آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

رساله حاضر به جمع آوری اندیشه های فلسفی حضرت امام رحمه الله علیه از آثار فلسفی، کلامی، عرفانی، اخلاقی، فقهی، اصولی، سخنرانی و دیوان اشعار ایشان و ... پرداخته و مقایسه بین نظرات این حکیم با حکماء دیگر نموده است و در خلال بحث های خود ابداعات حضرت امام رحمه الله علیه را به نمایش گذاشته و نقاط قوت و نوآوری های ایشان را در کنار عقاید فلاسفه پیشین از جمله ملاصدرا بیان کرده است. پایان نامه در دو بخش امور عامه یا الهیات به معنی اعم و الهیات به معنی اخص تدوین شده است که هر کدام از آن، خود شامل فصلهای متعددی است. حضرت امام رحمه الله علیه علیرغم احترامی که به فیلسوفان و عارفان از جمله میرداماد و ملاصدرا و ابن عربی و محمدرضا قمشه ای دارد، ولی در برخی موارد به نقد آراء آنها پرداخته و نقاط ضعف نظراتشان را نمایان ساخته است. رساله حاضر تلاش کرده است که نظرات ابتکاری حضرت امام رحمه الله علیه را در مقایسه با دیگر فیلسوفان نشان دهد، و به این وسیله میزان نوآوری امام و مقدار پای بندی و التزام او به حکمت متعالیه نشان داده شده است و به این وسیله مشخص شده که امام چگونه از مباحث قرآنی و روایی و عرفانی و کلامی برای بازسازی یک نظام فلسفی بهره گرفته است

ابن‌تیمیه بزرگ‌ترین نظریه‌پرداز سلفیّه که فتواهای افراط‌گرایانه تکفیری او همچنان دستاویزی برای کشتار مسلمانان است، موضوع ایمان و کفر را از مسائل شرعی دانسته وکفر را همان عدم ایمان تعریف می‌کند. وی در یک تقسیم‌بندی کلّی، تکفیر را به مطلق و معین تقسیم می‌کند؛ در تکفیر مطلق، تنها به بیان اسباب کفر پرداخته و آن را بر وصف عامّی، معلّق ساخته و به فرد خاصی اختصاص نمی‌دهد؛ ولی در تکفیر معیّن، حکم کفر به فرد یا گروه معیّنی صادر می‌شود که قول، عمل یا اعتقاد کفرآمیزی که با اسلام در تناقض است، از او سر زده باشد. وی در تحلیل دیدگاه خویش درباره دسته‌بندی یاد‌شده، تکفیر معیّن را به آیاتی از قرآن مستند می‌سازد که در آن خداوند متعال، افرادی را به‌صورت‌خاص به‌عنوان کافر معرفی می‌کند؛ اما از‌آنجا‌که ابن‌تیمیه برای صدور حکم تکفیر معیّن، ضوابطی را لازم می‌داند، ما در این مقاله به بیان و نقد دیدگاه‌های ایشان در این خصوص پرداخته و نشان داده‌ایم که ایشان خود به ضوابطی که در خصوص سلب ایمان و نسبت کفر ترسیم می‌کند، پایبند نیست و به‌راحتی به تکفیر و وجوب قتل اهل قبله فتوا می‌دهد.

چکیده ندارد.

در این نوشتار سعی شده دیدگاه و نظرات قرآنی علامه مجلسی(ره) گرد آوری شود. مطالب و موضوعات این پایان نامه در سه بخش کلی تنظیم و ارائه شده است. بخش اول، مشتمل بر چند بحث کوتاه و مقدماتی است که به تعریف و تبیین موضوع و پیشینة آن می پردازد. بخش دوم، مشتمل بر یازده فصل است که به بررسی دیدگاه علامه در مباحث علوم قرآن پرداخته است. عناوین فصول این بخش بدین قرار است: وحی، اسباب النزول، کاتبان وحی، جمع و تدوین قرآن، قراءات، فضائل القرآن، عزائم السور، حروف مقطعه، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، اعجاز قرآن، تحریف. بخش سوم، مشتمل بر چهار فصل که به بررسی مباحث تفسیری از دیدگاه علامه مجلسی(ره) پرداخته می شود. عناوین فصول این بخش بدین قرار است: روش تفسیری، ضرب قرآن، تفسیر آیات الاحکام، تفسیر به رأی، ظاهر و باطن. در مجموع می توان گفت، آراء و نظرات علامه بر احادیث وارده از اهل بیت تکیه دارد، و علامه سعی دارند، تعارضات ظاهری بین روایات را توجیه کنند. روش تفسیر علامه چنانچه برخی مفسرین به آن اشاره داشته اند، روش تفسیر موضوعی است که به عقیده نگارنده در نوع خود منحصر به فرد است.

عقیده داشتن به وجود مهدی موعود، یک عقیده اسلامی است و از ارکان مذهب امامیه به شمار می رود و به وسیله اخبار متواتر و قطعی به اثبات رسیده است؛ اما بسیاری از مسائل آن به تحقیق و بررسی نیاز دارد؛ از قبیل: طول عمر، غیبت طولانی، فوائد امام در زمان غیبت و ده ها مسئله دیگر. غیبت یک امر نو و فوق العاده ای نیست؛ بلکه از سنن الهی به شمار می رود و در طول تاریخ انبیا می توان این سنت را مشاهده کرد. این تحقیق پس از بیان مقدمه، مفهوم، مسئله و اقسام غیبت به موضوعات مشترک و متفاوت در این مورد پرداخته و بحث فلسفه و فوائد غیبت را مورد بررسی قرار داده است.

هرگونه تأمل و ژرف کاوی و بازپژوهی پیرامون مسأله اسرار آمیز احتضار و مرگ، از ضرورت غیر قابل انکاری برخوردار بوده و خلأ پژوهشی محسوس در این زمینه بر اهمیت پردازش به آن می افزاید. مبانی و چهاچوب های نظری دستگاه تفکر صدرایی از متعالی ترین چشم اندازهایی است که از فراز آن می توان به ابعاد این مسأله نگریست. در دیدگاه ملاصدرا و امام، عالم احتضار، به عنوان عالم ورود به آستانه مرگ و حالات منحصر به فرد و ویژه اش در سیر تکاملی وجودی نفس مورد توجه قرار گرفته و حقیقت مرگ به عنوان معبر انتقال از نشئه ملکیه ظاهریه به نشئه ملکوتیه باطنیه، مورد بررسی واقع گردیده است. در این پایان نامه، با روش توصیفی-تحلیلی، نخست به تبیین حقیقت احتضار و ویژگی ها و برخی مقارنات و ملازمات آن از دیدگاه ملاصدرا و امام پرداخته شده و آن گاه سیمای حقیقت مرگ، شاخصه ها، انواع و علل آن از دیدگاه این دو اندیشمند مورد بررسی قرار گرفته است. در این پایان نامه بیان مناسبات مباحث، از اهداف و سویه های اصلی محتواست. مبانی ای نظیر تعدد و تمایز عوالم هستی و نشئات نفس و نحوه سیر تکاملی موجودات در عوالم هستی، از طریق حرکت جوهری و همچنین نحوه ارتباط نفس و بدن از مهمترین مبانی است که در ارتباط با موضوع، مورد تأمل قرار گرفته است.

عالم حشر و به دنبال آن مسئله حساب در قیامت از مهم ترین مسائل اعتقادی و کلامی در اصل معاد محسوب می گردد که بررسی استدلالی آن در فلسفه و کلام همراه با شواهد قرآنی و روایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در نوشته حاضر به جمع آوری اندیشه های امام خمینی(ره) و ملاصدرا در این زمینه و مدلّل سازی آنان به شواهد نقلی به شیوه کتابخانه ای می پردازیم. لذا بدین منظور درصدد ارائه ماهیت حشر، اثبات همگانی بودن آن برای همه خلایق، علائم و نحوه وقوع آن، بررسی ادله و شبهات آن و هم چنین مشخصات و لوازم مسئله حساب در قیامت برآمدیم. تطبیق و ارائه منسجم آراء ملاصدرا و امام خمینی (ره) با یکدیگر و در خلال آن مستند سازی به آیات و روایات امر بسیار موثری برای تسهیل در فهم می باشد و مبرا ساختن نظرات از هرگونه خدشه ای را به دنبال دارد. در این راستا هرچند که نظرات ملاصدرا در برخی موارد مبسوط تر و مبنایی تر است، اما تقریباً این دو فیلسوف در تمامی اندیشه های خود در این زمینه هم رأی بوده و اختلاف نظر چندانی با هم دیگر ندارند.

بحث و بررسی پیرامون عالم برزخ به عنوان یکی از وسیع ترین عوالم وجود و نخستین عالم پیش روی انسان پس از مرگ، در فلسفه و کلام اسلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار است و در حوزه الهیات دینی و مباحث معادشناسی تحقیقات و پژوهش های فراوانی در این زمینه به انجام رسیده است، اما با توجه به وجود برخی خلأهای پژوهشی، این رساله متکفل ژرف کاوی در نظرات و آراء حضرت امام (ره) و ملاصدرا پیرامون عالم برزخ گردیده است. اثبات عالم برزخ، کشف وجوه اشتراک و افتراق آن با دو عالم ماده و آخرت، تصویرسازی کامل از تجسم اعمال در برزخ و عذاب و پاداش برزخی، همچنین فرجام برزخ و شاخصه های مرتبط با جزئیات این عالم نظیر ارتباط برزخیان با یکدیگر و با دیگر عوالم، نحوه ادراک برزخ و صور برزخی از جمله مباحثی هستند که در این تحقیق به آن ها پرداخته شده است. ارائه نظام مند نظریات این دواندیشمند برجسته و بررسی تطبیقی آراء آن ها در کنار رصد متون دینی و اصطیاد آیات و روایاتی که با آراء و نظریات مطرح شده مناسبت داشته باشند در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است.

مسأله خلود و تکامل نفس و چگونگی سیر تکاملی وی از مهمترین مباحث حیطه انسان شناسی هستند که همواره مورد توجه فیلسوفان و عرفاء مختلف قرار گرفته و هریک متناسب با مبانی خویش به طرح آراء و نظریاتی پیرامون مسائل مربوطه پرداخته اند.در این نوشتار با استقراء آراء امام خمینی و ملاصدرا، خلود و تکامل نفس در هر یک از عوالم ماده و برزخ و قیامت به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به مبانی و تعاریف پایه در حکمت متعالیه نظیر تساوق تکامل و وجود، تشکیک وجود، محاذات عوالم، حرکت جوهری و حبی، تعریف نفس و قوا و شاخصه های آن و... به تبیین جوانب و مسائل این بحث نظیر ابزار تکامل نفس و غایت آن، نحوه تأثیر عمل در تکامل نفس، تکامل جمادات و نفوس نباتی و حیوانی و تفاوت تکامل در عوالم هستی بر حسب نشآت همچنین بررسی رابطه نفس و بدن و تأثیر آن در خلود،اسباب انقطاع عذاب و بررسی شبهات خلود پرداخته ایم وسعی نموده ایم با یافتن مناسبات این دیدگاهها با آیات و روایات و توجه کافی و وافی به دیدگاههای تفسیری و ادله نقلی و کلامی ، پشتوانه ای برای آراء و نظرات امام و ملاصدرا در زمینه معهود ارائه گردد.