مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: مفهوم «خیر و شر» از زمان پیدایش عقل بشری همچنان قابل حل باقی مانده است. هر فردی در زندگی روزمره از اصطلاحاتی مانند خیر و شر، کردار و بدی و فضیلت و بدی و غیره استفاده می کند. او اعمال و آداب خود را از جنبه اخلاقی به تصویر می کشد و شخصیت های دیگران را مورد انتقاد قرار می دهد و آنها را به طیف خیر و شر متهم می کند. ما در زندگی روزمره تجربه می کنیم، اگر دو نفر با هم دعوا کنند. هر کس سعی می کند با استدلال، حقیقت خود را ثابت کند و دیگران را به اشتباه متهم کند. همین روند در میان زندگی ملت ها رایج است. هنگامی که اختلاف از حد فراتر رود، اصول، قواعد و مقررات مختلف به عنوان کمکی برای تشخیص صدق و باطل ذکر می شود و به خوبی یا بدی محکوم می شود. معمولاً تصور شده است که فیلسوفان عقاید اساسی را منحل کرده اند. این یک واقعیت است زیرا فیلسوفان آزاداندیش ادیان را در همه جنبه ها مورد انتقاد قرار دادند. گاه پایه محکمی برای باورهای دینی گذاشته اند. علاوه بر این، اعتقادات مذهبی را تقویت کردند. در میان همه فیلسوفان مسلمان در زمینه فلسفه و دین تبحر داشتند. آنها فلسفه را وابسته به دین قرار دادند. مفهوم «خیر و شر» همیشه مفهومی قابل حل باقی مانده است. اما علیرغم وضعیتی که وجود دارد این است که افکار انسان نه توانست آن را تثبیت کند و نه آن را حل کند. خداوند استفاده از عقل و مراقبه را مجاز دانسته است. در عصر حاضر، شر با شیفتگی به نظر می رسد که گویی درست به نظر می رسد و تشخیص خیر و شر بسیار دشوار است، هر چند برای قضاوت در مورد تفاوت آنها، انسان باید بداند که چگونه با نگاهی گذرا به واقعیت خیر و شر با وضوح نگاه کند. . به این ترتیب ممکن است از شر شر خلاص شویم. این مفهوم در زندگی روزمره ما رایج است، بنابراین با اتخاذ خیر، می توانیم شر را از بین ببریم. این فکر به زندگی روزمره ما تعلق دارد، بنابراین شناخت خوب و بد مهم است.

در كتب اخلاقي تأكيد شده است كه اخلاق مطلوب آن است كه موافق حكم عقل و اخلاق نامطلوب مطابق حكم نفس باشد. از اين‌گونه تعابير، اين شبهه به وجود مي‌آيد كه گويا دو نيروي متضاد در درون آدمي وجود دارد. درحالي‌كه چنين نيست؛ اين امر ناشي از اشتراك لفظي و كاربردهاي متفاوت واژه اخلاق است كه گاهي لفظ در معناي حقيقي و گاهي در معناي مجازي به كار مي‌رود. ازاين‌رو، ضروري است كه واژگان و اصطلاحات خاص آنها مورد توجه قرار گيرد. براساس آيات نوراني قرآن، در درون هر انساني، بالقوه دو نوع گرايش وجود دارد: گرايش به اموري كه انجام آن گناه و كارهاي بد، و گرايش به اموري كه موجب كمال و سعادت آدمي است. بنابراين، در هر انساني، هم گرايش به خير و هم گرايش به شر وجود دارد. انسان قادر است با استفاده از عقل، ميل خود را كنترل و تكامل يابد و يا با تبعيت از نفس سقوط كند.

جلسه اول هدف درس حاضر؛ساختار مقالات پژوهشی کلاس؛مفهوم «نظام» در نظام اخلاقی اسلام؛اهمیت نگرش نظام مند به اخلاق اسلامی؛فواید و کاربردهای آشنایی با نظام اخلاقی اسلام؛لزوم تدوین نظام اخلاقی اسلام در عصر حاضر ———— جلسه دوم -‌ معرفی برخی منابع درباره نظام اخلاقی اسلام؛کمبود منبع جامع درباره نظام اخلاقی اسلام؛اهمیت و جایگاه اخلاق در منظومه اندیشه اسلامی؛ویژگی های یک نظام اخلاقی مطلوب؛پیشفرض های وجود نظام اخلاقی در اسلام؛تعریف «نظام اخلاقی اسلام» —————- جلسه سوم -‌وجوه اشتراک نظام اخلاقی اسلام با دیگر نظام های اخلاقی؛ ویژگی های نظام اخلاقی اسلام: ۱٫ جامعیت و شمول ————– جلسه چهارم ادامه ویژگی های نظام اخلاقی اسلام:. ۲٫خدامحوری،۳٫ قاعده مندی۴٫ توان توجیه اخلاقی۵٫ توجه به تفاوت انسان ها ۶٫ چند ساحتی بودن نظام ارزشی ————- جلسه پنجم ادامه ویژگی های نظام اخلاقی اسلام:۷٫ انسجام درونی۸٫ قابلیت تبیین عقلانی۹٫توجه به حسن فعلی و حسن فاعلی۱۰٫ مراتب داشتن ارزش ها۱۱٫ آخرت گرایی ——————- جلسه ششم چرا باید اهداف اخلاق را مشخص کرد؟؛چگونه میتوان اهداف اخلاق اسلامی را شناخت؟؛اهداف اخلاق در اسلام: – هدف غایی اخلاق در اسلام؛- اهداف کلان؛اهداف واسطه —————– جلسه هفتم نسبت اخلاق با علوم دیگر:نسبت اخلاق با فقه: معرفی منابعی درباره رابطه فقه و اخلاق؛شباهت ها و تفاوت های گزاره های فقهی و گزاره های اخلاقی؛ نسبت استدلال های فقهی با استدلال های اخلاقی. ————— جلسه هشتم – مبانی هستی شناختی وانسان شناختی اخلاق از دیدگاه اسلام ————– جلسه نهم – مبانی معرفت شناختی و ارزش شناختی اخلاق اسلامی؛نسبت اخلاق اندیشی و اخلاق پژوهی های ما با مسائل اخلاقی جامعه چه اندازه است؟

عارف حکیم، آیت الله العظمی محمد علی شاه آبادی (قدس سره) به اذعان دیگر علما و عرفای معاصر از کمل عرفای قرن حاضر است و تا جایی که می دانیم، ایشان را موثرترین فرد در شکل دهی افکار حضرت امام خمینی(ره) دانسته اند که اگر همین یک سخن را بپذیریم، کفایت است از آنکه برای شناخت ایشان و افکارشان تلاش نمائیم هر چند تنها دو کتاب و سه رساله مکتوب از معظم له در دست باشد. ایشان نظریات خود را حول محور فطرت الهی انسان سامان داده اند تا جایی که به "فیلسوف فطرت" ملقب شده اند که در جای خود محل تامل و تأنی است. معروف است که حضرت امام(ره) درباره ایشان فرمودند: « من در عمر خود، روحی لطیف تر از روح مرحوم شاه آبادی ندیدم.» امام(ره) هفت سالی که مرحوم شاه آبادی در قم حضور داشتند در درس ایشان شرکت کردند و تاکید داشتند که « اگر آیت الله شاه آبادی هفتاد سال تدریس می کرد، من در محضرش حاضر می شدم، چون هر روز حرف تازه ای داشت.» عارف کامل آیت الله شاه آبادی از مبارزان دوران رضاخانی به حساب می آید، تحصن یازده ماهه معظم له در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در اعتراض به جنایات رضاخان معروف است. در همان دوران و در ایام محرم، ایشان یک دهه منبر می روند و سخنی را سه بار، اول، وسط و انتهای منبر هر شب تکرار می کنند:« خدایا! تو شاهد و گواه باش که این مرتبه که این جمله را بگویم، در این ده شب سی مرتبه تکرار کرده ام و اتمام حجت نموده ام و برای علمای نجف، علمای قم، اصفهان و مشهد تمام نقاطی که می دانستم و توانستم هم نامه نوشته ام، و امشب هم برای آخرین مرتبه در این مجلس می گویم و آن این است که رضا خان، دست نشانده ی انگلیس است و هدفش، اعدام قرآن و اسلام است و اگر با من روحانی مبارزه می کند، نه به خاطر خود من است، بلکه به این دلیل است که من مبلغ قرآنم، به دنیا اعلام می کنم که اگر حرکت نکنید، این خبیث اسلام را از بین می برد.» اندر احوالات ایشان و درباره شخصیت جامع و کامل معظم له سخن بسیار است و مجال اندک! شذرات المعارف که گزیده های ناب اندیشه های ایشان است، به گفته شارح این کتاب یعنی فرزند ایشان، آیت الله نورالله شاه آبادی، خلاصه ای از اندیشه معظم له نیز به حساب می آید لذاست که مطالعه آن مفید فایده فراوان خواهد بود. این کتاب کوچک، که در حدود سالهای حکومت رضاخان نوشته شده است، دارای نثری مخلوط از فارسی آمیخته به عربی رایج در مجامع علمی حوزوی آن دوران است که مشابه آن را در متونی چون "اربعین حدیث" امام یا "تنبیه الامة و تنزیه الملة" مرحوم نائینی و کتب بسیار دیگر دیده ایم. بخش اول کتاب که عنوان "الشذره الأولی: توضیح مرام الإسلام فی شفاء صدور الأنام" را بر خود دارد، با طرح مساله ضعف و ذلت مسلمانان در شرایط کنونی آغاز می گردد :"مدتی است مملکت اسلام به انتشار عقاید باطله و اخلاق رذیله و افعال قبیحه مبتلاست..." و سپس اظهار تعجب می نماید که در همین حال می بینیم بسیاری از مسلمانان به طور مداوم از این وضعیت فقط اظهار تاسف می کنند، "غافل از آنکه درد را باید معالجه نمود و مذاکره مرض و تعدد آن، راه علاج نیست!" پس باید برای علاج مرض ها ابتدا آنها را شناخت. از همین رو موضوع کتاب را می توان "آسیب شناسی جامعه اسلامی و ارائه راهکارهای اصلاحی درباره آن" دانست که بخش اول یعنی آسیب شناسی به طور خلاصه بیان شده است اما در باب راهکار پیشنهادی توضیح بیشتری آمده است. بخش دوم کتاب با عنوان "الشذرة الثانیة" شامل 23 معرفت است که با توضیح ابعاد سیاسی دین آغاز می گردد و با شرح و بسط مفهوم اخوت اسلامی و ارکان و ابعاد آن ادامه می یابد.

خودسازی پیراستن نفس از رذایل نفسانی، و آراستن آن به فضایل انسانی است و مبانی که قانونمندی‌های شناخته‌شده در رابطه با هستی و انسان را در بر می‌گیرند، اساس آن را تشکیل می‌دهند. اصول و روش‌ها که ناظر بر دستورالعمل‌های کلی و جزئی هستند، راهنمای عملی انسان در این مسیر می‌باشند. خودسازی در فرهنگ قرآن تنها راه رستگاری انسان است، از این‌رو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از سوی دیگر درروایت معصومان(ع)، نفس بزرگترین دشمن انسان معرفی شده است، چون همنشین و فریب‌خورده بزرگترین دشمن قسم‌خورده انسان است، و مبارزه و ایستادگی در برابر آن، در کلام پیامبر اکرم(ص)، جهاد اکبر تعبیر شده است. بنابراین، آدمی مکلف است که با تربیت نفس، و شکوفایی استعدادهای آن، خود را به قرب الهی نزدیک سازد. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی برآن است تا مبانی، اصول و روش‌های خودسازی را با تکیه بر دیدگاه استاد مطهری(ره) تبیین نماید. آنچه در فرآیند این تحقیق به دست آمده، این است که انسان موجودی است که دست آفرینش ویژگی‌هایی را در ساختار وجودی او قرار داده است، از جمله اینکه مرکب از جسم و روح است و بعد روحانی او اصالت دارد و خدای متعال عزت و کرامت نفس بر او بخشیده است تا در تربیت خویش، بر مدار کرامت خود حرکت نماید. هدفمند آفریده شده و در حرکت خویش، رسیدن به کمال انسانی را می‌جوید. برخورداری از عقل و تفکر و اختیار از دیگر امتیازات اوست، ولی او برای رشد و تعالی خود، علاوه بر اینها به راهنمایی‌های مکتب وحی نیز نیازمند است. رشد همه استعدادهای وجودی بر اساس ویژگی‌های فطری، برقراری اعتدال در نفس، رفق و مدارا با خود در جهت امتثال از دستورات اسلامی و تلاش بی‌وقفه، از اصولی است که آدمی باید در این مسیر، بر آنها پایبند باشد. توبه در آغاز تربیت نفس، محاسبه نفس با هدف استمرار بر عمل نیک و پیشگیری از آسیب‌هایی چون ریا و. . . تزکیه عقل از تقلیدهای کورکورانه، غضب و. . . جهت رشد و پرورش عقل مطلوب، عبرت‌آموزی از وقایع به منظور پرهیز از غفلت و استعانت از دعا در ایجاد تواضع درونی در برابر خدای متعال، از روش‌هایی هستند که آدمی در تربیت نفس از آنها بهره می‌گیرد.