مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 269
تفسیر روایی سوره فرقان
نویسنده:
مریم کرمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
استوارترین تفسیر از قرآن کریم تفسیری است که در کلام و بیان داناترین مفسران وعالمان به قرآن یعنی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت طاهرش (علیهم السلام) جاری شده و تجلی یافته است. آموزه‌های تفسیری این، آگاه‌ترین مفسران، در قالب روایات و احادیث تفسیری به دست ما رسیده، که مشتمل بر روایاتی که شأنی از شئون آیه (قرائت، شأن نزول، تبیین و تفسیر آیه، بیان مصداق و ...) را تبیین کرده و مربوط به کل آیه یا جمله و واژه‌ای از آن بوده و مستقیما ناظر و متناظر به آیه هستند، ویا در ذیل آیه‌ای خاص نیامده، اما مرتبط و هم موضوع با آیه هستند. در این پژوهش کوشیده‌ایم تا با استناد به روایات تفسیری و منبع قرار دادن آن‌ها، و بهره‌گیری از دیگر مبادی تفسیری، نظیر تبیین لغوی، مراجعه به نظرات و آراء مفسران، تحلیل عقلی، و هم چنین بهره‌گیری از آیات قرآنی هم موضوع و مرتبط در مواردی که با مشکل فقر و عدم وجود روایت تفسیری مواجه هستیم، متنی سلیس، روان و مستند در تفسیر آیات به نگارش در آورده، بدین طریق تفسیری با صبغهٔ روایی و اثری از آیات قرآنی ارائه دهیم. سوره فرقان به حكم آنكه از سوره‏هاى مكى است بيشترين تكيه‏اش بر مسائل مربوط به مبدء و معاد، و بيان نبوت پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، و مبارزه با شرک و مشركان و انذار از عواقب شوم كفر و بت پرستى و گناه است.لذا محتوای این سوره مبارکه و آموزه‌های بیداری بخش و تنبه آفرین آن را می توان در سه بخش به ترسیم در آورد.بخش اول؛ كه آغاز اين سوره را تشكيل مى‏دهد با توحید و یگانگی خداوند و نکوهش بت پرستی سخن به میان آمده، آن گاه منطق مشركان را شديدا در هم مى‏كوبد، و بهانه‏جوئی‌هاى آن‌ها را پاسخ مى‏گويد، و قسمت‌هايى از سرگذشت اقوام پيشين را كه بر اثر مخالفت با دعوت پيامبران گرفتار سخت‏ترين بلاها و كيفرها شدند، به عنوان درس عبرت، براى مشركان لجوج و حق ستيز بازگو مى‏كند.بخش دوم؛ این بخش اشاره به این دارد که: مثل کنار هم قرار گرفتن مؤمن و کافر در هستی چيز نو ظهورى از ناحيه خداى سبحان نيست، و در عجائب صنع او و آيات بيناتش نظائر زيادى دارد، مانند: گستردن سایه و آفتاب را دلیل آن قرار دادن، قرار دادن شب برای پوشش و خواب برای آرامش و روز برای حرکت و .....بخش سوم؛ این بخش سوره فشردهٔ بسيار جامع و جالبى از صفات مؤمنان راستين (عباد الرحمن) و بندگان خالص خدا است كه در مقايسه با كفار متعصب و بهانه‏گير و آلوده‏اى كه در بخش اول مطرح بودند، موضع هر دو گروه كاملا مشخص مى‏شود.
تفسیر روایی سوره حجر
نویسنده:
مریم کربلایی عباس
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
یکی از شیوه‌های کهن تفسیر قرآن کریم، تفسیر روایی است که همزمان با نزول وحی پا به عرصه نهاده و بر پایۀ روایات صادره از ناحیۀ معصومان ^ شکل گرفته است. اندیشمندان و مفسران این روایات را یکجا گرد آورده و تفاسیر روایی را سامان داده‌اند. هرچند روایات این منابع تفسیری نزد مشهور عالمان و مفسران مقبول و پذیرفته است، اما نکتۀ مهم مقبول بودن تفسیر بر پایۀ روایات است. در بین اندیشمندان و مفسران در بارۀ شیوۀ کاربرد این روایات در تفسیر روش واحدی وجود ندارد، اما بسیاری از این تفاسیر، صرفاً گرد آورندۀ روایات بودند و بعضاً به دسته‌بندی و موضوع‌بندی همین احادیث گردآوری شده اکتفا کرده‌اند و خود هیچ عقیده‌ای جز تشخیص روایات مناسب با آیات نداشته و به دسته‌بندی، روشن‌داشت و ارزیابی روایات و رفع تعارض میان آنها نپرداخته‌اند و بر آن نبوده‌اند که تفسیری روان، منسجم و روشمند بر پایۀ روایات ارائه دهند. افزون بر اینکه در بارۀ پاره‌ای از آیات هیچ روایت تفسیری نیاورده‌اند. از این رو باز نگری میراث روایات تفسیری بایسته و ضروری است. این پژوهش سر آن دارد که با گونه‌شناسی، شرح و ارزیابی سندی و متنی روایات تفسیری ذیل سورۀ حجر را انسجام بخشیده، کفایتها و کمبودهای آن را برنماید و آنگاه با محور قرار دادن برآیند روند پیش گفته، بهره‌جویی از واژه شناسی و مراجعه به نظریات و آرای مفسران برای تکمیل و پر کردن خلأها، تفسیری روان، منقّح و منسجم ارائه دهد.به طور کلی 286 روایت در تفسیر سورۀ حجر از دامنۀ منابع مورد استفاده گرد آمده است که از این تعداد، 206 روایت از منابع شیعی و 80 روایت نبوی از منابع اهل سنت است.در یک نگاه آماری به روایات این سوره، به طور کلی می‌توان از نظر گونه‌شناسی و سند شناسی، فراوانی روایات را به شرح زیر برشمرد: 26 روایت در ترسیم فضای نزول؛ 12 روایت در ایضاح لفظی؛ 129 روایت در ایضاح مفهومی؛ 38 روایت در بیان مصداق؛ 23 روایت در بیان لایه‌های معنایی؛ 9 روایت در استناد به قرآن؛ 2 روایت در بیان اختلاف قرائت و 5 روایت در پاسخگویی با قرآن. در این شمارش، 4 روایت بیانگر فضایل سوره و 25 روایت ترکیبی از دو یا چند گونۀ تفسیری هستند. 13 روایت نیز در شمار روایات تفسیری محسوب نمی‌شوند.اگر بخواهیم فراوانی این گونه‌های روایی را به تفکیک روایات شیعه و اهل سنت و نسبت بین آنها را به دست آوریم، در روایات شیعه این آمار به شرح زیر است: 17 روایت در ترسیم فضای نزول؛ 8 روایت در ایضاح لفظی؛ 88 روایت در ایضاح مفهومی؛ 25 روایت در بیان مصداق؛ 22 روایت در بیان لایه‌های معنایی؛ 5 روایت در استناد به قرآن؛ 2 روایت در بیان اختلاف قرائت و 5 روایت در پاسخگویی با قرآن است. در این شمارش، 4 روایت بیانگر فضایل سوره و 23 روایت ترکیبی از دو یا چند گونۀ تفسیری هستند. 7 روایت نیز در شمار روایات تفسیری محسوب نمی‌شوند.در روایات اهل سنت نیز این آمار به شرح زیر است: 9 روایت در ترسیم فضای نزول؛ 4 روایت در ایضاح لفظی؛ 41 روایت در ایضاح مفهومی؛ 13 روایت در بیان مصداق؛ 1 روایت در بیان لایه‌های معنایی و 4 روایت در استناد به قرآن. در این شمارش، 2 روایت ترکیبی از دو یا چند گونۀ تفسیری هستند. 6 روایت نیز در شمار روایات تفسیری محسوب نمی‌شوند.با توجه به آمار استخراج شده می‌توان گفت روایات نبوی اهل سنت در تفسیر این سورۀ مبارک، کمتر از یک سوم است و بیش از دو سوم روایات تفسیری این سوره متعلق به شیعه است.اما در مورد نسبت فراوانی گونه‌های محتوایی در روایات هر دو فرقه می‌توان گفت: تقریباً میان هر یک از این گونه‌ها نسبت یک دوم برقرار است و روایات شیعه در هر یک از گونه‌ها دو برابر روایات اهل سنت است. در این نسبت، «ایضاح مفهومی» بیشترین آمار را در میان گونه‌های محتوایی روایات به خود اختصاص داده است.در برآورد فراوانی روایات بر اساس ارزیابی سندی، 21 روایت صحیح؛ 3 روایت موثق؛ 1 روایت حسن و 254 روایت ضعیف هستند. 7 عبارت نیز از تفسیر قمی وجود دارد که قابلیت سند شناسی ندارند، چرا که روایت نبوده و عبارات تفسیری مفسر هستند. در مجموع روایات تفسیری این سوره نیز 24 روایت قابل نقد هستند.آنچه از رهگذر این پژوهش قابل توجه است، ضعف سندی تعداد قابل توجهی از روایات، نقدهای جدی وارد به برخی از آنها و فقدان روایات تفسیری ذیل برخی آیات است. همین موارد نشانگر آن است که برای ارائۀ تفسیری جامع از قرآن کریم، روایات به تنهایی کافی نیست و علاوه بر آنها منابع و مبادی دیگری نیز برای ارائۀ تفسیری سلیس و روان از این کتاب آسمانی لازم است.
تفسیر روایی تطبیقی آیات 100 تا 105 سوره بقره
نویسنده:
هادی رضایی نجفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تفسیر کلام‌ الهی از زمان نزول تا عصر حاضر از بزرگترین دغدغه‌ها و مسائل پیشوایان و فرهیختگان دین مبین اسلام بوده، تا بتوانند در پرتوی آن به معارف اعتقادی و عملی و دستورات هدایت بخش و انسان‌ساز و همچنین به پاسخی برای مشکلات فرا ‌‌روی جامعه بشری در عصرهای مختلف، دست یابند. و با توجه به اهمیت فراوان تفسیر قرآن و ضرورت استفاده از بهترین منبع برای آن، تفسیر روایی از موثق‌ترین و والاترین جایگاه در میان گونه‌های تفسیری برخوردار است. زیرا شالوده آن برگرفته از روایات تفسیری برجای مانده از معصومین (علیهم السلام) که مخاطبان حقیقی قرآن هستند و هیچ جنبه‌ای از قرآن بر آنان پوشیده نیست می‌باشد. اما متاسفانه از یک طرف صاحبان تفاسیر روایی فقط به جمع‌آوری و ذکر روایات تفسیری و بعضاً دسته‌بندی احادیث گردآوری شده بسنده کرده‌اند و از طرف دیگر این روایات همچون بسیاری از منابع منقول دیگر از آسیب‌های متعدد در سند و متن به واسطه گذر زمان و سود‌جوئی سودجویان مصون نمانده‌اند. لذا در این پژوهش برآنیم که با گردآوری هر چه کاملتر احادیث تفسیری فریقین ذیل آیات 100 تا 105 سوره بقره و نقد و بررسی سندی و متنی آنها با کمک دانش‌های حدیثی، تفسیری صحیح و روان با محوریت روایات تفسیری ذیل آیات مربوطه ارائه دهیم.به طور کلی 48 روایت در تفسیر این آیات از منابع مورد نظر گرد آمده است که از این تعداد، 17 روایت از منابع شیعی و 31 روایت از منابع اهل سنت است.در یک نگاه آماری به این روایات، می‌توان از نظر گونه ‌شناسی و سند شناسی، تعداد آنها را به شرح زیر برشمرد: 6 روایت در ترسیم فضای نزول، 10 روایت در ایضاح لفظی، 14 روایت در ایضاح مفهومی، 5 روایت در بیان مصداق، 1 روایت در بیان لایه‌های معنایی، 1 روایت در استناد به قرآن، و نیز 11 روایت ترکیبی از دو یا چند گونه تفسیری هستند.اگر بخواهیم تعداد این گونه‌های روایی را با تفکیک روایات شیعه و اهل سنت و نسبت بین آنها را به دست آوریم، در روایات شیعه این آمار به این شرح است: 1 روایت در ترسیم فضای نزول، 7 روایت در ایضاح مفهومی، 2 روایت در بیان مصداق، 1 روایت در بیان لایه‌های معنایی، 1 روایت در استناد به قرآن و نیز 5 روایت ترکیبی از دو یا چند گونه تفسیری هستند.و نیز این آمار در روایات اهل سنت به شرح زیر است: 5 روایت در ترسیم فضای نزول، 10 روایت در ایضاح لفظی، 7 روایت در ایضاح مفهومی، 3 روایت در بیان مصداق و نیز 6 روایت ترکیبی از دو یا چند گونه تفسیری هستند.با توجه به آمار بدست آمده می‌توان گفت روایات اهل سنت در تفسیر آیات انتخابی، تقریبا دو سوم مجموع روایاتی است که در تفسیر این آیات به کار رفته است و حدود یک سوم روایات تفسیری باقی مانده ذیل این آیات به شیعه تعلق دارند.اما در مورد نسبت تعداد گونه‌های محتوایی در روایات هر دو فرقه می‌توان گفت: تقریباً نسبت یک دوم بین هر یک از این گونه‌ها برقرار است و روایات اهل سنت در هر یک از گونه‌ها دو برابر روایات شیعه است. در این نسبت، «ایضاح مفهومی» بیشترین آمار را در میان گونه‌های محتوایی روایات به خود اختصاص داده است.و تعداد این روایات بر اساس ارزیابی سندی چهارگانه: 2 روایت صحیح، 1 روایت موثق و 45 روایت ضعیف هستند.گفتنی است روایتی که از لحاظ سندی حسن شمرده شود ذیل این آیات وجود ندارد.
تفسیرروایی سوره فاتحه الکتاب وآیات 1الی 26سوره بقره
نویسنده:
محمدعلی فرقانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
وجود پیوندى ریشه‏دار و ناگسستنى، میان قرآن و همتایان معصوم و بى‏مانندش، که از حدیث زرّین «ثقلین» و ده‏ها روایت دیگر برمى‏آید، بایسته بودن مطالع? ژرف و تحلیل‏گون? سخنان تفسیرى آن بزرگواران را براى تفسیر پژوهان، به منظور انجام دادن تفسیر مطمئن و استوار از قرآن کریم، آشکار ساخته است. تفاسیر روایی شیعه و اهل سنت به عنوان میراثی که در بردارند? سخنان تفسیری نبوی و ولوی هستند در گذر زمان و حوادث، دستخوش ناراستى‏هایى در دو حوز? «سند» و «متن» گردیده‌اند. دلائلی همچون آمیخته شدن به روایات ضعیف، وجود اسرائیلیات، عدم جامعیت روایات ذیل تمامی آیات و... بایسته بودن پالایش روایات این تفاسیر را روشن و آشکار می‌سازد. لذا تفسیر روایی جامع برگرفته شده از اینگونه روایات از تفاسیر روایی شیعه و اهل سنت به انضمام بررسی‌های سندی و دلالی پیش نیازى بایسته براى بهره‏مندى از این روایات در تفسیر به شمار مى‏آید. در پژوهش حاضر ـ به عنوان بخشی از طرح کلان پروژ? تفسیر روایی قرآن کریم ـ تفسیر سور? مبارک? فاتحه الکتاب و سور? بقره (آیات یک الی 26) مطمح نظر و اهتمام قرار گرفته و در آن سعی شده است با استناد به روایات تفسیری و بهره‌گیری از دیگر مبادی تفسیری نظیر تبیین لغوی، مراجعه به نظرات و آرای مفسّران، تحلیل عقلی و همچنین بهره‌گیری از آیات قرآنی هم موضوع و مرتبط در مواردی که روایت تفسیری وجود ندارد، متنی روان و مستند در تفسیر آیات به نگارش درآید. بدین طریق تفسیری روایی که از اسرائیلیات و جعلیات عاری بوده و صرفا براساس روایات صحیح یا ضعیفی که مویدات قرآنی و روایی در صحت مضمون آنها وجود دارد نگاشته شود. به طور کلی 132 روایت در تفسیر سور? فاتحه الکتاب و آیات یک الی 26 سور? بقره از دامن? منابع مورد استفاده گرد ‌آمده است. در یک نگاه آماری به روایات این سوره، به طور کلی می‌توان از نظر گونه‌شناسی، فراوانی روایات را به شرح زیر برشمرد: یک روایت در ترسیم فضای نزول؛ چهار روایت در ایضاح لفظی؛ 54 روایت در ایضاح مفهومی؛ 18 روایت در بیان مصداق؛ 17 روایت در بیان لایه‌های معنایی؛ یک روایت در استناد به قرآن؛ یک روایت در بیان اختلاف قرائت؛ 8 روایت تعلیم تفسیر و سه روایت بیان حکمت و علت حکم. در این شمارش، 26 روایت بیانگر فضایل سوره و 17 روایت ترکیبی از دو یا چند گون? تفسیری هستند، 11 روایت نیز در شمار روایات تفسیری محسوب نمی‌شوند. در این بین، «ایضاح مفهومی» بیشترین آمار را در میان گونه‌های محتوایی روایات به خود اختصاص داده است. در مجموع روایات تفسیری این آیات نیز 9 روایت قابل نقد هستند. در برآورد فراوانی روایات بر اساس ارزیابی سندی، 24 روایت صحیح؛ 4 روایت موثق؛ 3 روایت حسن و 101 روایت ضعیف هستند. آنچه از رهگذر این پژوهش قابل توجه است، ضعف سندی تعداد قابل توجهی از روایات، نقدهای جدی وارد به برخی از آنها و فقدان روایات تفسیری ذیل برخی آیات است. همین موارد نشانگر آن است که برای ارائ? تفسیری جامع از قرآن کریم، روایات به تنهایی کافی نیست و علاوه بر آنها منابع و مبادی دیگری نیز برای ارائ? تفسیری سلیس و روان از این کتاب آسمانی لازم است.
تفسیر روایی سوره زمر (آیات 1 تا 52)
نویسنده:
منصوره جمالی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
بهترین و استوارترین تفسیر از قرآن کریم، تفسیری است که از منبع وحی صادر شود. از این روی، روایات تفسیری پیشوایان معصوم و اتصال ایشان به منبع وحی راه مطمئنی برای دست یافتن به مقصود کتاب الهی است. در این پژوهش، 52 آیه سوره زمر در 4 محور کلی قرار گرفته است که، ابتدا با مراجعه به اقوال لغویان و هم چنین واژه پژوهان قرآنی، معانی واژگان محوری در آیات تبیین شد، در ادامه نکات ادبی آن (در صورت وجود) مورد توجه قرار گرفته و سپس با مراجعه به آراء و نظرات مفسّران، مفاهیم ظاهری آیات تبیین شده‌اند. مهم ترین بخش پژوهش حاضر، گردآوری روایات تفسیری معصومین ست که از منابع شیعی و سنّی ذکر شده‌اند. در این بخش مهمترین کتب تفاسیر روایی یعنی: «تفسیر قمّی»، «تفسیر الصافی» و «البرهان فی تفسیر القرآن» بررسی شد و تنها روایات صادره از معصومین فراهم آمد و در بخش اهل سنّت نیز تنها روایات نبوی از تفسیر الدرالمنثور گزینش شد. در بررسی روایات معصومین : آسیب‌های احتمالی محتوایی نمایانده شد و سپس آموزه‌های هدایتی برآمده از روایات بیان شددر این طایفه از آیات به موضوعاتی پیرامون توحید، اهمیّت قرآن کریم، ضرورت توجّه به معاد و بیان سرگذشت اقوام پیشین پرداخته شده است. در بخش روایات نیز 52 روایت شیعی،20 آیه و 30 روایت سنّی، 12 آیه را تفسیر صریح کرده-اند. گونه‌های تفسیری در روایات شیعی عبارتند از: بیان مصداق (تفسیر مصداقی)، ایضاح مفهومی، ایضاح لفظی، تفسیر باطنی، بیان جزئیّات، ترسیم فضای نزول، تفسیر تمثیلی و ... و گونه‌های تفسیری در روایات نبوی نیز عبارتند از: بیان مصداق، ایضاح مفهومی، ترسیم فضای نزول، تفسیر عملی، تفسیر فقهی و ... . بیشترین گونه‌های تفسیری در روایات شیعی و اهل سنّت، «بیان مصادیق» و «ایضاح مفهومی» هستند. آسیب شناسی محتوای اولیه روایات تفسیری هم نشان می‌دهد که آسیب تصحیف بیشترین آسیب این دسته از روایات است. در این پژوهش آموزه‌های هدایتی روایات تفسیری نیز فراهم آمده، که بیشترین نقش هدایتی در میان آموزه‌ها، محورهای «اعتقادی» و «اخلاقی» است.
پیدایش عالم طبیعت از منظر آیات و روایات
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
عالم طبیعت به عنوان قسمتی از هستی از اهمیت به سزایی برخوردار است. بنابراین این پژوهش با هدف آشنایی با نظام جهان از منظر آیات و روایات صورت گرفته است تا اولاً بررسی شود قرآن کریم و روایات معصومین تا چه اندازه به این بحث پرداخته‌اند و چه جنبه‌هایی از آن را باز کرده‌اند. ثانیاً زمینه‌ای برای شناخت آفریننده این آفرینش عظیم باشد. در این تحقیق سعی شده است به گردآوری آراء مختلف مفسران در تفسیر آیات مربوط به طبیعت پرداخته شود و تا حد امکان با تحلیل و مقایسه آن‌ها قول جامعی که مستند به آیات و روایات باشد، به دست آید. از نگاه آیات و روایات موجودات عالم طبیعت بر اساس حدود مشخص و بدون نمونه قبلی آفریده شده‌اند به طوری‌که هر یک از این موجودات از سایرین متمایز می‌باشد. به علاوه این اجسام از حدوث جوهری و زمانی برخوردارند. اما بر حدوث کل عالم طبیعت تصریحی وجود ندارد. ماده اولیه عالم طبیعت نیز بر اساس این دیدگاه ابداعی بوده و مسبوق به ماده و عدم زمانی نمی‌باشد. این ماده در لسان آیات و روایات ماء و در برخی هوا تعبیر شده است. ماده اولیه آسمان‌ها و زمین نیز از واکنش همین ماده به دست آمده، زمین از کف یا خاکستر ماء و آسمان از دود آن بر اثر افروخته شدنش به وجود آمده‌اند. در آخر این‌که عالم طبیعت بر اساس آیات در شش مرحله، که نشان از آفرینش تدریجی آن می‌باشد، شکل گرفته است. روایات نیز چنین ادعایی را تأیید می‌کنند.
تفسیر روایی سوره شعراء (آیات ۱تا ۱۹۱) بر مبنای روایات اهل بیت
نویسنده:
نهال تندل
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
با توجّه به اهمیت نقش روایات در فهم دقیق قرآن و نیز عدم وجود تفسیری جامع با تکیه بر روایات تفسیری معصومان همراه با ارزیابی و تحلیل آن‌ها، این پژوهش در محدوده‌ی آیات ۱ تا ۱۹۱ سوره‌ی شعراء، در دو دامنه‌ی قرآنی و روایی انجام شده است. در دامنه‌ی قرآنی، مفاد ظاهری آیات با تکیه بر اقوال لغویان و تفاسیر اجتهادی تبیین شده است و در دامنه‌ی روایی با منبع قرار دادن مهم‌ترین تفاسیر مأثور شیعه همچون «تفسیر قمی» و «البرهان فی تفسیر القرآن» و جوامع حدیثی نظیر «الکافی» و نیز در بخش اهل سنت کتاب «الدر المنثور»، روایات تفسیری معصومان گردآوری و بررسی شده است. با توجه به داستانی و تاریخی بودن سوره، این پژوهش در قالب چهار گفتار شامل: طلیعه سوره، داستان حضرت موسی، داستان حضرت ابراهیم و بی‌تقواترین اقوام (قوم نوح، قوم عاد، قوم ثمود، قوم لوط و اصحاب ایکه) تنظیم گشته است و در هر بخش پس از بیان مفاد ظاهری، به روایات تفسیری معصومان پرداخته و پس از آسیب شناسی محتوایی، گونه‌ی روایات مشخص و سپس آموزه‌های هدایتی برآمده از روایات بیان شده است و در انتها بین مفاد ظاهری و مفاد روایی مقایسه شده است. بر این اساس مشخص شد که مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در آیات، توحید در ربوبیّت، تقوا، لزوم اطاعت از نبیّ، حق ناپذیری توده‌ی مردم و تأکید بر عزّت و رحمت خداوند است، در بخش روایی نیز با بررسی ۶۸ روایت شیعه و ۱۱ روایت اهل سنّت معلوم گشت که روایات شیعه شامل تمامی گونه‌های قرآن شناسی، معنا شناسی، تبیینی ـ تفسیری، تأویل، جری و تطبیق و مستفاد است که جری و تطبیق با ۱۸ مورد و تأویل با ۱۲ مورد از بیشترین فراوانی برخوردارند و روایات نبوی «الدر المنثور» بیشتر مرتبط و غیر تفسیری هستند. همچنین جعل بیشترین آسیب وارده بر روایات شیعه و سنی است و بعد از آن درج، تصحیف، تحریف و تطبیق نادرست راوی از دیگر آسیب‌های وارده هستند. همچنین آموزه‌‌های هدایتی روایات ذکر شده در متن پژوهش، در چهار حوزه‌ی «اعتقادی» و «تربیتی ـ اخلاقی» «اجتماعی» و «دشمن شناسی» جای می‌گیرند که آموزه‌های اعتقادی خود بر چهار محور «خدا شناسی»، «نبی شناسی»، «امام شناسی» و «معاد شناسی» قرار دارد.
مبانی و روش تفسیری حضرت زهرا (س)
نویسنده:
سمانه نوری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
بحث روش تفسیر قرآن در قرن اخیر از بحث های مطرح در حوزه دینی می باشد. نظرات و آراء فراوانی در این زمینه از سوی قرآن پژوهان و مفسران ارائه شده است که هر کدام برای نظر خود به دلائلی استناد کرده اند.ائمه (ع) به عنوان رهبران دینی ما که خود قرآن ناطق می باشند، طلایه داران تفسیر قرآن بودند. در این پایان نامه به روش و سبک تفسیری حضرت فاطمه زهرا (س) پرداخته شده است که در فصل اول جایگاه تفسیر در عصر ایشان و دانش قرآنی حضرتفاطمه زهرا (س) اشاره شده و در فصل دوم به استقراء آراء تفسیری و غیر تفسیری ولی مرتبط با تفسیر قرآن و همچنین استنادات قرآنی حضرت فاطمه زهرا (س) پرداخته شده است. در فصل سوم مبانی تفسیر از دیدگاه حضرت فاطمه زهرا (س) مطرح شده و در فصل چهارم روش و قواعد تفسیری به کار برده شده توسط حضرت فاطمه زهرا (س) استخراج شده و در فصل پنجم نیز پس از معرفی اجمالی 7 تفسیر معاصر میزان اهتمام این تفاسیر به روش و قاعده مورد استفاده حضرت فاطمه زهرا (س) بررسی شده است.
مسند الإمام الباقر أبي جعفر محمد بن علي عليهما السلام المجلد 3
نویسنده:
عزيزالله عطاردی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انتشارات عطارد,
چکیده :
«مسند الإمام الباقر أبي‌ جعفر محمد بن علي (ع)» تأليف شيخ عزيزالله عطاردى، ششمين كتاب از مجموعه بزرگ «مسانيد اهل‌ بيت (ع)» دائرة المعارفى حديثى است كه به زبان عربى در شش جلد منتشر شده است. اين مجموعه، اثرى مرجع محسوب مى‌ شود و براى همگان، به‌ويژه پژوهشگران كاربرد دارد. مسند حاضر، مشتمل بر سه بخش است: 1- احاديثى كه مربوط به زندگى و شخصيت آن معصوم است كه در 14 باب آمده است. 2- احاديثى كه آن معصوم در موضوعات مختلف بيان كرده‌ اند كه همچون ساير مجموعه‌ هاى حديثى در قالب «كتاب» و مشتمل بر ابواب، ذكر شده است. 3- راويانى كه از آن معصوم نقل حديث كرده‌ اند به ترتيب حروف الفبا، به‌ همراه ذكر مختصرى از حالات ايشان و مدح و جرح‌ هايى كه در باره آنها ذكر شده است. نويسنده در نگارش اين اثر، تمام منابع و مصادر دست اول شيعه، اهل سنت، زيديه و اسماعيليه را كه اخبار مدون دارند، مورد بررسى قرار داده است. نويسنده در نگارش مسند امام باقر (ع) كوشيده است تا تمام روايات اين امام بزرگوار را از كتابخانه‌ هاى خطى ايران و دنيا جمع‌ آورى كند. نويسنده در جلد سوم رواياتى را كه از امام باقر (ع) در تفسير آيات قرآن كريم نقل شده است به ترتيب سور قرآن ذكر كرده است. كتاب الدعاء، نام بخش ديگر اين مجموعه شش جلدى است كه در برگيرنده ادعيه آن امام همام است. در اين كتاب حدود يك‌ صد صفحه به دعاهاى امام باقر (ع) كه به مناسبت‌ هاى مختلف چون روز جمعه، استغفار، توبه و اعياد گفته‌اند، تعلق دارد. روايات فقهى موجود از زبان امام باقر (ع) بسيار زياد است، به‌ طورى‌ كه از ثلث پايانى جلد سوم اين مسند شش جلدى آغاز شده و تا دو ثلث جلد پنجم آن ادامه دارد.
مسند الإمام الرضا أبي الحسن علي ابن موسی علیهما السلام المجلد 1
نویسنده:
عزيزالله عطاردی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دار الصفوة,
چکیده :
«مسند الامام الرضا أبي الحسن علي ابن موسی علیهما السلام» تالیف شیخ عزیزالله عطاردی است، که احادیث امام رضا علیه السلام را گرداوری کرده است. مؤلف محترم بعد از ذکر مقدمه‌ ای در لزوم پیروی از روش اهل بیت علیهم‌ السّلام و اشاره به فضیلت علم حدیث و یادآوری تاریخچه تدوین حدیث در مذهب اهل بیت علیهم السلام، اجازاتی را که از مشایخ خویش در نقل روایات این کتاب کسب کرده است یادآور می‌ شود. سپس ابوابی را به ذکر زمان تولد و القاب و نیز احوال مادر گرامی ایشان، امامت ایشان، سیره عملی و مکارم اخلاقی، جریان سفر ایشان از مدینه به خراسان و وقایعی که در این فاصله برای ایشان روی داد، فضیلت زیارت آن حضرت، نام فرزندان و برادران و خاندان و اصحاب آن امام، کراماتی که در مرقد منور ایشان ظهور یافته و نیز مدایح و مراثی و غیره، اختصاص داده است. از آن پس وارد روایات شده و هر دسته از روایات را ذیل یک کتاب جای داده است: کتاب العقل و العلم، کتاب التوحید، کتاب النبوة، کتاب الامامة و مناقب الائمة علیه‌السّلام ، کتاب الایمان و الکفر، کتاب الآداب و المواعظ، کتاب تفسیر القرآن، کتاب الدعاء، کتاب الاحتجاجات، کتاب الطهارة، کتاب الصلاة، کتاب الصوم، کتاب الزکاة... کتاب الرجال و التاریخ. هر یک از این کتاب‌ ها خود مشتمل بر ابواب مختلف است در پایان مؤلف کتاب «الرواة عن الرضا علیه‌السّلام» را آورده که در آن اسامی افرادی را که از آن امام روایات این مجموعه را نقل کرده‌ اند، یادآور شده است. این اسامی بر طبق حروف الفبا مرتب گشته تا کار را بر خواننده آسان گرداند. در این کتاب نام ۳۱۳ راوی ذکر شده است.
  • تعداد رکورد ها : 269