جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهطبع کنجکاوبشر او را به جستجو و بررسی اسباب و علل حوادث بر می انگیزد و انسان را وا می دارد تا درباره ی پیدایش جهان و سبب آفرینش آسمان و زمین و حوادث جوی و زمینی بیندیشد.بدیهی است بشر نمی تواند همواره پاسخ هائی صحیح و مبتنی بر اصول علمی بیابد و لذا گاه از قوه ی تصور وخیالبهره جسته،پاسخ هائی برای سوالات خود می تراشد و بدین سان به وادی موهومات و خرافات در می غلتد.یکی از خطرهائی که بنیان زندگی را تهدید می کند و آدمی را از مسیر صحیح حرکت منحرف می سازد، خرافه است.خرافه یعنی هر امری که علم و عقل و دین آن را تأیید نکند ،مردم به آن معتقد بوده و از مخالفت با آن هراس داشته باشند.زمینه ها و عوامل بسیاری از جمله جهل و نادانی،تقلید کورکورانه،تعصب،غلو و ...در پیدایش خرافات و رواج آن در بین جوامع دخیل بوده اند.خرافات را به لحاظ میزان ثبات و نهادینگی آنها در باورهای مردم می توان به دو دسته ی اجتماعی، اعتقادیتقسیم نموده ،اعتقاد به خرافه – در بعضی موارد _منجر به جاری ساختن احکام ساختگی، خواهد شد.قرآن کریمو نهج البلاغه برای از بین بردن خرافات و رهائی از چنگال توهمات دو شیوه را پی گرفته اند،از طریق سلبی، یکایک عقاید خرافی را با بیاناتی محکم و روشن ،مهمل و بی اثر معرفی ساخته و در مقابل به اندیشه ای سالم یا سنتی شایسته و صحیح ارشاد می نمایند از طریق ایجابی با دعوت به تفکر صحیح ،تعقل و بسط علم و فرهنگ هر گونه نفوذ و مدخلیت خرافات را از صحنه ی زندگی ساقط می نمایند؛ تا این که چراغ معرفت در حیات آدمی فروزان گردد و ریشه ی خرافه و خرافه سازی را بسوزاند.واقعیت امر حاکی از آن است که انسان با بهره گیری از قرآن کریم و نهج البلاغه و منطق عقل و برخورداری از علم و دانش ،می تواند زندگی خود را به گونه ای سامان بخشد که کوچکترین خرافه ای در آن راه نیابد.کلید واژه ها:خرافه ، جهل، تقلید ،ترس ،تعصب ، غلو .

"فرهنگ "هویت یک ملت است که بخش عمده آن ، عقاید و اخلاقیات فرد یا جا معه است. درطول تاریخ بسته به سیر صعودی یا نزولی فرهنگ، بشر در مسیر تکامل و یا انحطاط و زوال بوده است. سقوط وزوال یک جامعه ریشه درنگرش ها وذهنیت های حاکم برآن جامعه داردکه رفتارها را به سمتی هدایت می کند. پس انحطاط فرهنگی یعنی مجموعه اندوخته های بشر، به پستی وفرو مایگی گراید. این پژوهش به بررسی پیامدهای انحطاط فرهنگیدراجتماع ازمنظر قرآن پرداخته است. مطابق آموزه های قرآنی،کفر و جهل و نفاق عوامل اصلی انحطاط فرهنگی است که آثار و پیامدهای بسیاری را به دنبال دارد. وجود مستکبرین درجامعه و بهره کشی از مردم واستبداد وخودرأیی آنها،انحراف وخرافه گرایی واختلاف و تفرقه ازمهمترین پیامدهای کفراست جهل،عامل شرک ، بدعت و بی بندوباری ، فساد اخلاقی ، حق گریزی و پذیرش ولایت غیرخداست. نفاق و ظاهر سازی از عوامل مهم انحطاط فرهنگی است و ایجاد فساد وخیانت و ریاکاری و نجواکردن ازآثار سوء آن است.

واژ? «عقل» در طول تاریخ، همواره توجه هم? انسان‌ها را به درک مفهوم واقعی خود جلب کرده است. در این پژوهش، پس از بیان معانی لغوی این واژه مانند حبس، منع، امساک، تدبر و قو? عاقله، و سپس بررسی ارتباط میان آن‌ها با مفاهیمی که در علوم مختلف مانند فلسفه، عرفان، کلام و اخلاق برای واژ? «عقل» بیان شده‌اند، مفهوم این واژه را در نصوص دینی بررسی کرده‌ایم و نتایج به‌دست‌آمده را در سه معنی، شامل ادراک، قو? عاقله و نیروی هدایتگر می‌توان خلاصه کرد؛ با این تفاوت که در آیات کریم? قرآن، تنها از معنای «ادراک»- که معنای فعلی کلم? «عقل» است- صریحاً استفاده شده است؛ اما دو معنای دیگر، یعنی قو? عاقله و نیروی هدایتگر را می‌توان از کلمات هم معنی این واژه مانند «لُبّ» و «نُهی» به‌دست آورد؛ لذا این دو مفهوم واژ? «عقل» به دلیل قرار‌داشتن در زمر? معانی اسمی، صریحاً در آیات قرآن استفاده نشده‌اند؛ ولی در روایات که مکمل و مفسر آیات‌اند، به وفور یافت می‌شوند. «وحی و ارسال رسل» را می‌توان به عنوان مهم‌ترین عامل رشد و شکوفایی نام برد و «حب دنیا و هوای نفس»، مهم‌ترین عامل لغزش محسوب می‌شود. فضایل و آثار این نور الهی نیز در چهار بخش اعتقادی، عملی، اخلاقی و فرهنگی بررسی شده‌اند.

پژوهش حاضر با هدف شناخت چهره متظاهران متنسک پیشه، ریشه یابی درموردنحوه شکل گیری خوارج و معرفی خصوصیات روحی، فکری و اخلاقی و اعتقادات آنان و نیز علل انحراف آنان بااستفاده از کتب تاریخی، تفسیریو روایی انجام گرفته است.نتایج زیر حاصل این پژوهش است:ریشه اصلی انحراف خوارج را می توان در جهالت و عدم بصیرت اعتقادی آنان دانست.اندیشه خارجیگری به نبرد جمل باز می گردد، ولی ظهور و پیدایش خواج در نبرد صفین و ماجرای حکمیت مطرح است که بعدها کم کم به عنوان فرقه ای مستقل با اعتقادات ویژه خود گسترش یافتند.ضعف بنیان های اعتقادی اهل عراق، عدم رهبری واحد در عراق ، عدم بصیرت دینی و سیاسی، تعصبات جاهلی و قبیلگی، هواهای نفسانی و بدعت، تندروی و قرائت نادرست از دین، سرسختی ، تظاهر به دینداری خوارج از مهم ترین عوامل شکل گیری و تقویت مبانی خوارج بوده است.جهل و جمود فکری، عدم بصیرت، سطحی نگری و تنگ نظری از اوصاف روحی و اخلاقی خوارج است.از جمله پیامدهای انحراف خوارج، خروج از اطاعت و ولایت امام بر حق، تطبیق شریعت بر اساس معیارها و آرا باطل خویش می باشد.

.1 نقطعه آغازین و همچنین اندیشه سیاسی کشفی عقل و جهل است . او با تاویل که از رویات باب عقل و جهل اصول کافی دار معتقد است که عقل به عنوان صادر اول، نخستین مخلوقی است که از کتم عئم پایه به عرصه وجود نهاد و با یک فاصبه تاخر زمانی موهوم از قوس وجوب و قدم پروردگار حدوث یافته است . این عقل که در احادیث اسلامی نیز به روح محمدی و روح علوی خوانده می‌شود در اندیشه کشفی، همان شرع اما در لباسی دیگر است ، .2 در جهان‌شناسی او جهان، عرصه گشت و بازگشت (دیار و اقبال) عقل و مواجهه آن با جهل است عقل به عنوان صادر اول طی دو فرمان با مخلوقات اتصال برقرار می‌کند. در آغاز، عقل فرمان یافت تا از اصل خود جدا شده و با نزول در عالم به سوی مخلوقات روی کند. از این حرکت ، وجهه ظاهری عقل به وجود آمد که با "نبوت و تنزیل" مطال‌بقت دارد. فرمان دومی عقل را وادار می‌کند تا به اصل خویش بازگردد. این حرمت ، مجهه ظاهری عقل را به وجهه باطنی آن باز می‌گرداند که با "ولایت تاویل" مطابقت دارد. این ادبار و اقبال عقل که از هبوط حضرت آدم آغاز و تا پایان دنیا فرجام می‌یابد در کنار ستیز همیشگی‌ای با جهل، سرنوشت محتوم جهان و تاریح بشریت است ، .3 افزون بر این، تحلیل واقه‌گرایانه کشفی از ماهیت انسان در کنار اختلاط نامتمایز عقل و جهل در سراسر عصر نبوت (از هبوط آدم تا ظهور حضرت حجت -عج-) دلنگرانی‌های او را از سرنوشت آدمی دو چندان کرده است . در منظر او، آدمی مقسم نیروهای خیر و شر است که در جمع مختلط عاقلان و جاهلان به طبیعیات روی می‌آورد و بدیت ترتیب از غایتمندی زندگی باز می‌ماند. مجموعه این مسایل کشفی را واداشته تا بدین سوال: که آدمی در سایه چه دولتی و در جمع چه مدینه‌ای به سعادت می‌رسد؟ پاسخ دهد. به باور او تنها در مدینه الهیه به رستگاری می‌رسد، مدینه‌ای به سعادت می‌رسد، مدینه‌ای که "دولت عقل بر آن حکم می‌راند" دولت حقه اولیه، امامت ائمه، ریاست جکمت و بالاخره به رستگاری می‌رسد، مدینه‌ای که "دولت عقل" بر آن حکم می‌راند، دولت حقه اولیه، امامت ائمه، ریاست حکمت و بالاخره ریاست افاضل، گونه‌هایی از دولت که در عصر نبوت می‌توانند ثمره اخرویه و بقائیه را بر حیات اهل مدینه مترتب سازند. دولت حقه ثانویه نیز که در عصر ولایت بر پا می‌گردد کامل‌ترین دولتی است که ابناء عقل در پناه آن به بالاترین فضایل انسانی دیابند، .4 در غیر ریاست افاضل، حاکم دینی یا عین عقل است و یا متصل به آن، و در ریاست افاضل نیز سلطان به علت تعلق خاطری که به اجرای احکام عقل و شرع دارد مورد الهامات و الطاف غیبیه وقع می‌گردد و بدین طریق با صادر اول مرتبت می‌شود.

آنچه که باعث تمایز مفهوم سبک زندگی از مفاهیم مشابه، مانند فرهنگ یا پاره فرهنگ، هویت، شخصیت و محدودسازی آن می شود؛ خلاقانه و گزینشی بودن اجزا و عناصر سبک زندگی است. سبک زندگی اسلامی، سبکی راکد، تکراری و ثابت نیست، بلکه سبکی است که در آن پویش و حرکت جریان دارد، که در نهایت منجر به خلاقیت و نوآوری می شود. هر کدام از افراد در سبک زندگی اسلامی حتی با نازل ترین درجه ی خلاقیت قادرند، این جرقه ی مقدس را شعله ور ساخته و خلاقیت خفته را بیدار سازند. باید پذیرفت و باور داشت که این گوهر نفیس و گران بها در وجود همه ی ما از ابتدای خلقت تعبیه گردیده، چرا که خداوند انسان را نماینده ی خود در روی زمین نامیده است. این فلسفه و ایمان، منشأ بیداری اندیشه، فکر و پیدایش خلاقیت است. خلاقیت نیاز عالیه ی بشری در تمام ابعاد سبک زندگی اسلامی و جهشی در رشد فکر و اندیشه ی انسان است. این نیاز نیز مانند دیگر نیازها و مسائل زندگی انسان در معرض تهدید موانعی است. این پژوهش با روش کتابخانه ای و اسنادی مفهوم خلاقیت و نوآوری را با استناد به قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) بیان می کند و سپس به تحلیل و بررسی موانع بروز و شکوفایی خلاقیت (فردی) در سبک زندگی اسلامی و ارائه ی راه حل های این معضل با توجه به آموزه های دینی می پردازد.

ﻗﺎضی ﻋﺒﺪاﻟﺠﺒﺎر از ﭼﻬﺮه ﻫﺎي ﻣﻌﺮوف ﻛﻼم ﻣﻌﺘﺰلی اﺳﺖ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻣﻌﺮﻓﺖﺷﻨﺎسی، ﺑﻪوﻳﮋه ﺑﺤﺚ «ﻧﻈﺮ» آرای ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ای دارد. در ﻧﻈﺎم ﻣﻌﺮفتی ﻗﺎضی، «ﻧﻈﺮ» ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺗﻔﻜﺮ و اﺳﺘﺪﻻل اﺳﺖ و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ دﻳﮕﺮ اﻓﻌﺎل اﻧﺴﺎن، از ﻗﺪرت و اراده او ﺻﺎدر می ﮔﺮدد و ﻓﻌﻞ ﺧﻮد اوﺳﺖ؛ و از ﻧﻈﺮ و ﺗﻔﻜﺮ، فعلی دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻠﻢ و ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ می آﻳﺪ. ﻋﻘﻞ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻗﻮه ی ﺗﻔﻜﺮ در ﻧﺰد ﻗﺎضی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﻳﻚ اﺑﺰار ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻄﺮح اﺳﺖ؛ ﺑﺪﻳﻦ روی، ﻗﺎضی ﺗﻨﻬﺎ راه رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻧﻈﺮ و ﺗﻔﻜﺮ، یعنی ﻫﻤﺎن راه ﻋﻘﻞ می داﻧﺪ، و ﻧﺰد او ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ آدمی، اﺳﺘﺪﻻل عقلی ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ در ﺻﺪد اﺳﺖ ﻧﻘﺶ و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻧﻈﺮ و راﺑﻄه آن ﺑﺎ ﻋﻠﻢ و ﻣﻌﺮﻓﺖ و ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص را، از دﻳﺪﮔﺎه ﻋﺒﺪاﻟﺠﺒﺎر ﻣﻮرد ﺑﺮرسی ﻗﺮار دﻫﺪ.

هدف پژوهش بررسی شناخت از دیدگاه قرآن است.شناخت از دیدگاه قر آن روشنایی است که حیات معقول آدمی را تفسیر می نماید و آنرا از زندگی نامعقول، جدا می کند.طریق انسان به سوی خداوند، همان نفس انسان است و خداوند سبحان غایت و هدف و منتهای سیر اوست.انواع و اقسام شناخت عبارتند از:شناخت سطحی و عمقی، شناخت علمی یا شناخت فلسفی، شناخت هنری یا شناخت دینی و شناخت عرفانی.قرآن می فرماید در هیج یک از شئون فردی و اجتماعی زندگی خود، بدون تحقیق و شناخت از چیزی پیروری نکنید.این آیه به تنهائی نشان می دهد که قرآن تا چه اندازه به زندگی آگاهانه اهمیت میدهد.بعضی از موانع شناخت عبارتند از :جهل، بی ایمانی، عوامل منحرف کننده ی عقل، حب و بغض و تعصب بی جا، سطحی نگری، عدم شناخت خویشتن، غفلت و تعصب.

سکینه که موضوع اصلی پایان نامه می باشد آرامشی است که در مواقف خاصی برقلوب مومنین نازل می شود . آن موارد خاص مواقعی می باشد که مومنین در نهایت ضعف و شکست می باشند و امکان غلبه ایشان بر دشمن تقریبا محال است . در اینجا خداوند سکینه ایبه آنان عطا می نماید که به مدد آن می توانند ثابت قدم و استوار بمانند و امیدوار شوند تا حدی که بتوانند بر دشمن غلبه نمایند .