مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر به بررسی موضوع ارتباط یهودیان جزيرة‌العرب با پیامبر اکرم (ص) و درگیری‌ها و مشکلاتی که برای آن حضرت پیش آوردند، اختصاص دارد. مؤلف با جست‌وجو در منابع مهم تاریخ اسلام و با روشی تاریخی و تحلیلی این مهم را به انجام رسانده است. این کتاب مشتمل بر پنج بخش اصلی است که هر بخش نیز چند فصل دارد. نخستین بخش در سه فصل به بررسی مختصر اسامی، نژاد و کتاب‌های مقدس یهودیان، تعالیم دینی و اخلاقی آن‌ها از جمله خداشناسی، نبوت، دنیاپرستی، پیمان‌شکنی و ... و درگیری آنان با ملل مختلف همچون مصریان، بابلی‌ها، رومی‌ها و حتی درگیری آنان با روسیه و آلمان نازی در دوران معاصر پرداخته است. دومین بخش در چهار فصل علل مهاجرت یهودیان به جزيرة‌العرب موقعیت جغرافیایی جزيرة‌العرب، ساختار اجتماعی و سیاسی شهر مدینه و بشارت ظهور پیامبر (ص) را بررسی کرده است. بخش سوم در دو فصل به پیمان‌نامه‌هایی اشاره دارد که پیامبر این پس از ورود به مدینه با گروه‌های مختلف یهودی بسته است که در مدینه و اطراف آن می‌زیستند. در چهارمین بخش که چهار فصل دارد، فعالیت‌های ضد اسلام یهود، از جمله انکار رسالت پیامبر ، فتنه‌انگیزی آنها در مورد پیامبر و مسلمانان و اتحاد آنها با منافقان و مشركان بحث شده است. آخرین بخش با داشتن شش فصل، مفصل‌ترین بخش کتاب به شمار می‌آید. به جنگ‌های نظامی رسول خدا از جمله جنگ ایشان با يهود بنی قینقاع، قتل کعب بن اشرف یهودی، جنگ با یهود بنی نضیر و بنی قریظه و همچنین موقعیت یهود در جریان جنگ احزاب و تبعید آنها از جزيرة‌العرب اشاره دارد.

«محيط پيدايش اسلام»، سلسله گفتاري از شهيد آيت‌الله دكتر بهشتي است كه در آخرين شنبه هر ماه ميلادي در سال‌هاي 1345 ـ 1346(1966ـ1967) در مركز اسلامي هامبورگ در جمع عده‌اي از دانشجويان و علاقه‌مندان به مطالعات اسلامي ايراد گرديده و آخرين جلسه آن در تاريخ 6 آبان 1346 (28 اكتبر 1967) بوده است. نخستين بخش اين گفتارها به روش تحقيق دربارة اديان اختصاص يافته و در بخش‌هاي بعدي با نگرشي پژوهشگرانه و همه‌جانبه، محيط پيدايش اسلام در شبه‌جزيرة عربستان و همسايگان آن يعني ايران، روم، مصر و حبشه مورد بررسي قرار گرفته است كه متأسفانه نوار گفتار مربوط به روم عليرغم تلاشي كه جهت يافتن آن صورت گرفت، بدست نيامد. با وجود اين، از آن‌جا كه مجموعة بحث و همچنين سبك و روش آن جالب و بديع بود، دريغمان آمد كه به خاطر اين نقيصه، از انتشار اصل اين سلسله گفتار خودداري كنيم، به‌ويژه آن‌كه شهید بهشتي در آغاز هر بحث، تلخيصي از آن‌چه در جلسات قبل گفته شده را تكرار نموده‌ و از اين جهت رشتة كلام در طول بحث محفوظ مانده است.

کتاب"وحي والملائكة في اليهودية والمسيحية والاسلام" به بررسی بحث وحی و ملائکه و جن در سه دین مهم یودیت و مسیحیت و اسلام می پردازد و تا حدی که امکان دارد به گفته خود مصنف به دنبال اتحاد و اثبات یک دین در سرتاسر عالم است.

کتاب حاضر دو بخش دارد : الف) الفصل في الملل و الأهواء و النحل كتابى است در سه جلد، به زبان عربى؛ نوشته ابومحمّد على بن احمد؛ معروف به ابن حزم اندلسى ظاهرى (م. 456 ق) در نقد و انكار باورهاى كلامى ديگر فرق اسلامى و غير اسلامى؛ همانند يهود و نصارا. اثر مزبور يكى از مشهورترين آثار فرقه‌اى - كلامى است كه توسط يكى از پركارترين دانشمندان اهل سنّت نوشته شده است. نویسنده، سنّى و با گرايش اهل حديث و ظاهريه، به روش توصيفى - تحليلى و همراه با نقد و انكار باورهاى كلامى ديگر فرق اسلامى و غيراسلامى، همچون ديانت يهود و نصارا، اثر خود را سامان داده است. بخش مورد توجهى از اين اثر درباره فرقه‌شناسى و جدال و مناقشه با فرق اسلامى و با هدف اثبات كفر آن‌هاست، اما رسالت اصلى كتاب را مى‌توان تبيين موضوعات مختلف كلامى چهار سده نخست دانست. ب) الملل و النحل كتابى است به زبان عربى، نوشته محمّد بن عبدالكريم شهرستانى (متوفاى 548ق.) درباره مقالات(ديدگاه‌ها و عقائد) ارباب ديانات و ملل و اهل اهواء و نِحَل. نویسنده از عالمان مشهور قرن ششم هجرى است و كتاب ياد شده مهم‌ترين و مشهورترين اثر اوست و در سال 521ق. هنگامى كه در دربار سلطان سنجر به سر مى‌برد و مورد توجه و بزرگداشت نصيرالدين محمود قرار داشت، آن را تألیف كرد. كتاب شهرستانى اطّلاعات فراوانى در زمينه ملل و نحل به دست مى‌دهد. اين كتاب به دو بخش جدا و مشخص از يكديگر تقسيم مى‌شود: بخش اول: ارباب ديانات و ملل. بخش دوم: اهل اهواء و نحل.