مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

‫اسماعيليه نام فرقه‌اي است که بعد از امام جعفر صادق( به امامت اسماعيل، يا فرزندش محمد بن اسماعيل معتقد شده‌اند. اين فرقه در اواسط قرن دوم هجري قمري به‌وجود آمد. اسماعيليه به دو گروه واقفيه يا خالصه، و مبارکيه تقسيم مي‌شوند. واقفيه به امامت اسماعيل گرويده و مرگ او را منکر شدند، و مبارکيه به مرگ اسماعيل اعتراف کرده و پس از او امامت محمد پسر اسماعيل را پذيرفتند. در دوره ظهور، اسماعيليه به دو گروه فاطمي و قرامطه تقسيم شدند. در سال 270 هجري، ابن‌هيثم که يکي از داعيان اسماعيلي بود، وارد شبه‌قاره هند گرديد، و در منطقه سند تبليغ مذهب اسماعيليه را آغاز نمود. در قرن چهارم هجري با ورود اسماعيليان به منطقه مُلتان، اولين دولت اسماعيلي توسط جلم بن شيبان به‌وجود آمد. اما در سال 401 هجري، اين حکومت توسط حملات غزنويان از بين رفت. سپس در قرن پنجم در منطقه منصوره، دولت اسماعيلي ديگري بر سر کار آمد، که در سال 416 هجري بار ديگر به‌دست محمود غزنوي نابود گرديد. گروه ديگري از اسماعيليه هند که نزار را جانشين المستنصر‌بالله مي‌دانستند، به گروه خوجه‌ها معروف شدند، که رئيس آنان شخصي به‌نام پير صدر‌الدين مي‌باشد. اولين داعي از سلسله نزاري و خوجه‌هاي هند، نور‌الدين شاه يا نورگستر در قرن پنجم هجري قمري، بود. در قرن دهم نزاريان هند به دو گروه قاسم‌شاهي و امام‌شاهي تقسيم شدند. گروه ديگري از اسماعيليه هند، که به گروه بُهره مشهور هستند، از نظر آداب و رسوم مذهبي، ترکيبي از سنن هندوئي و آموزه‌هاي شعيان اثني‌عشري را اتخاذ کرده‌اند. در مجموع، مذهب اسماعيليه در طول تاريخ به فرقه‌هاي متعددي تقسيم شده است، که خالصه (واقفيه)، مبارکيه، قرامطه، فاطميون، نزاريه، مستعلويه (بهره، دروزيه، قاسميه)، آقاخانيه، مؤمنيه، حافظيه، سليمانيه، داوديه، قاسم‌شاهي و امام‌شاهي از جمله آن‌هاست.