مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

در این کتاب پس از مروری بر سنت فلسفه‌ستیزی در جهان مسیحیت و اسلام، مهم‌ترین آموزه‌های مکتب تفکیک مطرح و نقد می‌شوند. سپس روش‌شناسی طرفداران این مکتب مورد توجه قرار می‌گیرد و آن‌گاه آراء شخصیت‌های برجستۀ این جریان فکری و چالش‌هایی که آنان با شخصیت‌های برجسته‌ای مانند علامه طباطبایی داشته‌اند کاویده می‌شود. کتاب حاصل جمع‌آوری ۱۳ مقاله نویسنده درباره مکتب تفکیک، نوشته‌شده در سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۰ و یک گفت‌وگو مربوط به سال ۱۳۹۵ می باشد. مهم‌ترین آموزه‌های مکتب تفکیک عبارت‌اند از: جدایی راه دین از فلسفه و عرفان؛ برتری شناخت دینی؛ استناد این شناخت به قرآن و حدیث؛ اتکا به ظاهر آیات و روایات و سرانجام رد هرگونه تأویل. مکتب تفکیک کارش را با نقادی فلسفه و بی‌اعتبارسازی آن آغاز می‌کند، اما می‌کوشد از طریق آن کسب اعتبار کند. شاید در متون معاصر حمله‌ای تندتر و بی‌رحمانه‌تر از نقدهای طرفداران این مکتب به فلسفۀ اسلامی نتوان یافت، اما در همین متون بزرگان این مکتب «فیلسوف تفکیکی» لقب می‌گیرند. مدعیان تفکیک ما را به نوعی خاص از عقلانیت دعوت می‌کنند که به نظر می‌رسد با عقلانیت رایج تنها اشتراک لفظی دارد. آنان ما را به تعبد و قبول آموزه‌ها و رازهایی فرامی‌خوانند که نه‌تنها برای آنها دلیلی به دست نمی‌دهند، که حتی معتقدند ما توان ادراکشان را نیز نداریم.

گروهی موسوم به مکتب تفکیک اعتقادشان بر آن است که استفاده از ادله فلسفی و عقلی در باورهای دینی و کسب معرفت های وحیانی جایز نبوده، آموزه های فلسفی را دست ساز بشر دانسته، نطاق آن را برای اثبات آموزه های اعتقادی و وحیانی ناکافی می دانند و تفکیک این دو ساحت را واجب می شمارند. برخی از معتقدان این مکتب بر خلاف آراء حکما و فلاسفه مدعی تفکیکی بودن فارابی، ابن سینا، خواجه نصیرالدین طوسی و ملاصدرا در معاد جسمانی می باشند. نویسنده در این کتاب تلاش کرده است ادعا، ادله و شواهد آن ها را مورد ارزیابی قرار داده و مدعای ایشان را با ترازوی نقد و ارائه مستندات، بررسی نماید.

این شماره مجله سمات باعنوان دفتر ویژه به مکتب تفکیک پرداخته و حاوی مطالب زیر است: 1- مکتب تفکیک و تمایزات آن با فلسفه و عرفان - گفتگو با آیت الله سید جعفر سیدان 2- مساله شناخت خداوند - آیت الله میرزا مهدی اصفهانی 3- در بیان جدایی طریق قرآن و اهل بیت علیهم السلام از طریق فلاسفه و عرفا - آیت الله حاج شیخ مجتبی قزوینی 4- ملاحظاتی پیرامون مکتب تفکیک - حسن میلانی

مجلد سوم از مجموعه درآمدی به تاریخ فلسفه اسلامی عهده دار شرح حالات و افکار سهروردی ، متفکران مشهور مکاتب فلسفی شیراز و اصفهان ، ملاصدرای شیرازی ، مفسران و منتقدان حکمت متعالیه و فلسفه پژوهان شیعی معاصر است. از آن جا که مطالب هر یک از فصول پنج گانه مذکور توسط فرد مستقلی، گردآوری و با شیوه بیان مخصوص به خود او نگارش یافته، میزان توجه به جهات علمی و پژوهشی در هریک از این بخشها متفاوت است . در این میان فصل مربوط به اندیشمندان مکاتب شیراز و اصفهان به لحاظ ساختار، نظم در بیان و هدف گذاری مشخص بهترین فصل این مجلد و مباحث مربوط به مفسران و منتقدان فلسفه صدرایی به لحاظ ورود نامناسب به بحث، عدم تتبع لازم در منابع دست اول، ارائه گزارش های ابتر و مثله کردن نظرات برخی اندیشمندان عدم رعایت تناسبات کمی، نقدهای ناموجه بر ناقدان فلسفه صدرایی و...؛ ضعیف ترین فصل این مجلد بلکه پرنقض ترین بخش این مجموعه سه جلدی محسوب می شود.