مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهشی درباره مقامات و منازل در «عرفان عملی» و دیدگاهها در مورد «مکاتب عرفانی» و راه‌های طی مراحل سیر و سلوک است. در این اثر ضمن بیان تعریف عرفان و عرفان عملی و فرق آن با اخلاق، به بحث درباره اصول کلی عرفان در اسلام پرداخته شده و دیدگاه‌های برخی از شخصیت‌های اسلامی مانند شهید مرتضی مطهری در این زمینه منعکس گردیده است. نویسنده به بررسی مقامات و منازل عرفانی و گرایش‌های مختلف در عرفان پرداخته و نقش تقوا، تهذیب نفس، شب زنده‌داری، توبه و جبران گناه، امید به رحمت الهی و اعمال صالح را برای رسیدن به کمال نفس و در نتیجه سیر و سلوک عرفانی را بررسی نموده است. وی همچنین به بیان آثار ذکر الهی و مداومت بر اذکار مختلف و ریاضت نفس پرداخته و رابطه بین نفس و بدن و راههای معالجه بیماری‌های نفس را بیان کرده است.

بررسی ارکان و مبانی عرفان عملی و سیر و سلوک معنوی در دین اسلام است. در کتاب حاضر در نه فصل به تبیین مهمترین شاخص‌های عرفان اسلامی و نسبت آن با عقلانیت و آموزه‌های قرآنی و روایی پرداخته شده است. نویسنده سعی دارد نشان دهد که عرفان اسلامی منطبق با شریعت بوده و یک سلوک مخلصانه را برای هدایت یافتن نشانه‌گیری کرده است. وی عرفان اسلامی را به دو بخش اعمال قلبی و مبانی عملی تقسیم کرده و تفاوت بین عرفان با اخلاق را بیان کرده است. وی توجه قلبی، خلوت‌گزینی، کم‌گویی، کم‌خوری، کم‌خوابی، توجه به نماز، ذکر دایم قلبی و عملی، طهارت درون، حلم و بردباری، احسان و بخشش، تقوا و پرهیزکاری و عفو گذشت را از عناصر مهم عرفان اسلامی بر شمرده و موانع توجه قلبی و درمان آن را بررسی نموده است.

کتاب حاضر، حاوی مباحثی است در باب عرفان و اخلاق اسلامی که با تکیه بر آیات قرآنی، احادیث ائمه (ع) و گفته‌های بزرگان دین به طبع رسیده است . عناوین این مباحث به ترتیب عبارت‌اند از" :نیایش و ستایش"، "نبوت، قرآن و قیامت"، "در آیینه امامت و ولایت"، "سیر و سلوکی عرفانی"، "عبادت در شریعت"، "اخلاق "و "حکایت‌ها و حکمت‌ها ."

کتاب حاضر مشتمل بر دستورالعمل‌ها و توصیه‌ها و راهکارهایی دربارة سیر و سلوک و طی طریقت امامان معصوم(ع) و عارفان و عالمان فرزانه است. «پندنامه امام علی(ع) به امام حسن(ع)»؛ «حدیث عنوان بصری از امام صادق(ع)»؛ «وصیت‌نامة ابراهیم بن سلیمان قطیفی»؛ «دستورالعملی از شیخ محمدحسین اصفهانی به امام جمعة زنجان»؛ «دستورالعملی از سید صدرالدین محمد موسوی کاشف دزفولی در بیان چیزهایی که سالک حق باید آن‌ها را عمل نماید»؛ «رساله معراج المؤمنین از کاشف دزفولی»؛ و... از موارد معرفی شده در کتاب هستند.

در نوشتار حاضر سرگذشت نانمه "محمدتقی بن محمد باقر اصفهانی "مشهور به آقا نجفی ( 1262ـ 1332) از عرفا و مجتهدان ایرانی درج شده است . عناوین فصل‌های کتاب عبارت‌اند از" :سیری در حیات علمی، فرهنگی و سیاسی آقا نجفی"، "نقش مرحوم شوشتری در تکوین شخصیت عرفانی آقا نجفی"، "آقا مجفی در محضر رجال الغیب"، "کرامات، مکاشفات و رویاهای صادقه"، "سلوک صراط شریعت "و "گزیده‌ای از مباحث علمی ـ عرفانی آقا نجفی ."