آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

اعراب آیات قرآن کریم از مباحث مهم در دانش تفسیر است؛ به همین سبب مفسران در تبیین و تفسیر آیات از اعراب آیه سخن می گویند و حتی به دلیل اهمیت اعراب در فهم مراد آیه، کتب بسیاری پیرامون اعراب لقرآن نگاشته شده است؛ اما مطالعه این کتب نشان می دهد گاهی در بیان اعراب یک واژه، وجوه اعرابی مختلف یا عامل های گوناگونی برای کلمه ذکر شده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر اساس این فرضیه که روابط متنی به عنوان قرینه ای معنوی در تعیین معنای نحوی مؤثر است؛ جایگاه روابط متنی را در دانش اعراب قرآن مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد تا به این پرسش پاسخ دهد که آیا می توان با توجه به روابط متنی یکی از وجوه اعرابی آیه را بر سایر وجوه ترجیح داد یا یک عامل را از میان چندین عامل اختیار نمود؟ با توجه به ارتباطی که میان دانش نحو و معنا وجود دارد؛ و بر پایه اسناد و شواهد ارائه شده در متن، نتیجه می شود، روابط متنی که از آن با عنوان بافت و سیاق کلام نیز یاد می شود، می تواند در تعیین یکی از وجوه اعراب و عامل اثر داشته باشد؛ اما مفسران، معربان و نحوپژوهان به این موضوع اهتمام جدی نداشته اند و از میان مؤلفان کتب اعراب القرآن، عکبری و ابن انباری بیشترین توجه و اهتمام را به روابط متنی در تعیین اعراب و عامل داشته اند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

کتاب الکافي تأليف محمد بن يعقوب کليني، من لا يحضره الفقيه تأليف محمد بن علي بن بابويه قمي، تهذيب الاحکام و استبصار تأليف محمد بن حسن طوسي به عنوان چهار جامع حديثي اوليه شيعه شناخته شده اند. تأليف هر يک از اين چهار كتاب نتوانسته شيعه را از تأليف جوامع بعدي بي نياز کند. اين مسأله دال بر نقص و ايرادنيست، بلکه هر يک از اين کتب در جايگاه خود معتبر است آنچه باعث تفاوت اين کتابها و تمايز آنها از يکديگر شده است، روش تدوين حديث در آنها است. بنابراين، پژوهش حاضر در صدد بررسي اين مسأله است که روش ضبط حديث در کتب اربعه چگونه است؟ ومعيارهاي گزينشي احاديث در کتب اربعه کدامند؟ و در آخر يک بررسي تحليلي -مقايسه اي روي روش گزينش و نقل احاديث در آنها داشته باشيم؟اين پژوهش به، روش توصيفي_تحليلي است و ابزار گردآوري اطلاعات بر پايه مطالعات کتابخانه اي و مقالات است.نتايج نشان داده است که هر يک از کتب اربعه، احاديث را به روش خاصي ضبط و ارائه كرده اند و تفاوت هايي در آنها وجود دارد. شيخ کليني با توجه به نياز شديد شيعيان به يک جامع حديثي، کتاب خود را براساس ذکر کامل احاديث [سند کامل و به طرق متعدد، متن کامل] نگارش مي کند؛ شيخ صدوق کتاب خود را به صورت يک رساله عمليّه و براساس ابواب فقهي تدوين کرده و در اين راستا خود را ملزم به ذکر کامل سند و متن حديث نديده است، هر چند بعداً با نگارش مشيخه کتاب را از حالت ارسال سندي خارج مي کند؛ شيخ طوسي با آگاهي کامل از مسأله تعارض موجود در احاديث و با توجه به اينکه دو کتاب قبلي کافي و من لا يحضر نتوانسته بودند اين مشکل را برطرف سازند، دو کتاب خود را در راستاي هدف رفع تعارض تدوين کرده است و با استفاده از معيارهاي رايج در علم الحديث از قبيل موافقت با قرآن، سنت متواتر، عقل و اجماع و ... و همچنين روشهاي اصولي ترجيح، جمع عرفي، تخيير و توقف و با درايت و توانايي کامل در اين امر توانسته مسأله تعارض در احاديث را به خوبي رفع و از بين ببرد. تفاوت موجود بين اين کتب، تنها تفاوتي ذوقي و سليقه اي نبوده است، بلکه امريست برخاسته از عوامل و شرايطي که آن کتاب در آن تأليف شده است. از جمله اين عوامل جهت گيري مؤلف در تدوين و گردآوري احاديث، نيازها، امکانات و علوم موجود، ابتکارات و ابداعات مؤلف است. تفاوت ها در شيوه سندي، چگونگي عرضه متن احاديث، استدلالها و توضيحات مؤلف، فقه الحديث، ترتيب و تأخر ابواب و چينش روايات ديده مي شود و هر يک از اين تفاوتها در قالب روش گزينشي مؤلف قابل تحليل است و از ويژگيهاي کتب اربعه به شمار مي آيند.

امکان درج نشانه­های نگارشی کنونی در قرآن کریم با یک چالش روبروست. از یک طرف، اهداف و فواید نشانه­گذاری ما را به درج این نشانه­ها در قرآن کریم تشویق و ترغیب کرده و از سوی دیگر، مقدّس بودن قرآن کریم یا شبهه­ کافی بودن علائم وقف و ابتدا، ما را از این کار باز می­دارد. تنافی داشتن این نشانه­ها با رسم المصحف، تحمیل یک تفسیر بر قرآن کریم و بدعت بودن این کار، از جمله شبهات مطرح شده در این زمینه است. این مقاله با یک شیوه­ تاریخی‌ـ‌تحلیلی در پی رفع شبهات مطرح و رفع این چالش است. به همین منظور ابتدا کم و کیف نشانه­های نگارشی، اهداف، فواید و ضرورت این نشانه­ها در متن را روشن و عدم همپوشانی علائم وقف و ابتدا و نشانه­های نگارشی را آشکار کرده و سپس با بررسی پیشینه این نشانه­ها در زبان عربی و همچنین پیشینه نگارش قرآن کریم و جداسازی مسأله رسم المصحف از ضبط المصحف، درج این نشانه­ها در قرآن کریم را از نظر مفهومی و مصداقی مسبوق به سابقه و بدون اشکال و به عبارتی ممکن، بلکه مستحسن دانسته است.

گرچه در گذشته به « روش شناسی » کمتر توجه ‌شده است، اما امروزه یکی از مسائل مهم و ضروری علوم است. اهمیت آن در ارتباط با علم تفسیر، که با کلام و سخن خداوند سر و کار دارد، البته ضرورت بیشتر دارد، چرا که دستیابی به روش درست تفسیر، جز با جدی گرفتن روش شناسی تفسیر ممکن نخواهد بود. ضرورت روش درست تفسیر زمانی آشکار می‌شود که بدانیم پیامبر اکرم(ص) تفسیر به رأی را با وجود دستیابی به حق، باطل اعلام کرده است، یعنی مهم روش درست تفسیر سخن خداوند است. این پایان‌نامه با عنوان « روش شناسی تفسیر سوره قیامت در پانزده تفسیر منتخب»، در مقطع کارشناسی ارشد، تلاشی در جهت توجه به این موضوع است. تلاشی که بتواند با شناخت مبانی و مستندات تفسیری تفاسیر منتخب، ملاک و میزانی برای تمایز روش تفسیری از گرایش تفسیری ارائه دهد. در فصل اول، روش‌ها و گرایش‌های تفسیری و همچنین تفاسیر منتخب را با بیان ساده و روشن ارائه دادیم. در فصل دوم نکات مهم تفاسیر منتخب در تفسیر سوره قیامت را تحت چهار عنوان قرائت، مفردات، قواعد ادبی و تفسیر مشخص کردیم. اما در فصل سوم با استفاده از قواعد روش شناسی تفسیر قرآن به نقد و بررسی تفاسیر منتخب در تفسیر سوره قیامت پرداختیم، و در پایان میزان کاربرد روش‌ها و گرایش‌های تفسیری در تفسیر سوره قیامت را آوردیم.

خدای متعال نظام گسترده‌ی رزق را به موازات نظام خلقت ایجاد کرد که از بی‌نهایت ریز تا بی‌نهایت درشت موجودات عالم را در دنیا و آخرت شامل می‌شود. در ذهن بسیاری از افراد بشر ، رزق به تمتعات حیوانی دنیوی محدود می‌شود.این نگاه بسته انسان را گرفتار مسیرهای نادرست و اتلاف عمر برای دست یابی به سطوح پایین رزق می‌کند. در زمینه‌ی نظام بهره‌مندی در عالم، سوالات و شبهات زیادی در ذهن‌ها وجود دارد که نیازمند جواب های قانع کننده‌ای است؛ مانند این که چرا در بهره‌مندی مردمان از مواهب الهی، این همه تفاوت وجود دارد؟ آیا تمام این اختلاف ها خواست خداوند است؟ اگررزق و روزی مقسوم و مقدر است، سهم تلاش و تدبیر بشر در این زمینه چیست؟ آیا تقسیم روزی‌ها، قانون و ضابطه‌های خاصی دارد یا تصادفی است؟هدف از تدوین این رساله، استخراج و دسته بندی گزاره های قرآنی در زمینه‌ی رزق و تکمیل بحث با استفاده از روایات است تا با بیان شاخصه‌هایی به معرفی نظام رزق در قرآن کریم بپردازد. روش مورد استفاده، جستجوی واژگان کلیدی و مرتبط با موضوع در قرآن کریم و جمع آوری مجموعه‌ای از توصیفات قرآنی پیرامون رزق و روزی بوده که با مراجعه به منابع ذکر شده، مسأله شرح و بسط یافته است. روند بحث به این گونه است:فصل اول: بیان کلیات تحقیق شامل مفهوم شناسی، تعاریف و پیشینه‌ی تحقیق. فصل دوم: بررسی استعمال واژه‌ی «رزق» در قرآن کریم بر اساس ترکیب‌های مختلف به ترتیب سوره‌ها.فصل سوم: تلاش برای طراحی ساختار نظام رزق در قرآن کریم تحت عنوان مراتب رزق.فصل چهارم:ابتغاء رزق شامل طلب رزق و آسیب شناسی.و فصل پنجم که جمع بندی و نتیجه گیری است.نتایج این رساله که در قالب نمودارهایی ارائه شده است عبارتند از:1. عناصردخیل در نظام رزق تحت عنوان «اسباب و کلیدهای رزق».2. وجوهو نظائر «رزق» که برای بررسی همه جانبه‌ی قرآنی و روایی بحث لازم است.3. خروج‌های نظام رزق تحت عنوان روزی خواران در دو گروه مثبت و منفی.4. ارتباطات انسانی با خدا، خود و مردم.5. آسیب شناسی عملکرد انسان‌ها در نظام رزق.6. بررسی انواع و مراتب رزق با عنوان اوصاف رزق در قرآن.7. اشاره به صد مورد از مصادیق رزق در قرآن و روایات.در مورد وجه تمایز این تحقیق با نمونه های مشابه آن می توان به استفاده از «روش سیستمی»به عنوان یک قالب جدید در موضوعات قرآنی و ترسیم جدول ها و نمودارهای مرتبط و مکمل بحث اشاره کرد. واژگان کلیدی: رزق، روزی، قرآن، نظام، قضاو قدر

امروزه یکی از رویکردهای مهم در پژوهش های مربوط به علم نشانه شناسی، مطالعات بینامتنی است که یادآور تعامل متون با یکدیگر است. این نوع پژوهش ها با کشف و تحلیل نشانه های رابط میان متون، به درک بهتر متن و خوانش نو از آن، کمک می کند.پژوهش حاضر درصدد شناخت و تحلیل چگونگی و میزان تأثیر قرآن کریم بر لفظ و محتوای ادعیه صحیفه امام سجاد(ع)، یکی از میراث های ارزشمند شیعه، است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی است؛ به همین دلیل پس از ارائه مباحث نظری، عملیات بینامتنی صحیفه با قرآن کریم که متن غایب در نظر گرفته شده، تحلیل و بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که این تعامل، بیش تر به صورت نفی متوازی و نفی جزئی اس ت و در نمونه های اندکی، نفی کلی به کار رفته است. بنابراین پیوندی ناگسستنی میان سخنان امام و قرآن کریم وجود دارد و امام (ع)، علاوه بر الفاظ قرآن کریم، ضمن تعاملی آگاهانه، از محتوای آیات نیز بهره های فراوان برده اند.

در ترجمه قرآن عوامل زبانی و فرا زبانی متعددی چون واژگان، ساختار کلام، سیاق، شرایط زمانی و مکانی نزول آیه و پیش انگاره های اجتماعی، اعتقادی، سیأسی و فقهی و قرائات مختلف از آیه نقش مهمی‌ایفا می‌نمایند.در میان آیات قرآن، بخشی که به حکم آیه 7 سوره آل‏عمران «وَأُخَرُ مُتَشَابِهَات» متشابهند و اغلب مربوط به صفات خدا، رویت و آمدن خداوند، عصمت انبیا، ، امامت و ... هستند، بیشتر مورد اختلاف مترجمان قرار گرفته است؛ زیرا مترجم فضایی برای انعکاس اندیشه ها و اعتقادات خود پیدا کرده است تا بتواند توقعات و نیازهای اعتقادی و مبانی فکری جامعه خود را در بازآفرینی چنین متنی به نمایش بگذارد. از همین رو ترجمه های متفاوتی از قرآن با رویکرد های اعتقادی ایجاد شد که می‌توان گفت هر کدام از این ترجمه ها بازتابی از اندیشه های کلامی‌و اعتقادی مترجم آن است. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که مترجم در برگردان اینگونه آیات، باید به چه روشی عمل کند؟ آیا باید آنها را به همان شکل منتقل کند یا موضعی مشخص اتخاذ کند و زمینه سوء برداشت ها را از میان بردارد؟ پاسخ این پرسش چنین است که هیچ گاه متن اصلی و متن ترجمه در جایگاه یکسان قرار ندارند و ما هرگز نمی‌توانیم متنی را برابر اصل قرآن قرار دهیم. بنابراین مترجم در این نمونه از آیات ضمن توجه به محدودیت های ترجمه، ناگزیر است تفسیری در لباس ترجمه ارائه کند که متناسب با اصول و مبانی پذیرفته شده اش باشد؛ از همین روست که تلقی خواننده از متن اصلی و متن ترجمه تفاوت می‌کند. این رساله در قالب 4 فصل به بررسی و استخراج آیاتی از قرآن می‌پردازد که ترجمه فارسی آنها به سبب وجوه کلامی، دستخوش اختلاف شده اند. لذا با پذیرفتن نقش اختلاف دیدگاه های کلامی ‌به عنوان یکی از علل اختلاف در ترجمه های فارسی و با تأکید بر تأثیر قابل توجه انگاره های اعتقادی و مبانی فکری مترجم، بر آن است که ترجمه های متفاوت از آیات را که بر اساس مبانی فکری مکاتب گوناگون انجام شده است، دسته بندی نماید تا بتوان به کمک این طبقه بندی ترجمه هایی تدوین نمود که حتی الامکان در بین معتقدان به یک مکتب کلامی، مشترک باشد.کلید واژه ها: قرآن کریم- ترجمه قرآن- تفسیر- علم کلام.