آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 63
بررسی زمینه‌های قرآنی عناوین منازل السائرین بر اساس محور جانشینی
نویسنده:
مهدی مطیع , سوده اسعدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان : دانشگاه کاشان ,
چکیده :
گرایش به معنویت و نگاه‌های عارفانۀ دینی در دورۀ معاصر و نیاز مبرم به بازبینی متون عرفانی، پژوهشگران را بر آن می‌دارد تا نگاهی دوباره به آثار عرفانی دوره‌های گذشته بیندازند. از سویی، نگاه‌هایی با تفسیر عارفانه یا رویکرد عرفانی به قرآن مجید، زبان این کتاب را برای فهم مخاطبان امروز، ساده‌تر می‌کند. در بازار ارائۀ مکاتب مختلف عرفانی، آن دسته از منابع که مطابقت بیشتری با مفاهیم کلام وحی دارند، هم معتبرترند و هم ماندگارتر و به حق نزدیک‌تر. از این میان، یکی از ارزشمندترین متون برجای مانده در حوزۀ متون عرفانی، منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری است. ویژگی این کتاب تطبیق منازل سلوک با مفاهیم قرآن کریم است. خواجه عبدالله در این کتاب، با استناد به آیات شریفۀ قرآن، در ابتدای هر باب، منازلی برای تشنگان حقیقت و سلوک اهل معرفت معرفی کرده است. بنابر‌این، این پژوهش در‌صدد تفسیری قرآنی از متن عرفانی خواجه عبدالله و تفسیری عرفانی برگرفته از کتاب منازل السائرین از قرآن کریم است. در این راستا نویسندگان تحقیق حاضر با بهره‌گیری از روش معناشناسی تعاریف، در توصیفات و تقسیمات خواجه عبدالله انصاری در کتاب منازل السائرین تأمل کرده و بر اساس محور جانشینی مفاهیم، به تبیین منشأ قرآنی آموزه‌های این کتاب پرداخته‌اند.
صفحات :
از صفحه 145 تا 174
پیشنهاد الگویی بر متناسب سازی روش های معناشناسی در مطالعات قرآنی
نویسنده:
اعظم السادات حسینی,مهدی مطیع
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
قرآن کریم متنی چندلایه و سرشار از پیچیدگی های زبانی معنایی است . یکی از سطوح این کتاب نیز لایه الفاظ است. بررسی تاریخ علوم قرآنی، بیانگر تلاش های گسترده بشر به منظور کشف معانی الفاظ و ارتباط آن ها با یکدیگر است. یکی از علوم نوبنیاد که دانشمندان علوم قرآن نیز از آن بهره برده اند، علم معناشناسی است. معناشناسی دانشی است که به کشف ساز و کار اجزاء تشکیل دهنده یک متن، به منظور دستیابی به لایه های معنایی آن می پردازد و در این راستا، به همه عوامل مؤثر در تشکیل معنای متن توجه م ینماید. این نوشتار با رویکردی معناشناختی به آیات قرآن، به بررسی نمونه هایی از الفاظ این کتاب شریف، بر اساس چارچوب های معناشناسی پرداخته و سعی در ارائه الگویی معناشناختی برای مطالعات قرآنی دارد؛ چرا که با این روش، عناصر و ابعاد گوناگونی که تشکیل دهنده معنای متن هستند، لحاظ می گردد و معناشناس، قادر به ارائه لایه ای جدید از معانی الفاظ آیات شریفه کتاب تدوین خواهد بود . روش پیشنهادی این نگارش، بررسی الفاظ قرآن، با دو نگاه جزئی نگر و کلی نگر است که در نگاه جزئی نگر، تبارشناسی واژه و نیز ارتباط هم نشینی، جانشینی و سیاق آن مورد دقت قرار می گیرد، و در نگاه کلی نگر، میدان، شبکه و نظام معنایی واژه بررسی می شود. مجموعه این عوامل، معرّف مؤلفه های معنایی واژه و ارائه کننده معنای آن، از دیدگاه علم معناشناسی است.
تحلیل برخی ابعاد تأویل در نهج‌البلاغه
نویسنده:
طاهره نوری ، مهدی مطیع ، محمد مرادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
یکی از اصطلاحات مهم در فهم معارف قرآنی «تأویل» است. در روایات نبوی، پیامبر­اکرم صلی الله علیه و آله و سلم خود را به‌عنوان «صاحب تنزیل» و امام علی علیه السلام را به‌عنوان «صاحب تأویل» معرفی کرده‌اند. با توجه به اختلافاتی که در مورد معنای این واژه و دامنۀ آن در بین صاحب‌نظران وجود دارد، تحلیل سخنان امام علی علیه السلام در این راستا ضروری به نظر می‌رسد. بنابر این ضرورت، در پژوهش حاضر به واکاوی واژۀ تأویل، آگاهان به تأویل و مبانی تأویل به روش توصیفی ـ تحلیلی در نهج‌البلاغه پرداخته‌شده و این نتیجه حاصل شد که تأویل همواره به‌عنوان یک مشترک معنوی و دربردارندۀ معانی مختلف بوده و هست. مصداق کامل آگاهان به تأویل، پیامبر­اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و اهل‌بیت شریف ایشان هستند ولی سایر مؤمنین نیز، ‌بسته به شرایطی می‌توانند، مصداق راسخان در علم و به‌تبع آن آگاه به تأویل باشند. در تحلیل مبانی تأویل‌پذیری قرآن کریم در نهج‌‌البلاغه مشخص شد، برخلاف نظر عده‌ای که مخالف تأویل قرآن هستند، قرآن کریم دارای تأویل است و گریزی از آن نیست؛ زیرا قرآن کریم صامت است، بطن دارد، دارای متشابهات و وجوه گوناگون است، بنابراین به مؤولانی نیاز دارد تا به تأویل قرآن کریم دست یابند.
صفحات :
از صفحه 111 تا 142
پیوستگی معنایی آیات  در سوره قرآن کریم و راههای مطالعه آن (بررسی موردی:14 سوره از قرآن کریم)
نویسنده:
مهدی مطیع
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پیوستگی معنایی آیاتیا "تناسق الایات " ارتباط نهان و درونی بین آیاتقرآن کریم است ، این ارتباط هر چند در نگاه اول به چشم نمی‌آید اما اولا وجود دارد، ثانیا با تفکری روش‌مند میتوان آنرا کشفکرد و بیان نمود.راز این کشف ، قرار گرفتن در فضای سوره استتا از برکتدریافتوحدتفضای سوره، برانسجام و پیوند معنایی آیاتنیز پی ببریم.برای قرار گرفتن در چنین فضایی اولا باید توفیق تفکر و تدبر - یه معنای دقیق قرآنیش- رفیق راه شود، ثانیا روشی مناسببرای راه بردن به لایه‌های درونی سوره بیابیم، روشی که بتواند محور موضوعی هر سوره را کشفکند، محوری که چونان نخ تسبیح باعثارتباط و اتصال بین دانه‌های آیاتشده استو سر نخ هر بررسی است .توجه به آغاز و فرجام هر سوره، تکرار تلاوت ، توجه به رکوعاتسوره‌ها (پاراگرافها)، کلماتکلیدی سوره، سیاق کلام و نحوه بیان مطالباز سویی و نگرشبه موقعیتتاریخی، شان نزول، مخاطبین و داستانها و امثال و اشاراتی که در سوره به آنها پرداخته شده، روشی نیکبرای راه‌یابی به فضای سوره و یافتن محور فرضی است .آنگاه تحلیل و تفسیر سوره براساساین محور موضوعی و در آن فضا، پخشپایانی مطالعه و بررسی موضوع است .این پایان‌نامه برای رسیدن به چنین فرایندی، مقدماتی را لازم و ضروری فرضکرده است : اولا بررسی مبنای ترکیبآیاتدر سوره و توفیقی بودن یا ابتکاری بودن آن، سپسآشنایی با روشهای نقد ادبی، به عنوان ابزار دستهای تحقیق.آنگاه بررسی نظراتمفسران و محققان اسلامی - شیعی و سنی - و مستشرقین درباره موضوع "تناسق الایات " و بررسی تاریخی چنین مطالعاتی و استفاده از ثمره تلاشهای علمی دانشمندان و صاحبنظرانی که بدین مسئله پرداخته‌اند، در منابعی از قبیل "مجمع البیان"، " المیزان" و "فی ضلال القرآن" و آشنایی با شیوه برخورد و تفاسیر اینگونه منابع از پیوستگی معنایی آیاتدر 14 سوره: مائده، کهف ، مریم، حج، مومنون، عنکبوت ، روم، احزاب ، حدید، قیامت ، انسان، ضحی، شرح و علق به عنوان سورهای منتخببرای بررسی شیوه کاربردی پیشنهادی و تبیین علمی پیوستگی معنایی آیاتو در پایان تحلیل کلی موضوع از دیدگاه خود موضوع و با استفاده از آیاتو معارفقرآنی، به عنوان یکتحلیل درونی.
نقد و بررسی آرای مفسران در تفسیر آیۀ 44 سورۀ ص و تازیانه زدن ایوب به همسرش
نویسنده:
امیر احمدنژاد,مهدی مطیع,زهرا کلباسی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
آیۀ 44 سورۀ ص به بیان قسم ایوب پیامبر و تأکید خداوند بر اجرای آن می پردازد. مفسران سوگند حضرت ایوب را تنبیه همسرش با صد ضربه شلاق دانسته اند که علاقۀ وی به همسر منجر به ندامت او و تصمیم بر شکستن سوگند گشت. اما پروردگار وی را به وفای عهد مکلّف نمود و در تجلیل از صبر او و همسرش حکم را به یک ضربه با خوشۀ صدتایی گندم کاهش داد. لیکن آیه ضمیر مؤنثی در بر ندارد و چیستی شیء مضروب نیز معلوم نیست. لذا نمی توان آیه را بر کتک زدن همسر حضرت ایوب حمل نمود. برخی مفسران در بازگشایی ابهام آیه به دو روایت منتسب به امام صادق استناد جستند، در حالی که این روایات به سبب ضعف سندی، متنی و تعارض با مبانی شیعی در عصمت انبیا قابل اعتماد نیستند. سایر آرا نیز تفسیر به رأی است و فاقد پشتوانۀ عقلی و نقلی است. در نهایت، عبارت «ولا تحنث» دشواری اجرای قسم را آشکار ساخته و با استناد به سیاق امتنان در آیات41 تا 44 می توان تخفیف حکم را چهارمین رحمت پروردگار بر پیامبرش دانست که بدین سان عسر را از وی دفع نمود و مانع شکستن سوگند گشت. لذا هدف داستان، ذکر الطاف خداوند به صابران است که با اشاره ای اجمالی فهمانده شده است.
بررسی مبانی قرآنی منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری
نویسنده:
پدیدآور: سوده اسعدی ؛ استاد راهنما: مهدی مطیع ؛ استاد مشاور: مصطفی دلشادتهرانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
گرایش به معنویت و نگاه‌های عارفانه دینی در دوره معاصر و نیاز مبرم به بازبینی متون عرفانی پژوهشگران را بر آن می‌دارد تا نگاهی دوباره به آثار عرفانی دوره‌های گذشته داشته باشند. از سویی نگاه‌هایی با تفسیر عارفانه یا رویکرد عرفانی به قرآن مجید زبان این کتاب را برای فهم مخاطبین امروز قابل دستیابی می‌کند. در بازار ارائه مکاتب مختلف عرفانی آن دسته از منابع که مطابقت بیشتری با مفاهیم کلام وحی دارند، هم قابل اعتبارترند هم ماندگارتر و به حق نزدیک‌تر. از این میان یکی از ارزشمندترین متون برجای مانده در حوزه متون عرفانی منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری است.ویژگی این کتاب تطبیق منازل سلوک با مفاهیم قرآن کریم است. بنابر‌این این پژوهش در‌صدد تفسیری قرآنی از متن عرفانی خواجه عبدالله و تفسیری عرفانی برگرفته از کتاب منازل السائرین از قرآن کریم است. در این راستا تحقیق حاضر با بهره‌گیری از تعاریف، توصیفات و تقسیمات خواجه عبدالله انصاری در کتاب منازل السائرین، در چهار فصل به تبیین منشاء قرآنی آموزه‌های این کتاب پرداخته است. در فصل اول کلیات، پیشینه جریانات اعتقادی ـ عرفانی، بیان مسئله، اهمیت و ضرورت آن و مفاهیم و متغیرهای تحقیق مطرح شده است. در فصل دوم معنای لغوی و اصطلاحی هر واژه (عنوان هر منزل) در قرآن کریم و عرفان بررسی شده؛ که علاوه بر آن مفاهیم اخلاقی ـ معرفتی مطرح شده در هر باب در سیاق آیات شریفه قرآن کریم, پی‌جویی شده است تا مبنای قرآنی آنها و برخی آیات مشابه با موضاعات استخراج و نوع نگاه قرآن به این مفاهیم تشریح شود. در فصل سوم با بیان اهمیت چینش و ترتب منازل بر یکدیگر, سیر معناداری از حرکت به سوی کمال مطلق هستی برای انسان ترسیم شده که با بیداری حقیقی از غفلت‌ها و تعلقات آغاز و به توحید حضرت حق ختم می‌گردد.در بخش آخر، در ادامه تحلیل مفاهیم بیان شده مهمترین نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان داد که 1ـ منازل السائرین یا پیشنهاد سیر و سلوک در حوزه عرفان عملی این کتاب انطباق فراوانی با مفاهیم قرآن کریم دارد. آیات قرآن کریم قابلیت کشف منازل سلوک در عرفان عملی را دارد.2ـ انتخاب خواجه عبدالله در چینش منازل سلوک تا حد زیادی منطبق با مفاهیم قرآنی است. 3ـ انتخاب عناوین سلوک از آیات قرآنی از ابتکارات خاص خواجه عبدالله و قابل تایید بعد از بررسی سیاق و فضای حاکم بر آیات است. رده‌بندی سه‌گانه خواجه عبدالله منطبق با لایه‌های معنایی قرآن است(عوام، خواص، خاص‌الخاص). این پژوهش گامی برای مطالعات عرفانی در حوزه کلام وحی است.
معناشناسی «امام» در قرآن کریم
نویسنده:
فریده امینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مفهوم «امام» از مهمترین مفاهیم قرآن کریم است که از دیرباز مورد توجه مکاتب مختلف فقهی، کلامی، عرفانی و فلسفی بوده است ؛این پژوهش ، در راستای کشف لایه های معنایی واژه امام در قرآن کریم و با هدف تبیین انسجام و پیوستگی معارف قرآن کریم تدوین شده است وبا استفاده از برخی روش های نوین معناشناختی به تبیین واژه «امام» واستخراج مولفه های معنایی آن در قرآن کریم پرداخته است. با رویکرد هم زمانی دوازده آیه ای که واژه «امام» در آنها به کار رفته ، مورد مطالعه قرار گرفت ؛ با تحلیل کاربرد ها از طریق استخراج مفاهیم هم نشین و جانشین این نتیجه به دست آمد که مفاهیم «خلیفه» و «آیه» به هسته معنایی امام نزدیکتراند، ازاین رو می توانند به عنوان جانشین «امام» محسوب شوند به این ترتیب «امام» در قرآن کریم، خلیفه است که جانشین و آیهاسمای حسنای خداوند است . بالغ بر نیمی از آیات اختصاص یافته به امام در قرآن کریم ، در مورد «امام حق» به کار رفته است . در راستای تکامل سنّت الهی هدایت ، «امام حق» به عنوان فردی مرتبط با غیب ، متمّم توحید و وارث اسمای حسنای الهی با رحمت رحیمیه الهی واسطه فیض گشته و سبب اتحّاد عالم است و با هدایت مُلکی در دنیا انسان ها رابه صراط مستقیمهدایت می کند و در آخرت در مقام شهادت و شفاعت حاضر می گردد. امّا در دو آیه ای که در مورد ائمه باطل وارد شده است ، ایشان رابه عنوان خلیفه شیطان، که در تمامشئون از مستخلف عنه (شیطان) حکایت می کند معرفی کرده است که منشأاین استخلاف تبعیت از هوای نفس و پیامد آن قرار گرفتن در صراط جحیم است؛ همچنین آیه بودن ائمه باطل به این معناست که ایشان، آیه اسماء جلالی خداوند هستند.آنانسربازانکیفرواضلال خداوند برایکافرانو مایه عبرت برای سایر بندگان نیز می باشند.
بررسی مفهوم «یقظه» از دیدگاه خواجه عبدالله انصاری با بهره‌گیری از قرآن کریم
نویسنده:
مهدی مطیع، مصطفی دلشاد تهرانی، سوده اسعدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
قرآن کریم نامه‌ای دوستانه، از سوی خالق هستی است که ظرائف، لطائف و اشارات عمیقی برای هدایت، رشد و کمال ‏انسان به عنوان خلیفه او دربر دارد. معرفت و شناخت هرچه صحیح‌تر آیات کتاب الهی، به عنوان تجلی گاه اسماء حسنای ‏حضرت حق، مقدمه ظهور این اسماء در وجود آدمی بوده و این مستلزم نوعی بیداری، آگاهی و بصیرت درونی نسبت به ‏قانونمندی‌های هستی است که در ادبیات عرفانی «یقظه» نامیده می‌شود.‏ از تلاش انسان در راه رسیدن به کمال مطلق، به سفری با عنوان سلوک الی الله تعبیر شده است که لازمه آن خروج از نفس ‏و عزم راسخ برای پیوند با محبوب است که جز برای انسان بیدار و آگاه محقق نخواهد شد. این بیداری همان پرهیز از هر نوع غفلت است که صفای درون، طهارت برون و منافذ حیات معرفتی بنده همچون سمع، بصر و فؤاد را پوشانیده است.‏ این نوشتار سعی دارد تا با جستجوی مفهوم یقظه در سیاق آیات مختلف قرآن و بسط تعاریف، توصیفات و تقسیمات ‏خواجه عبدالله انصاری در منزل اول از بدایات، در منازل السائرین، علاوه بر تبیین معنای لغوی و اصطلاحی این واژه، نوع ‏نگاه قرآن کریم به این مفهوم را تشریح نماید. به نظر می‌رسد عوامل ایجاد بیداری از دیدگاه قرآن کریم شامل؛ شناخت ظرفیت وجودی، داشتن ‏گوش و چشمی هوشیار و همراهی با اولیاء الهی است. چنانچه روی آوردن به؛ زائدات، تسویف، نداشتن عزم و همت، عدم ‏درک فاصله ظاهر و باطن و مواردی از این قبیل، از مهمترین موانع راه در این زمینه محسوب می‌شود.
صفحات :
از صفحه 29 تا 52
مفهوم شناسی بصیرت توحیدی در نظام معنایی قرآن کریم با رویکردی بر تفاسیر عرفانی
نویسنده:
سهیلا جلالی کندری، مهدی مطیع، نجمه سادات عاملی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
چکیده قرآن کریم ابزارهایی را جهت شناخت حقیقی و دست یابی به معرفت دینی به انسان‌ها معرفی می‌نماید. از جمله این ابزارها سمع، بصر و فؤاد است. در این میان، «بصر» جایگاه ممتازی را به خود اختصاص داده و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش تلاش دارد تا با استفاده از الگوهای درون متنی و توجه به سیاق حاکم بر آیات قرآن کریم، به معنایی متفاوت از مفهوم بصیرت در نظام معنایی قرآن دست یابد. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که مفهوم بصیرت، همسو با نظام توحید محور معارف قرآن بوده و ارتباطی تنگاتنگ با مفاهیم توحیدی در قرآن کریم دارد. همچنین نگاه متمایز تفاسیر عارفانه به مفهوم بصیرت نیز نشان می‌دهد که معنای بصیرت در قرآن ممکن است تا حد اعلای نگرش صحیح به خداوند بالا رود و منجر به پذیرش خداوند به عنوان تنها حقیقت حاکم بر جهان هستی شود. نتیجه تصدیق خدای یگانه، تبعیت از رسولان الهی است که با ایجاد توانائی تشخیص حق از باطل، موجب رهایی انسان از پوشش قیود ذهنی خود و عقاید دیگران شده و تمایز امر واقع از غیر واقع و درک امور را آن طور که واقعاً هستند، ممکن می‌سازد و در نهایت نیل به لقاء الله و شهود حق تعالی را در پی دارد. در نهایت باید گفت که بصیرت با تمام لایه‌ها و ابعاد معنایی خود با توحید محض و معرفت ذات اقدس پروردگار ارتباط داشته و وصول به آخرین مرتبه بصیرت (لقاء الله)، منوط به برخورداری از مراتب دیگر آن یعنی قبول خداوند به عنوان تنها مبدأ و منشأ تفکر صحیح نسبت به جهان هستی و تبعیت از رسولان الهی است که لازمه هدایت انسان به شمار می‌آیند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 25
معناشناسی بصیرت در قرآن
نویسنده:
نجمه‌سادات عاملی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
بصيرت به عنوان ابزار تشخيص حقيقت و ضروري هدايت، از واژگان كليدي در فهم معارف قرآن به شمار مي‌آيد. استفاده از روش معناشناسي با بررسي روابط بينامتني (روابط هم‌نشيني، جانشيني و سياق) و روابط مفهومي (تقابل معنايي، شمول معنايي و ...) واژة بصيرت در نظام معنايي قرآن، تبيين مي‌سازد كه بصيرت به معناي شناختي مبتني بر معيارهاي ديني است كه داراي مؤلفه‌هاي شرطي چون تقوا، تذكر، تعقل، عبرت‌آموزي است وبينش دقيق و دانش عميق (فهم)، توانايي تشخيص حق از باطل (تمييز) و التزام عملي به باور قلبي از مؤلفه‌هاي ماهوي اين واژه به شمار مي‌آيند. همچنين ترسيم ميدان‌هاي معناشناسي بصيرت در قرآن كريم به كشف لايه‌هاي دروني بصيرت منجر مي‌شود و آشكار مي‌كند كه بصيرت در بعضي از لايه‌هاي معنايي مترادف عقل، حكمت، نور و فرقان است و سبب مي‌شود تا انسان با بينايي قلبي ناشي از علم حضوري و يا حصولي، واقعيت وجودي خويش را درك كند و با انتخاب خداوند يكتا و دنباله‌‌روي از هاديان الهي، به توحيد ناب «بصيرت توحيدي» و غايت خلقت «لقاء الله» دست يابد.
  • تعداد رکورد ها : 63