مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

‫اصل اين است كه لفظ را در همان معناى وضعى استعمال كنيم؛ ولى اگر انسان مجبور به استعمال هر لفظ فقط در معناى وضعى خود باشد، مى بايست در هر لحظه دست به آفرينش صدها لغت جديد بزند و اين كار تقريبا غيرعملى است، لذا براى بيان احساسات و عواطف خود، گاهى لفظى را با تركيبى در معناى جديد ويا به خاطر علاقه در معناى ديگر استعمال مى كند. اگر اين علاقه، علاقه مشابهت به همراه قرينه مانعه بود، آن استعمال را استعاره گويند. استعاره با دروغ، غلط، مجاز مرسل و تشبيه و مشاكله فرقهايى ممتاز دارد. استعاره به اعتبار مستعارله، مستعارمنه و جامع به اقسامى تقسيم مى شود. كنايه در لغت عبارت است از پوشيده سخن گفتن و در اصطلاح استعمال لفظ در معناى حقيقى و اراده لازم معنا. گاهى كنايه دال بر صفت، گاهى دال بر موصوف و گاهى دال بر نسبت است. كنايه به اعتبار وسايط هم تقسيماتى دارد. كنايه با مجاز مرسل به علاقه لازم و ملزم، سبب و مسبب، و تفسير عرفانى و تفسير باطنى فرقهايى ممتاز دارد. از طرف ديگر، با رسم و خاصه مركبه منطق و معناى صحيح باطن قرآن مرتبط است. كنايه را مى توان يكى از معانى نزديك باطن قرآن دانست. زيرا باطن همان طوريكه از روايات و منابع ديگر استفاده مى شود عبارت است از فهم بالاترى از ظواهر الفاظ قرآن و كنايه د رحقيقت چنين است. استعاره و كنايه در فلسفه با عنوان «اعتباريات» مطرح مى شوند و چون اعتباريات با حقايق ارتباط ندارند، نبايد در برهان مورد استفاده واقع شوند. در ادامه، تمامى استعارات و كنايات ذكر شده در دوازده منبع مهم جمع آورى، و در جدولى فهرست و سپس شرح شده اند، و هر مورد در جداولى با تقسيمات مربوط تطبيق شده اند.'