آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 33
تقریرهای صدرایی برهان صدّیقین
نویسنده:
محمد رضا امامی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
براهین خداشناسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
برهان صدّیقین، برهان حکمت متعالیه برای اثبات وجود واجب متعال از راه تأمّل در حقیقت وجود است. صدر المتألّهین از این برهان چند تقریر ارایه کرده است، وی در معروف‌ترین بیان خود بر مبنای اصول چهار گانه‎ی: اصالت، بساطت و وحدت تشکیکی وجود و انقسام آن به واجب، یعنی مستقلّ، بی‎نیاز و تامّ و ممکن، یعنی وابسته، فقیر و ناقص برهان را تقریر کرده است. تقریرهای شارحان حکمت متعالیه، با توجّه به مبادی آن‎ها در چهار گروه دسته‎بندی شده است، گروه اول بر مبنای اصالت وجود و انقسام آن به مستقل و رابط، دسته‎ی دوم بر اساس اصالت وجود و اعتبار آن به دو نحو حقیقت وجود و وجود لا بشرط، گروه سوم بر مبنای اصالت وجود، و دسته‎ی چهارم بر اساس اصالت واقعیت شکل گرفته است. از منظر حکمت متعالیه، برتری برهان صدّیقین بر سایر براهین اثبات وجود خدا به جهت امتیازاتی، همچون: عینیت طریق با مقصود، بی‎نیازی از ابطال دور و تسلسل و اثبات ویژگی‎های واجب متعال است. حکمای الهی، برهان صدّیقین را از آیات قران کریم و روایات معصومین( الهام گرفته‎اند.
صفحات :
از صفحه 29 تا 61
مشخصات اثر
تبیین و تحلیل مسئله شرور و عدل الهی از دیدگاه قاضی عبدالجبار، غزالی و ملاصدرا
نویسنده:
مجتبی نبی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
چکیدهقاضی عبدالجبار شرور را در تنافی با عدل الهی نمی داند و معتقد است جمیع معتزله خداوند متعال را منزه از نسبت شر و ظلم می دانند. وی از طرفی خالق شرور را خداوند می داند، و از طرف دیگر خداوند را منزه از فعل شر حقیقی می داند، بلکه او را فاعل شر مجازی یعنی ضرر حسن می داند. و قاعده عوض را به عنوان راه حلی در رابطه با امراض، ضررها و شرور دیگر و سازگاری آنها با عدل الهی ارائه کرده است.از منظر غزالی می توان سازگاری عدل الهی با شرور را ناشی از چند مقدمه دانست که عبارتند از عقیده او مبنی بر شرعی بودن حسن وقبح، و نیز رد قبح ذاتی ظلم، و همچنین نظریه وی در مورد عدل الهی که خداوند را مالک مطلق و بی بدیل همه چیز می داند و چون از نظر وی مالکی غیر از او متصور نیست تا تصرف در ملکش ظلم محسوب شود، ظلم را در باره او بی معنی شمرده است. همچنین وی نظام احسن را هم تایید کرده است، و شرور را لازمه حسن خلقت و نظم اتم آن می داند.یکی از مطالب مهمی که ملاصدرا در رابطه با تناقض شرور و عدل الهی مطرح کرده است مسئله نظام احسن است، او معتقد است که عالمی بهتر از عالم موجود امکان وجود ندارد، که اگر بهتر از این جهان امکان داشت، هر آینه باید ایجاد می شد. زیرا این امر از دو حال خارج نیست؛ یا آنست که خدا به آن علم دارد و یا علم ندارد. اگر علم داشته باشد و ایجاد نکرده باشد با جود مطلق و فیاضیّت خداوند ناسازگار و بر خلاف حکمت الهی است. و اگر هم علم نداشته باشد لازمه آن انکار یا محدودیت علم خداوند و استناد نقص به ذات حق است. از دیگر مبانی مهم صدرا در حکمت متعالیه در مورد مبحث شرور عدمی بودن آن است، که وی با بهره گیری از دو شیوه برهان عقلی و توجیه موارد جزئی، به بررسی آن پرداخته، و آن را با برهان عقلی اثبات کرده است.واژه های کلیدیشر، الم، خیر، عدل الهی، ظلم، نظام احسن، عوض، قاضی عبدالجبار، غزالی و ملاصدرا.
مشخصات اثر
حقیقت اراده انسان و تعلق آن به افعالش از منظر فخررازی و ملاصدرا
نویسنده:
مهدی انصاری، محمدرضا امامی‎نیا
نوع منبع :
مطالعه تطبیقی , نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
اراده یکی از مهمترین صفات انسان است. بین متکلمین و فلاسفه اسلامی در تفسیر اراده انسان و مبدئیت آن برای افعالش دیدگاه‌های گوناگونی وجود دارد. این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی دیدگاه فخر رازی و ملاصدرا در باره حقیقت اراده انسان و مبدئیت آن برای افعالش را واکاوی کرده‌ و به این نتیجه دست یافته است که از نگاه آنان، اراده انسان کیفی نفسانی بوده و تصدیق به وجود آن بدیهی است.فخر رازی با این که چند دلیل عقلی و نقلی برای اثبات استناد افعال انسانی به اراده الهی و عدم تأثیر اراده انسان در این افعال اقامه کرده است لیکن تفسیر بزرگان اشاعره از نظریه کسب را بر نتابیده و تفسیر جدیدی از این نظریه ارائه کرده که در آن، علاوه بر این که همه چیز- از جمله فعل انسان- به خداوند استناد دارد، قدرت و داعی انسان نیز در انجام فعلش تاثیرگذار است. از این رو، میان این دو مطلب ناسازگاری دیده می‌شود و دیدگاه وی در باره مبدئیت اراده انسان در فعلش گویا نیست. ملاصدرا فقط نظریه امر بین الامرین را مبین رابطه صحیح اراده الهی و اراده انسانی در این افعال دانسته‌است. بر این اساس، خداوند فاعل حقیقی فعل انسان بوده و اراده انسان نیز هر چند علت معدّ و واسطه‌ی ظهور اراده الهی در این فعل است، لیکن این اراده به طور حقیقی در فعل انسان اثر گذار است.
مشخصات اثر
حقیقت امامت و اوصاف امام از دیدگاه قاضی عبدالجبار و سید مرتضی
نویسنده:
علی اصغر حدیدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده: این رساله به بیان دیدگاه قاضی عبدالجبار و معاصر وی سید مرتضی درباره حقیقت امامت و صفات امام، پرداخته است. از نگاه قاضی عبدالجبار «امام کسی است کهبر امت ریاست داشته باشد، به طوری که قدرتی بالاتر از او نباشد.» از نظر سید مرتضی «امامت، رهبری عمومی در زمینه دین به صورت بالاصاله است نه به طور نیابت از کسی که در سرای تکلیف است.» قاضی عبدالجبار وجوب امامت را وجوب نقلی علی الناس می داند، و سید مرتضی وجوب عقلی علی الله. قاضی عصمت را برای امام لازم نمی داند و معتقد است دلایل امامیه در این باره صحیح نمی باشد، اما سید مرتضی همچون دیگر متکلمان امامیه، عصمت را جزء ضروری ترین صفات امام بر می شمارد و دلایل امامیه را تأیید می نماید. قاضی عبدالجبار علم امام را در حد علم والیان ضروری می شمارد و بیش از آن را برای امام لازم نمی داند، از نظر او در صورت جهل امام به مسائل دینی، رجوع به علما و خبرگان هیچ اشکالی ندارد، در حالی که از نظر سید مرتضی باید علم امام، تمام مسائل دینی را فرا گیرد و او در مسائل دینی به کسی نیاز نداشته باشد. همچنین امام باید به امور مربوط به سیاست و حکومت آگاهی کافی داشته باشد. از نظر قاضی، افضلیت به معنای فزونی ثواب و برتری در صفات برای امام لازم نمی باشد و تقدیم مفضول بر فاضل جایز، بلکه برخی از اوقات، واجب است. اما سید مرتضی افضلیت به هر دو معنا را برای امام لازم دانسته و تقدیم مفضول بر فاضل را قبیح می شمارد. از صفاتی که هر دو متکلم معتزلی و امامی برای امام لازم می دانند:اسلام، آزاد بودن، عقل، شجاعت، برتریت در قدرت، عدالت، قریشی بودن است، البته در تفسیر دو صفت اخیر و دلایل آن با یکدیگر اختلاف دارند. واژگان کلیدی: امامت، عصمت، علم، افضلیت، سید مرتضی، قاضی عبدالجبار.
مشخصات اثر
تبیین و تحلیل آراء کلامی ملا احمد نراقی
نویسنده:
علی عزیزخانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیدهواژگان کلیدی: نراقی، کلام، اندیشه‌های کلامی و نجات.ملا احمد نراقی از علمای پرنفوذ و اندیشمند دوره قاجاریه و علاوه بر فقیه بودن، متکلم نیز بود.ایشان در مباحث اعتقادی خود از روش نقلی و در برخی موارد از روشی عقلی بهره جسته است. گزیده اندیشه های کلامی مرحوم نراقی:وظیفه اولی مکلف در عقاید وجوب تحصیل علم است، و اگر بر تحصیل علم قادر نبود، تحصیل ظن کفایت می کند، و منظور از استدلال و نظر در عقاید براهین فلسفی و کلامی نمی باشد، بلکه دلیل اجمالی کافی است.شناخت حقیقت ذات و صفات الهی محال و شناخت وجود خدا تنها از طریق آثارش ممکن است.اصول دین در عدد پنج منحصر نمی باشد؛ زیرا اموری هست که اعتقاد به آنها واجب است، اما جزء این پنج مورد نمی‌باشد.راه های اثبات وجود خدا عبارت است از: 1- فطرت؛ 2- تدبر در صنع الهی(نظم)؛ 3- دلایل فلسفی، لکن دلایل فلسفی باید همراه تهذیب نفس باشد.در چگونگی جبر و اختیار به حدیث «ولکن امر بینامرین» استناد می‌شود، و بهترین معنای آن از بین معانی ذکر شده، اختیار امکانی است که به برکت ائمه حاصل شده است.تمامیت قاعده لطف پذیرفتنی نیست.ضرورت نبوت بر اساس نیازمندی حیات اجتماعی بشر به قانون کامل، تبیین می شود، و نبوت پیامبر اسلام با استفاده از دلایل عقلی و نقلی اثبات می شود، و در دلیل نقلی عبارتهای کتاب مقدس بررسی شده است.برای اثبات ولی فقیه دلایل عقلی و نقلی ارائه شده، و گستره اختیارات ولی فقیه همان اختیارات پیامبر و امام است.پایان دنیا را، فقط خدای متعال می داند، و دنیا زمانی تمام می شود که سه مرحله تحقق یابد: 1–تحقق علائم ظهور امام زمان؛ 2- ظهور حضرت و رجعت ائمه؛ 3- تحقق علائم قیامت.علاوه بر بهشت عدن، بهشت های دنیایی نیز وجود دارد، و از اخبار استفاده می شود که همه مکانها (مگر مواردی اندک) صلاحیت بهشت بودن را دارند، و ارواح انبیاء و ائمه در بهشت دنیایی می باشد.بر اساس قرآن و روایات حسابرسی اعمال در قیامت برای همه انسانها حتی انبیاء و ائمه می باشد.
مشخصات اثر
روش شناسی کلامی فیض کاشانی
نویسنده:
محمد رضا امامی نیا؛ حسین هنر خواه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
فیض کاشانی از متکلمان نامی شیعه در قرن یازدهم است و در زمینه اعتقادات دینی آثار گوناگونی دارد. روش کلامی او ترکیبی از نقل وحیانی، عقل فلسفی، و شهود عرفانی است. وی معتقد است که عقل نسبت به فهم برخی از معارف مستقل است و بین معارفی که حکمای نخستین بیان کرده‌اند و آنچه را که شرع بیان کرده، منافاتی وجود ندارد. آیات و روایات نقش ویژه‌ای در مباحث کلامی ایشان دارند تا آنجا که برخی از آثار کلامی او استنباط شده از آیات و روایات است. ایشان برخی از باورهای مربوط به معاد- مانند فرشته منکر، صحیفه اعمال، میزان و شهادت اعضای انسان- را به صورت حِکمی و عقلی تبیین نموده است. وی فرقه صوفیه را سخت مورد نکوهش قرار داده، و مردم را نسبت به اعتقادات و رفتارهای ناشایست آنان برحذر کرده است
صفحات :
از صفحه 115 تا 139
مشخصات اثر
تحریرهای سینوی برهان صدیقین
نویسنده:
محمد رضا امامی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
برهان یا طریق صدیقین، روش حکمای الهی برای اثبات وجود واجب متعال است که در آن وجود محض یا موجود مطلق ملاحظه می شود، نه فعل و احوال آن همچون امکان حدوث و حرکت. مراد از حکما از صدیق کسی است که برای اثبات وجود واجب متعال صرفا موجود یا وجود را ملاحظه می کند و به فعل الهی و احوال آن نظر ندارد. فارابی اوبین کسی ایت که به این روش در کتاب فصوص الحکم خود اشاره داشته است. همچنین ابن سینا هم در آثار خود این برهان را تقریر کرده است.
صفحات :
از صفحه 9 تا 40
مشخصات اثر
تبیین قاعده بسیط الحقیقه کلّ الأشیاء و کارکردهای الهیاتی آن از منظر ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا
نویسنده:
علیرضا فلاحی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
در این رساله قاعده بسیط الحقیقه به عنوان یکی از آموزه‎های حکمت اسلامی در ذیل سه محور مورد بررسی قرار گرفته است: «تبیین قاعده از دیدگاه ابن‎سینا، شیخ اشراق و صدرالمتألهین»، «شبهات مطرح شده پیرامون قاعده» و «کارکردهای الهیاتی قاعده».در مطلب نخست نشان داده شد که قاعده «بسیط الحقیقه کل الأشیاء و لیس بشیءٍ منها» به این معنا است: موجودی که از هر جهت بسیط بوده و هیچ نوعی از انواع ترکیب در او راه نداشته باشد، از طرفی تمام کمالات اشیا را دارد، وگرنه در او ترکیب پیدا می‎شود که خلاف بسیط الحقیقه بودن اوست، و از طرفی دیگر نقائص اشیا را نیز ندارد. تلازم در قاعده دارای دو طرف است که یک طرف آن مشهورتر است و آن استلزام بساطت نسبت به جامعیت همه کمالات است و دیگری که کمی نامأنوس می‎نماید استلزام جامعیت کمال نسبت به بساطت است. توجه به تلازم در قاعده نگاه حداکثری است که در بررسی آن در سه مکتب مشاء، اشراق و حکمت متعالیه که نماینده آن مکاتب به ترتیب ابن‎سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا می‎باشند، این مطلب بدست می‎آید که هر سه فیلسوف نگاه حداکثری به قاعده دارند گرچه این نگاه بین آنها در یک سطح و به یک میزان نیست، بلکه این ملاصدرا است که توانست با مبانی منحصر به فرد خود قاعده را در سطح تشکیک وجودی و وحدت وجود مطرح کند.در محور دوّم در مجموع به ده شبهه پیرامون قاعده پرداخته شد که می‎توان مهمترین عامل ایجاد شبهه نسبت به قاعده را عدم تصور صحیح نسبت به جامعیتِ کمالِ بسیط الحقیقه دانست به این نحو که از قاعده برداشت شده که جامعیت بسیط الحقیقه نسبت به کمال به نحو مجموعی است و این منشأ شبهه می‎شود که شمول مجموعی با بساطت سازگار نیست، و قاعده خودشکن می‎باشد در حالی که از این نکته غفلت شده که شمولیت آن به نحو وحدت جمعی بوده و با بساطت نیز سازگار است.در محور سوّم هشت کارکرد الهیاتی برای قاعده بیان شده، و مهمترین آنها دفع شبهه ابن‎کمونه و دیگری نظریه علم اجمالی در عین کشف تفصیلی است.
مشخصات اثر
ابزار و منبع معرفت در تبیین حقیقت ثواب و عقاب اخروی بر مبانی مسلک مجازات و تجسّم عمل از دیدگاه علامه طباطبایی
نویسنده:
مرتضی اولیانسب ، محمدرضا امامی‌نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
هدف: قرآن کریم در تبیین رابطۀ میان عمل و جزا، از دو مسلک مجازات و تجسّم عمل پرده بر‌داشته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی نظریۀ علامه طباطبایی در بهره‌مندی ایشان از ابزار و منابع معرفتی در تبیین این دو مسلک بود. روش: این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و با روش کتابخانه‌ای مبتنی بر تحلیل عقلی انجام شده است. یافته‌ها: برخی از مفسّران و محققان در تفسیر آیات مرتبط با این دو مسلک، با انسلاخ آیات از معنای حقیقی، رنگ مجاز و تشبیه به آنها زده‌اند؛ برخی دیگر با نفی تفکر عقلی و فلسفی، معتقدند ثوابها یا عقابهای عالم آخرت همانند دنیا در محدودۀ زمان و مکان است. نتیجه‌گیری: از نظر علامه، میان عمل و جزا رابطۀ ملکوتی و تکوینی برقرار است و صرفاً از طریق نقل می‌توان به این حقیقت تکوینی دست یافت. ایشان با بهره گرفتن اصل عقلی تمایز حقایق از اعتباریات، به جمع‌بندی این دو دسته آیات پرداخته و معتقد است مسلک تجسّم عمل، تنها شیوۀ صحیح برای دریافت پاداش و کیفر اخروی است.
صفحات :
از صفحه 123 تا 144
مشخصات اثر
تبیین حکمت خداوند و کاربست‌های اعتقادی آن در قرآن با تأکید بر آراء علامه‌طباطبایی
نویسنده:
پدیدآور: محمد نخعی مقدم استاد راهنما: محمدرضا امامی‌نیا استاد مشاور: ابوالحسن غفاری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
از جمله صفات خداوند در قرآن، حکمت است که در آخر تعدادی از آیات قرآن، خداوند متعال به وصف حکیم، توصیف گردیده است؛ شناخت این صفت و کاربستهای آن در قرآن به انسان معرفت و شناخت عمیق‌تری نسبت به خداوند متعال می‌دهد. تأکید مکرر قرآن در انتهای آیات متعدد بر حکیم بودن خداوند متعال، از پیام مهمی به بندگان حکایت دارد و آن پیام این است که توجه به این صفت الهی آثار ارزشمندی برای انسان در ساحت اخلاق، رفتار و سبک زندگی خواهد داشت؛ آنچه بیشتر به این مهم کمک می‌کند، بررسی کاربست‌های اعتقادی حکمت خداوند متعال در قرآن است. اعتقاد انسان به یک واقعیت مانند حکیم بودن حق تعالی دارای امتداد و به تعبیری کارکردهای اعتقادی است که اعتقاد اولی همچون زیربنایی برای بینش‌های منبعث از آن اعتقادات اساسی و اصلی است. بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی& حکمت خداوند در قرآن به معنای اتقان صنع است و در سه ساحت خداشناسی، راهنماشناسی و معادشناسی دارای کاربست اعتقادی است؛ در ساحت خداشناسی کاربستهای اعتقادی این صفت در اثبات توحید، ربوبیت تکوینی، ربوبیت تشریعی، عدالت خداوند، توبه‌پذیری حق تعالی قابل مشاهده است و در ساحت راهنماشناسی کاربستهای اعتقادی این صفت اثبات ضرورت وجود انبیاء و عصمت ایشان است؛ همچنین در ساحت معادشناسی کاربستهای اعتقادی قابل مشاهده از حکمت خداوند در قرآن، اثبات امکان و ضرورت معاد و حسابرسی روز قیامت می‌باشد. نتایج مذکور با روش تحقیق به شکل کتابخانه‌ای بدست آمد که با توجه به این نتایج، تبیینی صحیح از معنای صفت حکمت خداوند قابل ارائه است.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 33