آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نوشتار حاضر که بر اساس مدارک معتبر فریقین تهیه شده، در حدّ خود، جایگاه اهل بیت(علیهم السلام)را در سرنوشت دینی و فرهنگی مسلمانان و نقش آن ها را در جلوگیری از انحراف و مبارزه با منحرفان ارائه کرده است. این رساله، به بررسی مواجهه امامان با منحرفان فکری و انحراف های عقیدتی، آن هم به طور مختصر و نه همه انحراف ها، پرداخته است و بررسی برخورد و مواجهه اهل بیت با دشمنان سیاسی و خلفای جور و انحراف های سیاسی و همچنین نقش امامان در معرّفی فقه ناب اسلامی و مبارزه با انحراف های فقهی، بویژه مذاهب اربعه، در شأن و طاقت این نوشتار نیست.

این پایان نامه شامل یک پیشگفتار و سه بخش است . در بخش اول شخصیت امام حسن (ع) و جناح مخالف بررسی می شود که این بخش شامل مباحثی است مثل از ولادت تا شهادت امام حسن (ع) بررسی شخصیت امام حسن (ع) در طول زندگانیشان بررسی و شناخت افکار و کردار جناح اموی از جمله ابوسفیان و معاویه .در بخش دوم صلح در مکتب اسلام بررسی شده است و در بخش پایانی به بررسی حوادث و اتفاقات از آغاز رو یا رویی با معاویه تا پایان جنگ و آغاز صلح می پردازد که این در بخش نویسنده ضمن بررسی کم و کیف لشگریان دو سپاه افکار و اندیشه های بعت کنندگان با امام حسن را بررسی می کند.

این رساله در ‎۶ فصل تنظیم شده است. فصل شامل نکاتی درباره تحقیق و زندگانی حضرت زینت(س) است.فصل دوم اسناد خطبه های حضرت زینب و بررسی از نظر رجالی و روایی است. فصل سوم خطبه های حضرت زینب و اختلاف نسخ را آورده است. فصل چهارم به بررسی و تحلیل خطبه کوفه می پردازد.فصل پنجم به تحلیل خطبه شام می پردازد. عنوان فصل ششم تحلیل از احتجاج به ابن زیاد نام دارد

با تسلط مسلمانان بر اندلس، به مرور آئین و فرهنگ اسلامی در میان ساکنان آنجا گسترش یافت . با این همه به ‌رغم آنکه اندیشه‌های مختلف دینی و گرایش های گوناگون مذهبی مجالی برای بروز و ظهور در اندلس (در دوره اسلامی) به دست آوردند، تشیّع در شمار معدود مذاهبی بود که اساساً فرصتی برای بیان مبانی اعتقادی خود به دست نیاورد و به سبب وجود عواملی چند، راه برگسترش و تثبیت اندیشه‌‌های شیعی در اندلس بسته شد.پرسش اصلی در این پژوهش آن است که علل و عوامل عدم گسترش وناپایداری تشیّع در اندلس چه بود و سیاست ها و برنامه های حکمرانان اندلس خاصه امویان چه تأثیری در این موضوع داشته است؟یافته های نگارنده در پاسخ به سوال اصلی تحقیق از این قرار است که: اندلس از زمان فتح تا سرنگونی خلافت اموی در قرطبه ماهیتی اموی داشت که سیاست های خود را بر مبنای نادیده گرفتن حق اهل بیت استوار ساخته بود.امویان با حمایت همه جانبه ازمذهب مالکی ، مجال هر گونه فعالیت را از دیگر مذاهب،خاصّه تشیّع سلب کردند.انکار حقایق شیعه و انتساب به یهودیّت و مسیحیّت، مبارزه فراگیر با حکومت های شیعی در خارج از اندلس، نگارش آثاری بر ضد شیعه و اعتقادات آنها و جلوگیری از انتشار هر گونه مطلبی درباره عاشورا، پوشاندن واقعیّات تاریخ تشیّع، تشویق به ردّیه نویسی در مسائل شیعی و سرکوب حرکت ها و قیام های شیعی همگی ازجمله اقدام های حکومت اموی بر ضدّ تشیّع در اندلس بود.این اقدام ها باعث شد تا فعالیت ها و کوشش های پیروان تشیّع در اندلس به گونه ای آشکار محدود شده و شیعیان از بیان باورها و انجام مراسم مذهبی خود باز مانند.تنها پس از برافتادن امویان بود که شیعیان فرصتی هر چند کوتاه به دست آورده،با تأسیس خلافت حمودی توانستند شمّه ای از حضور سیاسی- فرهنگی خود را در اندلس نشان دهند.با این همه به دلیل دور ماندن آنها از مراکز علمی، نهاد ها و عالمان و نظریه پردازان دینی و مذهبی خود، آشنایی چندانی با مبانی فکری اندیشه های کلامی و فلسفی شیعه نداشتند. این پژوهش بر اساس روش تحلیلی و با استفاده از منابع،مآخذ و مطالعات تاریخی صورت گرفت.از این رو پرداختن به علل و عوامل عدم گسترش و زمینه های ناکامی تبلیغات شیعیان در اندلس و نیز علل ناپایداری این مذهب در آن سرزمین موضوعی بدیع و پژوهشی نوآورانه بود که لزوم بررسی و تحلیل منابع تاریخی را ایجاب می کرد.

در تاریخِ اسلام، فتوّت در عرصۀ سیاسی- اجتماعی و بنا بر مقتضیات زمان و مکان، مفهومی سیال و گفتمان هایی متعدد داشته است. این مسئله اختلاف نظر مورخان و پژوهشگران را در مورد اهداف و مقاصد فتیان در پی آورده است. از آنجا که فتوّت بیشتر متکی بر مردم و متن جامعه بود، به تدریج از یک مفهوم فردی به یک مفهوم و گفتمان اجتماعی تغییر یافت. فتوّت با گسترش در ساحت اجتماع و سرزمین های اسلامی، در سدۀ چهارم هجری قمری وارد مرحلۀ جدیدی شد که با انعطاف در برابر تحولات سیاسی- اجتماعی و گرایش به نحله های فکری و مذهبی همچون صوفیان، ملامتیان، اهل تشیع و تسنن، نمودهای تازه ای یافت. این گروه ها متناسب با اهداف و اعتقادات خود، از الگوهای اخلاقی فتوّت بهره گرفته و به لحاظ ذهنی و عینی بر آن اثر گذاشته اند؛ این مسئله در جنبۀ نظری و عملی فتوّت تأثیر گذار بود، تا جایی که در سدۀ ششم به نهادی سیاسی تغییر یافت. علی رغم تحول سیاسی حاصل از سقوط خلافت عباسی، فتوّت در عصر مغولان و ایلخانان همچنان تداوم و گسترش یافت و از نهاد و گفتمانی سیاسی به نهاد و گفتمانی اخلاقی- صنفی، ولی با صبغه ای صوفیانه، تبدیل و تغییر ماهیت داد؛ تا جایی که در این دوران گفتمان فتوّت صوفیانه و اصنافی کارایی فراوانی از خود نشان داد. هر گروه و طریقتی با گرایش های مذهبی و وجوه اشتراک و تمایز، فتوّت و گفتمان خاص خود را داشته که این امر تا حدی در منابع و فتوّت نامه ها، بازتاب یافته است. از آنجا که گفتمان های فتوّت تا سدۀ هشتم ملازمت و تقارن داشته اند، آن ها را نمی توان دقیقاً مشخص کرد. با توجه به اهمیّت موضوع، این مقاله در صدد است به طور کلی و مشخص و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی گفتمان های فتوّت در تاریخ اسلام از سدۀ چهارم تا سدۀهشتم هجری قمری بپردازد.