آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نکات عمده‌ای که در بررسی آثار فلسفی استاد مورد توجه این بنده در نگارش رساله حاضر بوده است بطور کلی عبارتند از : الف) ویژگیهای استاد مطهری در آموزش فلسفه ب) ابتکارات فلسفی استاد ج) استاد مطهری و فلسفه تطبیقی. طبیعت موضوعات فلسفی به گونه‌ای است که آموزش آن همراه با دشواریهای خاص خود است . اگر مدرس فلسفه و مولف کتابهای فلسفی به خوبی این دشواریها و راههای خلاصی از آن‌ها را نشناسد جسله درس او و کتاب فلسفی او فاقد جذابیت و تاثیر مطلوب است . متاسفانه باید اعتراف کرد که اکثر قریب به اتفاق جلسات درس فلسفه و کتب فلسفی دچار این نقیصه‌اند. به اعتقاد بسیاری از آشنایان از توفیقات استاد مطهری ارائه مطالب فلسفی در قالبی جذاب ، موثر و رساست ، بطوریکه مطالعه کتب فلسفی استاد بر خلاف اکثر کتب فلسفی که خشک ، ملالت‌زا و خسته کننده هستند، موجب تشویق و تحریک خواننده در تعقیب مسئله است . بررسی ویژگیهایی که موجب این امتیاز گشته است کاری است که در فصل اول صورت می‌گیرد. در فصل دوم تقاریر نو و استنتاجات جدیدی را که استاد مطهری از مسائل مختلف فلسفی داشته است ، نقل کرده مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهیم. و فصل سوم عهده‌دار گزارش مهمترین بحثهای فلسفه تطبیقی انجام گرفته توسط استاد است .

زهد یکی از عناصر کلیدی در فلسفۀ آرتور شوپنهاور، به‌ویژه نظریۀ رستگاری اوست. رستگاری در نظر شوپنهاور رهایی از رنج است و این رهایی از طریق زهد امکان‌پذیر است. به نظر او زندگی سراسر رنج است و باید راهی برای رهایی از آن جستجو کرد. او علت و منشأ این رنج را اراده و خواست می‌داند. اراده ازنظر او شی فی‌نفسه است و عالم را تجلیات و پدیدارهای اراده می‌داند، بنابراین به نظر او رنج ذاتی بشر و پدیدار و تجلی شی فی‌نفسه یا اراده است. بدین ترتیب برای رهایی از رنج باید به دنبال انکار، سرکوب و اسکات اراده بود. ازآنجاکه انکار اراده با بی‌اعتنایی به خواست ها و خواهش‌ها ممکن می‌شود، شوپنهاور مفهوم زهد را مطرح می‌کند و آن را تنها راه رستگاری حقیقی اعلام می‌کند. نوشتار حاضر بر آن بوده است که مفاهیم زهد و رستگاری موردنظر شوپنهاور را شرح دهد و نشان دهد که چگونه از نظر او زهد می‌تواند آلام بشری را تسکین و به رستگاری رهنمون شود.

چکیدهاز مسائل مهم و اساسی در باب معرفت، شناختِ خودِ انسان است. با شناخت انسان آدمی هم به شناخت خدا راه پیدا می‌کند و هم به شناخت هستی می‌رسد. در این نوشتار سعی بر آن شده است که انسان شناسی از دیدگاه استاد جوادی آملی بررسی شود.استاد جوادی آملی می گوید اگر می‌خواهیم انسان را بشناسیم باید ببینیم انسان آفرین راجع انسان چه چیزی گفته است. تعریف آدمی از منظر قرآن « حی متأله مائِت» است.یکى از مهم‏ترین مسائل انسان‏شناسى بحث فطرت است. فطرت که آفرینش ویژه به‌شمار می‌رود، اصلى‏ترین سرمایه و برترین ره‌توشه‏اى است که خداوندگار عالم، انسان را از آن بهره‌مند ساخته است. از دیدگاه آیت الله جوادی آملی، معارف اصلی دین، یعنی توحید و معاد و دیگر حقایق دینی که در سرشت انسان نهاده شده است با هفت گروهاز آیات قرآن قابل استدلال و اثبات است.تنظیم آیات فطرت در هفت گروه، بیان سازگاری عدم تبدل فطرت (لا تبدیل لخلق الله) با نظریه حرکت جوهری در مورد انسان، تحلیل فلسفی هست‌ها و نیست‌ها و بایدها و نبایدهای فطری، سازگاری نظریه فطرت با جسمانیه‌الحدوث بودن نفس و بالاخره تحلیل وجودشناختی فطرت از نوآوری‌های استاد دربحث فطرت است.موضوع دیگری که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است، «تفسیر انسان به انسان» است. اسم «تفسیر انسان به انسان» در تناظر با تفسیر«قرآن به قرآن» مطرح شده است. از نظر آیت الله جوادی آملی وقتی بهترین روش تفسیر قرآن عرضه آن بر خود قرآن است پس انسان را نیز باید با انسان تبیین کرد و همانطور که قرآن کریم دارای آیات محکم و متشابه است و برای شناخت متشابهات باید آنها را به محکمات ارجاع داد، در مورد انسان ها نیز محکم و متشابه داریم. وی با مرجع برشمردن محکمات انسان برای متشابهات می‌گوید تمامی محکمات نیز به یک محکم کهحیات است، بازمی‌گردند.کلید واژه‌ها : انسان شناسی، جوادی آملی، فطرت، متشابهات ومحکمات انسانی، علم‌النفس

پژوهش حاضر به منظور ارائه و بررسی انتقادات ملاصدرا بر ابن سینا در حوزه الهیات بالمعنی الأخص فراهم آمده است. موضوع الهیات خاصه، موجودات مجرد و در صدر آنها واجب الوجود و شئون مربوط به او می باشد. با توجه به اینکه مباحث مربوط به الهیات بالمعنی الأخص از جمله مسائل مهم فلسفی،کلامی می باشد و بنیادی ترین مسائل در این حوزه قرار می گیرند، نقاط اختلاف ابن سینا با ملاصدرا در این زمینه اهمیت بیشتری می یابد.در این پژوهش ابتدا آراء ابن سینا در اثبات ذات مطرح می گردد و سپس به انتقادات ملاصدرا در این باره پرداخته می شود. در ادامه انتقادات ملاصدرا در زمینه توحید ذات، صفات الهی، صدور کثیر از واحد و معاد بررسی می گردد.این پژوهش روشن می سازد که گرچه در بسیاری از موارد نظرات ملاصدرا در مسائل این حوزه، والاتر از نظرات شیخ می باشد، اما با این حال نمی توان صدرا را در تمامی انتقاداتش محق دانست، چرا که گاهی روش سخن شیخ چنان است که زمینه را برای برداشت های متفاوت از سخنان وی فراهم آورده است.

ملاصدرا با استفاده از مبانی هستی شناسی خود توانسته است مسئله حشر عمومی موجودات را اثبات نماید. او با تقسیم بندی موجودات جهان به شش طبقه عقول،انسانها،حیوانات،گیاهان،جمادات وهیولا برای هریک به طورمجزا اثبات حشرنموده است. برخی ازمبانی ملاصدرا که در اثبات مسئله حشرعمومی موجودات استفاده شده اند ازاین قبیل اند: اصالت وجود، تشکیک وجود،بساطت وجود،عالم مثل و ارباب انواع،مراتب سه گانه عالم،تجرد قوه خیال و ... همچنین با کمک برخی آیات قرآن و روایاتی که در این زمینه وجود دارند میتوان حشرعمومی موجودات راازدیدگاه دینی نیز اثبات نمود.به این ترتیبب امقایسه جریان عقلی ونقلی دراین مسئله میتوان ادعا نمود که تمام عالم هستی دارای حشر ورجوع الی الله میباشد. نگارنده دراثرحاضربه تفصیل به بیان دیدگاه ملاصدرا وشرح ادعای وی پرداخته است وسپس با مقایسه این مطلب با آنچه در آیات قرآن کریم وروایات وارد شده است،هماهنگی این دو دیدگاه را نمایان نموده است.

علاقهٔ اصلی جیمز به موضوع دین معطوف به نتایج عملی باور دینی در زندگی واقعی شخص صاحب باور بوده است. رهیافت عام او برای توجیه صدق باور دینی نیز توسل به همین نتایج است. همین زمینه و برخی از اظهارات خود جیمز در خصوص ملاک صدق باور سبب شده است که برخی از مفسران جیمز او را فیلسوفی بدانند که تلاش کرده تا «عمل گرایی» را همچون بدیلی برای «واقع گرایی» در عرصهٔ متافیزیک، معرفت شناسی و فلسفهٔ دین مطرح کند. در این مقاله با استناد به مجموع بیانات جیمز در باب صدق باور و نیز آرای او در زمینهٔ تجربهٔ دینی نادرستی تفسیر یادشده نشان داده و ثابت می شود که در نظریهٔ صدق جیمز وجود واقعیات مستقل از ذهن پیش فرض گرفته شده و التزام جیمز به عمل گرایی در عرصهٔ توجیه باور دینی منافاتی با التزام او به واقع گرایی دینی، یعنی دیدگاه قائل به وجود قابل شناخت و مستقل از ذهن موضوع باور دینی، ندارد.

در این رساله رهیافت جیمز برای توجیه باور دینی مورد بررسی قرار میگیرد. برای این منظور ابتدا تحلیل وی نسبت به چگونگی تکون باور به طور عام و باور دینی بطور خاص ارائه میگردد، آنگاه آموزه اراده معطوف به باور او و نیز آموزه تجربه دینی وی در جهت توجیه باور دینی مورد بررسی قرار میگیرد. در آخرین فصل آراء جیمز در این حوزه براساس آراء علامه طباطبایی و استاد مطهری مورد بررسی و نقد قرار میگیرد