مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: این کتاب به جنبه های فکری داشتن تعابیر مذهبی متنوع در مجاورت و پیامدهای سیاسی اجتماعی می پردازد. این دیدگاه چند رشته ای را در مورد این موضوع پیچیده ارائه می دهد، کار متقابلی را در مورد کثرت دینی با ادعاهای حقیقت از الهیات و همچنین فیلسوفان سنت های قاره ای و تحلیلی ارائه می دهد. کتاب شامل سه بخش عمده است. بخش 1 ایده های پیرامون تنوع و حقیقت مذهبی را بررسی می کند. بخش 2 اهمیت معرفتی تنوع مذهبی را ترسیم می کند. و قسمت 3 با بررسی جنبه های عملی و اجتماعی تنوع دینی، جلد را به پایان می رساند. این کتاب با آوردن دیدگاهی فرا رشته ای به موضوعی که در خط مقدم گفتگو پیرامون زندگی دینی جهان باقی می ماند، مورد توجه محققان علوم دینی، الهیات و فلسفه دین خواهد بود.

بشر در طول تاریخ با انواع ادیان الهی و غیرالهی مواجه بوده است و امروزه با توجه به گستردگی ارتباطات، این تنوع ادیان، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. نسبت به تکثر ادیان، رویکردهای متفاوتی وجود دارد که یکی از آن رویکردها، پلورالیسم یا کثرت­گرایی است. پژوهش حاضر، به بررسی و نقد پلورالیسم دینی از دیدگاه محمد شحرور می­پردازد؛ پلورالیسم دینی بدین معناست که ادیان بزرگ جهان، تشکیل دهندۀ برداشت­های متغیر و درک و دریافت­ها و واکنش­های گوناگون از حقیقت الوهی‌اند. با مراجعه به تالیفات شحرور، دیدگاه و ادلۀ او در بحث کثرت­گرایی دینی، تبیین شده و بر اساس مبانی اعتقادی اسلامی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. شحرور برای اثبات کثرت­گرایی دینی مورد نظر خود، ادله‌ای را ذکر کرده است که از جملۀ آنها استناد به آیات قرآن است. شحرور، اسلام را دینی فطری دانسته و همۀ انسان‌ها (اعم از پیروان حضرت محمد$ و غیر آنها) را مسلمان می‌داند. وی ارکانی را برای اسلام معرفی می‌کند که پایبندی به آنها، منجر به ورود به دایرۀ اسلام و برخورداری از حقوق اسلامی می‌شود؛ حال آنکه با تامل در آیات قرآن و مراجعه به تفسیر آنها، برداشت نادرست او از آیات روشن شده و بطلان دیدگاه او به اثبات می‌رسد.

ترجمه ماشینی: رابرت مک کیم در کتاب «درباره تنوع مذهبی» تعدادی از پاسخ‌های احتمالی را به دانش سنت‌های مذهبی متنوعی که امروزه در دسترس همه ما است، متمایز و بررسی می‌کند. گریزی از این واقعیت نیست که حضور سنت های رقیب اکنون با هر یک از سنت ها به شیوه ای جدید و نیرومند روبرو می شود. و به طور گسترده ای به رسمیت شناختن حساسیت های مذهبی واقعی و جدیت واقعی مذهبی در دیگران وجود دارد. آگاهی از سنت های دیگر چگونه ممکن است و چگونه باید بر عضوی از یک سنت مذهبی خاص تأثیر بگذارد؟ چه نگرشی باید نسبت به باورها و چشم اندازهای نجات بخش اعضای دیگر سنت ها داشت؟ مک کیم چندین پاسخ پیشنهادی برای این سؤالات را بررسی می‌کند و عمیق‌ترین تحلیل‌ها را تا به امروز از گزینه‌هایی مانند انحصارگرایی و شمول گرایی ارائه می‌کند. او استدلال می کند که آنچه شبیه موقعیت های کاملاً تعریف شده و گسسته به نظر می رسد تا حدودی تحت بررسی حل می شود و احتمالات متفاوتی را آشکار می کند. مک کیم بهترین مکان را برای یافتن معقول‌ترین پاسخ‌ها پیشنهاد می‌کند و جذابیت گزینه‌های جامع‌گرا را مورد بررسی قرار می‌دهد. او توجه خاصی به ماهیت مبهم مذهبی شرایط ما و پیامدهای این ابهام دارد.

آقاى استیو ریچارد، فرضیه پلورالیسم دینى جان هیک را از سه منظر کلامى، معرفت شناختى و روش شناختى قابل نقد مى داند. در نقد کلامى، که در این شماره تقدیم مى شود، او معتقد است این فرضیه جوابى است به سؤال رابطه مسیحیت با ادیان دیگر از درون سنت مسیحى. به نظر نویسنده، در سنت کلامى مسیحى در خصوص رابطه مسیحیت با ادیان دیگر عمدتاً دو پاسخ وجود داشته است: انحصارگرایى و شمول گرایى. به اعتقاد آقاى ریچارد، فرضیه پلورالیسم دینى جان هیک جواب سوّمى به این سؤال است. در این مقاله، انتقادات انحصارگرایان و شمول گرایان به پلورالیسم دینى مطرح شده و سپس به اختصار جوابهاى جان هیک با استفاده از نوشته هاى او آورده شده است.

زبان دین یکی از مسائل فلسفی و کلامی است که درباره‌ی معناداری و معناشناسی گزاره‌های دینی بحث می‌کند. پلورالیسم دینی نیز از مسائل نو پیدا در اندیشه‌ی کلامی معاصر است و به معنای پذیرش حقانیت همه‌ ادیان و اینکه سعادت و نجات بسته به پیروی از یک دین خاص نیست، است. پژوهش حاضر درصدد است که کارکرد زبان دین در پلورالیسم دینی را از دیدگاه جان هیک اندیشمند مسیحی-انگلیسی و مرحوم علامه طباطبایی فیلسوف و دین‌شناس مسلمان موردبررسی قرار بدهد. مهم‌ترین مسائلی که در بحث زبان دین مطرح است ناظر به شناختاری و واقع‌گرا بودن یا غیرشناختاری و نا واقع‌گرا گرا بودن زبان دین، بحث سخن گفتن خدا با انسان و بحث معناشناسی صفات خداوند است. هیک و علامه هردو زبان دین را شناختاری و واقع‌گرا می‌دانند هرچند که در بحث واقع‌گرایی زبان دین هیک معتقد به واقع‌گرایی انتقادی است ولی علامه برخلاف هیک دیدگاهی میان واقع‌گرایی خام و واقع‌گرایی انتقادی دارد. پرسش مهم دیگری که در عرصه‌ی زبان دین مطرح است مربوط به شیوه‌ی سخن گفتن خداوند با انسان است. اینکه خداوند با چه زبانی با ما سخن می‌گوید و ما چگونه باید متوجه منظور سخن خداوند شویم؟ پرسش‌هایی از این قبیل ذیل بحث زبان دین است که پاسخ داده می‌شوند. مسائل مطرح‌شده در باب پلورالیسم دینی شامل حقانیت ادیان، نجات پیروان ادیان، بحث فهم و تفسیر دین و مسأله‌ی هدایتگری خداوند می‌شود. دغدغه اندیشمندان در بحث پلورالیسم دینی این است که از میان ادیان موجود در جهان کدام‌یک از حقانیت بیشتری برخوردار است و پیروی از کدام دین ما را به سعادت می‌رساند؟ هیک شاخص‌ترین مدافع نظریه‌ی پلورالیسم دینی، حقانیت برابر و نجات را به همه‌ی ادیان تعمیم می‌دهد. علامه طباطبایی از میان سه شیوه مواجهه با تعدد ادیان، در بحث حقانیت رویکرد انحصارگرایانه دارد و معتقد است دین حق یکی است و آن‌هم دین اسلام است؛ اما در بحث نجات، می‌توان دیدگاه علامه را شمول‌گرایی اسلامی خواند. در خصوص ارتباط زبان دین و پلورالیسم دینی که دغدغه‌ی اصلی پژوهشگر در این پژوهش است. هیک میان این دو مسأله ارتباط برقرار می‌کند و برای ایجاد این ارتباط از اصل معرفت‌شناسی‌ کانت و دیدگاه بازی‌های زبانی ویتگنشتاین مدد می-گیرد اما علامه طباطبایی ارتباطی میان زبان دین و پلورالیسم دینی نمی‌بیند. این پژوهش ما را به این نتیجه رهنمون کرد که زبانی در اندیشه‌ی پلورالیسم دینی کارکرد دارد که از حالت شناختاری خارج‌شده و شکل اسطوره‌ای به خود گرفته باشد. هیک با تأثیرپذیری از معرفت‌شناسی کانت بنیان‌های معرفتی‌اش در زبان دین خصوصاً در شناختاری و واقع‌گرایی زبان دین بعد از طرح پلورالیسم تغییر می‌کند. بعد از طرح پلورالیسم زبان دین شکل اسطوره‌ای به خود می‌گیرد و واقع‌گرایی انتقادی در اندیشه‌ی هیک شدت می‌گیرد.