مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

انگيزه نگارنده در تدوين اين کتاب، تنظيم نگرشي از نوع فلسفه فقهي به انديشه عصمت در مهد دانش فقه و اصول اسلامي بوده است. مباحث اين اثر در چهار فصل سامان يافته است. در فصل اول ديدگاه‌هاي مختلف درباره مفهوم و ماهيت عصمت و کيفيت حصول آن براي معصوم مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. در فصل دوم پيشينه انديشه عصمت در اديان غيرابراهيمي و ابراهيمي بيان شده است. سپس شبهات مختلف مستشرقان درباره ريشه‌هاي پيدايش باور به عصمت اهل‌بيت(ع) در مهد دوران اسلامي مطرح شده است. در فصل سوم امکان عصمت و ادله عقلي و نقلي آن همراه با نقض و ابرام‌هاي آنها مطرح شده است. در نهايت نيز به ديدگاه فلسفه فقهي انديشه عصمت پرداخته شده است.

پژوهشی مختصر پیرامون اهمیت اندیشه تقریب میان مذاهب، ساختارها، راهکارها و عناصر وحدت‏زا در اندیشه اسلامی. رویکرد نویسنده سیاسی فقهی است. از لحاظ سیاسی به اوضاع گذشته مسلمانان، فرقه‏ها و مبانی اختلاف و ریشه‏های تفرقه می‏پردازد و سپس با تکیه بر مبانی اجتهادی و استنباط از نظام‏های فقهی شیعه و اهل‏سنت از مشترکات و پیوندهای وحدت‏بخش مذاهب اسلامی بحث می‏نماید. در تشریح ساختار تقریب به 6 پایه و قاعده که چارچوب وحدت اسلامی را سامان می‏دهند اشاره شده و وجوه و ابعاد عقیدتی وحدت از طریق نظریه ثابتات و متغیرات شریعت بررسی گردیده است. این نظریه در شناسایی وجوه اتحاد و تقریب به هر یک از فرقه‏ها کمک می‏کند تا جایگاه مخالفان را در اندیشه خود تنظیم و تنسیق نمایند.

انسان به واسطه اختیاروعقل خدادادی، دربرابر رفتاروگفتارخویش مسؤولیت داردودرتخطی از کارهای خلاف شرع، مجازات می‌شود، در این میان گاهی عواملی وجود دارد مانندتوبه، موجب سقوط مجازات وعفووی می‌گردد، توبه، یکی از موضوعات مهم اسلام است که درشریعت، عرفان وقانون مجازات اسلامی جایگاه ویژه‌ای داردو در فقه جزایی اسلام، یکی از عوامل سقوط، عفو و تخفیف مجازات‌های حدی به جزء حد قذف می‌باشد، رویکرد این مقاله، تبیین این مسأله است که آیاتوبه می‌تواند با این تئوری اسلامی درعمل موردپذیرش وقابل بهره‌برداری باشد؟ نگارندگان دراین مکتوب با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای، برآنندکه این مسأله را درفقه وقانون مجازات اسلامی بارویکردعرفانی تحلیل وتوجیه نمایند، یافته‌ها حاکی از رویکرد نوین قانونگذار در راستای تحولاتقانون مجازات اسلامی92 است که با پیش‌بینی نهاد توبه به عنوان یکی از عوامل سقوط مجازات، این مفهومرا به صورتی قاعده‌مند وارد نظام کیفری ایران کرده است وچنان که بانظرگاه شریعت وعرفان بررسی شود، نقش عملی توبه را دراصلاح، بازپروری ورشدمعنوی انسان مجرم، بیشتر نمایان می‌سازدوبااین نگاه ومعیارهای فقهی وعرفانی، قاضی آسان‌تر به احراز توبه وندامت واصلاح مجرم، دست می‌یابد.

در مقالة حاضر به بررسی آیة مباهله (آل عمران: 61) از دیدگاهی فقهی پرداخته‌ایم. هدف از نگارش این مقاله نیز گردآوری، جمع بندی و بررسی شاخه‌ها و فروع مختلف فقهی و دیدگاههای متفاوت علمای مسلمان در مورد این آیه و بررسی و تطبیق این دیدگاهها در حد توان و قدرت نگارنده می‌باشد. در همین جهت تلاش ما این است که آیة مذکور را به طور کامل بررسی کنیم و تا حد امکان دلالتهای پنهان در آن را مشخص سازیم و دلالتهای جدیدی از آن را که به نوعی به جهان امروزی نیز مرتبط است – مانند مشارکت زن مسلمان در رخداد‌های مهم و سرنوشت ساز جامعه - استخراج نماییم. "«بهله الله» و «ابهله الله» نیز در این زمینه آمده است (زمخشری، همان: 1/ 434) گفته‌اند: منظور از صیغة فعل «نبتهل»، باب مفاعله است، و افتعلوا در اینجا به معنای تفاعلوا به کار رفته؛ مانند: «اشتوروا» در معنای «تشاوروا» (طبرسی، تفسیر مجمع البیان: 2/ 308) و همان‌گونه که گفته شده: «اقتتل القوم و تقاتلوا و اصطحبوا و تصاحبوا» (رازی، همان: 8/ 87)، یعنی مباهله از دو طرف به معنای نتباهل می‌باشد (زمخشری، همان: 1/ 434) می‌گویم: هرچند باب افتعال در ظاهر گاهی اوقات درمعنای مفاعله نیز به کار می‌رود، ولی مقام در اینجا این‌گونه نیست و مفاعله در این آیه با توجه به سیاق آیه به دست می‌آید، به ویژه با در نظر گرفتن ابتدای آیه که دلالت بر گفت‌وگو بین دو نفر دارد و منظور در اینجا صیغة «افتعل» نیست. علامه طباطبایی معتقد است کاربرد صیغة جمع در «کاذبین» بر این امر دلالت دارد که دروغ‌گویان در هر کدام از دو طرف مباهله که قرار گیرند، به هر حال باید به صورت جمع و گروه باشند، به همین دلیل، اگر این دعا و مباهلة بعد از آن فقط بین پیامبر’ و مسیحیان نجران انجام می‌گرفت، یعنی یکی از طرفین مفرد و دیگری جمع بود، باید جمله به گونه‌ای می‌آمد که قابل انطباق بر مفرد و جمع باشد، مانند اینکه بگوییم: «فنجعل لعنة الله علی من کان کاذبا»، یعنی لعنت خدا را بر هر که دروغگوست قرار دهیم (همان: 3/ 224)."

آزادی از مفاهیم مهمی است که در بسیاری از آموز ههای دینی و غیردینی مطرح شده و هر مکتب با توجه به دیدگاه خود، تعریف خاصی از آزادی بیان کرده است. در فقه اسلامی با توجه به تأکید قرآن بر آزاد بودن انسان، مفهوم آزادی در قالب اصول فقهی درآمده است. هدف این مقاله بررسی مبانی فقهی اسلام در زمینه آزاد یهای سیاسی واجتماعی است و با مطالعه آرای فقهی، دیدگاه های مختلف در زمینه آزادی بررسی شده است. از آنجا که آزادی رابطه تنگانگی با حقوق انسانی و حق حاکمیت دارد، لازم است این مفاهیم نیز تبیین گردد. امعان نظر در منابع مختلف، مبین آن است که مبانی نظری آزادی و حقوق انسانی در فقه اسلامی به خوبی بیان شده است و با تکیه براصولی مانند برائت، اباحه و اختیار تبیین گردیده است؛ اما با توجه به گستردگی مفهوم آزادی که در غرب مطرح شده، دوره تاز های از مجادلات فقهی و دینی در زمینه آزادی و حقوق انسانی مطرح شده است؛ مانند اینکه دایره حاکمیت دولت تاچه حدی است؟ و حقوق متقابل شهروندان و حاکمیت چیست؟

پایان نامه حاضر به بررسی مبانی مواردی می پردازد که مسئولیت پرداخت خونبهای مقتولین از بیت المال قرار داده شده است.مسئولیت بیت المال در پرداخت دیه مبتنی بر قاعده لایبطل و قاعده غرم است.مسئولیت بیت المال در پرداخت دیه مقتولین یک استثناء است، لذا تعمیم داده نمی شود و در موارد مشکوک باید به قدر متیقن عمل نمود. پرداخت دیه از بیت المال مشروط به آن است که صاحبان خون دیه را درخواست کرده و بیت المال نیز تمکن مالی پرداخت دیه را داشته باشد. امام مسلمین دیه کشته شدگانی را که قاتل آنها شناسایی نشده و در آشوب، اغتشاش، ازدحام به قتل رسیده اند یا در اثر اشتباه قاضی به مرگ محکوم شده اندو یا در راستای اجرای فرامین مشروع مسئولین جان خود را از دست داده اند، از بیت المال می پردازد. در صورت فرار قاتل در قتل عمد و شبه عمد و اعسار قاتل و اقربای او، امام از بیت المال خونبهای او را می پردازد. در قتل خطای محض هرگاه قاتل خویشاوندی نداشته باشد یا اقربای او تنگدست باشند و نیز هرگاه قاتل از اهل ذمّه و غیرمتمکن باشد، بیت المال دیه را می پردازد. پرداخت خونبها در صورت اقرار دو نفر به قتل عمدی شخص واحد و رجوع نفر اوّل از اقرار خود و نیز کشته شدن شخصی در اثر تیراندازیمأمورین در حال انجام وظیفهبر عهده بیت المال است..