آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر به یک موضوع از زاویه‌های متفاوت می‌پردازد. این موضوع، بازخوانی تحلیل و واکاوانه میراث فکری دینی در فرهنگ عربی- اسلامی است. از آن‌جا که این میراث فکری دینی اتوریته اصلی خود را از متون دینی گرفته و در نتیجه خوانش این، خوانش آن خواهد بود، چالش‌های متن دینی و تأویل آن چالشی گوهری و پایه‌گذار بسیاری از چالش‌های خوانشی است که خود میراث در میان می‌نهد. روشی که در این کتاب به کار گرفته شده، روش تحلیل گفتمان است.

تعالیم هدایت بخش قرآن ـ که چون شمعی فروزان فرا روی انسان هاست ـ از صدر اسلام تا کنون،موردتوجه محققان علوم قرآنی قرار گرفته است.آنان،حاصل پژوهش ها و تدبرخود در این کتاب آسمانی را در قالب کتاب ها و دایره المعارف ها به جهان علم عرضه کرده اند.از جمله آن ها دایره المعارف قرآن است که سه جلد آن تا کنون ازسوی انتشارات بریل،در شهر لیدن (هلند )چاپ شده است. سرویراستار و پایه گذار این دایره المعارف،خانم جین دمن استاد تاریخ و ادبیات دانشگاه جرج تاون آمریکاست.وی می گوید هدف از تالیف دایره المعارف یاد شده،ارائه مجموعه گسترده ای از پژوهش های قرآنی برای متخصصان است.از نویسندگان معروفی که در دایره المعارف قرآن دارای مقاله هستند می توان به آندرو ریپین، از دانشگاه ویکتوریا(کانادا)و نصر حامد ابوزید،قرآن پژوه مشهور مصری،از دانشگاه لیدن(هلند)اشاره کرد. بررسی مقالات دایره المعارف بالا،نشان می دهد که هیئت تحریریه آن سعی نموده اند،تا حد امکان موضوعات تازه ای را ـ که به نوعی با قرآن مرتبط است ـ مطرح کرده و در شرح و بسط آن،مطالبی را به رشته تحریر در آورند.از جمله آن ها مقاله رایانه ها و قرآن بوده که ترجمه آن،در این نوشتار ارائه خواهد شد.امید است ترجمه این گونه آثار،گامی باشد در جهت آشنایی با تحقیقات قرآن پژوهان و اسلام شناسان غربی.

«نصر حامد ابوزید»، متفکر مصری قرآن و یکی از متکلمان آزاداندیش، که نظریه‌هایش باعث شد که معدودی ازمفتیان مصری در سال ۱۹۹۵ او را مرتد اعلام کنند و دادگاهی در مصر دستور داد که همسر آقای ابوزید باید از او جدا شود. «نوآوری، تحریم و تاویل» آخرین اثر این نویسنده با همکاری آموزشکده توانا و توسط مهدی خلجی به فارسی ترجمه شد. این کتاب با دعوت به نوآوری، نه تنها در زمینه دینی که در گفتمان اجتماعی و سیاسی، گشایش می‌یابد. با کاوش در همدستی اتوریته سیاسی و دستگاه مذهبی در خفه کردن جنبش‌های اصلاح‌طلبانه، ابوزید سرکوب فکری برجسته‌ترین اندیشمندان و هنرمندان منطقه را به نقد و تحلیل می‌کشد. با بررسی رابطه میان اسلام و هنر، ابوزید سپس تلاش می‌کند تا پاسخی برای این پرسش بیابد که چرا هنر چنین وحشتی در میان آن‌هایی که در پی ممیزی و تحریم آن می‌باشند، به وجود می‌آورد. با کنکاو در انواع سنتی و مدرن تفسیر و از جمله انتقال از مقوله سنتی تفسیر (exegesis) به تأویل، یا جستجوی معانی درونی و پنهان قرآن، ابوزید سپس به کاوش در اشکال تفسیری مختلف قرآن می‌پردازد. وی سرانجام و با دعوت به رویکردی نوین به قرآن، نتیجه می‌گیرد که قرآن را پس از این می‌باید نه به عنوان یک متن (text) که بمانند یک گفتمان (discourse) در نظر گرفت.

این کتاب خواننده را به نوآوری در گفتمان دینی و هم­چنین در سیاست و اجتماع، دعوت می‌­کند. با کاوش در همدستی مقامات سیاسی و دستگاه مذهبی در مقابله با جنبش‌های اصلاح‌طلبانه، ابوزید سرکوب فکری برجسته‌ترین اندیشمندان و هنرمندان خاورمیانه را به نقد و تحلیل می‌کشد. ابوزید سپس تلاش می‌کند تا با بررسی رابطه میان اسلام و هنر، پاسخی برای این پرسش بیابد که چرا هنر چنین وحشتی در میان آن‌هایی که در پی ممنوعیت و سانسور آن است، به وجود می‌آورد. وی سپس به کاوش در انواع مختلف تفسیر سنتی و مدرن قرآن از جمله تغییر از مقوله سنتی تفسیر (exegesis) به تأویل یا جستجوی معانی درونی و پنهان قرآن، می‌­پردازد. ابوزید سرانجام با دعوت به رویکردی نوین به قرآن، نتیجه می‌گیرد که قرآن را پس از این می‌باید نه به عنوان یک متن (text) که به مانند یک گفتمان (discourse) در نظر گرفت. مترجم این کتاب مهدی خلجی، پژوهشگر امور دین، است.