آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

پذیرش وقوع معجزه به عنوان یک خرق عادت در طبیعت یک معضل فکری جدی به شمار می رود و مواجهة با آن دیدگاه‌های گوناگون و بلکه متعارضی را در میان متکلمان اسلامی پدید آورده است و یکی از اهداف نگارش این رساله، تبیین این مسأله در دیدگاه عبدالجبار معتزلی، شهرستانی و سید مرتضی که معرف سه مکتب اشاعره، معتزله و امامیه هستند، می‌باشد. فرضیه های تحقیق‭1. :‬رابطه معجزه با نبوت از منظر سه متکلم) عبدالجبار معتزلی، شهرستانی، سیدمرتضی‭2.‬(رابطه معجزه با علیت از منظر سه متکلم) عبدالجبار معتزلی، شهرستانی، سید مرتضی‭3.‬ (فرق معجزه با سایر امور خارق العاده از منظر سه متکلم) عبدالجبار معتزلی، شهرستانی، سید مرتضی. یافته های تحقیق :با وقوع معجزه، هیچ قانونی نقض نشده است بلکه با فراهم شدن شرایط تحقق معجزه یک قانون برتر است و زمینه و موضوع وقوع قانون متعارف از میان رفته است و حکمت خداوند اقتضا دارد که در هر شرایطی، سنت مربوط به آن شرایط جاری شود که گاهی عادت و گاهی خرق عادت است

استقراء، حرکت از جزئیات به سمت فرضیه‌های کلی است. استقراء از دیرباز و از همان آغاز فلسفه در یونان، به عنوان یک روش مورد استفاده قرار می‌گرفت و تا به امروز هم‌چنان در میان فیلسوفان غربی، به عنوان یکی از مسائل مهم فلسفة علم مطرح است. اما استقراء هیچ‌گاه به صورت جدی، آن‌چنان که دغدغة فیلسوفان غربی بوده، مسالة فیلسوفان مسلمان نبوده است. شاید به این دلیل که مسالة استقراء را به وسیلة حکیمان پیشین به خصوص ارسطو، حل شده در نظر گرفته‌اند و یا از آن‌جا که استقراء یک نوع روش برای استدلال است، به سبب روش بودنش آن را چندان مهم و قابل اعتنا نیافته‌اند و به خاطر نتیجة ضروری که قیاس به عنوان رقیب استقرار در پی دارد، قیاس را ترجیح داده‌اند. نخستین دانشمند مسلمانی که به نحو مبسوط به معضل استقرار پرداخته، آیت‌ا... شهید سید محمد باقر صدر است. کتاب حاضر که در اصل پایان‌نامة کارشناسی ارشد نگارنده بوده، طی سه فصل این عناوین را شامل می‌شود: کلیات؛ مبانی منطقی استقراء و جایگاه استقراء در آراء کلامی شهید صدر.

"منطق غيرصوري" يكي از زمينه‌هاي پژوهشي علم منطق است. منطق‌دانان غيرصوري که اغلب مشي پراگماتيک دارند، با رهيافتي غيرصوري و خلاف جريان عمده و رايج پژوهش‌هاي منطقي معاصر به مطالعه منطق مي‌پردازند. هدف منطق غيرصوري، تدوين استانداردها، معيارهاو فرآيندهايي براي تحليل، تفسير، سنجش، نقدو ايجاداستدلال‌ها در زبان است. پايان‌نامه حاضر مشتمل بر چهار فصل است. فصل اول به معرفي منطق غيرصوري و تاريخ اجمالي شکل‌گيري آن اختصاص دارد. فصل‌هاي دوم و سوم به ترتيب ديدگاه‌هايرالف جانسون و داگلاس والتون درباره منطق غيرصوري و استدلال به‌عنوان موضوع اين شاخه را معرفيو بررسي مي‌کنند.اين دو تنشناخته‌شده‌ترين فيلسوفان و منطق‌دانان غيرصوري و از بانيان دو جريان عمده مطالعاتي در اين حوزه هستند.فصل دوم با محوريت ديدگاه جانسون درباره استدلال به بحث درباره فرانظريه و نظريه استدلال وي و نقد او به قياس و استقرا پرداخته است. فصل سوم به ديدگاه والتون درباره منطق غيرصوري، استدلال، بررسي پراگماتيک استدلال و شاکله‌هاي استدلال‌ورزي اختصاص دارد.فصل چهارم به جمع‌بندي مطالب ارايه‌شده و نسبت ميان نظرگاه جانسون و والتون و در نهايت، انتقادات نگارنده بر منظر ايشان اختصاص يافته است.

تحول علوم انسانی غربی به علوم انسانیِ اسلامی برمبنای حکمت متعالیه بر این پرسش استوار است: «آیا امکان تولید علوم انسانی وجود دارد؟» و «اگر چنین امری ممکن است، ماهیت این تحول چیست؟» در این پژوهش بیان شده است، تحول در سه سطح بنا شده است: تحول وجودی، تحول برون‌علمی یا فلسفی و تحول درون‌علمی و پسینی. تحول عمیق علوم انسانی، تحول برون‌علمی ـ برون از علوم انسانی ـ است. و آن هم تحول وجودی است که تحول عالَمِ تأمل‌کنندگان در علوم انسانی است و هم تحول مبانی معرفتی و فلسفی علوم انسانی است. این پژوهش با گذر از چیستی و هویت علوم انسانی و ویژگی‌های معرفت‌شناختی آن، که سوبژکتیوته خاصۀ اصلی آن است؛ هویت علوم انسانیِ اسلامی را به بحث می‌نشیند. تعریف مختار از علوم انسانیِ اسلامی «کُنش معنی‌دار انسانی» است. آن‌گاه نظر دو تن از مخالفان علوم انسانیِ اسلامی و مدافعان علوم انسانی تجربی یعنی سروش و ملکیان را طرح و نقد می‌کند و سپس نظر دو تن از اساتید حکمت متعالیه معاصر یعنی مصباح یزدی و جوادی آملی را طرح و بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که جا برای پژوهش‌های بیشتر باز است. و در نهایت مبانی هستی‌شناسانه، معرفت‌شناسانه، انسان‌شناسانه و روش‌شناسانۀ حکمت متعالیه برای تحول علوم انسانی را تبیین می‌کند و بخشی‌ از دلالت‌ها و تأثیرات هریک از این مبانی را در علوم انسانی اسلامی نشان می‌دهد.خلاصۀ پژوهش حاضر آن است که حکمت متعالیه دو خدمت در تحول علوم انسانی غربی به علوم انسانی اسلامی می‌کند: اول؛ مبانی و بنیادهای علوم انسانی را تغییر می‌دهد و بنیان علوم انسانی را الهی می‌کند. به تعبیر دیگر بستر علوم انسانیِ اسلامی در حکمت اسلامی شکل می‌گیرد. دوم؛ اصول تاسیسی در جزئیات و فروع علوم انسانی به دست می‌دهد که در علوم انسانی غربی موجود نیست. بنابراین منظور از تحول علوم انسانی نه تأسیس است و نه تهذیب و نه گسست بنیادین. بلکه تحول وجودی و فلسفی و معرفتی در مبنای علوم انسانی و گذر از علوم انسانی سوبژکتیو به علوم انسانیِ اسلامی است.

آدرس استماع صوت نشست: https://b2n.ir/e02785

بررسی تاثیر اراده بر باور موضوعی است که هم در حوزه باوردینی و هم در حوزه اخلاق، می‌‌تواند مورد توجه باشد. این که ما بتوانیم یا نتوانیم با اراده خود به مسئله‌ای باور بیاوریم یا ایمان داشته باشیم بسته به این است که چه دیدگاهی درباره اراده و نسبت آن با باور داریم. در این رساله تلاش می‌کنیم با بررسی دیدگاه ویلیام جیمز و جان بیشاپ، نوعی از دیدگاه دینی و اخلاقی را بازنمایی کنیم که بر تاثیر اراده بر کنترل باور تاکید دارد. پرسش‌هایی که در این پایان‌نامه در پی پاسخ به آن‌ها هستیم شامل پرسش‌هایی در زمینه نحوه تاثیر اراده بر باور، مفهوم اراده و باور، حوزه تاثیر اراده بر باور و ... است. بدیهی است که این پرسش‌ها را بر اساس دیدگاه ویلیام جیمز و جان بیشاپ بررسی می‌کنیم. و البته به زمینه‌ای که این دو دیدگاه در آن رشد کرده‌اند می‌پردازیم. دیدگاه جیمز علاوه بر تلاش برای پاسخ به دیدگاه‌های ایمان‌گرایانه تلاش می کند تا در مقابل قرینه‌گرایی به دیدگاهی متعادل برسد. از آن جا که دیدگاه جیمز با مشکلاتی مواجه است، دیدگاه بیشاپ در پی رفع نقایص آن بر می‌آید. در این پایان نامه بر اساس روشی تحلیلی به گزارش دیدگاه جیمز و بیشاپ پرداخته‌‌ شده و سپس به مقایسه و نقد و بررسی دو دیدگاه و جایگاه هرکدام در حوزه معرفت می پردازیم. اگرچه دیدگاه بیشاپ را می توان ادامه دیدگاه جیمز دانست، اما برتری‌های هر کدام از دو دیدگاه و تفاوت‌هایی که با هم دارند، نشان می‌دهد که هر کدام بر اساس دغدغه‌ای متفاوت پدید آمده و به دنبال پاسخی متفاوت در حوزه معرفت و الهیات هستند.

ملاشمسای گیلانی و ملاصدرای شیرازی که در شمار فیلسوفان مکتب فلسفی اصفهان و از شاگردان مهم میرداماد محسبوب می‌شوند، هر یک بر مبنای اصول فلسفی خویش مباحثی را پیرامون نفس ارائه کرده‌اند. ملاشمسای گیلانی در روش فلسفی‌اش به طور عام و نفس شناسی‌اش به طور خاص، پیرو سبک استاد خویش میرداماد است. برخلاف ملاصدرا که پایه‌گذار فلسفه‌ای جدید بر مبنای اصالت وجود است و نفس‌شناسی‌اش بر این مبنا استوار است. دغدغه اصلی این دو حکیم تطابق و سازگاری آموزه‌های شرعی و نصوص دینی با رهیافت‌های عقلی و فلسفی‌شان است. به باور فیلسوفان مسلمان، نفس حادث به حدوث جسمانی یا روحانی است؛ از سوی دیگر نصوص دینی دلالت بر وجود نفس قبل از بدن دارند که بیشتر در این گونه موارد واژه روح به کار رفته است. ملاشمسای گیلانی آیات و روایات دال بر وجود روح قبل از ابدان را با نظریه ملاصدرا در مورد حدوث نفس یعنی «جسمانیه الحدوث و روحانیه البقا» بودن نفس متعارض یافته و لذا در قالب پرسشی نظر وی را جویا می‌شود. پژوهش حاضر درصدد تبیین فلسفی تمایز یا عدم تمایز بین «روح» و «نفس» از منظر دو فیلسوف مذکور است. حاصل آن که واژه روح که در این گونه آیات و روایات به کار رفته است، به کینونت برتر و عقلی نفس و نیز کینونت مثالی جزئی آن در قوس نزول و در مرحله قبل از بدن اشاره دارد و حال آن که در نشئه طبیعت، نفس حادث به حدوث بدن عنصری و جسمانیه الحدوث است و بر این اساس مقام روح متفاوت از مقام نفس است.

علاوه بر این که این تحقیق می تواند مقدمه ای بر تحقیقات مفصل تر آینده در باب برهان وجودی به طور عام و برهان وجودی گودل به طور خاص باشد، از آن جا که در سنت فلسفه ی اسلامی نیز قرائت هایی از برهان وجودی توسط ابن سینا، سهروردی، صدرا و طباطبایی ارائه شده است، نتایج این تحقیق در مطالعه در باب این براهین کاربرد مستقیم خواهد داشت.در زبان فارسی نه تنها تحلیل و شرحی از برهان وجودی گودل وجود ندارد، حتی تا آن‌جا که نگارنده اطلاع دارد.معرفی ای هم از آن صورت نگرفته است .لذا با توجه به کاربردهای ذکر شده، می‌صتوان ادعا کرد معرفی و شرح و تحلیل این برهان به زبان فارسی، به صورت مستقل و با تاکید بر پیش فرض‌ها و قرائت های مختلف آن، و بیان شباهت هاو تمایزهای قرائت های مختلف ضروری است.