آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

حجّ، در دوران جاهلیّت، به شکل میراث تحریف شده ای از آیین حنیف حضرت ابراهیم(ع)، در بین اعراب جاهلی سابقه ی طولانی داشته و جدای از بعد عبادی آن، کارکردهایی در زمینه ی امنیت اجتماعی و رونق اقتصادی نیز برای قوم عرب در بر داشته است. از اینرو اعراب جاهلی، مراسم حج را در ماهها و روزهای معیّنی از سال با اعمال و مناسک خاصّی، بجامی آوردند. با درخشش خورشید اسلام از شهر مکه- خاستگاه حج ابراهیمی- ضمن امضای اصل این عمل عبادی، رفتارهای شرک آلود و جاهلانه ی مشرکان عرب در آیین حج، با نقد جدی و اصلاحات اساسی مواجه شد؛ به گونه ای که دگرگونی شگرفی در اهداف، کارکردها، اعمال و مناسک حج به وجود آمد. اسلام، کعبه و مسجد الحرام و دیگر اماکن حج را از لوث وجود بت ها پاک نموده و سنت های جاهلانه ای همچون تلبیه و قربانی در نزد بت ها، طواف به دور آنها و تبرک جستن از آنها را برانداخت. نیز طواف عریان پیرامون کعبه که در جاهلیت مرسوم بود، ممنوع شد و حفظ حرمت ماههای حرام، قداست و امنیت حرم، به خصوص مسجد الحرام و بیت اللّه - که در نزد مردم جاهلی نیز جایگاه والایی داشت - مورد تأکید دوچندان قرار گرفت. با تشریع حج تمتع، انجام اعمال عمره در ماههای حج - که در جاهلیت، بزرگترین گناهان شمرده می شد - جزء اعمال حج قلمداد شد. اسلام، پوشش احرام یکسان برای همه ی حاجیان از هر قوم و طبقه وضع کرد و با زدودن خرافات از مناسک حج و لغوآداب و رسوم قبیله ای و امتیازات موهومی که قریش و برخی دیگر قبایل ساکن در حرم برای خود می پنداشتند، حج را عامل وحدت و قدرت مسلمانان قرار داد. همچنین با رفع ممنوعیت کسب و کار در ایام حج، بازارهای مکه رونق چشمگیری پیدا نمود و اصلاح امور دین و معیشت مردم، به طور هم زمان در حج مورد توجّه قرار گرفت.

موضوعات مهم در این پایان نامه در ابتدا بررسی واژه های این آیه بوده سپس به تفسیر تطبیقی آن از دیدگاه مفسرین شیعی و سنی پرداخته شده است.در فصول بعدی موضوعاتی نظیر: اسم اعظم، حیات و قیومیت خداوند، رابطه صفاتبا ذات مقدس خداوند، صفات خبری، شفاعت از دیدگاه فریقین و بررسی شبهات مربوط به شفاعت پرداخته شده است.

یکی از موضوعاتی که در دو حوزه فقه و کلام همیشه مورد بحث قرار گرفته است مساله سهوالنّبی و وجود روایاتی در این رابطه است. موافقان و مخالفان نظریه سهوالنبّی هریک به طرح دیدگاه خود پرداخته و آثاری عرضه نمودند. نجاشی در رجال خود برخی از پیشینیان مانند، اسحاق بن حسن از راویان کتاب کلینی را نام می برد که به تألیف کتابی با عنوان «نفی السهو عن النبّی صلّی الله علیه و آله » پرداخته است. در مقابل ابن غضائری، قمی‌ها و در رأس همه شیخ صدوق و استاد او ابن الولید را باید از مدافعان جدّی این نظریه دانست که نفی آن را غلوّو معتقد به آن را غالی می‌پنداشتند. بررسی همه جانبه این بحث که در شناخت جایگاه پیامبر و ائمه علیهم السلام و تفسیر آیات قرآن کریم و پذیرش یا ردّ بسیاری از روایات تأثیر مستقیم و جدّی دارد ما را بر آن داشت تا به پژوهش ژرف‌تر و تحقیقی فزونتر از آنچه پیشینیان به یادگار گذاشته‌اند، در این حوزه بپردازیم. لذا در این رساله ابتداء آراء فریقین (شیعه و اهل سنّت) در مساله عصمت را طرح نموده و اعتقاد اکثریت علماء شیعه مبنی بر عصمت مطلقه را تبیین نمودیم. سپس به ذکر روایات سهوالنبی پرداخته و دیدگاه علمای متقدم و متأخر شیعه در این مسأله را با مراجعه به منابع کلامی ، فقهی ، تفسیری و حدیثی ارائه نمودیم. با بررسی‌های سندی گسترده و بررسی دلالی روایات دیدگاه سهوالنبی و همچنین نظریه اسهاء که قرائت دیگری از این روایات از سوی شیخ صدوق بود را مورد نقد قرار دادیم و روشن گردید که ساحت معصوم و حریم عصمت والاتر از آن است که گرد سهو یا غبار اسهاء بر دامنش نشیند.در پایان نیز روایات إنامه که به جریان در خواب ماندن پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و همراهان آن حضرت و قضاء شدن نماز آنان و إبار نخل که به مــــوضوع منع پیــامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم از گرده‌افشانی در مورد نخل‌های خرما اشاره دارد و بی ارتباط با موضوع مورد بحث نبود را مطرح نموده و در ترازوی نقد قرار دادیم و این همه نقدی است که به بازار خرد و اندیشه تقدیم داشتیم، تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

انسانهایی در عرصه ی اجتماع پدید آمده اند که خود و زندگی خویش را وقف اصلاح بشریّت نموده و راه سعادت را به آنان نمایانده اند. این گروه نه تنها از صفات رذیله ای همچون خودخواهی، تکبّر و غرور پیراسته بوده اند، بلکه جامعه ی بشری را به تهذیب نفس و پاکیزگی روح و نوع دوستی دعوت نموده و حتّی خود را فدای راه و هدف خویش نموده اند. قرآن کریم نیز که یک کتاب هدایت و انسان سازی است، در معرّفى چهره ‏هاى برتر انسانیّت، تنها به انبیاء اکتفا نکرده و سیره و منش چنین افرادی را نیز براى جامعه ی انسانى ترسیم نموده است. دو تن از این شخصیّت های مبارز و دیندار، مومن آل فرعون و مومن آل یاسین اند.مومن آل فرعون فردی از گروه قبطیان و از نزدیکان فرعون بوده، بطوری که برخی او را پسر عمو یا پسرخاله ی فرعون و ولیعهدِ وی دانسته اند. وی مسئولیّت حفاظت ازخزائن وگنجینه‌ های فرعون را برعهده داشته و ظاهرا سازنده ی همان صندوقی بوده که مادرِ موسی (ع) بوسیله ی آن، او را در میان رود نیل انداخت. برخی نیز او را رئیس پلیس فرعون دانسته اند. او به موسی (ع) ایمان داشت، امّا ایمانش را مکتوم می داشت و خود را موظّف به دفاع از او می دید. شخصى بود هوشیار، دقیق و وقت شناس و از نظر منطق بسیار قوى که در لحظات حسّاس به یارىِ موسى (ع) شتافت و او را از یک توطئه ی خطرناک قتل رهایى بخشید، لذا به جهتِ حفظ جان موسى (ع) و مخالفت با فرعونِ ستمگر، مورد ستایش قرار گرفته و داستان اعتراض و سخنان گوهربار وی در برابر فرعونیان، در آیات 28- 45 سوره ی غافر، مطرح گردیده است.مومن آل یاسین نیز فردی از مردم شهر انطاکیه بوده که وقتی حضرت عیسى (ع) رسولانى را براى هدایت مردمِ آن شهر، بدانجا فرستاد و رهنمودها و مواعظ تبلیغی آنان در دلهاى مردمِ شهر تأثیرى نگذاشت، گام به عرصه ی تبلیغ نهاد. وی به محض ورود رسولان، به آنان ایمان آورد و با اینکه خانه ی وی درکنار دورترین دروازه ی شهر بود، وقتی باخبر شد که قومش، رسولان را تکذیب کرده و بر قتلشان کمر بسته‏ اند، شتابان سررسید و با قومش شروع به سخن گفتن نمود و سعی در ارشاد و راهنمایی ایشان داشت. گفتنی است که سخنان گوهربار وی در آیات 20- 27 سوره ی یاسین، مطرح گردیده است.این تحقیق به بررسی شخصیّت حقیقی، حقوقی و عملکرد این دو انسانِ همیشه دیندار از نگاه آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السّلام می پردازد و سعی در تبیین اهداف و روش های تبلیغی آنان دارد.

عوامل و موانع آمرزش گناهان در ادیان اسلام ومسیحیت موضوع این نگارش است. نقشه راه آمرزش در مسیحیت بدین صورت است که ابتدا خدا، برخی از انسان ها را برای این منظور، بر اساس فیض یا علم پیشین خود برمی گزیند سپس پسر خود _عیسی مسیح_ را می فرستد و مردم را به ایمان به وی دعوت می کند، کسانی که این دعوت را بپذیرند و ایمان بیاورند، حیاتی دوباره می یابند و به مقام فرزند خواندگی رسیده، سرانجام رستگار می شوند. عنصر اصلی آمرزش در اندیشه رایج مسیحی فیض الهی و ایمان است و عمل انسان در این راستا جایگاهی ندارد. موانع آمرزش در آئین مسیحیت گناه، کفر و شریعت می باشد. در حالی که در اسلام، آمرزش گناهان با عمل انسان ارتباط مستقیم دارد. با توجه به آیات قرآن می توان گفت عوامل آمرزش؛ ایمان، اعمال صالح وحسنات، اجتناب از گناهان کبیره، توبه و شفاعت و موانع آن؛ گناهانی همچون کفر، شرک و نفاق می باشد.

اجماع مسلمانان بر این است که قرآن، کلام خدا و مشتمل بر 114 سوره می باشد که هریک، متشکل از آیات، کلمات و حروف هستند. با نهضت ترجمه در جهان اسلام و سرایت اندیشه های کلامی از فرهنگ های مختلف به حوزه اندیشه اسلامی، این تفکر پدید آمد که حقیقت قرآن، چیزی غیر از این حروف و کلمات است و آنچه قرائت می شود، عبارت و حکایت آن حقیقت است. این نظریه برای حل مشکل ارتباط حادث و قدیم مطرح شد و برای نخستین بار، ابن کلاب آن را مطرح کرد که با تلاش اشعری تکامل یافت. برخی از معاصران نیز این نظریه را نه برای حل مشکل پیشگفته که براساس تشکیک در برخی از معارف قرآن مطرح کرده اند که به تعبیر آنان، مبتنی بر فرهنگ زمانه و دانش اندک پیامبر(ص) بوده است. در این مقاله ضمن بررسی سیر تحول این نظریه، دلایل آن نیز نقد و بررسی شده است.

رفتار به عنوان تظاهرات قابل مشاهده روان، از دیرباز زمینه ای برای ارزیابی و تحقیق علمای علوم انسانی بوده است و اخیرا مکاتب مختلف روانشناختی نظرات متفاوتی را در رابطه با علل و انگیزه رفتار و راههای تغییر آن ابراز داشته اند. در این پژوهش رفتار از زاویه قلب مورد بررسی قرار گرفته و ارتباط آن با قلب و گرایشهای قلب ترسیم شده است، به این بیان که هر چه قلب به سلامت نزدیکتر باشد رفتار نیز به همان میزان مبتنی بر عدل و انصاف است و هر چه قلب گرایش به کدورت و تاریکی پیدا کرده باشد، رفتار نیز به ناهنجاری متمایل است و لذا برای تغییر و اصلاح رفتار لازم است به تغییر و اصلاح قلب پرداخته شود. نکات برجسته این تحقیق بررسی کارکرد قلب سالم و بیمار با استناد به آیات و روایات می باشد، تحلیل رفتار از دیدگاه روانشناختی و نقد و بررسی آنها و طرح دیدگاه الهی در مقابل نگرش های بشری از دیگر مسائل می باشد، نمونه هایی از رفتار بهنجار و نابهنجار در دو عرصه قرآن و روانشناسی و بررسی تطبیقی آن دو، از دیگر مباحث این تحقیق است. در نهایت به عنوان کاربرد عملی-تربیتی این پژوهش، راهکاری جهت اصلاح جوانان ارائه شده است./

در این پایان نامه به تصحیح و نقد تفسیر دو سوره آل عمران و نساء از کتاب المبانی لنظم المعانی پرداخته شده است. مفسر،احمد بن محمد عاصمی، یکی از دانشمندان سنی مذهب قرن پنجم هجری است. شیوه اصلی مفسر بر اساس داستان ها و مصادیق تاریخی و شان نزول سور و آیات مبتنی است ولی از آنجاییکه شالوده تفسیر بر مبنای خلاصه نویسی بنانهاده شده، ناگفته های فراوانی در آن نهفته است که پژوهش حاضر، با استناد به منابع روایی و تفسیری شیعه و سنی، خصوصا تفاسیر قدما، عهده دار شرح و تبیین نکات مهم و اساسی آن است. در این تفسیر نسبت به برخی از شخصیت های تاریخ اسلام همچون عبد الله بن سلام، به دیده اغماض نگاه شده و از آن با اکرام و اجلال یاد گردیده، در حالیکه از کنار عده ای از شخصیت های بارز و یا وقایع مهم آن عصر همچون داستان مباهله، عبوری سطحی و کریمانه صورت گرفته است! انگیزه های فردی همچون دفاع از عقاید و تعصبان مذهبی باعث شده تا مفسرد در شرح برخی آیات تا حدودی از واقعیت ها فاصله گرفته و تفسیری نا تمام ارائه دهد. در نتیجه، در طول تفسیر این دو سوره، عده ای لایق زنده بادهای نابجا فرض شده و عده ای دیگر مظلومانه دچار گزش تلخ انتقاد گشته اند. در این پایان نامه علاوه بر نقد و بررسی نظریات و دیدگاههای تفسیری موجود، با مراجعه به منابع فرهنگ و ادب عرب، به تنقیح و تصحیح متن نیز پرداخته شده است. در این خصوص کلمات ثقیل و مهجور، شرح داده و موارد خطا، اصلاح و ویرایش گردیده است/

خوردن و آشامیدن از آن اموری هستند که انسان چندین بار در شبانه روز آن را انجام می دهد واین مسأله آنقدر برایش عادی شده که کمتر در این مورد می اندیشد که این خوردنیها چرا حلال شده اند؟ یا اینکه علت حرمت محرمات چیست؟ آیا علومی مثل تغذیه این مسائل را تأیید می کنند؟ به همین منظور تلاش نمودیم تا دربارة خوردنیها و آشامیدنیها تحقیقی به عمل آورده و ببینیم که آیا نظرات دین مبین اسلام مغایرتی با این علوم ندارند. برای رسیدن به این هدف به سراغ قرآن مجید رفته و بعد از آن، نظر علوم تغذیه را در این زمینه جویا شدیم. البته در این سیر از احادیث گهربار پیامبر اکرم(ع) و ائمة معصومین(ع) نیز بهره برده و دیدیم که خوردنیها و آشامیدنیهای حلال از نظر این علوم بسیار مفید دانسته شده اند. از جمله این موارد، شیر، گوشت، عسل یا میوه هایی مثل انجیر، خرما، زیتون و... هستند که نامشان در قرآن آمده است. همچنین مصرف محرمات ضررهای جبران ناپذیری را بهدنبال دارند. از این محرمات می توان خون، شراب، گوشت خوک را نام برد که به دلایلی مثل ضررهای جسمی یا روحی حرام شده اند. البته علل دیگری نیز ممکن است در میان باشند، که امتحان و آزمایش می تواند یکی از این علل باشد. خداوند در قرآن مجید برخی از این موارد را برشمرده تا انسان با استفاده از آنها سلامت جسمی و روحی خود را تأمین نماید و نیز با پرهیز از برخی دیگر سلامت خود را به خطر نیندازد. پس نه تنها آموزه های قرآن مجید و دین مبین اسلام با علوم مختلف مغایرتی ندارند بلکه بوسیله این علوم تأیید می گردند./