاع و احوال پس از مرگ بوده است علاوه‌بر این‌که انسان دوست دارد از سرنوشت خود در آینده آگاه شود و بداند که آیا با فرا رسیدن مرگ نابود می‌گردد یا زندگی او در سرای دیگر ادامه خواهد داشت؛ پی‌گیر آن است که بفهمد پس از مرگ چه عوالمی وجود دارد؛ ویژگی‌های آن عوالم چیست؟ آیا حیات برزخی همانند حیات دنیوی است؟ آیا حیات برزخیهمه افراد در آن سرا یکسان می‌باشد یا به کیفیت ایمان و اعتقادات و اعمال دنیوی آنان بستگی دارد؟ آیا در آن‌جا نعمت و عذاب وجود دارد؟از آن‌جا که قرآن راه‌گشای صحیح در هدایت انسان به سوی ادامه حیاتش و معرفی جهان‌های پس از مرگ از جمله جهان برزخی است لذا هدف در این پژوهش اثبات وجود عالم برزخ از دیدگاه قرآن است به گونه‌ای که راه‌کاری در تنظیم زندگی دنیایی باشد. در این تحقیق مسائلی همچون مرگ و قبر و موارد مربوط به آن‌ها و سپس موضوع برزخ مستقلا مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین برای پی‌گیری اثبات عالم برزخ به منظور بیان حالت‌های آن عالم و ارتباط آن با دنیای قبل از مرگ، از قرآن و کلام ائمه اطهار علیهم‌السلام و نظر مفسرین استفاده شده است. امید است برای طالبان علم راه‌گشا باشد.کلید واژه‌ها: انسان، جسم، روح، قبر، مرگ، برزخ

این پایان نامه به بررسی ادله شیعه و معتزله در مقوله جبر و اختیار از منظر فرقه معتزله و شیعه امامیه می‌پردازد و میزان استحکام ادله و راهکارهای آنان در اثبات مختار بودن انسان و تفاوت دیدگاه‌های یشان در این زمینه را تحلیل می‌کند. نویسنده در قالب چهار فصل تفاسیر مختلف شیعه و معتزله را در مبحث جبر و اختیار و راه میانه‌ای به نام امر بین‌الامرین از منظر اهل بیت( را بررسی کرده است. وی در فصل اول به بررسی کلیات تحقیق، مانند بیان مفهوم لغوی و اصطلاحی جبر و اختیار، مکتب‌های جبر و اختیار و پیشینه تاریخی آن، معانی لغوی اختیار و مترادف آن (حریت و آزادی) و اهمیت این مسأله در آموزه‌های اسلامی می‌پردازد. در فصل دوم ضمن معرفی شیعه و معتزله، ظهور و پیدایی هر یک، مهم‌ترین اصول فکری هر کدام در مورد عدل الهی و روش فکری آنان در علم کلام اسلامی بررسی شده است. نگارنده در فصل سوم با اشاره به دیدگاه‌های معتزله درباره تفویض یا اختیار مطلق، پیامدهای منفی این دیدگاه را شرح می‌دهد. او در عین حال ادله عقلی مبتنی بر اراده و اختیار انسان را در انجام و عدم انجام تکالیف شرعی و معیارهای مدح و ذم افعال انسان بر اساس همین اختیار را بررسیده و دلیل‌های نقلی مبتنی بر مختار بودن آدمی از آیات قرآن و برخی روایات و مخالفت داشتن مسأله جبر با توحید و عدل الهی و پاسخ بعضی اشکال‌ها در این زمینه را نیز مطرح کرده است. نویسنده در فصل چهارم به تبیین مسأله امر بین‌الامرین (دیدگاه اهل بیت) پرداخته و ضمن ارائه تفسیرهایی چند از متکلمان شیعه و اهل سنت و فلاسفه مسلمان، به نقد و ارزیابی برخی از آن‌ها می‌پردازد.