مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مروری بر آداب طریقت و سیر و سلوک الی الله و مراحل آن است. در این نوشتار که نخستین جلد از یک مجموعه سه جلدی است، برخی از منازل و مراحل سیر و سلوک عرفانی با استناد به آموزه‌های اسلامی بیان گردیده است. نگارنده نخست کلیاتی از حرکت انسان به سوی خدا در مراحل مختلف زندگی خویش در این دنیا و در عوالم دیگر مطرح کرده و سپس منازل سیر و سلوک مانند: منزل یقظه و بیداری، توبه، محاسبه، انابه، تفکر، اشفاق، خشوع، اخبات، زهد، ورع، رجا، تبتل، تذکر، اعتصام، فرار، ریاضت، سماع، حزن، خوف، رغبت، رعایت، مراقبت، اخلاص، تهذیب، استقامت، توکل، تفویض و تسلیم را مورد شرح و بررسی قرار داده و مبانی روایی و قرآنی این منازل را بیان نموده است.

نویسنده ی این کتاب رقعی تلاش کرده است تا تمامی مراحل سفر آخرت و کاربرد عبادات در این سفر را به طور خلاصه به رشته ی تحریر درآورد تا نوجوان و جوانان و کسانی که در موضوعات دین کمتر مطالعه دارند با موضوع معاد که یکی از اساسی ترین موضوعات دین است بیشتر آشنا شوند. وی مطالب خود را از لحظه ی جدایی روح از بدن آغاز نموذه و نتایج اعمال دنیوی انسان در هر مرحله از سفر آخرت را ذکر نموذه است. همچنین برای درک بهتر مطالب ، از موضوع حج که دربرگیرنده ی تمام کارهای عبادی و معارف دین است، بهره ی فراوان برده شده است.

کتاب حاضر، شامل مطالبی است در باب تزکیه‌ی نفس و مراحل سیر و سلوک به سوی لقاء الله که مباحثی از این دست را شامل می‌شود: شکر و سپاسگزاری بزرگ‌ترین صفت بشر، نخستین شرط سلوک، راه تقوی، معنای خدمت کردن به خالق، تاثیر هدایت کردن مردم و اهمیت آن، حقیقت دینداری، مراتب ایمان، آثار ایمان شهودی، مفهوم حق الیقین، حقیقت سوء خلق و خوی‌های زشت، حقیقت کمال، و صفات کمال و جلال در پروردگار.

در این رساله، مراتب و مراحل سلوک و آداب طریقت ـ با ذکر آیات، روایات و ادعیه مختلف ـ تشریح شده است. از مباحث این کتاب است: علم پیدا کردن به آفریدگار جهان، آغاز سیر به سوی لقاء و امیدوار بودن، در جست و جوی واسطه و خلیفه الهی، توبه و بازگشت از برنامه‌های دنیوی، اصلاح باطن ملازم با اصلاح ظاهر، مبارزه با منشا رذایل، توحید، شرایط توکل، رضا، محبت، اخلاص، تقوا و نگهداری نفس و مراتب.

رسالة «سیر و سلوک» رساله‌ای است منسوب به «علّامه بحرالعلوم». در این رساله، علاوه بر شرح حال علامه بحرالعلوم و صحت انتساب رساله به ایشان، حقیقت و مقصد سلوک الی الله، کیفیت و آثار سلوک الی الله و طریق ذکر علامه بحرالعلوم با شرحی تفصیلی از «حضرت علامه طهرانی» بیان شده است. این کتاب شامل دو بخش است. بخش اول: طرح کلی از حقیقت سلوک الی الله و مقصد آن و شرح منازل عالم خلوص و عوالم قبل و بعد از آن است. این بخش مشتمل بر چهار فصل است: فصل نخست: خاصیت عدد چهل در ظهور استعدادات، فصل دوم: معرفت اجمالیه مقصد، فصل سوم: دخول به عالم خلوص و معرفت آن، فصل چهارم: سیر درمنازل چهل گانة عالم خلوص. بخش دوم در طریق سلوک و مسافرت الی الله به دو بیان است: فصل اول: بیان اجمالی در طریق سلوک الی الله، فصل دوم، بیان تفصیلی در طریقه سلوک الی الله. فصل سوم در آثار سلوک و فصل چهارم در طریق ذکر مؤلف نگاشته شده است.