مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
فلسفه دیلتای فلسفه ریکور هرمنوتیک شلایرماخر هرمنوتیک گادامر
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 291
بررسي تطبيقي ديدگاه شلاير ماخر و علامه طباطبايي در هرمنوتيک
نویسنده:
‫غلام‌رسول حميدي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
‫هرمس در يونان باستان، پيام خدايان را در حد فهم بشري تنزيل مي‌کرد، و به‌همين خاطر به کار هرمسي در غرب هرمنوتيک گفته شد. از سوي ديگر، در سنت اسلامي براي رساندن چنين معنايي واژه تفسير به‌کار مي‌رود. فلسفه کار هرمسي، نياز به فهم است، و فهم در زمينه‌هاي مختلفي مطرح است؛ از اين رو، شلاير ماخر هرمنوتيک عام را مطرح مي‌کند و متناسب با آن از قواعد عامي براي فهم، سخن مي‌گويد. علامه طباطبايي با تأليف تفسير الميزان از روش تفسير قرآن با قرآن بهره برده است، که شيوه‌اي بسط‌پذير بوده و نسبت به مباحث جديد از جمله هرمنوتيک، منعطف است. در مورد کاربرد اين قواعد در فهم قرآن همواره ميل و ترديد با هم وجود داشته است؛ زيرا از يک طرف، اکثر اين قواعد عقلايي و جهان‌شمول هستند، و از طرفي ديگر، گفته مي‌شود که خاستگاه هرمنوتيک غرب است. اما داوري درست همواره در گرو شناخت درست است. ايمان به وجود معناي نهايي براي متن و عينيت آن، مؤلف‌محوري و عدم استقلال متن از مؤلف، توجه به نيت مؤلف، و همچنين تأکيد بر دو شيوه تفسير دستوري (توجه به زبان متن) و روان‌شناختي (توجه به گوينده متن)، و عنايت به ماهيت دوري و ارجاعي فهم (دور هرمنوتيک)، که ريشه در امر عقلايي توجه به قراين و سياق سخن دارد، از ويژگي‌هاي بارز هرمنوتيک شلاير ماخر است. وجود ويژگي‌هاي فوق با وضوح بيشر يا کمتري در هرمنوتيک علامه طباطبايي و تفسير قرآن با قرآن، روش‌هاي مشترکي را براي رسيدن به فهم معناي متون پيشنهاد مي‌کند. اما مطرح بودن برخي پيش‌فرض‌هاي ويژه در مورد قرآن کريم از جمله وحيانيت آن، که سبب استعلاي اين متن مقدس از ديگر متون شده است، مستلزم به‌کارگيري روش‌هاي خاصي، علاوه بر قواعد فهم متون عقلايي بوده، و ممنوعيت کاربرد روش‌هاي ديگري مانند روش اصطيادي و تفسير به رأي در هرمنوتيک قرآن کريم را روشن مي‌سازد.
مشخصات اثر
حقيقت تأويل و نسبت آن با هرمنوتيک
نویسنده:
‫محمدکاظم مبلغ
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
کلیدواژه‌های اصلی :
هرمنوتیک (فلسفه)
چکیده :
‫از آن‌جايي که تأويل در فهم آيات قرآن، و همچنين در شکل‌گيري مذاهب گوناگون، نقش مهمي دارد، پژوهش حاضر کوشيده است تا اين مفهوم را با دقت بررسي و تبيين نموده، و علاوه بر آن، نسبت تأويل با هرمنوتيک را هم روشن سازد. در آيات قرآن کريم، تأويل براي معاني مختلفي مانند توجيه متشابهات، عاقبت امر، تأويل احاديث و دلالت پنهان کارها به‌کار رفته است. در روايات نيز تأويل داراي جايگاهي ژرف معرفي شده، و به‌معناي کشف معاني پنهاني آيات، و همچنين گاهي براي امر خارجي به‌کار رفته است. مفسران، عرفا و فلاسفه نيز هر کدام مطابق ذوق خود، تأويل را تعريف کرده‌اند. بيشتر مفسران، معناي خلاف ظاهر را براي تأويل برگزيده‌اند، برخي نيز تأويل را معناي کلي آيه دانسته، و بعضي تأويل را به‌معناي مصاديق آيات گرفته، و برخي نيز تأويل را امر فوق‌العاده مقدسي دانسته‌اند که جايگاه آن در لوح محفوظ است. عرفا نيز که همه چيز را داراي دو سطح ظاهر و پنهان مي‌دانند، تأويل را به‌معناي گذر از ظاهر آيات و رسيدن به باطن آن دانسته‌اند. از نظر آن‌ها تأويل آيات، هماهنگ شدن حقيقت انسان با حقيقت قرآن است. برخي از فلاسفه، توجيه عقلاني آيات را که از پشتوانه برهان برخوردار باشد، تأويل دانسته‌اند. ملاصدرا تأويل را گذر از سطح معنايي پايين‌تر به سطح معنايي بالاتر، بدون ناديده گرفتن ظاهر آيات دانسته است. و اما درباره هرمنوتيک دو رويکرد اصلي وجود دارد؛ در رويکرد نخست، هرمنوتيک به ارايه قواعدي براي فهم درست متن مي‌پردازد. در اين رويکرد، متن داراي معناي واحد و مشخص بوده، و پيدا کردن آن با شرايط خاص، ممکن مي‌باشد. رويکرد دوم با خروج از روش‌شناسي، وارد بحث وجودشناسي شده و به تحقيق در ماهيت فهم مي‌پردازد. در اين رويکرد، به‌جاي معناي درست و نادرست، از "فهم متفاوت" سخن گفته مي‌شود. روشن است که تأويل با رويکرد نخست هرمنوتيک، مشترکات زيادي دارد، اما با رويکرد دوم، مناسبت چنداني ندارد.
مشخصات اثر
مباني هرمنوتيکي نظريه قرائت‌هاي مختلف از دين با نگاه انتقادي
نویسنده:
‫قربانعلي هادي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
چکیده :
‫اگرچه تعدد برداشت و تنوع تفسير، همواره در زندگي بشر وجود داشته، اما گونه خاصي از آن که با عنوان هرمنوتيک ياد مي‌شود، پس از رنسانس در جهان غرب پديد آمد. خاستگاه گرايش به قرائت‌هاي مختلف در غرب را مي‌توان در سه محور اصلي ناسازگاري کتاب مقدس با اکتشافات علمي، اختلافات مذهبي، و تعارض عقل با آموزه‌هاي دين مسيحيت بررسي نمود. اين عوامل و زمينه‌ها اگرچه در کشورهاي شرق و مسلمان، مشاهده نمي‌شود اما عوامل ديگري مانند انگيزه‌هاي سياسي و رواني، اختلاف قرائات، وجود آيات متشابه، مباحث تأويل و ظاهر و باطن آيات قرآن، زمينه ورود اين مباحث در مجامع علمي جهان اسلام را فراهم نمود. انديشمندان غربي، ديدگاه‌هاي مختلفي را درباره هرمنوتيک ارايه کرده‌اند؛ شلاير ماخر با دوري دانستن پديده فهم، تا حدودي دسترسي به قصد مؤلف را ممکن دانسته است. ديلتاي نيز در امر تفسير، دست‌يابي به نيت مؤلف را مهم مي‌شمارد؛ اما هايدگر و گادامر با دخالت دادن پيش‌فرض‌هاي مفسر در عمل تفسير و حلقوي دانستن تفسير، دست‌يابي به نيت مؤلف را مهم ندانسته، و حتي امکان فهم‌هاي گوناگون از يک متن را پيشنهاد مي‌کنند. برخي از نوانديشان مسلمان نيز در ديدگاهي افراطي مانند گادامر عقيده دارند که پيش‌فرض‌هاي مفسر در قرائت و تفسير متون ديني مؤثر است. امکان قرائت‌هاي مختلف از متون ديني، اعتبار بخشي به تفسير به رأي، اعتبار بخشي به تمام فرقه‌هاي انحرافي دين، نسبي‌گرايي، عدم دسترسي به فهم صحيح از دين، بي‌توجهي به مراد مؤلف، ترويج شکاکيت، عدم ثبات در فهم و ايجاد بدعت در دين، از پيامدهاي چنين رويکردي خواهد بود. به علاوه اين گرايش مي‌تواند التزام به لغويت کلام خدا و پيامبر، و فعل پيامبر را در پي داشته باشد؛ زيرا اگر تفسير بهتر و صحيح معنا نداشته باشد، بت‌پرستي هم نوعي از خداپرستي تلقي مي‌شود. روشن است که چنين پيامدهايي را نمي‌توان پذيرفت؛ اما اختلاف مفسران در تفسير متون را مي‌توان يا بر اساس مکمل بودن و يا در طول هم بودن توجيه کرد.
مشخصات اثر
هرمنوتیک چیست و چه ارتباطی با نسبی گرایی دارد؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
پاسخ تفصیلی:
پاسخ : مفهوم هرمنوتيك "هرمنوتيك" در اصل مشتق از نام "هرمس" خداى يونان باستان است. هرمس، الهۀ مرزها و واسطۀ بين خدايان و مردمان، خالق سخن و تفسير كنندۀ خواسته‌هاى خدايان براى مردمان بوده است. به همين مناسبت، هرمنوتيك، در لغت به معناى "وابسته به تفسير" بیشتر ...
مشخصات اثر
هرمنوتیک و نسبت آن با اندیشه اسلامی
نویسنده:
محمدباقر سعیدی روشن
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
محمدتقی مصباح یزدی
چکیده :
این مقال بر آن است تا هرمنوتیک یا تفسیر خاص قرآن را بررسی کند. مؤلف ابتدا مبانی و زیرساختارهای فکری خاص در فهم قرآن را مطرح می‌کند، زیرا مبانی یا باورهای پایه و زیرساخت‌های اعتقادی تأثیر به سزایی در شیوه فهم، اصول و قواعد و معیارها و منطق فهم یک متن دارد. از آن جا که این مبانی در مورد قرآن منحصر به فرد است، هرمنوتیک و تفسیر آن نیز منحصر به فرد خواهد بود. از جمله آن که تفسیر و قرائت‌های مختلف در باب ضروریات دین جایز نیست و امکان فهم قرآن که کتاب هدایت است، برای بشر میسر می‌باشد، زیرا اگر این متن قابل فهم نباشد مستلزم نقض حکمت الهی است و نیز نزول آن لغو خواهد بود. مؤلف در ادامه به مکانیسم فهم متن اشاره می‌کند و انواع قراین را در آن دخیل می‌داند که می‌توان به قراین درون متنی و برون متنی اشاره کرد. سرانجام به این نتیجه می‌رسد که روش فهم قرآن باروش فهم متون بشری متفاوت است و امکان قرائت‌های مختلف از قرآن همانند متون دیگر صحیح نیست.
صفحات :
از صفحه 40 تا 55
مشخصات اثر
نمایه هرمنوتیک و تأویل
نویسنده:
امیرحسین حیدری تفرشی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
کلیدواژه‌های اصلی :
هرمنوتیک (فلسفه)
مشخصات اثر
هرمنوتیک سهروردى
نویسنده:
فاطمه اصغرى، طاهره کمالى زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس‌سره,
چکیده :
حکماى مسلمان در سلوک معرفتى خود، همواره به دنبال حقایقى بوده اند که هرگونه شک و شبهه اى از آن زدوده شده باشد. در این مسیر، سرچشمه وحیانى کلام الهى و کلام اولیاى الهى راه گشا و مددرسان ایشان است. در این میان شیخ شهاب الدین سهروردى نخستین حکیم مسلمان است که با استشهاد و استناد به آیات و روایات، دیدگاه هاى خود را در مسیر نیل به حقیقت اعلا قرار داده است. در این مقاله دیدگاه ویژه هرمنوتیکى سهروردى، که در حکمت اسلامى با عنوان تأویل از آن یاد مى شود، مورد تحلیل قرار گرفته است. سهروردى با اتکا به نظریه خیال در حوزه معرفت شناسى و جهان شناسى خود، فرایند تأویل را براى درک و شهود حقایق باطنى ضرورى مى داند و با ذومراتب دانستن این فرایند مشکل نظریه تأویل به رأى را با واحد بودن حقیقت، دفع مى کند.
صفحات :
از صفحه 125 تا 149
مشخصات اثر
روش شناسى نفى روش در هرمنوتیک فلسفى گادامر
نویسنده:
محمدحسین مختارى، مهدى سرلک
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره),
چکیده :
هرمنوتیک فلسفى یکى از مهم ترین رویکردهاى هرمنوتیکى است که مارتین هایدگر آن را پایه ریزى و تبیین کرد و هانس جورج گادامر آن را تدوین کرد و توسعه بخشید. گادامر که شاگرد خصوصى هایدگر بود، در معروف ترین اثرش در هرمنوتیک به نام حقیقت و روش به تحلیل و نقدى گسترده و پرمحتوا از اندیشه هرمنوتیک روشى پرداخت. هرمنوتیک روشى، بر ارائه اصول و قواعد و روش شناسى تفسیر صحیح متون همت مى گمارد؛ اما گادامر بنیان هرمنوتیکى خود را بر نفى روش و پدیدارشناسى فهم وجودى استوار مى سازد و با اتکا بر اصول هرمنوتیکى خود، الگوى مفاهمه دیالکتیکى را ارائه مى دهد. این نوشتار، کیفیت ابتناى فلسفه هرمنوتیکى گادامر بر نفى روش را توصیف و تحلیل مى کند تا از این رهگذر بتواند علاوه بر تبیین «مفاهمه دیالکتیکى مبتنى بر پرسش و پاسخ» به منزله روش بدیل گادامر در نفى روش، فرصتى براى بررسى این روش در اختیار قرار دهد و روشن خواهد شد که الگوى وى، داراى مشکلات پرشمارى از قبیل ابهام، دور و تسلسل است.
صفحات :
از صفحه 107 تا 128
مشخصات اثر
رابطه هرمنوتیک و تفسیر و تأویل قرآن
نویسنده:
علی آقایی ابرندآبادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
این پژوهش به بررسی تطبیقی هرمنوتیک و تفسیر و تأویل قرآن پرداخته و مطالب آن در سه فصل با این عناوین آمده است: فصل اول، توصیف هرمنوتیک: معنای لغوی هرمنوتیک، هرمنوتیک کتب مقدس؛ فصل دوم، توصیف تفسیر و تأویل قرآن: معنای لغوی و اصطلاحی تفسیر قرآن، معنای لغوی و اصطلاحی تأویل قرآن، گرایش های تأویلی متن گرا (تأویل به معنای تفسیر، تأویل به معنای خلاف ظاهر، تأویل به معنای بطون قرآن، تأویل به معنای حقیقت خارجی) و فراسوی متن گرا (اسماعیلیه، عارفان، صوفیا و فیلسوفان)؛ فصل سوم، رابطه هرمنوتیک و تفسیر و تأویل قرآن: جایگاه هرمنوتیک در حوزه معارف دینی، بررسی آرای دو نواندیش مسلمان (ابوزید، شبستری)، چالش های مباحث هرمنوتیک در حوزه معارف اسلامی
مشخصات اثر
در هم کنش زبان هنری و تجربه دینی از چشم انداز هرمنوتیکی هانس-گئورگ گادامر
نویسنده:
علیرضا رازقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
تجربۀ دینی، تجربۀ منحصر به‌فردی در میان تجارب وجودی انسانی است و این مسئله به‌واسطۀ رابطۀ والایی است که از حقیقتی فرازمینی و غیرمادی سرچشمه می‌گیرد. مسئلۀ اساسی در اینجا چگونگی رابطۀ میان تجربۀ دینی و تجربۀ زیبایی‌شناختی(هنری) است. زبان هنری به‌عنوان زبانی ملموس، عینی و قابل فهم برای هر انسانی، چگونه در درون تجربۀ زیبایی‌شناختی به کمک تجربۀ دینی می‌آید؟ حقیقت دینی، امری وجودی است و لذا زبان آن آشکارکنندۀ وجود است. از آنجاکه حقیقت دینی به زبانی رمزی بیان می‌شود، برای همۀ انسان‌ها فهم‌شدنی نیست. فرض هرمنوتیک گادامر برآن است که حقیقت در قاب تصویر یا بر روی صحنۀ نمایش و دیگر نمونه‌های هنری به‌صورت عریان و فارغ از پیچیدگی‌های زبانی (زبان مکتوب) برای مخاطب عرضه می‌شود و فهم عمیقی به شکل ساده و عریانی به‌دست می‌آید. لذا،آنجا که زبان پیچیده و رمزی دین سنگین به‌نظر می‌رسد، زبان هنری (شعر و ادبیات، تئاتر، موسیقی، تصویرسازی و ...) این نقیصه را جبران می‌کند و مسیر انتقال مفاهیم دینی را هموار خواهد کرد. حال آنکه اثر هنری نیز با محتوای دینی، غنا و عمق دیگری می‌گیرد و لذا تجربۀ دینی و زیبایی‌شناختی در ساحت هرمنوتیک، در هم‌کنشی متقابل برقرار می‌کنند که به بسط وجودی منجر می‌شود.
صفحات :
از صفحه 193 تا 222
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 291