آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی است؛ که به بررسی تطبیقی دیدگاه‌های سیّد عبدالحسین شرف‌الدّین عاملی و شیخ محمود شلتوت، در باره‌ی وحدت اسلامی می‌پردازد؛ روش استفاده شده در این پژوهش، روش کتابخانه‌ای است؛ ازکلّ یافته‌های تحقیق می‌توان نتیجه‌گیری کرد؛ که هریک از این بزرگان، نگاهی خاصّ به موضوع وحدت اسلامی داشته‌اند. نظریه‌ی تقریبی و وحدت‌گرایانه‌ی سیّد شرف‌الدّین، بر گفت‌وگو و مناظره‌ی ‌علمی، به منظور کشف حقیقت بنا نهاده شده، و او این رویکرد را در چارچوبی مشخصّ و با هدفی خاصّ پی گرفته است؛ وی پس از تبیین کلیّات و شرایط حاکم بر گفت‌وگوهای درون‌مذهبی در کتاب «الفصول المهمّه فی تألیف الامّه»، نظریه‌ی گفت‌وگوی بین مذاهب اسلامی را از جنبه‌ی عملی، در کتاب «المراجعات» بررسی کرده، و خود برای کشف و نمایاندن حقیقت، و برطرف شدن سوء تفاهم‌ها‌ی به‌وجود آمده در بین فرقه‌های مختلف اسلامی، به‌سبب برخی شایعات بی‌پایه و اساس در مورد اعتقادات و اعمال حسّاسیت‌ برانگیز پیروان مذاهب علیه یک‌دیگر، به مناظره‌ و مباحثه‌ی علمی پرداخته است؛ تقریب بر محوریت اهل بیت‌(ع)، تقریب بر اساس مشترکات مذاهب اسلامی، و تقریب‌گرایی عملی، ویژگی‌های نظریه‌ی تقریبی شرف‌الدّین می‌باشند؛ وی با بحث علمی و مستدّل در موضوعات اختلافی بین شیعه و اهل سنت، رویکرد معتدلی را که در آن، هم وحدت اسلامی، و هم دفاع از مبانی مکتب اهل بیت(ع)، لحاظ شده باشد؛ دنبال کرده است. شیخ محمود شلتوت نیز با پیوستن به جریان تقریب، توانست حلقه‌ی ‌ارتباطی میان علمای مذاهب اسلامی رافراهم نموده، و با رویکرد مناظره‌ای و گفت‌وگوی علمی به امر وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی، حرکت تقریبی را شتاب بخشد. تفسیر قرآن بر اساس دیدگاه تقریبی و وحدت‌گرایانه، نوشتن مقدّمه‌ای ارزشمند بر تفسیر مجمع‌البیان طبرسی، مشارکت در طرح بزرگ علمی «جمع‌آوری احادیث مشترک مذاهب اسلامی» موسوم به «طرح علمی شلتوت- قمی»، تأسیس کرسی فقه مقارن و تدریس فقه مذاهب شناخته‌شده‌ی اسلامی (اعمّ از مذاهب اهل سنت و شیعه) در دانشگاه الازهر، صدور فتوای تاریخی جواز پیروی از فقه شیعه، و نیز به رسمیت شناختن مذهب شیعه به عنوان یکی از مذاهب اصیل اسلامی و ... نمونه‌هایی از اقدامات تقریبی شلتوت است. این دو بزرگوار در برخی از اندیشه‌ها و اقدامات وحدت‌گرایانه، مواضع مشابه، و یا نزدیک به هم، ودر مواردی نیز، مواضع مختصّ به خود داشته‌اند. هدف از این تحقیق، بررسی تطبیقی اندیشه‌ها و عملکردهای تقریبی این دو عالم بزرگ، به عنوان نمایندگانی از علمای تقریبی و وحدت‌گرای شیعی و اهل سنت در جهان اسلام، و در نتیجه، تبلیغ و ترویجاندیشه‌‌ی تقریب بین مذاهب و وحدت اسلامی، در بین مسلمانان؛ به‌ویژه در میان علمای مذاهب مختلف اسلامی است.

شناخت معنای لغوی و فهم دقیق از مفردات آیات قرآن ، از مقدمات اصلیفهم قرآن و تفسیر آن می باشد که از صدر اسلام تا به حال مطالب و کتابهای فراوانی در این مورد نوشته شده است .اما می دانیم پیامبر اکرم (9) وامامان معصوم (:)اولین و موثق ترین مفسران قرآن هستند و آنان به طور ویژهو به مناسبتهایمختلف در مورد مفردات قرآن صحبت کرده اند، لذا مراجعه به منابع روایی که در توضیح و تفسیر مفردات آیات قرآن ؛ احادیثِ صادر شده از ناحیه معصومان (:) را گردآوری کرده اند، می تواند در فهم معنای آیات بسیار کارگشا بودهو روشن کننده تفسیر آیات باشد. در مرحله اول تحقیق تلاش شده است تا اقوال مهم و متفاوت لغویون از کتابهای لغت در مورد یک واژه ی قرآنی استخراج و جمع آوری گردد و در پایان این بخش از تحقیق؛ برای هر واژهیک جمع بندی با عنوان نتیجه ی بحث لغوی ذکر شده است .در مرحله دوم تحقیق ، اغلب روایاتی که در مورد یک واژه قرآنی از ناحیه معصومان (:) صادر شده گردآوری و بررسی شده و سپس با معانی مذکور در کتب لغت مقایسه گردیده و ماحصل بررسی 2 مرحله در بخش نتیجه گیری کلی بحث آمده استو در صورت عدم تطابق معنای روایی با معنای لغوی ؛ دلیل یا قرینه یا تناسب آن بیان شده است.در پایان رساله هم یک نتیجه گیری کلی از تمام واژگان بررسی شده به عمل آمده و خلاصه ی آن در جدول انتهایی درج گردیده است

. موضوع این پایان نامه، (بررسی اصول و معیارهای نقد حدیث از جهت متن) است که در یک مقدمه و سه فصل تنظیم شده است . در مقدمه بحث، به مباحث کلی پرداخته شده است، همچنین واژگان و اصطلاحاتی که در این رساله از آن یاد می شود و فهم برخی مباحث، متوقف بر شناخت این اصطلاحات است، توضیح داده شده است . در فصل اول: به عوامل و اسبابی که موجب انحراف سنت پیامبر (ص ) و احادیث اهل بین (ع) از مسیر خود شده، پرداخته شده که این عوامل در واقع به دو دسته تقسیم می شوند. -‎1 عوامل اختیاری، که همان جعل و دستبرد در احادیث توسط افراد خاص است که باعث ورود روایات مجعوله بسیاری در میان احادیث نبوی و روایات اهل بیت (ع) گردیده است . -‎2 عوامل غیراختیاری، یعنی اسباب و عواملی که به طور سهو یا خطا صورت گرفته و باعث شده است آنچه از معصومی (ع) صادر شده غیر آن معنایی باشد که توسط راویان منتقل شده است که در این فصل به طور مختصر به این دو دسته از عوامل پرداخته شده است . در فصل دوم: به نقد و بررسی حدیث پرداخته شده، و به عبارتی دیگر: راههای مقابله با احادیث موضوعه یا تحریف شده معرفی شده است، که این راهها، به طور کلی در دو روش منحصر می شود. -‎1 نقد سند و راویان حدیث . -‎2 نقد متن و محتوای حدیث . که در این فصل به طور مختصر به تشریح این دو طریق بحث شده است، همچنین مهمترین کتب فریقین که در هر یک از این دو موضوع تالیف شده، معرفی گردیده است . در فصل سوم: که موضوع اصلی پایان نامه را تشکیل می دهد، اصول و معیارهای نقد حدیث از جهت متن، مورد بررسی قرار گرفته و برای هر یک، نمونه های مختلفی از احادیث شیعه و اهل سنت، که با این اصول سازگاری ندارند آورده شده است . این اصول عبارت است از: -‎1 عدم مخالفت حدیث با قرآن. -‎2 عدم مخالفت با سنت قطعیه. -‎3 عدم مخالفت با عقل سلیم. -‎4 عدم مخالفت با تاریخ صحیح. -‎5 عدم رکاکت حدیث . -‎6 عدم مخالفت با حس، مشاهده و قطعیات علمی/

از راهکارهای مهم پیش روی جوامع بشری در رویارویی با بحران‌‌های اجتماعی- اقتصادی، «اقتصاد مقاومتی» است که از ابعاد گوناگون مورد بحث واقع شده است. برخی بنیان‌‌های نظری این شیوة مدیریت اقتصادی در قرآن کریم؛ به‌ویژه در سورة یوسف، به زیبایی ترسیم شده است. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و با استناد به تفاسیر فریقین ذیل آیات سورة یوسف و آیات مرتبط دیگر، به واکاوی راهبرد مدیریتی حضرت یوسفA پرداخته است تا براین‌اساس شیوه‌‌ای از مدیریت بر مبنای دستورات الهی برای رسیدن به اقتصادی با شاخصه‌‌هایی که بتوان از آن باعنوان «اقتصاد مقاومتی» تعبیر کرد، الگوسازی شود. از رهگذر این کاوش به‌دست آمد که، اقتصاد مقاومتی در اسلام بر مبنای حاکمیت مطلق خداوند و حضور مردم در صحنه استوار است. حل بحران‌‌های اقتصادی نیازمند انسان‌‌های شایسته‌‌ای است که با گزینش سخت‌گیرانه انتخاب شده‌‌اند و بر پایة برنامه‌‌ریزی دقیق و صرفه‌جویی و تخصیص سنجیدة منابع و با عنایت به اصل عدالت محوری و نفی جانبداری در سایة تشریک مساعی مخلصانه و با اهتمام ویژه به دارایی‌‌های عمومی و بیت المال، حکومت و جامعه را مدیریت و اقتصاد مقاومتی را اجرا می‌کنند.

اعجاز علمی قرآن یکی از وجوه چندگانة قرآن کریم است که دارای مخالفان و موافقان زیادی است و برای هر کدام طرفدار و دلایلی ممکن است به ذهن هر مسلمانی خطور کند که بین آیات علمی قرآن و علوم تجربی چه رابطه ای وجود دارد؟ بین آنها انطباق وجود دارد یا تعارض. در فصل دوم مبانی اعجاز علمی قرآن بررسی گردیده است و اصل آن ثابت شد، زیرا این امر برای ما مسلم است که کلام وحیانی و علوم تجربی قطعی هر دو از یک سرچشمه تراوش می کنند و افرینندة آنها یکی است. این نوشتار تنها یکی از رشته های علوم تجربی یعنی زیست شناسی را مدنظر قرار داده و سعی دارد اولا انطباق و تعارضاتی را که به ظاهر با قرآن صورت گرفته بررسی کند، ثانیا اعجاز قرآن را از منظر این رشته به نمایش گذارد. در فصل سوم یکی از شاخه های زیست شناسی حیات مورد توجه قرار گرفته و به بررسی و تحقیق نظریة قرآن پیرامون آن پرداخته شده است، منشأ حیات و وجود حیات در کرات دیگر ... از موضوعات قابل تحقیق و بررسی در علوم زیست شناسی است که قرآن صراحتا دربارة آنها نظراتی را بیان کرده است. در فصل چهارم مسائل مربوط به انسانی شناسی مورد تحقیق قرار گرفته است. جنین شناسی، آمیزش با زنان در حالت عادات ماهیانه و بکرزایی حضرت مریم و تکامل و خلقت انسان از موضوعات مهمی در قرآن است که برای درک تفسیر دقیق آنها شایسته است از علم زیست شناسی کمک گرفت. فصل پنجم اختصاص به یکی از رشته های دیگر زیست شناسی ینی حیوان شناسی اختصاص دارد. در قرآن نام بسیاری از حیوانات ذکر شده. زنبور عسل، مورچه، عنکبوت، خوک و... از حیوانات مهمی است که قرآن مسائل لمی قابل تحقیقی در ذیل آنها آورده و چه بسا اعجاز لمی قرآن را نیز ثابت می کند. فصل ششم اختصاص به گیاه شناسی در قرآن دارد. قانون زوجیت، لقاح، توازن و ... از مسائل علمی قابل توجهی است که قرآن از آن سخن رانده و حکایت از تطابق آیابت آن با این عالم دارد. فصل آخر به جمع بندی و نتیجه گیری مربوط می شود و به تقسیم بندی انواع اشارات علمی قرآن در حوزة زیست شناسی پرداخته است./

یکی از منابع و مستندات معناشناسی لغات قرآن، اشعار شاعران جاهلی و اسلامی عصر نزول قرآن بوده است که مفسران در معناشناسی لغات قرآن به آنها مراجعه کرده اند. از مهمترین تفاسیری که به طور برجسته ای در بیان معانی لغات قرآن به اشعار صدر اسلام استناد کرده، تفسیر وزین مجمع البیان شیخ طبرسی است. در این پایان نامه به استخراج، تنظیم، ترجمه و بررسی شواهد شعری در لغت شناسی تفسیر مجمع البیان پرداخته شده است که مطالب آن در سه فصل به شرح زیر آمده است: در فصل اول احوال شیخ طبرسی، اساتید، شاگردان و تألیفات او، تفسیر مجمع البیان، اسلوب تنظیم و جایگاه آن در میان تفاسیر اسلامی بررسی و روش تحقیق این پایان نامه معرفی شده است. در فصل دوم که بخش اصلی پایان نامه میصباشد، ‎۶۵۰ لغت قرآنی که در تفسیر مجمع البیان در معناشناسی آنها به اشعار عربی استناد شده. بر اساس ترتیب الفبا به همراه آیات مربوطه استخراج و تنظیم، اشعار مربوطه به همراه ترجمه ی آنها آورده شده و معنای تفسیری هر لغت و آیه ذکر شده است. در فصل سوم اسامی حدود ‎۲۰۰ شاعر جاهلی و صدر اسلام که در لغت شناسی مجمع البیان به اشعار آنها استناد شده، براساس ترتیب الفبا شده، اجمال زندگی آنها و موضوعاتی که پیرامون آنها شعر سروده اند، آورده شده است./

این پایان نامه از سه فصل تشکیل شده است : فصل اول این پژوهش، به جفر و مصحف حضرت فاطمه (س) اختصاص دارد . جفر، پوست بز یا بره ای است که بر روی آن علم ماکان و مایکون نوشته شده است . همچنین جفر، ظرف و وعا برای اشیا ذی قیمتی، همچون سلاح رسول خدا ( ص) و کتب یوده است . مصحف فاطمه که به املای حضرت فاطمه (س) و دست خط حضرت علی (ع) است، خبر از حوادث آتیه می دهد . این مصحف بعد از وفات رسول خدا (ص) نوشته شد. فصل دوم، به صحیفه جامعه می پردازد که مهمترین مکتوب حضرت علی (ع) است، راجع به محتوای آن آمده است که در آن تمام چیزهایی که مردم احتیاج دارند، وجود دارد، حتی دیه خراش هم در آن ذکر گردیده است . مصحف علی (ع) عنوان دیگر این مکتوب است، که بر جنبه قرآنی آن اشاره دارد. صحیفه جامعه ناظر بر بعد تاویل و احکام مورد نیاز مردم بوده، و براین اساس، تنها حاوی احکام به نظر می رسد. صحیفه الفرائض - نیز بخشی از همین مکتوب است که به علت داشتن احکام مربوط به فرائض و ارث، صحیفه ای جدا به نظر می رسد. صحیفه ای در حمایل شمشیر رسول خدا (ص)، صحیفه ای است که حاوی یک سری مطالب است، که از کیفیات دقیق آن، تصویر روشنی بدست نیامده است . گرچه منابع اهل سنت و شیعه، به این موضوع، همانند حرمت شهر مدینه، حدث، دیه، فرائض صدقه، اشاره می کنند. فصل سوم اختصاص به محتوای کتاب علی (ع) دارد. احادیث پیرامون هر موضوع، ذیل آن آورده شده است . در پایان نیز قصه اصحاب سبت و داستان روز غدیر و نتیجه گیری از مطالب آمده است .

موضوع این تحقیق اخلاق بازرسان از دیدگاه آیات و روایات است که در ضمن چهار فصل به نگارش درآمده است . در فصل اول ابتدا به تعریف و ضرورت اخلاق پرداخته شده و با استناد به آیات و روایات بیان گردیده است که هدف از بعثت پیامبر اسلام (ص) تکمیل مکارم اخلاق بوده است . ضرورت تدوین کتب اخلاقی مناسب با گروههای مختلف و معرفی کتبی که در زمینه اخلاق بازرسان به نگارش درآمده از دیگر مسائل مطرح شده در این فصل است . در فصل دوم، شش صفت اخلاقی اخلاص، توکل، حسن ظن و سوءظن، نصیحت و خیرخواهی، کینه و دشمنی و غضب مورد بحث قرار گرفته و لزوم اخلاص، توکل، حسن ظن، و نصیحت مورد تاکید قرار گرفته و صفاتی چون ریا، سوءظن، کینه ورزی و غضب معرفی و عواقب سوء هر کدام تذکر داد شده است . در فصل سوم نیز پنج صفت، صمت، رازداری، عیب پوشی، راستگویی و غیبت مورد بررسی قرار گرفته و بازرسان به آراسته شدن صفات صمت، رازداری، عیب پوشی و راستگویی توصیه شده اند. از سوی دیگر مضرات افشای راز و عیوب دیگران و دروغ و غیبت و نیز مستثنیات تجسس و غیبت یادآوری شده است . در فصل چهارم سه صفت تواضع، صبر و پشتکار و پرهیز از رشوه مورد بررسی قرار گرفته و ضرورت تواضع برای بازرسان در برابر ارباب رجوع و شاکیان و شاهدان وقایع و ... مورد تاکید قرار گرفته است . همچنین صبر و پشتکار از لوازم کار بازرسان قلمداد شده است . نیز بیان شده که از لوازم طمع، روآوردن به رشوه خواری است که مطابق روایات از بدترین اعمال است ./

بسیاری از افراد هستند که می خواهند انسان های صالحی باشند اما راه رسیدن به آن را نمی دانند، این تحقیق عوامل ایجاد، تقویت و استمرار عمل صالح را نشان می دهد. اگر انسان بداند تغذیه ای که از مال حلال به دست آمده و نوع آن که در ایات و روایات بر آن تأکید شده می تواند جسم را پر انرژی تر و راهبری او را در اعمال صالح بیشتر کند، توجه خود را به این امر معطوف می دارد که در کار و شغل خود حدود الهی را رعایت کند و غذایی را مصرف کند که مناسب با جسمش باشد. اگر اثر ورزش را در شادابی و تحرک بیشتر، بداند مسلما در برنامه ریزی زندگی خود جایی برای این امر قرار داده تا هر روز نسبت به روز قبل در انجام کارهای خیر و اعمال حسنه سبقت بیشتری گیرد اعمال یک انسان از تفکر او نشأت می گیرد و تفکر یک انسان ناشی از شناخت و معرفت است، معرفت به خدا، نفس، آیات الهی و تفکر و تعقل در ایات و ایمان و تقوای به آنها چنان تأثیری بر انسان می گذارد به طوری که او را مشتاق و مسرور به انجام کارهای نیک می کند، از آنجا که محبت اهل بیت در گرو اطاعت از آنهاست و اطاعت در عرصه عمل شکوفا می گردد لذا اثر شگفت انگیز محبت و ارادت به اهل بیت را نمی توان نادیده گرفت و این عزم و اراده یک انسان است که همه این امور را محقق می کند و به سر منزل مقصود می رساند. اگر می خواهیم فرزندان ما انسان هایی شوند که به هدایت راه یابند و گرایش آنها به معنویات و رغبت آنها به عمال حسنه زیاد باشد ناگیزیر هستیم از اینکه در تربیت آنها، انتخاب همسر و ازدواج آنها، دوستان وعناصر تبلیغاتی که بر روح و جسمشان اثر دارد کمال دقت را داشته باشیم. با این اوصاف جامعه ای خواهیم داشت که افراد در انجام اعمال صالح و کارهای نیکو و شایسته گوی سبقت را از یکدیگر می ربایند لذا اگر انسان به ریشه های اعمال خود توجه کند و بداند اعمالش بر چه پایه و اساسی شکل می گیرد و استمرار می یابد، با دقت در اصلاح آن ریشه ها زودتر به نتیجه و ثمره دست پیدا خواهد کرد. در این صورت دانستن بنیان های عمل صالح بسیار ضروری و کمک کننده انسان است./