مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر همانگونه که از نامش هم پیداست به بررسی حدیث ثقلین و آیه تطهیر بین کتب اهل سنت و بزرگان آن می باشد. نام مهمترین کتب و اعلام اهل سنت که در آن ها از حدیث ثقلین و ایه تطهیر سخن به میان آمده است در این کتاب ارزشمند جمع آوری شده است.

کتاب «الثقلان الكتاب و العترة»، اثر عربى شيخ محمدحسين المظفر، به بررسى و تحليل محتواى حديث ثقلين و تعيين مصاديق آن و نيز اثبات امامت، علم امام، عصمت امام و ثمرات وجود امام از منظر شيعه اماميه، اختصاص يافته است.

کتاب ماهی صفات الفرقه الناجیه به بررسی صفات فرقه ای که نجات یافته است یعنی راه نجات و سعادت را داراست از طریق روایات نبوی می پردازد. مصنف با توجه به روایات و ادله ثابت می کند که فرقه ناجیه شیعیان امام علی ع می باشند و خلفای بعد از نبی چهارتا نیستند بلکه دوازده نفر هستند که به اسمشان مشخص اند و امامان شیعیان می باشند.

کتاب حاضر درباره حدیث ثقلین می باشد ، همانگونه که از عنوان کتاب برمیآید مصنف به بررسی حدیث ثقلین در اثبات فضیلت اهل بیت و اثبات و امامت امام علی علیه اسلام میباشد که به طور دقیق به کلمات حدیث مورد بررسی قرار می گیرد.

حدیث ثقلین از جمله مهمترین احادیث معتبر که هم از طریق تشیع و هم اهل سنت نقل شده است . کتاب حاضر هم به بررسی از حدیث گرانقدر می پردازد و از حیث سند و مفاد و محتوا مورد بررسی قرار می دهد.

جلد اول موسوعه حدیث ثقلین که دو بخش دارد و این جلد بخش اول آن می باشد به بررسی حدیث ثقلین در قرون مختلف نزد مصنفات شیعه امامیه می پردازد.

مجلد سوم موسوعه حدیث ثقلین به بررسی حدیث ثقلین نزد زیدیه از قرن دوم تا قرن دهم می پردازد و وضعیت حدیث را در هر دوره بیان می کند.

کتاب «ضیاء العالمَین فی بیان إمامة الائمة المصطفَیْن» نوشته ابوالحسن بن محمد طاهر شریف عاملی فتونی، از فقیهان و محدّثان بزرگ قرن یازدهم و دوازدهم است که این کتاب را در آخرین سال های عمر خود نگاشت. این کتاب شامل هفت جلد است. عناوين مهم جلد ششم عبارتند از: وصايت اهل بيت (ع)، نص صريح بر امامت امام علي (ع) و سفارش پيامبر به آن، بيان لزوم تمسك به اهل بيت (ع)، سقيفه و غصب فدك، احاديث امامت اهل بيت (ع)، احاديث امامت امام علي (ع)، اثبات امامت امام علي (ع)، نص صريح بر امامت امام حسن و امام حسين (ع).

حديث الثقلين سنداً و دلالة نوشته اسعد حسین علی‏ شمری، کتابی است که به جهت تحلیل سندی، دلالی و مصداقی حدیث شریف ثقلین به همراه پاسخ به شبهات حول این حدیث نوشته شده است. درواقع این کتاب برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده با راهنمایی استاد أ.م.د مها عامر اسدی و با توجه به مبانی سید کمال حیدری است که به زبان عربی در زمان معاصر و در یک جلد منتشر شده است. ساختار کتاب دارای مقدمه مؤلف و متن در سه فصل است. فصل اول شامل چهار مبحث و فصول دوم و سوم هرکدام دارای دو مبحث است. گزارش محتوا مؤلف در مقدمه، از چگونگی انتخاب موضوع، روش نگارش و فصول کتاب سخن به میان آورده است. سپس به زندگی‌نامه آیت‌الله سید کمال حیدری اعم از اسم و نسب، مکان تولد و رشد، اساتید و آثار ایشان می‌پردازد. در ادامه به سبک نوشتاری سید کمال حیدری در آثارش و شیوه مناظرات او اشاره می‌کند. فصل اول کتاب، مجموعه مباحثی پیرامون سند حدیث ثقلین است. نویسنده برخی نقل‌ها و صیغ مختلف حدیث شریف ثقلین را مطرح می‌کند. نسائی حدیث «إِنِّي قَدْ تَرَكْتُ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ، أَحَدُهُمَا أَكْبَرُ مِنَ الآخِرِ: كِتَابَ اللهِ، وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي»، که به حدیث ثقلین مشهور است را در دو کتاب سنن کبری و خصائص امیرالمؤمنین علیه السلام نقل کرده است علاوه بر او، طحاوی در کتاب مشکل الآثار، حاکم نیشابوری در کتاب مستدرک و ابن‌کثیر دمشقی در کتاب البدایة و النهایة و تفسیر القرآن العظیم، این حدیث را ضمن حدیث غدیر در حجة‌الوداع نقل کرده‌اند. نویسنده در ادامه، حدیثی نقل می‌کند که در آن، «خلیفتین» به‌جای «ثقلین» آمده است. حدیث «إِنِّي تَرَكْتُ فِيكُمُ الْخَلِيفَتَيْنِ كَامِلَتَيْنِ: كِتَابَ اللهِ وَ عِتْرَتِي، وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ»، احمد بن حنبل در دو کتاب مسند و فضائل الصحابة، ابن ابی‌عاصم در کتاب السنة، طبرانی در کتاب معجم الکبیر، هیثمی در کتاب مجمع الزوائد و منبع الفوائد، حافظ سخاوی در کتاب استجلاء ارتقاء الغرف بحب اقرباء الرسول و ذوی‌الشرف، سیوطی در کتاب جامع‌الصغیر، سمهودی در کتاب جواهر العقدین، آلوسی در کتاب روح‌المعانی و... به نقل این حدیث پرداخته‌اند. این روایت به الفاظ دیگری نیز آمده است؛ طحاوی در مشکل الآثار این روایت را چنین نقل نموده است: «إِنِّي قَدْ تَرَكْتُ فِيكُمْ مَا إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِ، لَنْ تَضِلُّوا، كِتَابَ اللهِ سَبَبُهُ بِأَيْدِيكُمْ، وَ أَهْلَ بَيْتِي». احمد بن حنبل در کتاب مسند، عبد بن حُمید در کتاب المنتخب من مسند عبد بن حمید، ترمذی در جامع الکبیر، ابن حجر عسقلانی در كتاب المطالب العالية و... این روایت را چنین نقل نموده‌اند. حدیث ثقلین در منابع شیعی نیز به‌وفور یافت می‌شود؛ کلینی در کافی و صدوق در خصال ازجمله کسانی هستند که این روایت را نقل نموده‌اند. نویسنده در ادامه مباحث بخش اول، به ذکر مواقع، مناسبات و مکان‌های متعددی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به بیان حدیث ثقلین پرداخته‌اند، اشاره دارد؛ عرفات در سال حجةالوداع، مسجد خیف، غدیر خم، مسجد نبوی و منزل حضرت از مواردی است که پیامبر به بیان این حدیث پرداخته‌اند. ایشان در ادامه، به دلایل و شواهدی مبنی بر تواتر این حدیث اشاره می‌کند. نویسنده در ادامه مباحث این فصل، در مبحث دوم می‌گوید: در برخی از منابع، متن روایت به‌گونه‌ای دیگر آمده است و الفاظ آن تغییر پیدا کرده است؛ به‌گونه‌ای که جای «کتاب‌الله و اهل‌بیتی»، «کتاب‌الله و سنتی» دیده می‌شود. کسانی چون ابن عبدالبر به نقل از [[موطأ الإمام مالك|موطأ مالک این‌چنین نقل نموده‌اند. این روایت به چهار طریق در منابع اهل سنت نقل شده است. مؤلف به بررسی سندی آن چهار طریق می‌پردازد و تمام اسناد را ضعیف یا مرسل می‌داند نویسنده در مبحث سوم این فصل، به تنقیص نظرات ابن‌تیمیه، ابن‌جوزی و بخاری درباره تضعیف سند روایتی که در آن «و عترتی» وجود دارد، می‌پردازد مبحث چهارم به بررسی سند حدیث کساء و مکان صدور آن اختصاص یافته است. فصل دوم به دلالت حدیث ثقلین طی دو مبحث اختصاص یافته است. ایشان در مبحث اول، علاوه بر مباحث لفظی اهل‌بیت، مصادیق آن را با توجه به آیات تطهیر، مودت و مباهله استخراج نموده است و می‌گوید: برای محققین بعد از جستجو در آیات مذکور، هیچ شکی باقی نمی‌ماند که مراد از اهل‌بیت علیهم السلام، کسانی جز علی علیه السلام و فاطمه سلام الله علیها و فرزندان ایشان نیستند؛ آنان که زیر عبای پیامبر گرد آمده و پیامبر برایشان خصوصیت‌های ویژه‌ای بیان فرمودند. نویسنده در مبحث دوم، به دلالت اجزاء حدیث ثقلین می‌پردازد و از اتصال این حدیث با حدیث «من كنت مولاه فهذا علي مولاه» نتیجه می‌گیرد که ولایت امیرالمؤمنین علی علیه السلام از مصادیق مهم عترت و تمسک به آن از مهم‌ترین وصایای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است. فصل سوم به طرح و رد شبهات در دو مبحث اختصاص یافته است؛ نویسنده در مبحث اول به شبهات حول آیه تطهیر پاسخ می‌دهد. ایشان در این قسمت از کتاب، شبهاتی از قبیل دخول زوجات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در مصادیق اهل‌بیت علیهم السلام، عدم برداشت عصمت از مضمون آیه و منظور از اراده در آیه شریفه اراده تشریعی است را پاسخ می‌دهد. نویسنده در مبحث دوم، به شبهه تعارض حدیث ثقلین با حدیث خلفا راشدین پاسخ می‌دهد. سپس به بررسی خلفای راشدین و مصادیق آن، «اثنی عشر» و مصادیق آن، نظرات اهل‌بیت درباره خلفای دوازده‌گانه می‌پردازد مؤلف در خاتمه کتاب، می‌گوید: بعد پشت‌ سر گذاشتن فصول کتاب، به این نتیجه می‌رسیم که حدیث ثقلین قطعاً ثابت و صحیح السند است بلکه متواتر است زیرا این حدیث را بیشتر از بیست نفر از صحابه روایت کرده‌اند. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم امت خود را بدون جانشین نگذاشته است. از دلالت این حدیث شریف حقانیت مذهب شیعه در اصول و فروع استفاده می‌شود.