آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب ویتگنشتاین نوشته‌ی کورت ووخترل و آدولف هوبنر بخشی از یک مجموعه بزرگ‌تر به نام بزرگان اندیشه و هنر است. این اثر زندگی‌نامه‌ی یکی از مهم‌ترین فلاسفه قرن بیستم را به تصویر می‌کشد. لودویگ ویتگنشتاین فیلسوف نامدار اتریشی قرن بیستم بود که باب‌های زیادی را در فلسفهٔ ریاضی، فلسفهٔ زبان و فلسفهٔ ذهن گشود. لودویگ یوزف یوهان ویتگنشتاین (Ludwig Josef Johann Wittgenstein) از جمله اندیشمندان قرن بیستم است که بیش از دیگران به او استناد شده و محل رجوع بوده است. درحالی که او در سراسر زندگی‌اش جز چند ده صفحه چیزی منتشر نکرده است... عده‌ای او را گالیله جدید و سرآغاز عصری تازه در اندیشه انسانی خوانده و در مقابل، برخی او را صاحب اندیشه‌ای مخرب می‌دانند که تصویر «جهانی انسانیت‌زدایی شده» را نقش زده و راه را برای عصر پوزیتیویسم غیرانسانی گشوده است.

به حق می‌توان گفت لودویگ ویتنگشتاین معروف‌ترین فیلسوف زبانی است. با این حال او تنها دو کتاب از خود منتشر کرد، یکی «رساله منطقی-فلسفی» و دیگری «پژوهش‌های فلسفی». با توجه به این دو کتاب، زندگانی فلسفی ویتگنشتاین را به دو بخش ویتگنشتاین اول و دوم تقسیم کرده‌اند. باقی مطالبی که ما از او در دست داریم جمع‌آوری دست‌نوشته‌هایی است که او طی سالیان متمادی نوشته است. کتاب «برگه‌ها» نیز مجموعه‌ای از نسخه‌های خطی و دست نوشته‌های ویتگنشتاین است که توسط دو تن از شاگردان او جمع‌آوری و چاپ شده است و مربوط به دورۀ ویتگنشتاین دوم است. به‌دلیل اینکه کتاب جمع‌آوری نسخ خطی فیلسوف است، آنچنان که انتظار می‌رود، بین مطالبش هماهنگی و سازگاری وجود ندارد ولی با این وجود، یکی از مهم‌ترین منابع آشنایی با تفکرات این فیلسوف بزرگ قرن بیستم است و نقش برجسته‌ای در فهم کتاب پژوهش‌های فلسفی او ایفا می‌کند. به‌طور کلی، «برگه‌ها» شامل مباحثی از قبیل معنا، زبان، منطق، معرفت شناسی، ریاضیات، اخلاق و روانشناسی فلسفی است. با توجه به موضوع هر دست‌نوشته، کتاب در شش فصل تنظیم شده است و در آن دست‌نوشته‌های مربوط به آن قرار گرفته است. فصل اول شامل مباحثی دربارۀ ماهیت فلسفه است. فصل دوم به موضوعاتی حول محور معنا و فهم می‌پردازد. عنوان فصل سوم «تفکر» است و دربردارندۀ نوشته‌های ویتگنشتاین راجع‌به چگونگی شکل‌گیری تفکر و ارتباط آن با زبان است. فصل بعدی به فحص و تحقیق دربارۀ جهان و چگونگی ارتباط ما با آن می‌پردازد. فصل پنجم به ریاضیات و منطق اختصاص دارد و فصل آخر مربوط به اخلاق و دین است. نکتۀ قابل توجه دربارۀ این کتاب این است که در چاپ فارسی، ترجمۀ انگلیسی و آلمانی نیز گنجانده شده است. بدون هیچ شکی در دسترس بودن یک متن به سه زبان، بسیار به فهم بهتر متن کمک می‌کند. با این اوصاف، این کتاب در وهلۀ اول برای دانشجویان و پژوهشگران فلسفۀ زبان، فلسفۀ تحلیلی و فلسفۀ ویتگنشتاین، به‌خصوص ویتگنشتاین دوم می‌تواند مفید و البته ضروری باشد.

نویسنده کتاب حاضر می گوید: «این کتاب تلاش من برای نگریستن به ابعاد مهمی از کار لودویگ ویتگنشتاین(1889-1951) در نسبت با زندگی او و طرز تلقی اش از خویش است، تلاشی نه برای پوشش دادن جملگی ابعاد زندگی یا کار او، بلکه برای دیدن راههایی که این دو با هم می خوانند.» روز یکشنبه ششم اکتبر 1929، لودویگ ویتگنشتاین در یکی از اتاق هایش در کیمبریج، از خواب آشفته ای پرید. با رمز ساده الفبای معکوسش نوشت: ناتوان از فکر، افکار کابوس وار و تکراری. سپس با الفبای روشن خوابش را ثبت کرد، خوابی راجع به استیصال از مشاجره بر سر تلاش نومیدانه برای تعمیر دستگاهی که یک بار تنظیمش کرده بود. او شرح خواب را چنین پایان برد: فکر کردم مجبورم با کسانی زندگی کنم که نمی توانم خودم را حالی شان کنم. این فکری است که در واقع اغلب اوقات دارم. در عین حال احساس می کنم عیب از خودم است. ویتگنشتاین بعد از تلاشی مختصر و تاحدی سرسری برای تعبیر این خواب، رمزنویسی خود را دوباره از سر گرفت و نوشت: حال در این جا، خودم را خیلی بیگانه احساس می کنم. کاملا متکی به خود. کتاب حاضر اولین اثر مستقل جیمز کلاگ، ویتگنشتاین پژوه و استاد فلسفه در دانشگاه ویرجینیا است.

نویسنده کتاب حاضر می گوید: «این کتاب تلاش من برای نگریستن به ابعاد مهمی از کار لودویگ ویتگنشتاین(1889-1951) در نسبت با زندگی او و طرز تلقی اش از خویش است، تلاشی نه برای پوشش دادن جملگی ابعاد زندگی یا کار او، بلکه برای دیدن راههایی که این دو با هم می خوانند.» روز یکشنبه ششم اکتبر 1929، لودویگ ویتگنشتاین در یکی از اتاق هایش در کیمبریج، از خواب آشفته ای پرید. با رمز ساده الفبای معکوسش نوشت: ناتوان از فکر، افکار کابوس وار و تکراری. سپس با الفبای روشن خوابش را ثبت کرد، خوابی راجع به استیصال از مشاجره بر سر تلاش نومیدانه برای تعمیر دستگاهی که یک بار تنظیمش کرده بود. او شرح خواب را چنین پایان برد: فکر کردم مجبورم با کسانی زندگی کنم که نمی توانم خودم را حالی شان کنم. این فکری است که در واقع اغلب اوقات دارم. در عین حال احساس می کنم عیب از خودم است. ویتگنشتاین بعد از تلاشی مختصر و تاحدی سرسری برای تعبیر این خواب، رمزنویسی خود را دوباره از سر گرفت و نوشت: حال در این جا، خودم را خیلی بیگانه احساس می کنم. کاملا متکی به خود. کتاب حاضر اولین اثر مستقل جیمز کلاگ، ویتگنشتاین پژوه و استاد فلسفه در دانشگاه ویرجینیا است.

سویه‌های عرفانی و رازآلود اندیشه های ویتشگنشتاین در دوره‌ی اولی فکری اش که مقارن زمانه ‌ی پرشور و شر است، همواره بحث برانگیز بوده، بر سر آنها اصرار ها و انکار های فراوان رفته است، یکی از پژوهش های برجسته در این کتاب «ویتشگنشتاین متقدم و عرفان» که در آن فرض قرائنی عرفاتی از تراکتاتوس به آزمون گذاشته می‌شود. آتکینسون نویسنده‌ی کتاب با نقد روش تحلیل رایل آغاز می‌کند و سپس با نظر به آثار دوره‌ی اول فکری ویتشگنشتاین از رابطه‌ی مفاهیمی مانند نشان دادن، واقعیت، زمان، بی معنایی و معناداری با امر رازآلود بحث می‌کند و در ادامه درگیر نقد و بررسی تفسیرهای ویتشگنشتاین پژوهانی از قبیل انسکم، هکر و اشتاینیوس می شد.

فلسفه «لودويگ يوزف يوهان ويتگنشتاين»، فيلسوف نامدار اتريشي، پژواكي از تحولات زباني است كه از اواخر سده نوزدهم پديدار شده است. زبان در اين دوره تبديل به موضوعي فلسفي شد و بعدها با رويكرد تأليفي ظهور كرد كه امروزه از آن به عنوان فلسفه زبان ياد مي‌شود. اين كتاب مشتمل بر مجموعه مقالات «اسكات سافر» درباره محوري‌ترين مفاهيم و آموزه‌هاي منطقي حاكم بر نوشته‌هاي ويتگنشتاين است.

فلسفه «لودويگ يوزف يوهان ويتگنشتاين»، فيلسوف نامدار اتريشي، پژواكي از تحولات زباني است كه از اواخر سده نوزدهم پديدار شده است. زبان در اين دوره تبديل به موضوعي فلسفي شد و بعدها با رويكرد تأليفي ظهور كرد كه امروزه از آن به عنوان فلسفه زبان ياد مي‌شود. اين كتاب مشتمل بر مجموعه مقالات «اسكات سافر» درباره محوري‌ترين مفاهيم و آموزه‌هاي منطقي حاكم بر نوشته‌هاي ويتگنشتاين است.

کتاب آبی گویایی کلیه‌ی مضامین اصلی ویتگنشتاین متأخر است، مضامینی بس غنی و با این وصف سخت به یکدیگر درپیچیده. کاربرد و معنا و نظریه‌ی سفسطه‌آمیز «نام»؛ فهم و سلطه‌ی تکنیک؛ قاعده‌ها، بازی‌های زبانی و «شکل‌های زندگی»؛ این آموزه‌ها، و ردّ «زبان خصوصی» همچون اجزاء پازلی با هم تطبیق می‌کنند. این کتاب، به لحاظ فشردگی‌اش، و گونه‌ای جاذبه‌ی مخصوص تحسین‌شده‌اش، می‌تواند معرفی خوبی بر ویتگنشتاین متأخر باشد… تنها در این‌جا [کتاب آبی] است که بازی‌های زبانی و مسائل مربوط به قاعده‌ها به کمال برجسته می‌شود. دیگر نمی‌توان در اهمیت موضوع دوم مبالغه کرد؛ فیلسوفان اخیر این مفهوم را به‌کار برده‌اند اما ندرتاً مثل ویتگنشتاین به بررسی آن پرداخته‌اند.»

کتاب آبی گویایی کلیه‌ی مضامین اصلی ویتگنشتاین متأخر است، مضامینی بس غنی و با این وصف سخت به یکدیگر درپیچیده. کاربرد و معنا و نظریه‌ی سفسطه‌آمیز «نام»؛ فهم و سلطه‌ی تکنیک؛ قاعده‌ها، بازی‌های زبانی و «شکل‌های زندگی»؛ این آموزه‌ها، و ردّ «زبان خصوصی» همچون اجزاء پازلی با هم تطبیق می‌کنند. این کتاب، به لحاظ فشردگی‌اش، و گونه‌ای جاذبه‌ی مخصوص تحسین‌شده‌اش، می‌تواند معرفی خوبی بر ویتگنشتاین متأخر باشد… تنها در این‌جا [کتاب آبی] است که بازی‌های زبانی و مسائل مربوط به قاعده‌ها به کمال برجسته می‌شود. دیگر نمی‌توان در اهمیت موضوع دوم مبالغه کرد؛ فیلسوفان اخیر این مفهوم را به‌کار برده‌اند اما ندرتاً مثل ویتگنشتاین به بررسی آن پرداخته‌اند.»

ویتگنشتاین در کتاب تحقیقات فلسفی طیف وسیعی از نظریات کلاسیک و معاصر را در باب زبان مورد انتقاد قرار می­دهد. در اینجا سعی خواهیم کرد با معرفی­ای اجمالی از آنچه تحت عنوان نظریه «زبان اندیشه» (یا زبان ذهن) شناخته می­شود، نشان دهیم چرا این نظریه نیز از نگاه ویتگنشتاین مردود است. برای این کار تلاش ما معطوف خواهد بود به این که از نگاه ویتگنشتاین به این پرسش­ها پاسخ دهیم: اندیشه چیست و چه نسبتی با زبان دارد؟ آیا اندیشه فرایندی کاملا ذهنی است؟ آیا زبان صرفا ابزاری است برای انتقال اندیشه های ذهنی؟ آیا اندیشه بر زبان تقدم دارد یا هویتی مستقل از زبان ندارد؟ در صورت عدم استقلال اندیشه از زبان، آیا انسان­ها مقدم بر یادگیری زبان، در ذهن خود واجد چیزی به نام زبان اندیشه­اند؟ در نهایت سعی خواهیم کرد نشان دهیم اعتراض ویتگنشتاین به نظریه زبان اندیشه ذیل کدام دسته از اعتراضات به این نظریه قرار می­گیرد و دفاع حامی زبان اندیشه چیست و این دفاع چگونه ارزیابی می­شود.