مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

رساله‌ی‌حاضر، پژوهشی است در موضوع امامت در «ملحمه ی اهل البیت(ع)» ، اثر ارزشمندِ عبد المنعمفرطوسی یکی از شعرای معاصر عراق. بررسی این گونه مباحث در آثار شعری علاوه بر ارزش ادبی آن، می‌تواند جلوه‌هایی از حقّانیت اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) را نمایان سازد.این رساله در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم شده‌است، فصل نخست به شرح مختصری از زندگی، شعر و آثار فرطوسی اختصاص دارد.فصل دوم تأملی است در مفهوم ملحمه و اقسام آن، هم‌چنین جایگاه ملحمه در ادبیات عربی مورد بررسی قرار گرفته است و در انتهای این فصل شرح مختصری از مضامین ملحمه ی اهل بیت بیان شده است.بخش سوم با عنوان«امامت در ملحمه‌ی اهل بیت(ع)» در سه بخش «امامت و عقل»،«امامت و قرآن»و«امامت وحدیث» تنظیم شده‌است.فصل چهارم نیز به بررسی امامت اهل بیت(ع) در ملحمه اختصاص دارد. در فصل آخر سعی نگارنده برآن بوده، که ویژگی های فنّیِ برجسته ی اشعار فرطوسی را در این اثر ارزشمند بیان کند.

در این پایان نامه ابتدا برای نشان دادن گستردگی و اهمیت مقوله نفس، مهمترین الفاظ و اصطلاحاتی که در قرآن کریم مترادف نفس به کار گرفته شده اند و نیز مفاهیمی که ملازم و همراه نفس استعمال شده اند که بیان کننده برخی از صفات آن هستند، به طور اختصار ذکر گردیده است. سپس با بررسی جایگاه و نقش خودشناسی در علوم و دانشهای دیگر و مقایسه این معرفت با آن علوم، تأثیر و ارزش این معرفت یاد شده و ادعای نیازمندی و حتی تطابق این معرفت با برخی دیگر از علوم را به نقد کشانده و لزوم استقلال این علم از دیگر علوم و نیز توجه هر چه بیشتر به آن، مطرح و پیشنهاد شده است. پس از آن با بیان معنا و مفهوم معرفت نفس و اشاره به اختلافات موجود در آن و ذکر مراتب و درجات این معرفت به امکان والبته عمق و دشواری آن اشاره شده و سپس با ذکر مهمترین و معروفترین آیات و روایاتی که به طور مستقیم وغیر مستقیم به خودشناسی توصیه و سفارش کرده اند، به بحث و بررسی و بیان اهمیت، ضرورت، نتایج و نیز مضرات ترک خود شناسی را از دیدگاه قرآن کریم و ایمه معصومین (ع) پرداخته شده و هم چنین در این میان به رابطه خودشناسی و خداشناسی اشاره شده و با نقل اقوال مختلف به قول مختار اشاره شده است.

در این رساله پس از بررسی لغوی و اصطلاحی فطرت و بحث از ادراکات فطری و گرایشهای فطری و بالاخره خداشناسی فطری به نتایج زیر رسیدیم. -1لغت فطرت طبق نظر عامهء مفسرین به معنای خلقت اولیه انسان با ویژگیهای خاص است . -2 اصطلاح فطری در نظر حکمای اسلامی بر خلاف نظر عده‌ای از فلاسفه عقل‌گرای غربی است و آنها معلومات حصولی را بطور فطری قبول ندارند. -3 آنها همچنین معلومات بدیهی و اولیه را فطری می‌دانند اما این معنا از معلومات فطری با ادراکات فطری که ذاتی ذهن است فرق دارد. -4 حکمای اسلامی معلومات فطری را در حیطهء علم حضوری قبول دارند. -5حکمای اسلامی برای انسان پاره‌ای گرایشهای مقدس مثل حقیقت جویی و کمال‌جویی و زیبایی‌طلبی و عدالت‌دوستی و خداجویی و خداپرستی را فطری و ذاتی روح او می‌دانند. -6خداشناسی نیز در نظر حکمای اسلامی فطری حضوری است . -7 نظر قران نیز در مورد معرفت فطری موید نظر حکمای اسلامی است . -8در قرآن خداگرایی و خداشناسی به معنای علم حضوری فطری می‌باشد. -9در روایات اسلامی نیز به فطری بودن خداشناسی تاکید شده است .

یکی از مسائل مهمی که در بحث خداشناسی از جایگاه ویژه ای برخوردار است مسأله علم خداوند به جزئيات عالم هستي (ماديات) قبل از آفرینش و در مقام ذات و همینطور بعد از خلقت و در مقام فعل می باشد. در این پژوهش به بررسي علم خداوند به جزئيات از ديدگاه حكمت متعاليه و آیات و روایات پرداخته شده است.در ابتدا،مبادی تصوري و تصديقي مسأله علم مانند ماهيت و اقسام علم بیان شد و معلوم گردید که ماهیت و حقیقت علم از نگاه فیلسوفان حكمت متعاليه،از سنخ وجود است و از مقولات ماهوی نیست و از آنجا كه نظريه حكمت متعاليه تكامل يافته و مبتنی بر حكمت مشاء و اشراق است، لذا در ادامه به تبيين ديدگاه ابن‌سينا و شيخ اشراق پرداخته شد.از نگاه ابن سینا،علم الهی به جزئیات به وسیله صور مرتسمه و به نحو کلی است و از نظر شيخ اشراق، علم خداوند به موجودات مادی به وجود عینی آنها تعلق می گیرد. پس از بررسي و ارزيابي اين دو ديدگاه توسط صدرالمتألهين، ديدگاه وي كه علم اجمالي خداوند در عين كشف تفصيلي در مقام ذات است مطرح گرديد، ايشان اين نظريه را به دو طريق تبيين و اثبات مي‌كند: يكي شيوه‌ي فلاسفه است كه در آن از قاعده‌ي «بسيط الحقيقه كل الاشياء» استفاده كرده است و ديگري طريقه عرفاست، كه علم پيشين الهي را در مقام ذات به نحو تفصيلي تبيين و مبرهن مي‌سازد.سپس رأي نهايي صدرالمتألهين در ارتباط با علم خداوند به موجودات در مقام فعل بيان گردید.در محتوای آیات قرآن و روایات ائمه علیهم السلام تصریح به علم خداوند به جزئيات قبل و بعد از آفرینش شده ولی تبیینی که مبتنی بر اصولی مانند اصول فلاسفه باشد،دیده نشد اما در ارتباط با ویژگیهای علم الهی،وجوه مشترک زیادی همچون ذاتی بودن،حضوری بودن، اکتسابی نبودن،مطلق و نامتناهی بودن،عدم شباهت میان علم خدا و موجودات و... میان نظرات فیلسوفان حكمت متعاليه و محتوای آیات و روایات وجود دارد. کلید واژه ها:علم خداوند، جزئيات، علم حضوری، قاعده «بسيط الحقيقه كل الاشياء»، حکمت متعالیه، علم الهی در آیات، علم الهی در روایات.

موضوع این تحقیق معرفی صفات و ویژگیهای مثبت و منفی اهل کتاب از منظر قرآن و روایات اسلامی می باشد و هدف از آن بررسی و تحلیل آن ویژگیها در جهت استفاده از صفات مثبت آنان برای رسیدن به نکات مشترک و تعاملات فرهنگی، علمی، سیاسی و اقتصادی با کشورهائی که از اهل کتابند و نیز شناخت صفات منفی آنان برای دورماندن از دشمنی و تعرض آنان به اسلام و مسلمانان می باشد.در این تحقیق که از روش توصیفی استفاده شده است تفاسیر ذیل آیات «اهل کتاب» و همچنین روایات مربوط به این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به بررسی تفاسیر معتبر نقلی و روائی و دیگر تفاسیر و روایات می توان چنین نتیجه گرفت که اهل کتاب (یهود و نصارا) دارای صفات و ویژگیهای منفی فکری و اعتقادی، روحی و اخلاقی، سیاسی و اجتماعی و اقتصادی هستند که از این ویژگیهای منفی همواره در عصر رسول گرامی اسلام (ص) و در عصر حاضر برعلیه اسلام و مسلمین استفاده کرده اند تا از این طریق ضمن کتمان حقانیت پیامبر اکرم (ص) و دین مبین اسلام، از حقانیت آئین خود و منسوخ نشدن آن دفاع نماید. ولی قرآن کریم همواره اهل کتاب را به پذیرش اسلام فرا می خواند و مسلمان شدن آنها را به خیر و صلاح خود آنان می داند «... وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتَابِ لَکَانَ خَیْرًا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُوْمِنُونَ وَأَکْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ»(سوره آل عمران/3، آیه 110) و سرانجام قرآن فرجام اهل کتاب را چنین توصیف می نماید که: صالحان آنان سرانجام اهل نجات بوده (بقره/2، 62 – مائده/5، 69) و به عذاب الهی گرفتار نخواهند شد. اما از صریح آیات دیگر کیفر اخروی کفرپیشگان آنان به دست می آید (بینه/98، 6).

تفسیر نمونه یکی از تفاسیراجتهادی واجتماعی در قرن پانزدهم هجری می باشد.مولف تفسیر نمونه درذیل برخی آیات،روایاتی را ذکر می کند ولی از بررسی وصحت وسقم روایات وارد شده خودداری می کند.پایان نامه حاضر در جهت بررسی صحت وسقم روایات وارده در جلد 26و27 تفسیر نمونه می باشد.

الف( موضوع و طرح مسئله یاهمی موضوع و هدف( : موضوع این رساله تاثیرات نمازهای نافله از نگاهقرآن کریم و احادیث معصومین می باشد . در حقیق در این رساله قصد این اس کته دانستته شتودنمازهای نافله از نگاه قرآن کریم و احادیث معصومین چه تاثیرات دنیوی و اخروی برای انسان ها دارند. اما این که هدف از گردآوری این تاثیرات از نگاه خود قرآن کریم و احادیث چه بوده اس ؟ باید گفکه هدف اصلی از گردآوری این اطلاعات و تاثیرات تنبه و آگاه ساختن فرد و اجتماع از اثرات ستازندهی این نمازها که هم دنیا را ساخته ، هم آخرت را برای انستان هتا آبتاد متی کنتد زیترا نمتاز یکتی ازمهمترین عبادت ها برای تقرب به سوی خداوند اس چنان که مکررا در قرآن کتریم و احادیتث بیتانشده اس .ب( مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع ، چهارچوب نظری و پرسش ها : از جمله منتابعی کتهدر این رساله به کار رفته اس ، تفاسیر گوناگون شیعه و اهل سن می باشد اما اصلی ترین تفاسیریکه به کار رفته اند عبارتند از : 4( ترجمه تفسیر المیاان از علامه طباطبایی 9( تفسیر کشتاف از جتارالله زمخشری 9( التبیان از شیخ طوسی 1( ترجمه تفسیر مجمع البیان از شیخ طبرستی . و از جملتهجواب پرسش های این رساله این اس که ایتن نمازهتا در زنتدگی دنیتوی و اختروی فترد و اجتمتاعتاثیرگذار اس .پ( روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم ، شیوه ی گردآوری و تجایه و تحلیل داده ها : در این رساله ازنوع روش تحقیق کتاب خانه ای و ف ای مجازی یاینترن ( و نرم افاارهای مرتب استفاده شده اس .در این رساله پس از فیش برداری مطالب از کتاب خانه و یا اینترن و نرم افاارهای مرتب بته مرتتبکردن آن ها با صلاح دید استاد راهنما اقدام شده اس .ت( یافته های تحقیق : از یافته های مهم تحقیق این اس که نمازهای نافله دارای آثار بساایی در دنیاو آخرت هستند که مهم ترین آن ها عبارتند از 4( ایجاد آرامش برای فرد 9( آماده کردن جامعه برای8جهاد 9( بهره مندی از رحم الهی 1( پاکی از انواع آلودگی های حسی و معنتوی 5( بهتره منتدی ازشفاع 6( سبب قبول اعمال 7( سبب ترفیع درجه و تقرب 8( مصونی از عذاب و ....ث( نتیجه گیری و پیشنهادات : نتیجه این که نمازهای نافلته چنتان نیستتند کته یتک ستری اعمتالظاهری و خشک و بی روح باشد که فرد در طول شبانه روز انجام می دهد و مایت و تتاثیری غیتر ازثوابی که برای آن ذکر شده اس نداشته باشد بل که تاثیرات آن چنان اس که دنیا و آخرت انسان هارا تح الشعاع قرار داده و به سوی شخصیتی که مد نظر استلام است ، فترد و جامعته را ستوق دادهچنان که قرآن کریم و احادیث پیشوایان دین با تعابیر گوناگون برای تشویق افراد به انجام این عبادتپرداخته و افراد را با این دستورات به سوی کمال و سعادت فراخوانتده انتد و پیشتنهاد ایتن کته ایتنموضوع به قدری گسترده و مهم اس که در منابع مهم مسلمانان یعنی قرآن بسیار بر آن تاکید شده واینجانب فق توانسته ام گوشه کوچکی از این تاثیرات را بیان نموده و سایر دانشجویان نیا می تواننتداین موضوع را در عرصه ی گسترده تری مورد بررسی قرار داده و به نتایج جدیدی دس یابند .

از ملکوت که به نوعی از مصادیق عالم غیب به شمار می‌رود، در چهار آیه از قرآن به صراحت یاد شده است و در روایات اسلامی به صورت تأویلی توضیحات بیشتری پیرامون عالم ملکوت یافت می‌شود. دستیابی به معارفی پیرامون حقیقت ملکوت آسمان‌ها و زمین و توجه به آثار معرفتی و کرداری آن با تکیه بر قرآن و حدیث اساس این پژوهش قرار گرفته است. در این نوشتار نخست آیات قرآنی مربوط به ملکوت با تکیه به بیانات روش‌مند مفسرین،مورد بررسی قرار گرفته و به همراه آن به استخراج نظریات دانشمندان اسلامی پرداخته شده است و بر پایه آیات و روایات، پیگیر این موارد می‌شویم که عالم ملکوت چیست و تا چه میزان می‌توان پرده از حقایق مربوط به عالم ملکوت برداشت؟ توجه و دقت در این موضوع که همه چیز در آسمان‌ها و زمین فراتر از حالت ظاهری‌اش، ملکوتی نیز دارد و قدرت و سلطنت و توانمندی خداوند بر هستی در عین تدبیر شایسته می‌تواند مرتبه بالاتری از یقین را در پیش روی چشم ما بگشاید و تأویلاتی همچون ولایت اهل‌بیت(ع) از حقیقت ملکوت آسمان‌ها و زمین برایمان برملا سازد، همه از نتایجی است که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.

چکیدهاز جمله افرادی که در سده‏هاى گذشته، به ویژه عصر حاضر به مطالعات وسیعى درباره قرآن دست زده و منشأ آثار گوناگونى شده‏اند، مستشرقان هستند. در حال حاضر بحث استشراق از مباحث اصلی و چالش آفرین در جهان اسلام محسوب می‌شود.تحقیق حاضر به ترجمه و نقد و بررسی و تطبیق مدخل های‌قرآن و حدیث در دائرهالمعارف‌های لاتین مهم عصر حاضر پرداخته است. بعد از بیان کلیات ترجمه مداخل مورد بحث در این رساله عنوان شده است، در ادامه مدخل حدیث و قرآن دائره المعارف قرآن (E.Q.) که توسط یونبال نگارش یافته است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نگارنده با بررسی منصفانه، ضمن بیان و تأیید موارد مستدل و معتبر، مطالب بی‌دلیل، ضعیف و یا بدون استدلال را مورد کاوش قرار داده است، از آراء و نظریات محققان جهان تشیع بهره گرفته است. ایشان در بخشی از مطالب مانند؛ بحث قرائات، انساء و... که ناروا و گاه مغرضانه تلقی می‌شود، به تشیّع نسبت داده است که نگارنده با ردّ صریح آنها، به دیدگاه‌های محققان شیعه استناد نموده و به روشن‌گری پرداخته است.از بررسی و مقایسه‌ای که میان سه دائرهالمعارف قرآن، اسلام و مذهب در مدخل حدیث و قرآن صورت گرفته است، چنین به دست آمد که، مولفان این مقالات، از دیدگاه های متفاوت به این مسئله نگریسته‌اند و مطالبی متفاوت در این زمینه عنوان نموده‌اند. نکته مهم و قابل توجه اینست که یونبال تمام مطالب قرآنی را در پرتو حدیث بررسی نموده است و ایشان در بیان مطلب، استناد صرف به احادیث داشته است بدون توجه کافی به کیفیت این احادیث، و این می تواند نشان عدم دقت ایشان در گزینش و انتخاب مطالبباشد، چرا که در احادیث مسلمانان هرگونه حدیث یافت می شود. نکته مهمتر اینکه؛ تمام مولفان در بررسی های خود، فقط منابع اهل‌سنت را لحاظ نموده‌اند و این عدم جامع‌نگری مولفان را می‌رساند.کلید واژه‌ها: دائرهالمعارف، قرآن، حدیث، اسلام، دین، ترجمه، نقد، تطبیق.

در این پژوهش با بررسی کردن فضائل و مناقب امیرالمومنین (ع) از کتاب های : صحیح بخاری، صحیح مسلم ، مستدرک علی الصحیحین و شروح آن ها به دنبال اثبات اصل وجود فضائل در معتبر ترین کتب اهل سنت و ارتباط دادن این فضائل به افضلیت و امامت امام علی (ع) می باشیم . و با بررسی آن ها به نتایجی همچون وجود مناقب و فضائل ایشان در این کتب ، مولود کعبهبودن ، سبقت امام علی (ع) بر تمام صحابه و مردم در ایمان آوردن به پیامبر(ص)، شرکت امام (ع)در بیشتر غزوات و جنگ های پیامبر (ص) مانند احد، خیبر، خندق، تبوک و... وانجام دلاوری ها ورشادت های ارزشمند در دفاع از اسلام و پیامبر(ص)بگونه ای که در این دلاوری ها امیر المومنین (ع)بشدت زخمی شدند همانند نبرد احد،مدح و ستایش پیامبر وبیان انواع فضایل ایشان در احادیث مختلف مانند: حدیث سفینه ، منزلت ، ثقلین واخوت...، همکاری امام با خلفا در زمینه های نظامی ، قضایی و مشورتی به دلیل رعایت مصالح مسلمین ، اثبات خلافت و امامت ایشان با وجود فضائل بی شمار، از این پژوهش بدست آمد.