مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

از نظر قرآن و روایات، «مصرف» اگر با واژه هایی چون پارسایی، انفاق، عمل صالح و ... همراه گردد، می تواند انسان را به تعالی برساند، اما باید توجه داشت آن چه برای «مصرف» در اختیار انسان ها قرار گرفته محـدود می باشد. بر همین اساس بهترین و اقتصادی ترین روش بهره برداری از منابع و امکانات محدود برای پاسخ گویی به نیازهای نامحدود، اهمیت و ضرورت «ارتقاء مدیریت مصرف» را دو چندان می نمایاند. مقاله حاضر به روش توصیفی ـ اسنادی پس از جستجو در منابع اسلامی و استخراج آیات و روایات مربوطه، نظر قرآن در مورد مصرف و اصول حاکم بر آن را بیان و سپس مدیریت آن را در دو حوزه خانواده و اجتماع طرح نموده، بیان می دارد که مدیریت صحیح مصرف از بُعد سلبی به معنای صرفه جویی و کاستن از مصارف غیر ضروری و از بُعد ایجابی، بهینه سازی مصرف است. مهمترین راهکارهای آن در بُعد خانواده، برنامه ریزی، نیازشناسی، رعایت اولویت ها و در بُعد اجتماعی، فرهنگ سازی، اولویت بندی، ترویج سیره پیشوایان دین و مدیریت زمان است.

کذب و افترا بر خدا و رسول بر نگرش ما نسبت به احادیث، اثرى مهم دارد. نویسنده، ابتدا معناى کذب و افترا، سپس زشتىِ کذب وافترا بر خدا و رسول و اقسام آنها، به ویژه انکار وحیانى بودن دین را بررسى کرده و نتیجه مى گیرد که احتمال صدق حدیث مانع از ردّ حدیث مى شود.

کتب اربعه در میان کتب حدیثى شیعه به جهت قدمت، شمول روایات و اعتبار مؤلّفان جایگاه ویژه اى دارند و در این میان کتاب کافى از اعتبار خاصّى برخوردار است و محدّثان و فقیهان در موضوع میزان اعتبار روایات کافى در ضمن آثار خود بحثهایى مطرح و یا به صورت مستقل، کتابهایى را در این موضوع تألیف کرده اند. علّامه نمازى شاهرودى کتاب الأعلام الهادیة الرفیعة فى اعتبار کتب الأربعة را در اثبات موثوق الصدور بودن تمام روایات کتب اربعه و صحت روایات آنها تألیف کرد. علّامه نمازى شاهرودى دلایل اعتبار روایات کافى را چنین مى شمارد: برگرفته شدن از اصول اربعمأة ـ موجود بودن تمام اصول حدیثى در زمان کلینى ـ شهادت مؤلّف بر صحت احادیث در خطبه کتاب ـ دستور امامان به پذیرش روایات ثقات ـ ستایش کافى از سوى عالمان شیعه.

علم رجال از مهم ترین و مشهورترین علوم حدیث است. حدیث مهم ترین منبع معارف دینى بعد از قرآن کریم محسوب مى شود که از پیامبر 9 و ائمّه معصومین صادر شده است. راویان، نقش بزرگى در حفظ این میراث ارزشمند داشته اند. برخى از علما و مؤلّفین، اسامى راویان واحوال ایشان را در ضمن آثار و تألیفات و یا به صورت کتابهاى مستقل آورده اند که در پاره اى موارد چند جلدى و در حدّ دائرة المعارف بزرگ عرضه شده است. سهم شیعه در تألیف کتب رجالى دهها عنوان است و معجم رجال الحدیث آیت الله سیّد ابوالقاسم خویى از آن جمله است. علّامه نمازى شاهرودى کتاب مستدرکات علم رجال الحدیث را مشتمل بر 18846 عنوان راوى تألیف نمود. در این کتاب در بیان فائده علم رجال و احتیاج فقیه به آن، موالید پیامبر 9 و ائمّه :، وفات، اسماء، القاب، و کنیه هاى آن بزرگواران، اصحاب اجماع، ممدوحین و مذمومین در روایات، اعتبار کتب اربعه و دفع شبهات مربوط، و برخى مطالب مرتبط با علم رجال نکاتى مطرح شده است. سپس اسامى راویان به ترتیب ابواب حروف تهجى ذکر شده و در خاتمه کنیه ها، القاب و اسامى زنان راوى آمده است.

آشنایى با طبقات راویان و آگاهى از عصر و زمانى که ایشان در آن مى زیسته اند و به طور کلى، وقوف بر هرگونه قراین و شواهد تاریخى مرتبط به آنان، تاثیر بسزایى در ارزیابى احادیث و چگونگى نقد و بررسى آنها دارد و مى توان بدین وسیله، به آگاهى از وجود ارسال و تدلیس در اسناد آنها و نیز تمییز راویان مورد وثوق از غیر آنان و همچنین فواید دیگر نایل آمد.

در مرجع [4] پروفسور Northcott توانست تناظری یک به یک بین زیرمدولهای اولیه یک مدول و زیرمدولهای اولیه مدول خارج قسمتهای آن برقرار کند. سئوالی که پس از بیان موضوع بالا مطرح می شود این است که آیا می توان تناظری یک به یک بین زیرمدولهای اول یک مدول و زیرمدولهای اول مدول خارج قسمتهای آن برقرار کرد. در سال 1995 پاسخ این سئوالات یافت شد. در این پایان نامه پاسخ این سئوالات به اثبات رسیده است و برای حل سئوالات فوق در مورد مدولها و حلقه های خارج قسمت ها از تعاریف قضایا و اصطلاحات بیان شده و در فصل سوم از مرجع [4]استفاده می نمائیم. در این پایان نامه چند قضیه با حذف آزاد بودن مدولها مطرح و اثبات گردیده است.

موضوع این پژوهش عبارت است از:شناسایی فلسفه تربيتي پيامبراسلام(ص)با توجه به احادیث وارده در صحیح بخاري . انسان به ظاهر متمدن امروزي به دليل غرق شدن در ماديات کمتر به مسائل تربيتي ارزش قائل مي شود، حتی جوامع اسلامی با چنین مسائلی روبرو هستند، با وجود مذاهب گوناگون در اسلام وداشتن تفاوت عقیده ای بین آنها بررسی آرای تربیتی آنها مهم وضروری به نظر می رسد.سوال کلي و هدف این تحقیق این است، که فلسفه تربيتي پيامبراسلام(ص)با توجه به احادیث وارده در صحیح بخاري چگونه است؟ سئوالات جزئي شامل، هستي، انسان، معرفت ‌و ارزش‌شناسي و استلزامات تربيتيپيامبر(ص)با توجه به احادیث وارده در صحیح بخاري چگونه اند؟که روش مناسب برای پاسخ به سئوالات مذبور، روش توصيفي – تحليلي بود. تجزيه و تحليل اطلاعات با ابزارهای قياس ، تحليل مفهومي و استقراء انجام گرفت. نتایج بدست آمده این پژوهش نشان می دهد، در مسائل فلسفی و تربیتی بین دیدگاه پیامبراسلام(ص) با دیگر مکاتب تفاوت وجود دارد. پیامبر(ص)هستی و تمام آفریده‌ها را نشانه‌ای برای وجود خداوند هستند که توسط خداوند خلق شده اند و همه آنها دارای هدف‌اند،که بدون اینکه نمونه قبلی و دیگری داشته باشند. و همگی واقعی و برحق هستند، برخلاف ایده الیسم که اعتقاد به نمونه و روحانی بودن واقعیت دارد.هم چنین از لحاز انسان شناسی، انسان را موجودی جسمانی-روحانی می داند.و به هر دو بعد انسان اهمیت می دهد، بر خلاف ایده الیسم و رئالیسم که به یک بعدی انسان اهمیت می دهند. پیامبر(ص)معتقد به مختار بودن انسان است،اما نه اختیار کامل چنانکه قدریه و اگزیستانسیالیسم قبول دارند. جبر الهی را قبول می کند،اما نه آن‌گونه که جبریه معتقدند. برخلاف پراگماتیسم معرفت رااعطایالهی می داند، هرچند روش طرح مسئله را می پذیرد. اما آن را تنها روش یادگیری نمی داند. بین ارزش شناسی پیامبر(ص) با همه مکاتب تفاوتهای عمده و جزئی وجود دارد. نظریه های اگزیستانسیالیسم و پراگماتیسم را رد می‌کند. و ملاک تعیین کننده ارزش هارا الهی می داند، هرچند همانند رئالیسم وایده الیسم به مطلق بودن و کلی بودن ارزش‌هامعتقد است. اما معتقد به این است که خداوند تعیین کننده ارزش هاست.

صرفه جویی به معنای درست مصرف کردن، به جا مصرف کردن، ضایع نکردن مال و مصرف را کارآمد وثمربخش کردن مقام « . است معظم .» رهبری از موثرترین راه های جلوگیری از اسراف، راه اعتدال، میانه روی و صرفه جویی است. از این جهت، تعالیم حیاتبخش اسلام، این راه را برای جلوگیری و پیشگیری از اسراف و نیز راه نجات انسان ها از معضل خطرناک و بیماری زیان آور اسراف توصیه کرده و بر آن تاکید ورزیده است. دین اسلام همواره به خاطر هدایت و راهنمایی و تأمین سعادت و خوشبختی، انسان ها را در همه امور زندگی اعم از دینی و دنیوی و اخروی به راه اعتدال، صرفه جویی و میانه روی توصیه و به دوری جستن از افراط و تفریط و پرهیزبه » حضرت لقمان « از هرگونه اسراف و زیاده روی سفارش و تاکید نموده است؛ لذا می بینیم در قرآن کریم آمده که در رفتار و اعمال خود میانه روی و ؛» و اقصد فی مشیک « : فرزندش- آن هم به صورت امر و طلب- توصیه می کند صرفه جویی را اختیار کن. آری اعتدال صفتی است بسیار عالی و پسندیده، منطقی و عقلی و موزون و مطبوع که مورد نظر شارع مقدساسلام می باشد. از آن جا که اعتدال با سرشت و فطرت پاک انسانی پیوند معنوی و ارتباط خلقتی و ریشه ای دارد، خداوند، روح آدمی و طبع انسان ها را نیز به گونه ای بسیار معتدل و میزان آفریده که با اعتدال تناسب و سازگاری دارد و اعتدال را به عنوان یک اصل عقلی و فطری در هر امری بهتر می پذیرد. پس بنابراین، انسان عاقل و با ایمان باید تلاش و جدیت نماید تا این صفت عالی )اعتدال و صرفه جویی( را کهمورد پسند خداوند متعال و انبیای الهی است، خوب به دست آورد و در حفظ آن سعی نماید؛ تمام حرکت های فکری و رفتاری خود را چه درونی و چه بیرونی در همه ی امور زندگی )مادی و معنوی(، بر محور صرفه جویی و میانه روی قرار دهد.چنان که قرآن کریم در آیه ی شریفه ی را می ستاید و راه اعتدال و اقتصاد را نیکو می داند و آن را تاکید می کند و هرگونه افراط و تفریط و تجاوز از اعتدال » روو عدالت را مذمّت و نکوهش می نماید. و همچنان که حضرت علی )ع در خطبه ی بسیار ارزشمندهمّام در ضمن بیان و شمارش صفات و پرهیزکاران می فرماید و ملبسهم الاقتصاد پرهیزکاران در پوشاک میانه روی و صرفه جویی می کنند و نیز حدیثی از امام صادق (ع) که فرمود هر کس در زندگی و معیشت خود، جانب اعتدال را رعایت نماید من ابتلا نشدن به فقر را برای او تضمین می کنم باید به این نکته ی مهم عقلی و علمی و اساسی توجه داشت، که اصل حاکم بر طبیعت انسان و هویت وجودی اوو اعتدال است و انسان بر اساس فطرت و طبیعت سالم » صرفه جویی « در ابعاد گوناگون مادی و معنوی، همان اصل اوّلیه خود، تمایلی به افراط و تفریط ندارد و حال آن که اسراف، خروج از حدود الهی، فطرت و گریز از مدار انسانی ومعیارهای عقلی و قانونی و ارزشی است. پس کسی که از مسیر فطرت انسانی و طبیعی و نیز از حقایق و قوانین و ارزش های واقعی خارج شود و راه اعتدال و اقتصاد را از دست دهد، از دیدگاه تعالیم اسلام، اسراف کار و متجاوز وستمگر است و بایستی تحت تعقیب قرار گرفته و مجازات گردد. مقاله حاضر کوشیده بر اساس آموزه های قرآنی و احادیث و روایات، نقش و کارکرد صرفه جویی و قناعت را در پیشرفت اقتصاد اسلامی تبیین نماید.