آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

حاشیه بر شرح قدیم تجریدالاعتقاد یکی از سیزده حاشیه ای است که بر شرح تجرید نگاشته شده است و تنها این حاشیه به دلیل اهمیت حامشیه و محشی آن معروف به حاشیه التجرید شده است.محشی آن سید علی بن محمدبن علی حسینی یا حسنی جرجانی استرابادی(740-‎816ه.ق)معروف به سید میرشریف یا شریف جرجانی استن. از اساتید او قطب الدین رازی (.. ‎776ه.ق) ومحقق دوانی (830-‎908 ه.ق) می باشند. یکی از پنج شرح با اهمیتی که بر کتاب تجریدالاعتقادمنبع مهم کلام شیعه از خواجه نصیرالدین طوسی (597-‎672ه.ق) نوشته شده است.تسدیدالقواعد معروف به شرح قدیم نوشته شمس الدین محمودالدین محمؤدبن عبدالرحمن بن احمد اصفهانی ملقب به ابوالثناء (674-‎749ه.ق) می باشد که حاشیه میر سید شریف بر این شرح است. میر سید شریف در نگارش این حاشیه از حواشی نصرالدین کاشی علی بن محمد (متوفی‎775 ه.ق) که از حواشی بسیار دقیق است و تمام اعتراضات اصفهانی بر خواجه را پاسخ گفته است بهره زیادی گرفته است. این حاشیه مشتمل بر دو مقصد می باشد: مقصد اول بعد از پرداختن به مسائل وجود و عدم به مسئله ماهیت و لواحق آن از جمله وحدت و کثرت و علت و معلول می پردازد و مقصد دوم در جواهر و اعراض است که تصحیح تنها قسمت اول مقصد اول یعنی مسائل وجود و عدم را شامل می شود. برای تصحیح این حاشیه از سه نسخه کلامل که ازجهت تاریخ کتابت قدیمی تر و به زمان حیات مصنف نزدیکتر بود استفاده شده است. مراحل تصحیح کتاب به این ترتیب است: تهیه عکس از نسخ انتخاب شده، شناسایی بهترین نسخه وشماره گذاری صفحات برای اصل قرار دادن آن و استنساخ از آن که در ضمن استنساخ، فصول تنظیم و عنوانها بر اساس کتاب شرح اصفهانی نوشته شد، مقایسه نسخه ها و ضبط اختلاف ها و درنهایت در مرحله انتخاب متن از شیوه بینابین استفاده شده است یعنی هر جا ضبط نسخه اساس مرجوح می نمود و صبط نسخه های دیگر راجح ضبط مغلوط نسخه اساس را از متن بیرون آورده و جای آن با ضبط معتبر نسخه های دیگر کمال بخشیده شده است. در ضمن در تصحیح اقوال اصفهانی به نسخه تصیحح شده آن مراجعه شده

این رساله در سه فصل تنظیم شده است. در فصل اول زندگینامه علامه خفری آورده شده است. فصل دوم به بررسی آرا و اندیشه های مهم خفری اشاره شده است ( اثبات واجب، برهان صدیقین، واجب تعالی) عنوان فصل سوم الحاشیه علی " شرح تجرید العقاید " للخفری می باشد./

در این رساله سعی شده است که متن تصحیح شده ای از رساله اثبات الواجب الوجود ارائه شود منابع سخنان او نیز به مصادر اصلی داده شده است . فصل اول شامل زندگینامه دوانی، شاگردان، آثار و اشعار ... دوانی است . در فصل دوم خلاصه ی فصول چهارده گانه کتاب اثبات الواجب آورده شده است . در فصل سوم اثبات الواجب، خطبه توحیدی، برهان صدیقن آورده شده است. در فصل چهارم به این مباحث اشاره شده است : ف اثبات واجب الوجود لذاته،فی توحیده، فی علمه تعالی، فی قدرته تعالی و..../

پیامبر گرامی از افتراق امت پس از خود به ‎۷۳ فرقه خبر دادند و تنها یک فرقه را اهل نجات شمردند. فرقه ناجیه را نیز " راکبان سفینه اهل بیت و متمسکان قرآن و عترت" تعریف کردند. شیعه امامیه اثنا عشری مدعی دارا بودن چنین ویژگیهایی است و خود را مصداق آن یگانه فرقه ناجیه می شمارد. کتاب حاضر به منظور اثبات همین مدعا به نگارش در آمده است و مولف آن شیخ ابراهیم بن سلیمان مشهور به فاضل قطیفی کوشیده است تا با ارائه دلایل منطقی و مقبول شیعه و اهل سنت بر صحت این ادعا مهر تایید بزند و مخالفان را در عرصه احتجاج در باب عقاید دینی، بویژه اعتقادات شیعه در مورد امامت وائمه اثنا عشر مجاب سازد.

فلاسفۀ مسلمان به منظور تبیین نحوۀ ارتباط میان مراتب هستی، اموری را به مثابۀ میانی­ها مطرح ساخته­اند. در فلسفۀ ملاصدرا، وجود منبسط، به عنوان صادر اول، میان هویت غیبیه و ماهیات قرار دارد. این وجود مجرای مبانی هستی­شناختیِ اصالت، وحدت و تشکیک در وجود است. بنابراین هستی­شناسیِ مبتنی بر نقش میانی این وجود، ظهور مبسوطی است از میانی­اندیشیِ صدرایی. بر اساس این ساختار میانی‌اندیشانه، امکان بی­نهایت امور میانی وجود دارد که اگرچه نام و تعیّن آن­ها ناشناخته است ولیکن وجود آن­ها انکار ناپذیر است. وجود منبسط وجود واحدی است که در عین حال شامل مراتب بی­نهایت است و همیشه مرتبه­ای میانی، میان دو مرتبۀ هستی­شناختی از این وجود، قابل فرض است. بنابراین همۀ هویاتی که فلاسفۀ پیشین به عنوان میانی­ها بدان اشاره کرده بودند، می­تواند به عنوان مراتب این وجود واحد تبیین شود. ثمرۀ چنین تبیینی را در حل مسائلی نظیر وحدت و کثرت فعل خداوند، حقیقت علم و جایگاه کلام و صورت نوعیه می­توان مشاهده کرد.

چکیده اگر یک جسم تغییر کند، ازیک‌سو پس از تغییر ممکن نیست درست همان جسمِ پیش از تغییر باشد؛ ازسوی‌دیگر، اگر یک جسم پس از تغییر درست همان جسمِ پیش از تغییر نباشد، موضوع دقیقی برای تغییر نیست، پس گویی هیچ‌چیز به‌راستی تغییر نکرده است.یک راه فیلسوفان برای حل این چیستان که دراصل، مسأله‌ی پایایی هویت در زمان است، این است که زمان را به ‌درون اجسام راه دهند، نه درون ویژگی‌های آن‌ها. در‌این‌صورت می‌توان گفت که اجسام، اجزای زمانی دارند، همچنان‌که اجزای مکانی دارند. به این اعتبار، کل یک جسم در یک زمان خاص وجود ندارد. درعوض، در یک زمان، تنها یک جزء زمانی (یا یک مرحله‌ی زمانی) آن وجود دارد؛ از این دیدگاه، با نام چهاربُعدی‌انگاری یا نظریه‌ی اجزاء زمانی یاد می‌کنیم. در این مقاله، نخست نشان می‌دهیم که چهاربُعدی ‌انگاری چگونه در حل چیستان‌های پایایی هویت در زمان، مانند «تغییر ذاتی» و «ترکیب‌ مادی» به‌کار می‌آید. سپس اثبات می‌کنیم که ملاصدرا نیز با پشتیبانی از مفاهیمی مانند «حرکت به ‌معنای قطع» و «حرکت جوهری»، چهاربُعدی‌انگار است. بحث دیگر این مقاله درباره‌ی نسبت چهاربعدی‌انگاری با هستی‌شناسی زمان است؛ این مبحث چگونگی اتصال اجزای زمانی یک چیز را روشن می‌سازد. در‌ این‌ راستا، همچنین تحلیل صدرا را برای مسأله‌ی اتصال این اجزا واکاوی می‌کنیم.

از مسائلی که در طول تاریخ توجه دانشمندان را به خود معطوف داشته، رابطه‌ی اجزای عالم با یکدیگر و هستی‌شناسی برآمده از چنین تفکری است. از یونان باستان تاکنون فیزیک‌دانان و فیلسوفان بسیاری به تحقیق و بررسی در این زمینه پرداخته‌ و عموماً نتایج تحقیقات و تفکرات آنان ازیکدیگر متأثر بوده، به‌گونه‌ای که کشف یک مسأله باعث تغییر و تحولات بنیادینی در خط فکری گروه دیگر شده است. با پیشرفت فیزیک جدید دریچه‌ی جدیدی در نگرش هستی‌شناسی عالم ایجاد و باعث شد در مقایسه با گذشته، اندیشمندان به طرز متفاوتی در این زمینه قلم‌فرسایی کنند. تلر از دانشمندانی است که از یافته‌های جدید فیزیک متأثر است و سعی کرده دیدگاه بخشی‌انگاریِ برآمده از فیزیک کلاسیک را ابطال کند و به دیدگاه خودش که بر جهانی کل‌گرا و مبتنی بر رابطه مبتنی است، بپردازد. در این نوشتار سعی شده دیدگاه تلر با محوریت مقاله‌ی او در این زمینه، با نام «نسبیت، کل‌گرایی رابطه‌ای و نامساوی بل» تبیین شود و باتوجه‌به اصول وجودشناسی حکمت متعالیه، نقد و ارزیابی شود. نتیجه‌ی این تحقیق تأکید دارد که روش تجربی، جزئی است و برای اثبات کل‌گرایی عالم ماده مناسب نیست، بلکه با اصول کلی و فلسفی مانند وحدت شخصی وجود، اصل علیت و ضرورت بالقیاس، می‌توان با استدلال کامل‌تری به این امر مهم دست یافت. بی‌شک برقراری چنین دیالوگ‌هایی میان فلسفه و فیزیک، در فهم بهتر و کامل‌تر از هستی راهگشا خواهد بود.

پرسش اساسی این جستار ناظر به این مطلب است که چگونه می توان نظریة معناداری نزد ملاصدرا را طراحی کرد. جستار حاضر می کوشد تا پس از اشاره به نکات روشی هم چون بیان نسبت سمانتیک، متافیزیک، و معرفت شناسی بر اساس اصل «درستی تفکیک و نادرستی تقدیم» و نیز تفکیک های سه گانه میان زبان طبیعی و زبان منطقی، تعیین کوچک ترین واحد معناداری، و نقش فاعل شناسا در معناداری به نظریة معناداری نزد صدرالمتألهین نزدیک شود. از جملة نتایج جستار حاضر می توان به ترجیح زبان منطقی بر زبان طبیعی مبتنی بر عقل منطقی و برهانی، تعیین واژه و جمله به منزلة کوچک ترین واحد های معناداری مبنی بر نظریة لحاظ ها و عدم دخالت فاعل شناسا مبتنی بر نقش اعدادی و نظریة صدور و جعل ثانی اشاره کرد.

خلافت انسان ها بر روی زمین یکی از مسایل مهم در فلسفه و عرفان و از دغدغه های فکری و معرفتی حکیمان و عارفان استو در طول تاریخ هر کدام به مقتضای مبانی خوددیدگاه های گوناگونی را ارایه داده اند ،برخی فقط حضرت آدم (ع) را خلیفه دانسته اند و بعضی دیگر قایل به خلافت همه ی انسان ها بر روی زمین هستند .در این پژوهش به تحلیل و بررسی دو دیدگاه فلسفی و عرفانی یعنی نظر ملاصدرا و هجویری در مساله خلافت الهی پرداخته شده است . در این راستا صدرالمتالهین معتقد استکه انسان ذاتا خلیفه ی الهی استو هر یک از افراد بشر به اندازه ی استعداد های گوناگون خویش از خلافت بهره ای برده اند . از منظر هجویری نیز خلافت الهیتنها در صورتی میسر است که فرد مراحل سیر و سلوک را پشت سر گذاشتهو به یک سری از مقامات و حالات رسیده باشد ، آنگاه وی شایستگی مقام خلافتو ولایت را پیدا خواهد کرد .از آنجایی که بیان نظرات در دو حوزه ی مختلف و جداگانه ای مطرحاست بی شک تفاوت هایی به چشم می آید در این پزوهش پس از بررسی و تحلیل آراء آن دو و اشاره به مبانی نظری آنان به بیان اشتراکات و تفاوت ها در جمع بندی پایانیپرداختیم .

قرآن مجموعه آموزه ای آسمانی است که توسط آخرین سفیر الهی، رسول خاتم، حضرت محمد (ص)، آورده شده و کتابی جامع برای هدایت انسان در تمام زمان هاست. از آنجا که کتاب قرآن عام است و تمام انسان ها را در تمام اقالیم هفتگانه زمین فرا می خواند و در میان آنها گروه ها و قشرهای متفاوت با فرهنگ، آئین، آداب و مسلک خاص وجود دارد، از این رو قرآن با هر گروه و قومی، در هر سطحی به شیوه ی خاص خود سخن گفته و معارف بلند و جامع خود را به منظور هدایت آنها، ارائه کرده است. آنچه در این پژوهش، با اهمیت دانسته شده است، شناخت روش و شیوه هایی است که قرآن برای هدایت عموم مردم به کار گرفته است، بدیهی است که گسترش آموزه های قرآنی نیز منوط به تبلیغ و اشاعه و بهره مندی از این شیوه هاست. حتی در عصر و دورانی که با کمک ابزارها و وسایل ارتباط جمعی، ترویج افکار و اطلاع رسانی اندیشه ها و باورها بسیار سریع و آسان شده است، لیکن در این تحقیق سعی شده است تا با تدبیر در قرآن، به شناسایی روش و شیوه های قرآنی پرداخته شود تا با بهره گیری از ابزارهای لازم، بتوانیم به کمک شیوه ها و روش های قرآن، و شناسایی عوامل موثر در تبلیغ، در نشر معارف الهی موفق آییم و بر این باوریم که با گذشت هزار و چهارصد سال از زمان نزول قرآن، اکنون نیز بهره گیری از آن شیوه های قرانی کارآمد تر است. در پایان به ابزارها و تکنیک های مدرن در استفاده ی صحیح و یا غلط ان، در برابر کارآمدی شیوه های دین اشاره شده است.