مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: برهان وجود خدا یکی از موضوعات مهم تاریخ فلسفه است. همچنین نمونه ای روشن از یک مشکل فلسفی مشترک در تاریخ های فکری درهم تنیده اروپا و جهان اسلام است. با تکیه بر ارسطو، اشکال مختلف برهان هم توسط الهیات عقلانی اسلامی (کلام) و هم فیلسوفان اسلامی مانند ابن سینا به کار گرفته شد. در حالی که این بحث، تغییر شکل، پالایش و تعدیل شده، در سراسر دوران پس از کلاسیک، به ویژه در شرق اسلامی، به شدت مورد بحث قرار گرفته است، به همین ترتیب در غرب توسط متفکرانی مانند Polymat عبری Maimonides و فیلسوف لاتین قرون وسطی پذیرفته شده است. توماس آکویناس الهیات. با این حال، این فرآیندهای پذیرایی متقابل به قرون وسطی ختم نشد. آنها را می توان در قرن بیستم و حتی تا به امروز مشاهده کرد: از یک سو، متفکر خاورمیانه ای مانند فیلسوف ایرانی مهدی حایری یزدی را می بینیم که نقد اساسی کانت از استدلال های فلسفی کلاسیک برای وجود خدا، به ویژه اثبات هستی شناختی و رد نقد. از سوی دیگر، برهانی از آفرینش که توسط متکلم اسلامی و منتقد سنت مشایی غزالی ارائه شده است، توسط گروهی از فیلسوفان غربی پذیرفته شده است که نسخه خود را «برهان کلام-کیهان شناختی» می نامند. با بحث در مورد سنگ بنای مهم در تاریخ اثبات فلسفی وجود خدا، ما برای بازنگری روایات کنونی اروپامحور در تاریخ فلسفه استدلال می کنیم و پیشنهاد می کنیم که چنین دیدگاه فرافرهنگی ممکن است الهام بخش گفتمان های فلسفی جاری بین اروپا و میانه باشد. شرق و فراتر از آن.

ترجمه ماشینی: اثبات وجود خدا یک جاه طلبی همیشگی فلسفی است. اثبات صندلی راحتی جکپات خواهد بود. استدلال‌های هستی‌شناختی به همان اندازه وعده می‌دهند. این عنصر معروف‌ترین استدلال‌های هستی‌شناختی آنسلم، دکارت، پلانتینگا و دیگران را مطالعه می‌کند. در حالی که حکم این است که استدلال‌های هستی‌شناختی کار نمی‌کنند، اما ما را درگیر پازل‌های فلسفی سرگرم‌کننده می‌کنند، از فلسفه دین تا فلسفه زبان، از متافیزیک تا اخلاق، و فراتر از آن.

ترجمه ماشینی: این مقاله استدلالی برای نوعی از پانانتئیسم ارائه می دهد که در آن امر الهی وجود دارد هم به عنوان «خدای جهان» و هم «خدای خوب» تصور می شود. «خدای جهان» را می گیرد این تصور که کلیت هر چیزی که وجود دارد، در عین تصدیق، «در» خداست که با توجه به شر و رنج، همه چیز «از» خدا نیست. "خدای خوب" این ایده را در بر می گیرد که خدا نیز مفهوم جهانی نیکی است شکل خیر افلاطون که توسط آیریس مرداک ساخته شده است، که بطور جدایی ناپذیری به هم پیوسته است. با خدای جهان زیرا این ماهیت جهان است که تعیین می کند ماهیت نیکی کامل این شکل از پانانتئیسم «به هم پیوسته» یک مفهوم را به دست می دهد شخصیت الهی که هم عاملیت الهی و هم انسانی/الهی را شامل می شود نامزدی. خدای خیر با عنایت به انسانها عامل تغییر است معیار خوبی برای سنجش خوبی اعمال خود، در حالی که خداوند جهان تجسم فیزیکی را فراهم می کند که از طریق آن خدا عمل می کند. درگیر شدن انسان با امر الهی ممکن است اشکال مختلفی داشته باشد و منجر به آن شود فعل اخلاقی، وسیله ای است که خداوند به وسیله آن بر جهان اثر می گذارد و آن را تغییر می دهد بهتر.

هدف این کتاب آن است که در ضمن نقد شبهه اثبات ناپذیری وجود خدا ، برخی از براهین معتبرو مشهور اثبات وجود خدا را بررسی و اشکالات آنها را ارزیابی کند . در این بحث ، مهم ترین شبهات مطرح توسط فیلسوفان غربی از زمان هیوم تا عصر حاضر تحلیل شده است . در این میان ، توجه ویژه ای به اشکالات جان هاسپرز استاد معاصر فلسفه در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی صورت گرفته است . به نظر نویسنده ، ضعف فلسفی غرب و انگاره های خردستیزی مانند تثلیث در مسیحیت ، موجب طرح این اشکالات و گرایش به الحاد ونقد براهین اثبات وجود خدا شده است ؛ اما مبانی غنی فلسفه اسلامی و تکیه بر علم حضوری و بداهت وجود خدا رویکردی کاملا قابل دفاع از مبانی خداشناسی در اختیار متفکران می گذارد . این کتاب حاضر از پنج فصل تشکیل شده است : فصل اول ، خدا و اثبات پذیری ؛ فصل دوم ، برهان تجربه دینی ؛ فصل سوم ، برهان علیت ؛ فصل چهارم ، برهان وجوب و امکان و فصل پنجم ، برهان نظم این کتاب در سال ۱۳۸۶ از سوی موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر با همکاری شورای علمی گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ۳۴۴ صفحه منتشر شده است .

مسئلۀ وجود خداوند از دیرباز، جزو سرفصل‌های مهم کاوش‌های فلسفی بوده ‌است. معمولاً متکلمان مسلمان، وجود خدا را بدیهی می‌دانسته‌اند؛ اما از نظر بسیاری از فلاسفۀ خداباور، وجود خدا بدیهی نیست و نیاز به اثبات دارد. از نظر برخی از فلاسفۀ خداباور مانند ابن‌سینا و ملاصدرا ضمن اذعان به بداهت وجود خدا، به دفاع از براهین اثبات وجود خدا پرداخته و آن را مایۀ تنبّه و توجه بیشتر به این امر بدیهی دانسته‌اند. در عصر حاضر بسیاری از متفکران، بیشتر براهین اثبات وجود خداوند را معیوب و ناقص می‌شمرند و فاقد پشتوانۀ منطقی لازم می‌دانند. استاد عشاقی با توجه به این دیدگاه، یکی از دلایل چنین ادعایی را فاقد بداهت‌بودنِ «مقدماتِ منطقی و فلسفی متعدد براهین اثبات وجود خداوند» بیان می‌کند و معتقد است این مقدمات نیاز به اثبات دارد. به همین دلیل ایشان به اقامه و گسترش براهینی در اثبات وجود خداوند پرداخته که دارای مقدمات بدیهی و بی‌نیاز از اثبات فلسفی هستند و لذا پذیرش آنها به صرف تصوّر صحیح مقدمات،‌ ممکن خواهد بود. در این نشست ایشان ضمن انجام تقسیم‌بندی اولیه از براهین اقامه‌شده، نمونه‌هایی از آنها را تشریح و تبیین می‌کند.

معجزه (Miracle) در عرف عام بر حوادثی شگفت‌آور، فوق قدرت بشری، خارج از جریان عادی طبیعت و حوادث فراطبیعی اطلاق می‌شود. در مسیحیت معجزات عیسی را بینه‌هایی برای تأیید ماهیت الهی او می‌دانند و بنا به قول پولوس قدیس یکی از معجزه‌های مسیحی (رستاخیز) آن اندازه ضروری است که دین مسیحیت بدون آن ناممکن می‌شود؛ از این رو بررسی برهان معجزه برای دین پژوهان حائز اهمیت است. نوشتار پیش رو با روش کتابخانه‌ای و به شیوه‌ی توصیفی - تحلیلی به بررسی روایت‌های جدید برهان مسیحی اثبات وجود خدا از راه معجزه می‌پردازد؛ روایت قدیم از راه معجزه‌ها با اشکالات هیوم، مک کینون و فلو به چالش کشیده شده است. در برابر این اشکالات إلاهیدانان دو موضع را برگزیدند: گروهی مانند تیلیش و هالند، تلاش کردند که معجزه را از مفهوم اصلی آن خارج ساخته و با ارائه‌ی تعریفی جدید از معجزه، آن را قابل دفاع نمایند. 2. گروهی نیز مانند سویین برن با پذیرفتن تعریف سنتی معجزه با چینش استدلالاتی، در مقام پاسخگویی به اشکالات وارده بر این برهان قرار گرفته و تلاش کردند تا حمل حکم قدیمی - عدم امکان معجزه- را بر این موضوع - معجزه- ممتنع سازند. در مقام ارزیابی بین این دو موضع باید گفت که إلاهیدانانی که به بازسازی استدلال‌های برهان معجزه پرداخته‌اند، رویکردی معقولانه‌تر دارند؛ چرا که گروه اول، معجزه را به مثابه یک برهان، از برهانی بودن خود خارج می‌سازند و اگر نگوییم مرتکب مغالطه‌ی عدول از تعریف شده‌اند در نهایت، کارشان به نفی معجزه و یا به تقلیل گرایی می‌انجامد. اما موضع گروه دوم افزون برآنکه تقریر معجزه را از صورت برهانی خارج نمی‌کند، همچنان کارکرد آن را برای جامعه خداناباوران حفظ می‌کند.

پژوهش حاضر جستاری است؛ در بحث وجود خدا، که مقصود از آن، بررسی براهین اثبات وجود خدا از دیدگاه دو فیلسوف بزرگ، یعنی؛ صدرالمتألهین شیرازی و اسپینوزا است. این پژوهش؛ نخست به تبیین مبانی و اصولِ فلسفی این دو اندیشمند، که می تواند در اثبات وجود خدا، کاربرد داشته باشد، پرداخته است. پس از آن، پژوهش به بحث اثبات هستی حق تعالی، و براهین اثبات وجود آن، از منظر این دو فیلسوف پرداخته است. مباحث مطرح شده در اینجا بیان می کند که اسپینوزا با اقتباس و الهامِ از یک نظام هندسی اقلیدسی، فلسفه خود را بر محور خدا به عنوان یک جوهر واحد، پی ریزی نموده است. او با ارائه نظریه وحدت جوهر و اینکه هر چه در عالم هستی وجود دارد، حالات و اعراض آن است، که نه می توانند بدون آن جوهر موجود شوند و یا به تصوّر آیند و نیز با استفاده از مفهوم و تصور خداوند به عنوان یک تصوّر واضح و متمایز، به اقامه براهین، در اثبات خداوند پرداخته است. صدرالمتألهین شیرازی نیز با پایه گذاری بنیان حکمت متعالیه، و با طرح امکان فقری، برهان امکان و وجوب مشائیان را غنا بخشده و همچنین با ارائه نظریه حرکت جوهری، برهان حرکت را تکمیل کرده و سرانجام با استفاده از مبانی و اصولی چون؛ اصالت وجود و وحدت تشکیکی وجود، که محصول تلاش فکری ایشان است، برهان صدّیقین را عرضه کرده است. سرانجام پژوهش، به بررسی تطبیقی دیدگاه دو فیلسوف، راجع به براهین وجودی و براهین معلول محور، پرداخته و از این طریق، علاوه بر شناخت اشتراکات و مختصات آنها در باب این براهین، به این سوال اساسی و مهم، که آیا حقیقتاً این براهین توانسته اند وجود خدا را به نحو یقینی، اثبات نمایند، پاسخ می دهد.

برای مشاهده فیلم سخنرانی به آدرس داده شده در آپارات مراجعه کنید.