مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب الوسیلة إلی فهم حقیقة التّوسّل بقلم محمّد سامر النّص به رشته تحریر درآمده است. یکی از موارد اختلافی بین وهابیّون و سائر مسلمین، مسئله توسل به اولیاء الهی یا به تعبیری، وسیله قرار دادن آنان نزد خداوند متعال است. وهابیّون با اقتدا کردن به رهبر فکری خود ابن‌ تیمیّه که شدیداً با موضوع و مبحث توسل و وسیله قرار دادن مخالف بوده است. لذا آنان به تبعیت از مقتدای خود، عمل توسل به اولیاء الهی را کفر، شرک و بدعت می دانند و با موضوع توسل و وسیله برخورد کرده و عاملین توسل را کافر و مشرک اطلاق مینمایند. مؤلف در اثر حاضر ابتداء به معرفی شأن و منزلت نبی مکرم اسلام (ص) پرداخته تا بعد از واضح شدن شخصیت حضرت به معرفی امّت ایشان پرداخته تا بتوان رضایت و غضب خداوند از رضایت و غضب ایشان را به سهولت درک نمود. بعد از آن مؤلف با اشاره به آیه 17 سوره انفال به دفع شبهه بی فایده بودن افعال وکردار انسان و مخصوصاً طلب شفاعت از دیگران، با بیان اینکه در فهم این آیات باید به این نکته توجه داشت که نسبت افعال به خداوند غیر از نسبت به مخلوقات است، پرداخته است. این کتاب حاوی مقدمه و بیست و سه مبحث می باشد. بعضی از مباحث عبارتند از: اولین بحث کتاب به تعریف و بیان فایده توسل پرداخته شده است و در آن با توجه به آیات و اخبار مفهوم توسل کاملا واضح گردیده و همجنین فرق بین توسل به خداوند وتوسل به خلق تذکر داده شده است . در بخش بعدی کتاب انواع توسل بر شمرده شده است .مولف در این بخش بیان داشته است در چهار مورد (زمان، مکان ،حال اضطرار و اعمال ) فریقین اتفاق نظر دارند ولی آنچه مورد اختلاف است توسل به اشخاص میباشد. در ادامه ادله مشروعیت توسل، از قرآن و سنت و به تبع آن از آثار بررسی ونمونه های آن توضیح داده شده است. در بخش بعدی مولف بیان داشته است از مباحث گذشته مشروعیت توسل به آسانی روشن میگردد و ما در این بخش عمومیت منافع دیگر نبی (ص) مانند رحمت و.. را برمیشماریم وی در این قسمت از نوشتار خود به آثار عمومی نبی مانند رحمت ، رفع عذاب ، تزکیه و.. را با توجه به آیات قرآن اشاره وتوضیح میدهد. آنجه درادامه کتاب آمده است ، بعد از توضیح کوتاهی پیرامون مفهوم (حبیب ) که از صفات ویژه نبی اکرم (ص) به بیان کلام علما وبزرگان پیرامون توسل پرداخته است. مؤلف بعد از بررسی مسئله وسیله برای فهم حقیقت توسل به این نتیجه رسیده است که وسیله قرار دادن از اعمال حسنه اسلامی محسوب می گردد که مستندات قرآنی و روایی نیز مؤید این مطلب می باشند. اما وهابیت با عقائدی متحجرانه، مبتدعانه آن را بدعت محسوب کرده و با وارد نمودن شبهاتی در موضوع توسل سعی بر انحراف و اضلال مسلمین معتقد دارند. لذا مؤلف به نقد و ردّ شبهات وهابیت در این موضوع پرداخته است.

کتاب حوار صریح مع الاخوه الوهابیین توسط عبدالله القطیفی به رشته تحریر درآمده است. وهابیون شیعیان را خارج از دین معرفی می کنند و تهمت های فراوانی را به شیعه نسبت می دهند. نویسنده کتاب هدف از نگارش را جواب به این تهمت ها معرفی کرده است و به جهت تقریب بین شیعه و سنی، به معرفی عقاید شیعه و رد شبهات وهابیت می پردازد. این کتاب از مقدمه و چهار فصل تشکیل شده است. فصل اول نحوه شکل گیری شیعه و اتهاماتی که از این جهت به شیعیان وارد می کنند،(مانند شیعه بدعت است، شیعه مشرک و مرتد و کافرند) . فصل دوم عصمت و تطهیر ائمه معصومین را بیان می کند. فصل سوم تهمت به کفر شیعه را ردّ و نقد می کند. فصل چهارم عقاید شیعه را به طور نسبتا اجمالی مانند اعتقاد شیعه به قرآن، صحابه، معاویه، خدا نبودن حضرت علی (ع)، عدم عبادت قبور، سجده بر تربت، توسل، متعه، جمع بین دو نماز و اعتقاد به امام منتظر (عج) را تبیین می کند. نویسنده در این کتاب با بررسی عقاید شیعه، اتهام کفر و بدعتی که از سوی وهابیت به شیعه زده را بی اساس دانسته، و آن را ردّ می کند.

کتاب نُصرة الإمام السبکی بِردِّ الصَّارم المُنکِی بقلم إبراهیم السمنودی به رشته تحریر درآمده است. زیارت قبور انبیاء و اولیاء الهی و صلحاء از أعمال حسنه و مستحب اسلامی است که جمیع مسلمین معتقد به این عمل می باشند. اما ابن تیمیّه با ابراز عقائد منحرفش با آن به مخالفت پرداخته و این عمل را شرک می دانست. ابن القیّم شاگرد وی نیز راه استاد خود را پیش گرفت. تا صدها سال بعد از آن دو با ظهور ابن عبدالوهّاب و بروز عقائد ضالّه اش که بدعتهای زیادی را در دین وارد نمود بار دیگر مسئله حرمت زیارت قبور و شدّالرحال برای زیارت قبور توسط او و اتباعش مطرح گردید. ابن عبدالوهّاب با متحد شدن با آل سعود به مناطق مختلف نجد و حجاز حمله برده و تمامی بقاع متبرکه و بناهای قبور را منهدم و تخریب نمودند. مسئله زیارت قبر نبیّ اکرم (ص) و شدّالرحال برای زیارت آن حضرت یکی از مسائل مهمی است که امروزه وهابیّون و سلفیّون با شدت با آن برخورد کرده و این عمل را شرک و کفر محسوب می کنند. وهابیّون و سلفیّون با تبلیغات شدیدشان در موسم حج و غیر آن با نوشتن کتب زیادی در تبلیغ عقائد ضالّه اشان می کوشند تا بسیاری از سنن حسنه اسلامی را نفی کرده و بدعت تلقی نمایند. یکی از این کتب ضالّه که توسط وهابیّون و سلفیّون نشر و توزیع گردیده کتاب الصَّارم المُنکِی تألیف إبن عبدالهادی الحنبلی است که حاوی مطالبی در نفی و ردّ زیارت قبر نبیّ اکرم (ص) و شدّالرحال برای آن است. او زیارت قبر حضرت و شدّالرحال برای زیارت قبر شریف را بدعت و شرک دانسته لذا مؤلف اثر حاضر درصدد برآمده تا روایات مستندی از نبیّ اکرم (ص) در رابطه با استحباب و أجر عظیمی که زائر از زیارت قبر شریف حضرت و شدّالرحال برای زیارت قبر ایشان شامل حالش می شود را تبیین نماید. و جواز زیارت قبر نبیّ اکرم (ص) را به إثبات برساند. و همچنین نقد و ردّی بر کتاب الصَّارم المُنکِی و گفته های غلط او باشد. این کتاب شامل بیست و پنج مبحث روایی می باشد. بعضی از مباحث آن عبارتند از: نبیّ اکرم (ص) فرمودند: نهی کردم شما را از زیارت قبور پس زیارت کنید قبور را، حضرت فرمودند: شدّ الرّحال نکنید الّا به سه مسجد، که مسجد من یکی از این سه مسجد است. حضرت فرمودند: کسی که زیارت کند قبر مرا بر من واجب است شفاعت او. حضرت فرمودند: کسی که برای زیارتم به سوی مدینه رهسپار شود، من شفیع و گواه او خواهم شد. حضرت فرمودند: کسی که بعد از رحلتم مرا زیارت کند، مثل اینست که مرا در زمان حیاتم زیارت کرده. کسی نیست که سلام کند بر من نزد قبرم إلّا این که خدا ردّ کند و برساند آن سلام را به روحم. و ... مؤلف بعد از بررسی موضوعات مطرح شده در کتاب الصَّارم المُنکِی، که زیارت قبر نبیّ اکرم (ص) و شدّالرحال را برای زیارت قبر آن حضرت بدعت و شرک دانسته، با درج أحادیث و روایاتی از خود نبیّ اکرم (ص) که به بیان ثواب و أجر فوق العاده بالای زیارت آن حضرت پرداخته، به این نتیجه رسیده است که برخلاف آنچه که امروزه وهابیّون و سلفیّون مدّعی آنند، زیارت قبر شریف نبوی بدعت و حرام نبوده بلکه عملی مستحب و خداپسندانه می باشد.

کتاب الدرر السنیة فی الرد علی الوهابیة توسط سید احمد بن السید زینی دحلان به رشته تحریر در آمده است. این کتاب موضوع جواز توسل به نبی مکرم (ص) پرداخته که در پی آن مباحثی چون جایگاه برزخی شهدا و در صدر آن پیامبر اکرم پرداخته شده است ونیز بحث جواز توسل وشفاعت مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در ابتدای کتاب خویش جواز زیارت قبر رسول اکرم (ص) را از چهار منبع یعنی کتاب ، سنت واجماع وقیاس اثبات نموده است وبرای هرکدام نمونه ای ذکر نموده است.در بخش اول به آیه (ولو أنهم إذ ظلموا أنفسهم جاؤوك فاستغفروا الله واستغفر لهم الرسول لوجدوا الله توابا رحيما) استدلال نموده وبیان داشته زیارت نبی دارای فواید عظیمی میباشد واینها مخصوص زمان حیات نبی(ص) نیست سپس با آوردن کلام بزرپان اهل سنت زیارت قبر رسول اکرم را لازم وطبق نظر برخی با توجه به حدیث (من حج البیت ولم یزرنی فقد جفانی ) جفا بر پیغمبر را حرام دانسته اند در ادامه مولف به نفی شرک وبلکه راجح بودن مرقد رسول اکرم (ص ) ونیز بررسی حدیث شد الرحال پرداخته است.در بخش دیگر بحث توسل وصحت آن شروع میشود وابتدا حدیثی مبنی بر دعای پیغمبر وتوسل ایشان ذکر شده است.ودر ادامه کلام محدثین و.. در این زمینه آورده شده است در ادامه به فعل برخی از صحابی همچون بلال بن حرث وعمر بن خطاب در استسقاء اشاره شده است همچنین به بیان ایه ( ابتغو الیه الوسیله ) اشاره شده وتصریح واثیات شده مصداق اتم وسیله پیامبر اکرم (ص) میباشد در ادامه به انتقال اموات وشهدا از این دنیا به عالم برزخ اشاره میشود ودر ادامه شرک دانستن توسل را قبیح میداند وبا توضییح آن به خوبی روشن میسازد که توسل به این معنا نیست که موثری غیر خدارا بجوییم بلکه ایشان وسیله است.در بخش دیگر به مستحبات در زیارت نبی می پردازد ودر ادامه بحث التبرک به آثار صالحین میآورد ودر توضیح آن به تبرک جستن صحابی به آب وضوی پیامبر اشاره میکند ولذا آن را امری جایز میداند در بخش پایانی ولادت محمد بن عبدالوهاب اشاره میکند وضمن گریز به زندگانی او بدعتهایی را که در دین گذاشته نقل و نقد می نماید.

کتاب ردُّ عَلیَ ... «رسالةّ إلی کُلِّ شیعی»، توسط الشیخ نزیه القمیحا به رشته تحریر در آمده است. مذاهب اسلامي در سه موضوع اعتقادات، فقه، اخلاق و عرفان دچار اختلافات فراواني هستند که این موضوع خود سبب شده تا فرقه هاي متعددي پديد آيد. اثر حاضر به مواردی از این اختلافات که همراه با شبهات غرض ورزانه و اتهامات ناروای معاندین با شیعه است، پرداخته است. چناچه کتابی در کشور لبنان چاپ و نشر گردیده که درن آن آن نصایحی برای شیعیان درج گردیده تا مذهب خود را که مذهب اهل بیت (علیهم السلام) است ترک کنند و مذهب اهل سنت وجماعت ... را تبعیت کنند. کتاب حاضر ردّی بر استدلالات غلط آنان می باشد. این کتاب شامل مقدمه و نُه فصل می باشد. این فصول به ترتیب شامل: اتهام شیعه به تحریف قرآن، روایات تجسیم خدا، زیارت قبور، شرعی بودن متعه حج و نساء، بداء در اسلام، رجعت در اسلام، تقیه در اسلام، در شرعی بودن خواندن نماز قصر در سفر و جمع بین دو نماز، در شرعی بودن سجده بر زمین و آنچه از زمین می روید. نویسنده در این کتاب با بررسی شبهات مخالفین شیعه در موضوعات مختلف کلامی، این اشکالات را مطرح کرده و به آنها پاسخ می گوید.

کتاب رفع المنارة لتخریج احادیث التوسل و الزیارة توسط محمود سعید ممدوح به رشته تحریر در آمده است. محمود سعید ممدوح، عالم معاصر اهل سنت، برای مقابله با افراط‌گرایانی که توسل و زیارت را بدعت می‌دانند، مسئله توسل و زیارت و روایات مربوط به آنها را در این کتاب بررسی کرده و آن را رفع المناره لتخریج احادیث التوسل و الزیاره نامیده است. عباس جلالی این کتاب را از عربی به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب داری موضوعات مختلفی می باشد. مؤلف در ابتداء توسل را معنا کرده و انواع آن را توضیح داده و نظر عالمانی چون شوکانی و آلوسی در جواز آن را آورده است. در ادامه با نقل نظرات مخالفین این امر چون صالح فوزان، ابوبکر جزایری و صالح عثیمین، دیدگاه‌های آنان را نقد کرده است. وی بعد از آن عنوان «زیارت» را با ذکر کلام فقهای سنی در استحباب آن و نظر خود درباره دلالت حدیث «لا تشدّ الرحال...» را آورده است. سپس با عنوان «بررسی احادیث توسل» ده روایت از اهل تسنن در جواز این امر را ذکر می‌کند. بخشهای بعدی با عنوان «احادیث توسل صحابه به رسول خدا (ص)»، دو حدیث به طریق سنی را روایت می‌کند. در پایان کتاب عنوان «بررسی احادیث زیارت»،‌ ده حدیث از رسول خدا (ع) در جواز و استحباب زیارت را نقل و صحت آنها را اثبات می‌نماید. نویسنده پس از بیان و بررسی روایات و احادیث راجع به توسل و زیارت، این مطلب را اثبات می کند که توسل و زیارت (برخلاف دیدگاه وهابیون) از جمله امور مشروعی است که معصومین تأکید فراوانی بر آن دارند.

کتاب وابتغوا إلیه الوسیله توسط شیخ احمد سلمان به رشته تحریر در آمده است. از جمله مسایلی که ابن تیمیه و پیروانش با آن مخالف هستند مسأله توسل است و مرتکبین آن را در زمره شرک اکبر می نامند و هر کسی به غیر خدا توسل کند وی را از ملت اسلام خارج می دانند. نویسنده درصدد بیان این است که قاطبه ای از مسلمانان بر جواز توسل بلکه بر استحباب آن اتفاق دارند و وهابیت به بهانه شرک بودن توسل با اهل بیت و شیعه به مبارزه برخاسته اند. این کتاب شامل تعریف توسل و وسیله, توسل و وسیله در اسلام, تاریخ اختلاف, فتاوای منکرین توسل, ادله منکرین توسل, ادله مجوزین توسل, سیره سلف, مذهب مالکی, مذهب شافعی, مذهب حنفی, مذهب حنبلی, محاولات تحریف, روایات ائمه اهل بیت در توسل, همسه در گوش سلفیه می باشد. نویسنده در پایان می فرماید: هر کدام از توسل مسلمانان به نبی و امام یا ولی بر این اعتقاد نیست که آنان اربابی هستند غیر خدا و همچنین اعتقاد دارند که کلِ حاجات به دست خدای تعالی است و فاعل و رازق حقیقی اوست و انبیا و ائمه و اولیاء همه آنان واسطه بین عبد گنهکار و خدای تعالی است لذا خداوند در قرآن فرموده است که «وابتغوا إلیه الوسیله» یعنی انبیا و ائمه و اولیا و صالحین از جمله وسائلی است که در این آیه بدان اشاره شده است.

" فى رحاب اهل البيت " مجموعه كتابچه‌هايى است كه در بیش از چهل مجلد موضوعات مختلف كلامى، فقهى و احياناً تاريخى و قرآنى را مورد بررسى قرار داده است. سيد عبدالرحيم موسوى و يك گروه تحقيقى تدوين و تنظيم آن را به انجام رسانده‌اند. "انگيزه تأليف" پاسخگويى و ردّ شبهاتى كه در عصر جديد از طرق شبكه‌هاى اينترنتى و ارتباطى در مسائل اسلامى مطرح مى‌شود، سبب ايجاد گروه‌هاى بحث و پاسخگويى به شبهات در مجمع جهانى اهل بيت علیهم السلام گرديد كه اين مجموعه حاصل آن جلسات است. "ساختار كتاب" در هر جلد از اين مجموعه مهم‌ترين مباحث پيرامون آن موضوع اعتقادى يا فقهى و نيز نظرات و آراء اهل سنت و شبهات مرتبط به اختصار آمده است. در پايان نيز نتيجه و خلاصه بحث ديده مى‌شود. "جلد13" موضوع مورد بحث کتاب درباره توسل است. آیا توسل شرک است؟ مبانی قرآنی آن چیست؟ با سنت نبوی صلی الله علیه و آله و سلم چه نسبتی دارد؟ جواب تمام این سوالات را با مطالعه این کتاب درمی یابید.